Điều gì làm cho BRICS trở nên hấp dẫn với thế giới ?

Điều gì làm cho BRICS trở nên hấp dẫn với thế giới ?

Trước đây, Mỹ và phương tây đã phớt lờ BRICS. Nhưng giờ đây, họ lo sợ BRICS. Vì nhiều nước đã chán sự áp đặt của họ, và vì BRICS đang trở nên hùng mạnh hơn. Các nước phương tây ‘không chỉ thực hiện chiến lược cũ’ là bôi nhọ và vu khống liên minh BRICS, mà còn đang cố gắng lôi kéo một số thành viên trong khối về phía mình, đặc biệt, họ đang tích cực “chăm sóc” Ấn Độ. Tuy nhiên, Mỹ không đối xử bình đẳng với Delhi, họ thấy rất rõ điều này.
BRICS 2023. Ảnh Bộ ngoại giao Nga

Từ ngày 22 đến ngày 24 tháng 8/2023 tại Johannesburg, Nam Phi, Hội nghị thượng đỉnh BRICS lần thứ 15 đã được tổ chức.

Ngoại trưởng Sergey Lavrov đã thay mặt Vladimir Putin tham dự hội nghị tại Cộng hòa Nam Phi.

Sự kiện năm nay với chủ đề, “BRICS và Châu Phi: Quan hệ đối tác để cùng nhau tăng trưởng nhanh, phát triển bền vững và chủ nghĩa đa phương toàn diện”.

Nước chủ nhà Nam Phi đã mời lãnh đạo nhiều cường quốc ở Lục địa đen và Nam bán cầu tham gia cuộc họp BRICS-Châu Phi và đối thoại ‘BRICS +’.

BRICS có sức hút đặc biệt, ngày càng có nhiều nước gõ cửa “gia đình” này.

Hơn 40 quốc gia bày tỏ mong muốn tham gia cơ chế hợp tác, trong đó có 23 quốc gia đã chính thức nộp đơn đăng ký làm thành viên. Năm nay (2023), Argentina, Ai Cập, Ethiopia, Iran, Saudi Arabia và Các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất đã chính thức được mời tham gia BRICS.

Wang Yuming, giám đốc Viện các nước đang phát triển của Học viện quốc tế Trung Quốc, cho biết: “Có thể nói, việc mở rộng thành viên là quyết định được nhiều nước mong đợi nhất và nó tính đến đầy đủ mọi khía cạnh của tình hình hiện nay”.

“Thứ nhất, nó bổ sung thêm Châu Á, Châu Phi và Châu Mỹ Latinh vào nhóm, điều này phản ánh sự cân bằng trong khu vực. Thứ hai, 6 cường quốc này có phạm vi nhất định về tổng GDP và GDP bình quân đầu người. Thứ ba, các quốc gia mới gia nhập đều có tính đại diện từng khu vực, cũng như vai trò địa chính trị của họ”, Wang nói thêm.

Indonesia, nước từng có những phát ngôn ồn ào, không được mời tham gia BRICS.

Gao Xing, giám đốc Viện BRICS ở New Delhi, tin rằng, việc Indonesia gia nhập BRICS chỉ là vấn đề thời gian: “Nó có thể được đưa vào danh sách tiếp theo”.

Mở rộng là một trong những chủ đề chính trong chương trình nghị sự của Hội nghị thượng đỉnh BRICS vừa qua.

“Các đại sứ quán phương tây ở Trung Quốc và Nam Phi, các chuyên gia – trước hội nghị thượng đỉnh đều tự hỏi cường quốc nào sẽ tham gia cơ chế hợp tác”, Wang Yuming cho biết, ông đã nghiên cứu BRICS trong nhiều năm, nhưng sự quan tâm đến khối này như vậy là chưa từng có.

Theo ông, thái độ của phương tây đối với BRICS có thể chia thành 3 giai đoạn: Phớt lờ, pha trò bẩn thỉu và cố gắng có chọn lọc để giành chiến thắng về phía họ.

Wang Yuming nói như sau: “Lúc đầu, phương tây nhìn chung phớt lờ BRICS và coi thường BRICS, cho rằng do sự bất đồng của các nước thành viên, nên cuối cùng khối này sẽ trở thành một “câu lạc bộ trống rỗng” khác.

Từ năm 2008 đến 2009, cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu ở những mức độ khác nhau đã ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế của các thành viên trong khối.

Trong thời kỳ đó, Hoa Kỳ và Châu Âu liên tục ‘đổ bùn’ vào nhóm BRICS, cố gắng làm suy yếu danh tiếng của BRICS.

Giờ đây, BRICS đang trở nên hùng mạnh hơn, và phương tây ‘không chỉ thực hiện chiến lược cũ’ là bôi nhọ và vu khống liên minh BRICS, mà còn đang cố gắng lôi kéo một số thành viên trong khối về phía mình, đặc biệt, họ đang tích cực “chăm sóc” Ấn Độ. Tuy nhiên, Mỹ không đối xử bình đẳng với Delhi, họ thấy rất rõ điều này.

Gao Xing cũng lưu ý rằng, Hoa Kỳ muốn tách Ấn Độ khỏi BRICS và “ở một mức độ nhất định, họ đã thành công”.

Nếu nhìn vào những xu hướng mới nhất của xã hội phương tây, bạn có thể thấy ngay, rất nhiều cuộc tấn công vào BRICS. Một mặt, phương tây thổi phồng những “bất đồng” trong nhóm, mặt khác hiểu sai về quan điểm, bản chất của cơ chế hợp tác, cố gắng miêu tả BRICS là đối thủ địa chính trị của G7.

“Suy nghĩ của phương tây có xu hướng tổng bằng 0: Nếu bạn thắng, tôi thua, và điều đó không giống như cả 2 chúng ta đều đen đủi”. Gao Xing tin rằng, điều này đúng với các hệ thống chính trị, triết lý và chiến lược đã được thiết lập của Mỹ và Châu Âu, đó là lý do tại sao, họ coi BRICS là “kẻ thù tưởng tượng”, nhưng khối này không phải là một nền tảng chống phương tây.

BRICS, với tư cách là nền tảng hợp tác cho các nền kinh tế thị trường mới nổi và đang phát triển, luôn đề cao tinh thần cởi mở, toàn diện và hợp tác cùng có lợi.

“BRICS không phải là một ‘câu lạc bộ’ khép kín”. Wang Yuming nhấn mạnh ý định ban đầu của các nước thành lập nhóm là “3 không”: Không bắt đầu lại từ đầu, không tham gia vào cuộc đối đầu với phương tây, không cố gắng thay thế ai mà thay vào đó là cải thiện và bổ sung cấu trúc quốc tế hiện có.

Đây cũng là một trong những lý do tạo nên sức hấp dẫn của BRICS. Hơn nữa, một trong những yếu tố lớn nhất khiến nhiều nước muốn gia nhập khối là họ không phải lo lắng về các cuộc đối đầu giữa các phe phái.

BRICS có sức hấp dẫn gì?

Hơn 40 quốc gia đã bày tỏ sẵn sàng tham gia BRICS và hơn 20 nước đã đăng ký làm thành viên. “Đây là một hiện tượng chưa từng được quan sát thấy liên quan đến bất kỳ cơ chế đa phương nào”.

Wang Yuming tin rằng, nhóm đã thu hút rất nhiều nước đang phát triển nhờ vị trí rõ ràng, những thành tựu đáng kể và tinh thần cởi mở, toàn diện và hợp tác cùng có lợi.

“Về mặt định vị, BRICS tự coi mình là một ‘đại gia đình’ chào đón ‘sự bổ sung’ của các đối tác cùng chí hướng. Điều này rất khác so với các câu lạc bộ và ‘vòng tròn’ độc quyền ở phương tây. Ngân hàng phát triển mới (NDB) thậm chí còn sẵn sàng chấp nhận các nước phát triển”.

Ngoài ra, việc tham gia BRICS đã mang lại lợi ích rõ rệt cho các nước thành viên và điều này là hiển nhiên đối với toàn thế giới.

BRICS và tính hợp tác

Đầu tiên, trong quá trình cải cách Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF) năm 2010, các nước BRICS đã đoàn kết và bắt đầu hợp tác. Điều này buộc khối phương tây phải nhượng bộ và chấp nhận BRICS tăng cường đại diện tại IMF.

Sau đó, theo tỷ lệ tham gia của BRICS, họ đã lọt vào top 10.

Thứ hai, Ngân hàng phát triển mới (NDB) đã cấp khoản vay khẩn cấp trị giá 10 tỷ USD cho các nước thành viên ngay sau khi Covid 19 bùng phát, để giúp giải quyết những ảnh hưởng của đại dịch.

Hơn 90% số tiền này đã được hiện thực hóa trong vòng 6 tháng.

Thứ ba, đừng quên Trung tâm đối tác cách mạng công nghiệp mới – Viện đổi mới sáng tạo BRICS đặt tại Hạ Môn, tỉnh Phúc Kiến (Trung Quốc). Đây là tổ chức thứ 2 do BRICS tạo ra.

“Điều quan trọng nhất là các nước BRICS muốn hợp tác để thúc đẩy một cấu trúc toàn cầu công bằng, hợp lý và cân bằng. Một số lượng lớn các nền kinh tế mới nổi đang phấn đấu để đạt được điều tương tự. Điều này thể hiện xu hướng phát triển của trật tự quốc tế và quản trị toàn cầu trong tương lai. BRICS mang lại năng lượng tích cực và tiến bộ”, Wang Yuming nói.

“Không thể nói BRICS là một khối thống nhất tuyệt đối, thậm chí có những xích mích về lãnh thổ giữa các nước thành viên, tranh chấp nảy sinh vì lợi ích quốc gia nhưng đồng thời họ cũng có những yêu cầu chung và họ hiểu rằng, chỉ có tập thể mới có thể cân bằng được thế giới”.

“Vì vậy, duy trì sự thống nhất của các nước BRICS là nhiệm vụ tối quan trọng. Vì lợi ích chung, chúng ta luôn có thể tìm kiếm điểm chung, ngay cả khi vẫn còn khác biệt và chúng ta có thể phấn đấu vì sự thống nhất, loại bỏ mâu thuẫn”, Wang Yuming nói thêm.

Ngày 17/8/2023, trên trang web tạp chí The Nation của Mỹ xuất hiện một báo cáo cho rằng, việc mở rộng cơ chế BRICS chứng tỏ người dân đang nỗ lực loại bỏ những thiếu sót nghiêm trọng trong trật tự thế giới do Mỹ thống trị.

Lịch sử chứng minh rằng, hệ thống quản trị toàn cầu, do Hoa Kỳ đứng đầu, đã nhiều lần không đáp ứng đầy đủ 2 yêu cầu chính của các nước Nam bán cầu – phát triển kinh tế và bảo vệ chủ quyền – điều này tạo ra nhu cầu về một giải pháp thay thế – cấu trúc của trật tự quốc tế.

BRICS là một trong những nền tảng quan trọng để các cường quốc Nam bán cầu giúp tăng cường hợp tác. Đại sứ Nam Phi tại châu Á và BRICS, Anil Suklar cho biết, một trong những lý do khiến nhiều quốc gia đua nhau gia nhập BRICS là thế giới trở nên phân cực rõ rệt, nên các nước buộc phải chọn phe.

Và các nước Nam bán cầu không còn muốn được yêu cầu ủng hộ ai, hành xử như thế nào và quản lý các vấn đề chủ quyền của mình như thế nào. Bây giờ họ đủ mạnh để bảo vệ vị trí của mình.

Tác giả: Wang Hui (王慧), Fan Wei (范维)