Tình trạng 'sụp đổ dân số' tại Hy Lạp và Việt Nam
Theo một thông tin mới nhất cho biết, tình trạng suy giảm dân số ở Hy Lạp đã đạt đến mức báo động và nước này có thể trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới hứng chịu tình trạng "sụp đổ dân số". Điều này đã dẫn đến một cuộc tranh luận trên mạng xã hội, và tỷ phú Elon Musk đã bày tỏ mối quan ngại về vấn đề này.
1. Hy Lạp
Thông tin đã vẽ ra bức tranh đáng sợ khi cho rằng bệnh suy tim, đột quỵ, đông máu và ung thư ở những người trẻ tuổi khỏe mạnh đã khiến tỷ lệ tử vong tăng vọt ở quốc gia Nam Âu. Thủ tướng Hy Lạp Kyriakos Mitsotakis gọi viễn cảnh dân số sụt giảm này là "quả bom hẹn giờ" và là "mối đe dọa quốc gia".
Ông Musk đã chia sẻ lại thông tin này trong một bài đăng trên mạng xã hội X, "Hy Lạp là một trong hàng chục quốc gia đang trải qua tình trạng suy giảm dân số do tỷ lệ sinh thấp".
Suy thoái dân số là hiện tượng số lượng người sống trong xã hội bị suy giảm đột ngột và không thể đảo ngược.
Tuần trước, trả lời hãng tin Reuters về tình trạng suy giảm dân số tại nước mình, Bộ trưởng Tài chính Hy Lạp Kostis Hatzidakis nói: “Đây là một trong những vấn đề nghiêm trọng nhất mà chúng tôi phải đối mặt, không chỉ ở Hy Lạp mà còn ở toàn bộ EU".
Theo Cơ quan Thống kê ELSTAT của nước này, từ năm 2011 đến năm 2021, tỷ lệ sinh của Hy Lạp đã giảm 30%, xuống dưới mức 84.000 ca mỗi năm. Dữ liệu còn cho thấy dân số quốc gia này sẽ giảm hơn một triệu người vào năm 2050.
Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế OECD cũng dự báo dân số Hy Lạp sẽ giảm từ 10,4 triệu năm 2023 xuống còn 10 triệu vào năm 2030.
Từ lâu ông Elon Musk, người có 11 đứa con, đã nhiều lần bày tỏ lo ngại về tỷ lệ sinh giảm. Năm 2022, ông từng liệt kê ba nỗi sợ lớn về tương lai trong một cuộc phỏng vấn với doanh nhân Mathias Dopfner.
Ông nói "Tôi đã dành rất nhiều thời gian để nói về tỷ lệ sinh. Đó có thể là mối đe dọa lớn nhất đối với tương lai của nền văn minh nhân loại".
Ngoài ra, vị tỷ phú này còn liệt kê hai mối đe dọa khác là chủ nghĩa cực đoan tôn giáo và hoạt động trí tuệ nhân tạo mất kiểm soát.
Thứ trưởng Y tế Nguyễn Thị Liên Hương nhìn nhận mức sinh ở hầu hết châu lục liên tục giảm và giảm xuống rất thấp so với mức sinh thay thế, dẫn đến thiếu hụt nguồn lao động, các vấn đề về dân số già và chăm sóc người cao tuổi. Dự báo tình trạng thiếu lao động sẽ phổ biến trên toàn thế giới sau năm 2055, ảnh hưởng đến phát triển không bền vững về con người. Đây là một thách thức hàng đầu của nhân loại trong thế kỷ 21.
Với thực tế này, người trên 60 tuổi dự kiến sẽ tăng gấp ba lần trong giai đoạn 2010 đến 2050. Cơ cấu tuổi tác của Việt Nam cũng thay đổi nhanh chóng. Pháp mất 115 năm để chuyển từ trạng thái "xã hội đang già hóa" (7-14% số người từ 65 tuổi trở lên) sang trạng thái "xã hội già hóa" (14-21% số người từ 65 tuổi trở lên). Việt Nam trải qua quá trình này chỉ trong 19 năm.
Thực tế, theo thứ trưởng Hương, khi nhận thấy có xu hướng giảm sinh tại một số địa phương, Việt Nam đã thực hiện chương trình Điều chỉnh mức sinh, song việc điều chỉnh mức sinh của từng địa phương, đặc biệt là nơi có mức sinh thấp, gặp nhiều khó khăn. Các địa phương chưa có nhiều hoạt động can thiệp tăng mức sinh. Vợ chồng trẻ tuổi có xu hướng chậm sinh con hoặc chỉ sinh một con. Xu hướng kết hôn muộn trở nên phổ biến.
Cùng đó, các chính sách hỗ trợ, khuyến khích người dân sinh đủ hai con; mô hình can thiệp để nâng mức sinh như can thiệp đối với vị thành niên và thanh niên, dự phòng vô sinh tại cộng đồng đối với nhóm dân số trẻ, khóa học trước khi kết hôn,... đang trong quá trình xây dựng, đề xuất. Vì vậy, chính sách chưa đủ mạnh để nâng mức sinh ở những địa phương thuộc vùng mức sinh thấp.
"Chiến lược Dân số Việt Nam đến năm 2030 là duy trì vững chắc mức sinh thay thế, bình quân mỗi phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ có 2,1 con, tăng 10% tổng tỷ suất sinh ở các địa phương có mức sinh thấp", bà Liên Hương cho biết. Để làm được điều này, các chuyên gia cho rằng trước mắt cần rà soát, bãi bỏ các chính sách khuyến khích sinh ít con, có chính sách hỗ trợ vợ chồng sinh đủ hai con, hỗ trợ bà mẹ mang thai...
3. Mức sinh của Việt Nam tiếp tục giảm
Tổng tỷ suất sinh năm 2023 Việt Nam là 1,95 con/phụ nữ, giảm so với năm ngoái (2,01 con) và dưới kế hoạch mức sinh thay thế 2,1 con.
Số liệu được Cục Dân số, Bộ Y tế, công bố tại Lễ kỷ niệm ngày Dân số Việt Nam và tổng kết công tác dân số năm 2023, ngày 26/12.
Ông Mai Trung Sơn, Cục Dân số, cho biết giảm sinh là xu hướng toàn cầu nhưng Việt Nam "nhanh hơn thế giới và ngày càng rõ nét". Những năm trước, phụ nữ thành thị sinh hơn 1,7 con, song hai năm gần đây mức sinh xuống thấp, dưới 1,7. Còn ở nông thôn, mức sinh năm nay ước tính cũng xuống dưới mức sinh thay thế, trong khi vài năm trước con số này là 2,4.
Hai khu vực báo động là vùng Đông Nam bộ và Đồng bằng sông Cửu Long, mức sinh tiếp tục xuống sâu (khoảng 1,5 con/phụ nữ). Hiện chỉ có vùng Trung du miền núi phía Bắc và Bắc Trung bộ mức sinh còn cao.
Thực tế, trong ba năm qua, tỷ suất 21 tỉnh thành thuộc vùng mức sinh thấp đã tăng nhẹ. Tuy nhiên, một số địa phương vẫn có xu hướng tiếp tục giảm sâu như Bạc Liêu, Hậu Giang, Bến Tre, Bình Dương, TP HCM. Ước tính, năm 2023 mức sinh của TP HCM là 1,27 con/phụ nữ, tức mức rất thấp so cả nước. Hiện chỉ 4 địa phương đạt mức sinh thay thế gồm Hà Nội, Lâm Đồng, Phú Yên và Bình Định.
"Trong bối cảnh suy giảm dân số toàn cầu, nếu Việt Nam duy trì vững chắc mức sinh thay thế sẽ ổn định quy mô dân số trên 100 triệu dân", ông Sơn nói.
Một em bé chào đời tại Bệnh viện Từ Dũ. Ảnh: Lê Phương
Không chỉ Việt Nam, tỷ suất sinh của nhiều quốc gia châu Á - Thái Bình Dương giảm mạnh trong 70 năm qua. Hàn Quốc có tổng tỷ suất sinh (TFR) thấp nhất thế giới, ở mức 0,8, thấp hơn nhiều so với mức sinh thay thế là 2,1. Singapore và Nhật Bản cũng không cao hơn nhiều, lần lượt ở mức 1,1 và 1.3.
Mức sinh thấp tác động trực tiếp, sâu sắc tới cơ cấu dân số, suy giảm nhóm dân số trong độ tuổi lao động, tác động mạnh vào quá trình di cư, tăng nhanh quá trình già hóa, suy giảm quy mô dân số. Tình trạng này tác động sâu sắc tới cấu trúc gia đình, đời sống văn hóa - xã hội, kinh tế, lao động, việc làm và an sinh xã hội.
Nhiều quốc gia có mức sinh giảm thấp đã liên tục đưa ra các biện pháp ngăn đà giảm. Như Hàn Quốc, kỷ lục về tỷ lệ sinh thấp nhất thế giới, chính phủ tăng gấp ba lần số tiền chi trả cho hoạt động khuyến sinh, tăng mạnh trợ cấp để khuyến khích các gia đình sinh thêm con. Tại Hungary, phụ nữ sinh 4 con trở lên không phải đóng thuế thu nhập cá nhân suốt đời.
Trước bối cảnh này, các chuyên gia cho rằng Việt Nam cần đưa ra nhiều chính sách để tác động nhằm tăng mức sinh. Dự thảo Luật Dân số đang được Bộ Y tế tham mưu xây dựng, trong đó đề xuất khuyến khích sinh đủ hai con tại tỉnh, thành có mức sinh thấp, hỗ trợ một lần bằng tiền khi phụ nữ sinh con thứ hai do trong quá trình mang thai cần nghỉ làm, bồi dưỡng sức khỏe. Cùng đó, dự thảo đề xuất miễn, giảm học phí, hỗ trợ chi phí học tập cho trẻ em lứa tuổi mầm non, tiểu học, đặc biệt các khu công nghiệp, khu chế xuất.
https://vnexpress.net/muc-sinh-cua-viet-nam-tiep-tuc-giam-4693626.html
https://vnexpress.net/dan-so-viet-nam-con-3-6-trieu-nguoi-vao-nam-2500-neu-van-giam-sinh-4693903.html
Thông tin đã vẽ ra bức tranh đáng sợ khi cho rằng bệnh suy tim, đột quỵ, đông máu và ung thư ở những người trẻ tuổi khỏe mạnh đã khiến tỷ lệ tử vong tăng vọt ở quốc gia Nam Âu. Thủ tướng Hy Lạp Kyriakos Mitsotakis gọi viễn cảnh dân số sụt giảm này là "quả bom hẹn giờ" và là "mối đe dọa quốc gia".
Ông Musk đã chia sẻ lại thông tin này trong một bài đăng trên mạng xã hội X, "Hy Lạp là một trong hàng chục quốc gia đang trải qua tình trạng suy giảm dân số do tỷ lệ sinh thấp".
Suy thoái dân số là hiện tượng số lượng người sống trong xã hội bị suy giảm đột ngột và không thể đảo ngược.
Tuần trước, trả lời hãng tin Reuters về tình trạng suy giảm dân số tại nước mình, Bộ trưởng Tài chính Hy Lạp Kostis Hatzidakis nói: “Đây là một trong những vấn đề nghiêm trọng nhất mà chúng tôi phải đối mặt, không chỉ ở Hy Lạp mà còn ở toàn bộ EU".
Theo Cơ quan Thống kê ELSTAT của nước này, từ năm 2011 đến năm 2021, tỷ lệ sinh của Hy Lạp đã giảm 30%, xuống dưới mức 84.000 ca mỗi năm. Dữ liệu còn cho thấy dân số quốc gia này sẽ giảm hơn một triệu người vào năm 2050.
Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế OECD cũng dự báo dân số Hy Lạp sẽ giảm từ 10,4 triệu năm 2023 xuống còn 10 triệu vào năm 2030.
Từ lâu ông Elon Musk, người có 11 đứa con, đã nhiều lần bày tỏ lo ngại về tỷ lệ sinh giảm. Năm 2022, ông từng liệt kê ba nỗi sợ lớn về tương lai trong một cuộc phỏng vấn với doanh nhân Mathias Dopfner.
Ông nói "Tôi đã dành rất nhiều thời gian để nói về tỷ lệ sinh. Đó có thể là mối đe dọa lớn nhất đối với tương lai của nền văn minh nhân loại".
Ngoài ra, vị tỷ phú này còn liệt kê hai mối đe dọa khác là chủ nghĩa cực đoan tôn giáo và hoạt động trí tuệ nhân tạo mất kiểm soát.
2. Dân số Việt Nam còn 3,6 triệu người vào năm 2500 nếu vẫn giảm sinh
Liên Hợp Quốc cảnh báo đến năm 2500 dân số Việt Nam chỉ còn 3,6 triệu người, bằng số dân tỉnh Nghệ An hiện nay, nếu mức sinh tiếp tục giảm.
Nếu không duy trì được mức sinh thay thế và tiếp diễn mức sinh thấp, đến năm 2700, dân số Việt Nam sẽ chỉ còn vài chục nghìn người, theo cảnh báo của Liên Hợp Quốc.
Liên Hợp Quốc cảnh báo đến năm 2500 dân số Việt Nam chỉ còn 3,6 triệu người, bằng số dân tỉnh Nghệ An hiện nay, nếu mức sinh tiếp tục giảm.
Nếu không duy trì được mức sinh thay thế và tiếp diễn mức sinh thấp, đến năm 2700, dân số Việt Nam sẽ chỉ còn vài chục nghìn người, theo cảnh báo của Liên Hợp Quốc.
Ông Mai Trung Sơn, Phó Vụ trưởng Quy mô dân số - Kế hoạch hóa gia đình, Cục Dân số, hôm 26/12 dẫn cảnh báo trên, trong bối cảnh mức sinh năm 2023 của Việt Nam tiếp tục giảm, tỷ suất sinh năm 2023 chỉ 1,95 ca sinh/phụ nữ so với con số năm 2022 là 2,01 và kế hoạch mức sinh thay thế là 2,1.
Vùng Đông Nam bộ và Đồng bằng sông Cửu Long, mức sinh tiếp tục xuống sâu (khoảng 1,5 con/phụ nữ). Mức sinh tại TP HCM là 1,27 con/phụ nữ, thấp nhất cả nước.
Cảnh báo trên của Liên Hợp Quốc hiện là dự báo xa nhất về tương lai dân số Việt Nam (gần 500 năm). Cảnh báo này gần như tương đồng với dự báo xu hướng từ các chuyên gia trong nước. Hơn 60 năm qua, tỷ lệ tăng dân số Việt Nam giảm mạnh, từ mức rất cao là 3,9% (năm 1960) xuống còn 1,14% (2019) và 0,95% (năm 2021). Tổng cục Thống kê dự báo, ở phương án mức sinh trung bình, đến năm 2069, tỷ lệ tăng dân số bình quân Việt Nam sẽ về 0. Còn ở phương án mức sinh thấp, 35 năm nữa, Việt Nam sẽ đối mặt với thực tế tỷ lệ tăng dân số ở mức âm.
Giải thích của cơ quan thống kê, cơ sở cho dự báo vấn đề dân số là dựa vào số dân cư gốc để thiết lập các giả thiết về tỷ lệ sinh, tỷ lệ tử vong, di cư; từ đó đưa ra xu hướng tương lai. Đây cũng là cách làm của thế giới.
Ví dụ, dự báo được Liên Hợp Quốc đưa ra năm 2022 cho thấy mức tăng dân số thế giới đạt đỉnh vào năm 1963 (2,3%), sau đó giảm còn 0,9% năm 2023, tương đương khoảng 74 triệu người mỗi năm. Con số dự kiến giảm hơn nữa, xuống âm 0,1% vào năm 2100. Dựa trên dữ liệu này, Liên Hợp Quốc dự đoán dân số thế giới (8 tỷ người năm 2023) đạt đỉnh vào năm 2086, ở mức 10,4 tỷ người. Sau đó, dân số bắt đầu giảm chậm, giả định tỷ suất sinh trung bình toàn cầu tiếp tục giảm từ 2,5 ca sinh trên một phụ nữ trong giai đoạn 2015-2020 xuống còn 1,8 vào năm 2100.
Tương tự, ở Việt Nam, theo tiến sĩ Hà Anh Đức, Chánh văn phòng Bộ Y tế, hiện dân số khoảng hơn 100 triệu người, dự báo tăng lên 107 triệu người vào năm 2044, sau đó giảm còn 72 triệu vào năm 2100, nếu không có các giải pháp can thiệp nâng mức sinh. Việt Nam đang ở giai đoạn chuyển từ mức sinh cao sang mức sinh thấp, từ mô hình sinh sớm sang mô hình sinh muộn, từ cơ cấu dân số trẻ sang giai đoạn già hóa dân số.
Hàn Quốc đang là nước có tỷ lệ sinh thấp nhất thế giới. Dân số nước này đã giảm 43 tháng liên tiếp tính đến tháng 8/2023, dự báo sẽ chỉ còn 26 triệu vào cuối thế kỷ (từ 52 triệu hiện nay). Bộ trưởng Tư pháp Hàn Quốc cảnh báo nước này có thể đối mặt nguy cơ tuyệt chủng nếu không thiết lập những chính sách mới chấp nhận thêm người nhập cư.
Với Nhật Bản, tỷ lệ sinh đã giảm năm thứ 7 liên tiếp, xuống thấp kỷ lục. Số trẻ sơ sinh năm 2022 là gần 800.000, giảm 5,1% so với năm trước đó, thấp nhất kể từ khi bắt đầu ghi nhận số liệu vào năm 1899, Bộ Y tế Nhật Bản cho biết. Giới chức lo ngại đất nước có nguy cơ "biến mất vì tỷ lệ sinh giảm". Thượng nghị sĩ Masako Mori, cố vấn của Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida về tỷ lệ sinh và LGBTQ, nhận định: "Tỷ lệ sinh của đất nước đang lao dốc. Trẻ em ra đời trong một xã hội méo mó, thu hẹp và không vận hành theo cách bình thường".
Vùng Đông Nam bộ và Đồng bằng sông Cửu Long, mức sinh tiếp tục xuống sâu (khoảng 1,5 con/phụ nữ). Mức sinh tại TP HCM là 1,27 con/phụ nữ, thấp nhất cả nước.
Cảnh báo trên của Liên Hợp Quốc hiện là dự báo xa nhất về tương lai dân số Việt Nam (gần 500 năm). Cảnh báo này gần như tương đồng với dự báo xu hướng từ các chuyên gia trong nước. Hơn 60 năm qua, tỷ lệ tăng dân số Việt Nam giảm mạnh, từ mức rất cao là 3,9% (năm 1960) xuống còn 1,14% (2019) và 0,95% (năm 2021). Tổng cục Thống kê dự báo, ở phương án mức sinh trung bình, đến năm 2069, tỷ lệ tăng dân số bình quân Việt Nam sẽ về 0. Còn ở phương án mức sinh thấp, 35 năm nữa, Việt Nam sẽ đối mặt với thực tế tỷ lệ tăng dân số ở mức âm.
Giải thích của cơ quan thống kê, cơ sở cho dự báo vấn đề dân số là dựa vào số dân cư gốc để thiết lập các giả thiết về tỷ lệ sinh, tỷ lệ tử vong, di cư; từ đó đưa ra xu hướng tương lai. Đây cũng là cách làm của thế giới.
Ví dụ, dự báo được Liên Hợp Quốc đưa ra năm 2022 cho thấy mức tăng dân số thế giới đạt đỉnh vào năm 1963 (2,3%), sau đó giảm còn 0,9% năm 2023, tương đương khoảng 74 triệu người mỗi năm. Con số dự kiến giảm hơn nữa, xuống âm 0,1% vào năm 2100. Dựa trên dữ liệu này, Liên Hợp Quốc dự đoán dân số thế giới (8 tỷ người năm 2023) đạt đỉnh vào năm 2086, ở mức 10,4 tỷ người. Sau đó, dân số bắt đầu giảm chậm, giả định tỷ suất sinh trung bình toàn cầu tiếp tục giảm từ 2,5 ca sinh trên một phụ nữ trong giai đoạn 2015-2020 xuống còn 1,8 vào năm 2100.
Tương tự, ở Việt Nam, theo tiến sĩ Hà Anh Đức, Chánh văn phòng Bộ Y tế, hiện dân số khoảng hơn 100 triệu người, dự báo tăng lên 107 triệu người vào năm 2044, sau đó giảm còn 72 triệu vào năm 2100, nếu không có các giải pháp can thiệp nâng mức sinh. Việt Nam đang ở giai đoạn chuyển từ mức sinh cao sang mức sinh thấp, từ mô hình sinh sớm sang mô hình sinh muộn, từ cơ cấu dân số trẻ sang giai đoạn già hóa dân số.
Hàn Quốc đang là nước có tỷ lệ sinh thấp nhất thế giới. Dân số nước này đã giảm 43 tháng liên tiếp tính đến tháng 8/2023, dự báo sẽ chỉ còn 26 triệu vào cuối thế kỷ (từ 52 triệu hiện nay). Bộ trưởng Tư pháp Hàn Quốc cảnh báo nước này có thể đối mặt nguy cơ tuyệt chủng nếu không thiết lập những chính sách mới chấp nhận thêm người nhập cư.
Với Nhật Bản, tỷ lệ sinh đã giảm năm thứ 7 liên tiếp, xuống thấp kỷ lục. Số trẻ sơ sinh năm 2022 là gần 800.000, giảm 5,1% so với năm trước đó, thấp nhất kể từ khi bắt đầu ghi nhận số liệu vào năm 1899, Bộ Y tế Nhật Bản cho biết. Giới chức lo ngại đất nước có nguy cơ "biến mất vì tỷ lệ sinh giảm". Thượng nghị sĩ Masako Mori, cố vấn của Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida về tỷ lệ sinh và LGBTQ, nhận định: "Tỷ lệ sinh của đất nước đang lao dốc. Trẻ em ra đời trong một xã hội méo mó, thu hẹp và không vận hành theo cách bình thường".
Thứ trưởng Y tế Nguyễn Thị Liên Hương nhìn nhận mức sinh ở hầu hết châu lục liên tục giảm và giảm xuống rất thấp so với mức sinh thay thế, dẫn đến thiếu hụt nguồn lao động, các vấn đề về dân số già và chăm sóc người cao tuổi. Dự báo tình trạng thiếu lao động sẽ phổ biến trên toàn thế giới sau năm 2055, ảnh hưởng đến phát triển không bền vững về con người. Đây là một thách thức hàng đầu của nhân loại trong thế kỷ 21.
Với thực tế này, người trên 60 tuổi dự kiến sẽ tăng gấp ba lần trong giai đoạn 2010 đến 2050. Cơ cấu tuổi tác của Việt Nam cũng thay đổi nhanh chóng. Pháp mất 115 năm để chuyển từ trạng thái "xã hội đang già hóa" (7-14% số người từ 65 tuổi trở lên) sang trạng thái "xã hội già hóa" (14-21% số người từ 65 tuổi trở lên). Việt Nam trải qua quá trình này chỉ trong 19 năm.
Thực tế, theo thứ trưởng Hương, khi nhận thấy có xu hướng giảm sinh tại một số địa phương, Việt Nam đã thực hiện chương trình Điều chỉnh mức sinh, song việc điều chỉnh mức sinh của từng địa phương, đặc biệt là nơi có mức sinh thấp, gặp nhiều khó khăn. Các địa phương chưa có nhiều hoạt động can thiệp tăng mức sinh. Vợ chồng trẻ tuổi có xu hướng chậm sinh con hoặc chỉ sinh một con. Xu hướng kết hôn muộn trở nên phổ biến.
Cùng đó, các chính sách hỗ trợ, khuyến khích người dân sinh đủ hai con; mô hình can thiệp để nâng mức sinh như can thiệp đối với vị thành niên và thanh niên, dự phòng vô sinh tại cộng đồng đối với nhóm dân số trẻ, khóa học trước khi kết hôn,... đang trong quá trình xây dựng, đề xuất. Vì vậy, chính sách chưa đủ mạnh để nâng mức sinh ở những địa phương thuộc vùng mức sinh thấp.
"Chiến lược Dân số Việt Nam đến năm 2030 là duy trì vững chắc mức sinh thay thế, bình quân mỗi phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ có 2,1 con, tăng 10% tổng tỷ suất sinh ở các địa phương có mức sinh thấp", bà Liên Hương cho biết. Để làm được điều này, các chuyên gia cho rằng trước mắt cần rà soát, bãi bỏ các chính sách khuyến khích sinh ít con, có chính sách hỗ trợ vợ chồng sinh đủ hai con, hỗ trợ bà mẹ mang thai...
3. Mức sinh của Việt Nam tiếp tục giảm
Tổng tỷ suất sinh năm 2023 Việt Nam là 1,95 con/phụ nữ, giảm so với năm ngoái (2,01 con) và dưới kế hoạch mức sinh thay thế 2,1 con.
Số liệu được Cục Dân số, Bộ Y tế, công bố tại Lễ kỷ niệm ngày Dân số Việt Nam và tổng kết công tác dân số năm 2023, ngày 26/12.
Ông Mai Trung Sơn, Cục Dân số, cho biết giảm sinh là xu hướng toàn cầu nhưng Việt Nam "nhanh hơn thế giới và ngày càng rõ nét". Những năm trước, phụ nữ thành thị sinh hơn 1,7 con, song hai năm gần đây mức sinh xuống thấp, dưới 1,7. Còn ở nông thôn, mức sinh năm nay ước tính cũng xuống dưới mức sinh thay thế, trong khi vài năm trước con số này là 2,4.
Hai khu vực báo động là vùng Đông Nam bộ và Đồng bằng sông Cửu Long, mức sinh tiếp tục xuống sâu (khoảng 1,5 con/phụ nữ). Hiện chỉ có vùng Trung du miền núi phía Bắc và Bắc Trung bộ mức sinh còn cao.
Thực tế, trong ba năm qua, tỷ suất 21 tỉnh thành thuộc vùng mức sinh thấp đã tăng nhẹ. Tuy nhiên, một số địa phương vẫn có xu hướng tiếp tục giảm sâu như Bạc Liêu, Hậu Giang, Bến Tre, Bình Dương, TP HCM. Ước tính, năm 2023 mức sinh của TP HCM là 1,27 con/phụ nữ, tức mức rất thấp so cả nước. Hiện chỉ 4 địa phương đạt mức sinh thay thế gồm Hà Nội, Lâm Đồng, Phú Yên và Bình Định.
"Trong bối cảnh suy giảm dân số toàn cầu, nếu Việt Nam duy trì vững chắc mức sinh thay thế sẽ ổn định quy mô dân số trên 100 triệu dân", ông Sơn nói.
Một em bé chào đời tại Bệnh viện Từ Dũ. Ảnh: Lê Phương
Không chỉ Việt Nam, tỷ suất sinh của nhiều quốc gia châu Á - Thái Bình Dương giảm mạnh trong 70 năm qua. Hàn Quốc có tổng tỷ suất sinh (TFR) thấp nhất thế giới, ở mức 0,8, thấp hơn nhiều so với mức sinh thay thế là 2,1. Singapore và Nhật Bản cũng không cao hơn nhiều, lần lượt ở mức 1,1 và 1.3.
Mức sinh thấp tác động trực tiếp, sâu sắc tới cơ cấu dân số, suy giảm nhóm dân số trong độ tuổi lao động, tác động mạnh vào quá trình di cư, tăng nhanh quá trình già hóa, suy giảm quy mô dân số. Tình trạng này tác động sâu sắc tới cấu trúc gia đình, đời sống văn hóa - xã hội, kinh tế, lao động, việc làm và an sinh xã hội.
Nhiều quốc gia có mức sinh giảm thấp đã liên tục đưa ra các biện pháp ngăn đà giảm. Như Hàn Quốc, kỷ lục về tỷ lệ sinh thấp nhất thế giới, chính phủ tăng gấp ba lần số tiền chi trả cho hoạt động khuyến sinh, tăng mạnh trợ cấp để khuyến khích các gia đình sinh thêm con. Tại Hungary, phụ nữ sinh 4 con trở lên không phải đóng thuế thu nhập cá nhân suốt đời.
Trước bối cảnh này, các chuyên gia cho rằng Việt Nam cần đưa ra nhiều chính sách để tác động nhằm tăng mức sinh. Dự thảo Luật Dân số đang được Bộ Y tế tham mưu xây dựng, trong đó đề xuất khuyến khích sinh đủ hai con tại tỉnh, thành có mức sinh thấp, hỗ trợ một lần bằng tiền khi phụ nữ sinh con thứ hai do trong quá trình mang thai cần nghỉ làm, bồi dưỡng sức khỏe. Cùng đó, dự thảo đề xuất miễn, giảm học phí, hỗ trợ chi phí học tập cho trẻ em lứa tuổi mầm non, tiểu học, đặc biệt các khu công nghiệp, khu chế xuất.
https://vnexpress.net/muc-sinh-cua-viet-nam-tiep-tuc-giam-4693626.html
https://vnexpress.net/dan-so-viet-nam-con-3-6-trieu-nguoi-vao-nam-2500-neu-van-giam-sinh-4693903.html
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét