Thứ Hai, 15 tháng 4, 2024

Nhịn ăn có những tác dụng kỳ diệu với cơ thể như thế nào ?

Nhịn ăn có những tác dụng kỳ diệu với cơ thể như thế nào ?
Ngày nay, nhiều người hạn chế bữa ăn trong khung giờ tám tiếng mỗi khi gặp khó khăn với các trang phục công sở. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu cho thấy lợi ích của phương pháp nhịn ăn vượt xa tác dụng giảm cân.
Đầu tháng 3 năm 2024, một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature Metabolism, trong đó 12 tình nguyện viên đã trải qua quá trình nhịn ăn bảy ngày, chỉ uống nước và không ăn bất kỳ thức ăn nào.

Các nhà nghiên cứu theo dõi tình trạng thể chất của họ và phát hiện ra rằng sau khi nhịn ăn, những người này giảm trung bình khoảng 5.7 kg.

Nghiên cứu cũng cho thấy trong quá trình nhịn ăn kéo dài, một số cơ quan trong cơ thể trải qua những thay đổi đáng kể trên toàn hệ thống, với hơn 1.000 protein biểu hiện phản ứng rõ rệt.

Các nhà nghiên cứu đã ước tính tác dụng có lợi và tác dụng phụ của sự thay đổi ở 212 protein, cung cấp cơ sở cho việc điều chỉnh liệu pháp nhắm mục tiêu trong tương lai.

Claudia Langenberg, đồng tác giả của nghiên cứu, tuyên bố trong một bản tin rằng nghiên cứu đã chứng minh lợi ích sức khỏe của phương pháp nhịn ăn vượt xa việc giảm cân. Tuy nhiên, những lợi ích này chỉ trở nên rõ ràng sau ba ngày hạn chế hoàn toàn calo, muộn hơn so với suy nghĩ trước đây.

Tác giả chính, Maik Pietzner, lưu ý rằng trong khi nhịn ăn có thể có lợi cho việc điều trị một số bệnh nhất định, thì nó thường không phải là lựa chọn cho các bệnh nhân có tình trạng sức khỏe kém.

Ông hy vọng những phát hiện này sẽ hỗ trợ việc phát triển các phương pháp điều trị khả thi cho tất cả các bệnh nhân trong tương lai.

Có nhiều kiểu nhịn ăn gián đoạn khác nhau, bao gồm nhịn ăn cách ngày, nhịn ăn định kỳ và nhịn ăn có giới hạn thời gian. Ngày càng có nhiều nghiên cứu cho thấy việc nhịn ăn, bất kể loại nào, đều có lợi cho việc điều trị các bệnh khác nhau.

I. Tác dụng của phương pháp nhịn ăn với cơ thể

1. Cải thiện suy giảm nhận thức

Nhịn ăn có thể thúc đẩy sức khỏe não bộ. Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nutrients vào năm 2020 đã theo dõi 99 người lớn tuổi mắc chứng suy giảm nhận thức nhẹ trong ba năm.

Kết quả cho thấy những bệnh nhân thường xuyên nhịn ăn có những thay đổi tích cực về chức năng nhận thức.

Các nhà nghiên cứu cho biết nhịn ăn có thể cải thiện chức năng nhận thức thông qua hiệu ứng sinh keto, vì các thể ketone có đặc tính bảo vệ thần kinh, có thể làm tăng tỷ lệ sống sót của các tế bào thần kinh trong các tình trạng bệnh lý như thiếu oxy và thiếu máu cục bộ.

Một nghiên cứu khác cho thấy sau khi nhịn ăn từ bình minh đến hoàng hôn trong 30 ngày liên tiếp, những người tham gia khỏe mạnh đã giảm đáng kể protein tiền chất beta amyloid so với trước khi nhịn ăn.

Beta amyloid là một thành phần chính của các mảng beta amyloid được tìm thấy trong não của bệnh nhân Alzheimer, nó được coi là một trong những nguyên nhân hàng đầu của bệnh Alzheimer.

2. Lợi ích của việc nhịn ăn trong điều trị ung thư

Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature Communications vào năm 2020 đã mô phỏng tác dụng của việc nhịn ăn trên bệnh nhân ung thư vú giai đoạn đầu.

Các nhà nghiên cứu đã chia ngẫu nhiên 131 bệnh nhân thành hai nhóm, một nhóm áp dụng chế độ mô phỏng phương pháp nhịn ăn, nhóm còn lại áp dụng chế độ ăn thông thường trong ba ngày trước và trong khi làm hóa trị liệu.

Kết quả cho thấy những bệnh nhân áp dụng chế độ mô phỏng nhịn ăn có tỷ lệ tế bào khối u giảm từ 90-100%. Hơn nữa, chế độ mô phỏng nhịn ăn làm giảm đáng kể tổn thương DNA ở tế bào lympho T do hóa trị liệu gây ra.

Một nghiên cứu khác cho thấy việc nhịn ăn từ hai đến bốn ngày trước khi hóa trị có thể bảo vệ các tế bào bình thường ở chuột và [có khả năng ở] người khỏi các tác dụng phụ bất lợi của thuốc hóa trị.

Ngoài ra, việc kết hợp nhịn ăn với hóa trị liệu có thể làm chậm sự tiến triển của các loại khối u khác nhau, bao gồm ung thư vú và u nguyên bào thần kinh đệm.

3. Cải thiện bệnh tiểu đường; Nhịn ăn có thể làm tăng độ nhạy insulin.

Một nghiên cứu cho thấy nhịn ăn có khả năng giảm thiểu nguy cơ hạ đường huyết ở bệnh nhân tiểu đường type 1, giảm dao động lượng đường trong máu và cải thiện quá trình trao đổi chất béo ở cả bệnh nhân tiểu đường type 1 và type 2.

Trong một nghiên cứu được công bố trên tạp chí JAMA Network Open vào năm 2018, những người trưởng thành mắc bệnh tiểu đường type 2 đã áp dụng phương pháp hạn chế năng lượng gián đoạn hai lần một tuần trong 12 tháng.

Kết quả cho thấy việc hạn chế năng lượng gián đoạn làm giảm đáng kể lượng đường huyết trung bình khi đói, cholesterol toàn phần, cholesterol lipoprotein mật độ thấp (LDL) - xấu, chất béo trung tính và cholesterol lipoprotein mật độ cao (HDL) ở bệnh nhân tiểu đường.

Một báo cáo ghi nhận ba bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường type 2 đã loại bỏ nhu cầu sử dụng insulin trong vòng một tháng sau khi áp dụng chế độ nhịn ăn.

4. Kiểm soát bệnh động kinh

Việc sử dụng nhịn ăn để điều trị bệnh động kinh có lịch sử 2.500 năm. Vào đầu những năm 1920, Trường Y Harvard bắt đầu nghiên cứu tác dụng của nhịn ăn đối với bệnh động kinh và lưu ý rằng các cơn co giật thường cải thiện sau hai đến ba ngày.

Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng việc thiếu thức ăn hoặc carbohydrate buộc cơ thể phải đốt cháy chất béo, làm thay đổi quá trình trao đổi chất và có thể giúp kiểm soát bệnh động kinh.

II. Ai nên tránh nhịn ăn?

Mặc dù nhịn ăn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng nó có thể không phù hợp với tất cả mọi người. Nếu bạn đang cân nhắc việc nhịn ăn, hãy chắc chắn tham khảo ý kiến bác sĩ.

Mặc dù nhiều nghiên cứu cho thấy nhịn ăn có thể kiểm soát đường huyết, nhưng điều đó không có nghĩa là mọi bệnh nhân tiểu đường đều nên áp dụng chế độ ăn này.

Bác sĩ Frank Hu, chủ nhiệm khoa Dinh dưỡng tại Trường Y tế Công cộng TH Chan Harvard, nhấn mạnh trên trang web của Đại học Harvard rằng việc bỏ bữa và hạn chế calo cũng có thể nguy hiểm cho bệnh nhân tiểu đường.

Ngoài ra, những người đang dùng thuốc điều trị huyết áp hoặc tim mạch có thể dễ bị rối loạn điện giải do nhịn ăn.

Bác sĩ dinh dưỡng người Đài Loan Li Wan-Pin chỉ ra trong một bài viết trên trang web của mình rằng nhịn ăn không phù hợp với trẻ em hoặc thanh thiếu niên đang trong giai đoạn phát triển, phụ nữ mang thai hoặc cho con bú, vận động viên có nhu cầu calo cao và những người thiếu cân. Nó cũng không được khuyến khích cho những người mắc các rối loạn ăn uống hiện tại hoặc trước đây.

III. Nhịn ăn ngắt quãng là phương pháp ăn kiêng được nhiều người thực hiện chế độ giảm cân áp dụng. 

1. 2 lưu ý quan trọng để nhịn ăn gián đoạn thành công: 
kiểm soát tổng lượng calo và nhịn ăn ít nhất 12 giờ.

Trong nghiên cứu dành cho người, phương pháp được sử dụng là chọn 5 ngày mỗi tháng để nhịn ăn gián đoạn.

Điều này có nghĩa là ngay cả khi bạn không thực hiện chế độ nhịn ăn gián đoạn mỗi ngày, bạn vẫn có thể thay đổi chế độ ăn uống của mình 5 ngày trong tháng.

Có hai điểm mấu chốt để đạt được kết quả: kiểm soát tổng lượng calo và nhịn ăn ít nhất 12 giờ.

168 và 1212 là hai phương pháp nhịn ăn phổ biến đáp ứng tiêu chuẩn này.

Phương pháp nhịn ăn 168 có nghĩa là ăn trong 8 giờ và nhịn ăn trong 16 giờ còn lại;
Phương pháp nhịn ăn 1212 có nghĩa là ăn trong 12 giờ và nhịn ăn trong 12 giờ.

Lưu ý áp dụng phương pháp nhịn ăn nào thì cũng nên nhịn ăn vào ban đêm.

Ví dụ: chế độ 168 là ăn từ 9 giờ sáng đến 5 giờ chiều; chế độ 1212 là ăn từ 7 giờ sáng đến 7 giờ tối; sau đó là nhịn đến sáng hôm sau. Điều này có thể phù hợp với thời gian trao đổi chất tự nhiên của cơ thể.

Thực phẩm ngày nay có muôn vàn loại khác nhau, để phục vụ cho khẩu vị của người dân, các nhà sản xuất thực phẩm đã cho thêm nhiều đường, muối và nhiều chất phụ gia vào thực phẩm.

Vì vậy, nhiều người khó kiểm soát khẩu phần ăn của mình, họ ăn rất no và không thể nhịn ăn vặt giữa các bữa chính, sau bữa tối lại ăn thêm bữa đêm, kéo theo đó là tình trạng béo phì và các vấn đề liên quan đến đường huyết, mỡ máu và huyết áp ngày càng trầm trọng hơn.

Trên thực tế, ngay từ thời cổ đại, cũng có những quan điểm tương tự với việc nhịn ăn, chẳng hạn như “không ăn sau buổi trưa”, nghĩa là không ăn sau 11 giờ đến 1 giờ trưa. Người xưa tin rằng ăn kiêng như vậy có lợi cho dạ dày và ruột được nghỉ ngơi, thân tâm an lạc.

Tuy nhiên, mô hình nhìn ăn từ 11 giờ sáng đến 13 giờ chiều không phù hợp với người hiện đại. Bởi vì cách làm việc và thói quen hàng ngày của người hiện đại khác với người cổ đại. Người xưa không có điện nên chủ yếu ngủ lúc 7, 8 giờ tối, dậy ăn sáng lúc 4 giờ, điều này cũng không ảnh hưởng nhiều.

Ông tin rằng người hiện đại có thể nhịn ăn vào ban đêm vì họ thường ít hoạt động vào ban đêm, không cần ăn quá nhiều và ít bị đầy bụng.

Những người nhịn ăn có thể uống một ly sữa hoặc ăn vài quả táo nếu đói trước khi đi ngủ.

Khi đã quen với việc ăn tối ít hơn, bạn có thể bỏ ăn vặt nửa đêm, để dạ dày và ruột được nghỉ ngơi vào ban đêm, không dễ ảnh hưởng đến giấc ngủ.

Khi chế độ ăn uống và ngủ nghỉ đi vào trạng thái bình thường, khả năng miễn dịch sẽ được cải thiện một cách tự nhiên.

Phương pháp nhịn ăn 168 hiện đang là chiến lược ăn kiêng giảm cân phổ biến, tuy nhiên mặt hạn chế của phương pháp này là bạn phải nhịn ăn quá lâu (16 tiếng) và chỉ được ăn 8 tiếng còn lại. Chuyên gia dinh dưỡng nhắc nhở rằng có hai loại người không phù hợp, và nên chuyển sang phương pháp nhịn ăn 1212 sẽ tốt hơn cho việc giảm cân, đồng thời có thể bảo vệ sức khoẻ.

Nhịn ăn trong thời gian dài có thể giảm cân và giải độc

168 phương pháp nhịn ăn gián đoạn phổ biến đối với những người có mong muốn giảm cân. Cách thức thực hiện cũng giống như tên gọi mà người ta đặt cho nó, tức là bạn có thể ăn bất cứ thứ gì trong 8 tiếng và nhịn ăn trong 16 tiếng còn lại. Ví dụ, bạn ăn từ 9 giờ sáng đến 17 giờ chiều, và sau 17 giờ chiều đến 9 giờ sáng hôm sau bạn không được ăn gì khác.

Chuyên gia dinh dưỡng cho biết, nhiều người sẽ không thể nhịn ăn trong một thời gian dài, vì vậy, nếu quá đói trong thời gian không được phép ăn, bạn vẫn có thể ăn một chút. Một số loại thực phẩm phù hợp để lựa chọn bao gồm một cốc sữa đậu nành, sữa hoặc một quả trứng.

Cũng tương tự với 168, thì 1212 là một phương pháp giảm cân khác cũng được không ít người áp dụng, nguyên tắc thực hiện là ăn 12 giờ và nhịn ăn 12 giờ. Nghĩa là 19h bạn ăn tối xong, đến 7h sáng hôm sau mới được phép ăn lại. Phương pháp này sẽ không khiến bạn bị quá đói, không gây quá nhiều gánh nặng cho cơ thể, phù hợp với hầu hết mọi người.

Dù áp dụng phương pháp nhịn ăn nào thì cũng nên nhịn ăn vào ban đêm, phù hợp với thời gian trao đổi chất tự nhiên của cơ thể. Bởi vì nhịn ăn không chỉ giúp giảm cân mà còn hỗ trợ đường ruột thải độc, đồng thời ngăn ngừa tích tụ chất độc trong cơ thể.

2. 2 loại người không phù hợp với phương pháp nhịn ăn 168

- Người bị đau dạ dày

Người bị trào ngược dạ dày thực quản hoặc ăn không ngon rất dễ bị đau dạ dày. Trong 16 giờ nhịn ăn, dạ dày vẫn tiết ra axit dịch vị, nhưng không có thức ăn để tiêu hóa, làm cho axit ăn mòn thành dạ dày, từ đó gây viêm và thủng dạ dày.

Chuyên gia dinh dưỡng chỉ ra rằng, phương pháp 168 nhịn ăn có tác dụng giảm cân, nhưng ngay cả khi những người này giảm béo thành công thì họ cũng phải trả giá là bị đau dạ dày. Những người có dạ dày không tốt nên cân nhắc kỹ khi áp dụng phương pháp nhịn ăn này.

- Bệnh nhân bị sỏi mật

Dịch mật do gan tiết ra sẽ được dự trữ trong túi mật, sau đó đi vào đường ruột vào một thời điểm thích hợp để phân hủy chất béo trong thức ăn. Khi bụng đói, dịch mật tiết ra liên tục không thể sử dụng và tích trữ quá lâu khiến dịch mật ngày càng đặc, cuối cùng biến thành sỏi mật. Ngoài ra, chế độ ăn nhiều dầu mỡ, nhiều chất béo khiến cholesterol trong dịch mật tăng cao, cũng dễ hình thành sỏi mật nút thắt.

Nếu người bệnh bị sỏi mật để bụng đói trong thời gian dài (16 tiếng), và ăn quá nhiều thức ăn hoặc tiêu thụ đồ ăn nhiều dầu mỡ trong vòng 8 tiếng còn lại sẽ dễ khiến sỏi mật tái phát.

Chuyên gia dinh dưỡng cho rằng những người thuộc 1 trong 2 nhóm trên nếu muốn giảm cân bằng cách nhịn ăn gián đoạn, nên áp dụng phương pháp nhịn ăn 1212. Theo đó, trong vòng 12 tiếng được ăn, bạn có thể ăn đầy đủ 3 bữa, không ăn vặt giữa các bữa ăn chính; sau đó nhịn ăn trong 12 tiếng còn lại.

Phương pháp nhịn ăn 168 và phương pháp nhịn ăn 1212 có thể giúp giảm cân, nhưng thể trạng của mỗi người là khác nhau, vì vậy bạn nên áp dụng phương pháp phù hợp với mình và thực hiện từng bước một.

3. Lợi ích

Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí học thuật "Cell Metabolism" vào tháng 7 năm 2015 và được tài trợ bởi Viện Lão hóa Quốc gia Hoa Kỳ (NIA), một tổ chức nghiên cứu có thẩm quyền trong lĩnh vực chống lão hóa ở Hoa Kỳ, cho thấy nhịn ăn có thể không chỉ giảm lượng chất béo mà còn đem đến nhiều lợi ích hơn nữa.

Nghiên cứu được thực hiện bởi nhiều đơn vị nghiên cứu, bao gồm Trường Lão khoa, Đại học Nam California, Los Angeles và Trung tâm Khoa học Y tế Đại học Texas.

Họ đã sử dụng nhiều mô hình, bao gồm nấm men, chuột và người, chia thành hai nhóm dựa trên ăn uống bình thường và nhịn ăn gián đoạn, sau đó so sánh sự khác biệt về các chỉ số khác nhau. Họ tìm thấy:

- Nhịn ăn ngắt quãng có thể giảm cân và lượng đường trong máu một cách hiệu quả.

Trong thí nghiệm trên người, lượng đường trong máu và trọng lượng cơ thể không thay đổi nhiều ở nhóm ăn ba bữa một ngày.

Nhóm còn lại nhịn ăn liên tục 5 ngày mỗi tháng, kết quả là số cân nặng giảm đi rõ rệt, đường huyết giảm về mức khỏe mạnh.

- Nhịn ăn ngắt quãng giúp cải thiện khả năng miễn dịch và trẻ hóa hệ thống miễn dịch.

Theo tuổi tác, chức năng tạo máu của cơ thể con người suy giảm dần, đồng thời số lượng tế bào miễn dịch thu được (tế bào T, tế bào B) cũng tương tự. Hiện tượng này được gọi là "lão hóa miễn dịch".

Nó được biểu hiện bằng sự giảm tỷ lệ bạch huyết với tế bào dòng tủy, tăng tỷ lệ thiếu máu và các khối u ác tính tủy xương.

Trong thí nghiệm trên chuột, những con chuột có tuổi thọ 16 tháng và thuộc độ tuổi trung niên (hoặc già) được chia thành hai nhóm để thử nghiệm, phép đo được lặp lại sau mỗi 4 tháng.

Người ta thấy rằng những con chuột nhịn ăn không liên tục so với những con ăn tự do và ăn theo ý muốn có đặc điểm máu ngày càng trẻ hóa.

Số lượng máu hoàn chỉnh của chúng và tỷ lệ tế bào bạch huyết với tế bào tủy xương đảo ngược, cho thấy rằng việc nhịn ăn ngắt quãng trong thời gian dài sẽ thúc đẩy quá trình tái tạo và trẻ hóa hệ thống miễn dịch.

- Nhịn ăn ngắt quãng có thể làm giảm tỷ lệ mắc bệnh viêm mãn tính và ung thư.

Tình trạng viêm mãn tính kéo dài dễ dẫn đến sự gia tăng của các khối u ác tính và ung thư. Chỉ số viêm mãn tính càng cao thì khả năng kháng virus của cơ thể càng giảm.

Trong thí nghiệm, sử dụng chuột nhịn ăn gián đoạn, tình trạng viêm mãn tính được cải thiện đáng kể, và xác suất xuất hiện các khối u khác nhau cũng giảm.

Khả năng chống khối u được coi là một trong những chỉ số quan trọng của khả năng miễn dịch.

- Nhịn ăn ngắt quãng có thể giúp tăng cường trí nhớ và khả năng nhận thức.

Nghiên cứu này cũng phát hiện ra rằng nhịn ăn gián đoạn cũng có lợi cho não và hệ thần kinh.

Phương pháp thí nghiệm là cho chuột đi qua mê cung và nghiên cứu khả năng ghi nhớ và khả năng phán đoán của chúng, người ta thấy rằng những con chuột trong nhóm nhịn ăn trở nên thông minh hơn và có tỷ lệ thành công cao hơn trong việc ra khỏi mê cung.

- Nhịn ăn ngắt quãng có thể giúp kéo dài tuổi thọ.

Trong thí nghiệm nấm men, ở nhóm được cung cấp dinh dưỡng không liên tục, tuổi thọ của nấm men dài hơn vài ngày.

Một nghiên cứu khác cũng cho thấy những con chuột chỉ ăn một bữa mỗi ngày sống lâu hơn 40% so với những con có thể ăn tự do cả ngày.

Ngoài 5 điều trên, nghiên cứu cũng khám phá chi tiết những lợi ích của việc nhịn ăn đối với các bệnh thông thường khác.

Các nhà nghiên cứu cuối cùng kết luận rằng nhịn ăn đúng cách đã cho thấy những lợi ích sau đây trong các thí nghiệm với vi sinh vật (nấm men), động vật nhỏ (chuột) hoặc con người:

Đối với nấm men: khả năng chống lại sự gia tăng căng thẳng và kéo dài tuổi thọ.
Đối với chuột: giảm cân, giảm tỷ lệ mắc bệnh ung thư và các bệnh viêm nhiễm, cải thiện khả năng miễn dịch, nâng cao nhận thức và kéo dài tuổi thọ.
Đối với người: tỷ lệ mắc bệnh tiểu đường, béo phì, bệnh tim mạch và ung thư đều sẽ giảm, đồng thời nó cũng giúp trì hoãn quá trình lão hóa.

nguồn: Tổng hợp từ các báo.

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét