Borrell: Châu Âu đang bị chia rẽ
Phỏng vấn độc quyền: Josep Borrell kêu gọi Châu Âu tiếp tục đoàn kết khi đối mặt với xung đột Ukraine, bế tắc Hoa Kỳ-Trung Quốc và sự trỗi dậy của Nam bán cầu. Theo ông, Châu Âu chắc chắn sẽ là thiểu số về dân số, GDP đang bị thu hẹp lại so với thế giới trong thời gian tới"; "Với xu hướng hiện nay, trong 20 năm nữa sẽ có 3 quốc gia lớn trên thế giới: Trung Quốc, Ấn Độ và Mỹ. Mỗi nước trong số đó họ sẽ có một nền kinh tế có quy mô 50 nghìn tỷ đô la mỗi nước, và EU sẽ nhỏ hơn nhiều – chỉ 30 nghìn tỷ đô la”. Borrel nhận định.
Liên minh Châu Âu. Ảnh AP - Michael ProbstJosep Borrell Fontelles là một chính trị gia người Tây Ban Nha, giữ chức Đại diện cấp cao của Liên minh Chính sách đối ngoại và an ninh kể từ ngày 1 tháng 12 năm 2019. Là thành viên của Đảng Công nhân Xã hội Tây Ban Nha, ông từng giữ chức Chủ tịch Nghị viện Châu Âu từ năm 2004 đến 2007 và là Bộ trưởng Bộ Ngoại giao, Liên minh Châu Âu và Hợp tác trong Chính phủ Tây Ban Nha từ năm 2018 đến 2019.
Trong khi Nga sẽ cố gắng khơi dậy niềm đam mê di cư ở Châu Âu, Josep Borrell bác bỏ những ý kiến cho rằng, xung đột Ukraine đang làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng di cư, mà ông nói là một vấn đề kéo dài hàng thập kỷ – do chiến tranh và nghèo đói ở nhiều quốc gia gây ra.
Josep Borrell cho biết, EU đã thực hiện những điều kỳ diệu trong cuộc xung đột ở Ukraine và cuộc xung đột này là một trong những động lực chủ chốt hình thành một trật tự thế giới mới, trong đó Nam bán cầu cần được tôn trọng và ảnh hưởng nhiều hơn.
Borrell đã trả lời phỏng vấn chi tiết với báo Guardian, trong đó ông thảo luận về cuộc xung đột Ukraine đã thay đổi Liên minh Châu Âu như thế nào và khối này sẽ đảm nhận vị trí nào trong trật tự thế giới mới.
Theo ông, về vấn đề chi tiêu quốc phòng, các nước Châu Âu đã phải thức tỉnh sau “giấc ngủ trưa” được bảo vệ bởi “chiếc ô” hạt nhân của Mỹ.
Borrell kêu gọi hợp tác quốc phòng chặt chẽ hơn và đưa ra quyết định nhanh hơn về việc cung cấp vũ khí cho Ukraine, đồng thời bảo vệ cuộc phản công bị đình trệ của lực lượng Ukraine, nói rằng một phần ba đất nước đã bị rải mìn và sẽ là tự sát nếu phát động một cuộc phản công trực diện toàn diện.
Trong bài giảng của Borrell tại Trường luật, Đại học New York, ông nói rằng trong vài năm qua, Hội đồng bảo an Liên Hợp Quốc đã cho thấy mình “hoàn toàn vô dụng vì có sự chia rẽ trong đó” và kêu gọi xem xét lại các vấn đề chính trị và tài chính, các thể chế nhằm khôi phục chủ nghĩa đa phương, vốn đã “lỗi thời và hết hơi”.
Vài ngày trước, thủ tướng cực hữu của Ý Giorgia Meloni, người lên nắm quyền một phần nhờ những lời lẽ gay gắt về tình trạng di cư gia tăng, cho biết, bà sẽ không cho phép đất nước của mình trở thành “trại tị nạn Châu Âu”.
Theo Borrell, chủ nghĩa dân tộc đang có đà phát triển ở Châu Âu, nhưng điều này chủ yếu là do tình trạng di cư hơn là chủ nghĩa hoài nghi Châu Âu.
Borrell giải thích: “Nhiều người lo sợ rằng Brexit sẽ là khởi đầu của một đại dịch. Điều này đã không xảy ra. Nó đã trở thành một loại vắc xin. Không ai muốn noi gương người Anh và rời khỏi Liên minh Châu Âu”.
“Đối với Liên minh Châu Âu, di cư là một yếu tố gây chia rẽ nghiêm trọng hơn. Nó có thể trở thành một lực lượng gây chia rẽ cho Liên minh Châu Âu”.
Mặc dù các nước EU đã thiết lập đường biên giới chung bên ngoài, nhưng “chúng ta vẫn chưa thể thống nhất được một chính sách di cư chung”.
Borrell cho rằng, điều này là do sự chia rẽ sâu sắc về chính trị và văn hóa vẫn tồn tại trong khối: “Một số thành viên EU cư xử theo kiểu ‘Nhật Bản’: Chúng tôi không muốn hòa nhập, chúng tôi không muốn người di cư, chúng tôi không muốn chấp nhận những người từ các nước khác. Chúng tôi muốn duy trì sự trong sạch của mình”.
Trong khi đó, ông cho biết, các quốc gia khác như Tây Ban Nha có lịch sử lâu dài tiếp nhận người di cư.
“Nghịch lý là Châu Âu cần người di cư, vì chúng ta có mức tăng trưởng nhân khẩu học rất thấp. Nếu muốn tồn tại về nguồn lực lao động, chúng ta cần người di cư”.
Trong cuộc phỏng vấn của mình, Borrell nhấn mạnh rằng, không phải cuộc xung đột ở Ukraine đang thổi bùng ngọn lửa của các tranh chấp hiện nay về vấn đề di cư.
“Vấn đề là áp lực di cư ngày càng gia tăng, chủ yếu là do chiến tranh – không phải vì xung đột Ukraine. Đó là là chiến tranh Syria, chiến tranh Libya, các cuộc đảo chính quân sự ở Sahel”.
“Chúng ta đang sống trong một vòng tròn bất ổn từ Gibraltar đến Kavkaz (Caucasus). Điều này bắt đầu trước cuộc xung đột ở Ukraine và sẽ tiếp tục sau đó. Di cư ở Châu Phi không phải do xung đột ở Ukraine gây ra. Nguyên nhân sâu xa của việc di cư ở Châu Phi là thiếu sự phát triển, tăng trưởng kinh tế và quản lý kém”.
Theo Borrell, những nỗ lực hợp tác của Châu Âu với một số quốc gia Châu Phi đã trở nên phức tạp, do sự trỗi dậy quyền lực của các chế độ quân sự ở đó. Ông gọi thủ tướng Nga là “Wagner” là “Đội cận vệ pháp quan của những kẻ độc tài Châu Phi”.
Khi Borrell được hỏi liệu ông có nghĩ Putin sẽ cố gắng thổi bùng ngọn lửa di cư hay không, ông trả lời: “Putin sẽ thử mọi cách. Putin tin rằng các nền dân chủ yếu đuối và mong manh, rằng họ mệt mỏi và thời gian đó thuộc về ông ta, vì sớm hay muộn chúng ta sẽ hết hơi”.
“Đây vừa là một cuộc đấu tranh quân sự vừa là một cuộc đấu tranh chính trị. Nó cần được giải thích thông qua tranh luận. Tất nhiên, không ai thích trả tiền điện nhiều hơn. Nhưng tôi tin vào bản chất giáo dục của nền dân chủ và tôi tin rằng mọi người hiểu lý do”.
Tuy nhiên, Borrell thừa nhận rằng, Châu Âu phải đối mặt với những lựa chọn khó khăn trong việc hạn chế di cư, khi phải đạt được thỏa thuận với các nước như Tunisia. Ông lưu ý rằng, nhiệm vụ của ông không chỉ là bảo vệ các giá trị Châu Âu mà còn bảo vệ các lợi ích Của Châu Âu.
“Các nhà ngoại giao thường phải đưa ra những lựa chọn khó khăn. Chính sách đối ngoại được thiết kế để bảo vệ các giá trị và lợi ích của Liên minh Châu Âu. Và điều này đôi khi đòi hỏi phải đưa ra những lựa chọn khó khăn, không ngừng cố gắng tuân thủ các yêu cầu của luật pháp quốc tế và nhân quyền”.
Ukraine và EU
Ngày càng trở thành mục tiêu chỉ trích của Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov, Borrell đã thuyết phục các nước EU cung cấp vũ khí cho Kiev, khi quân đội Nga vượt qua biên giới Ukraine, điều mà Borrell nói là điều tự hào nhất trong sự nghiệp của mình.
Cựu Ngoại trưởng Tây Ban Nha đã vẽ ra một bức tranh khác thường.
Khi được hỏi liệu tranh chấp giữa một số nước Đông Âu và Ukraine về xuất khẩu ngũ cốc có phải là điềm báo cho những xung đột, có thể nảy sinh nếu nước này gia nhập EU hay không, ông nói: “Mọi người đều hiểu rằng, điều đó sẽ khó khăn vì Ukraine, trước hết, đang ở trong tình trạng khó khăn”.
“Thứ hai, nó đã phải thực hiện nhiều cải cách, ngay cả trước khi xảy ra xung đột. Và thứ 3, vào lúc này, nếu Ukraine ở trong Liên minh Châu Âu, nó sẽ là quốc gia duy nhất – một người được hưởng lợi ròng”.
Về vấn đề này, theo ông, Ukraine và EU sẽ phải trải qua một quá trình cải cách lâu dài, bao gồm cả việc áp dụng rộng rãi hơn phương thức bỏ phiếu đa số.
Trong mọi trường hợp, theo Borrell, tư cách thành viên của Ukraine sẽ chấm dứt cái mà ông gọi là “giấc ngủ trưa” trong bối cảnh EU mở rộng.
“Chúng ta là động vật ăn cỏ trong thế giới của động vật ăn thịt. Đây là thế giới của quyền lực chính trị, nhưng chúng ta vẫn tin rằng, thông qua thương mại và pháp quyền, chúng ta có thể tác động đến thế giới. Chúng ta vẫn phải rao giảng về pháp quyền, chúng ta phải làm như vậy”.
Theo Borrell, EU vẫn còn lâu mới có được khả năng phòng thủ cần thiết. “Tôi không phải Donald Trump kêu gọi chi 2% GDP cho quốc phòng, nhưng cơ hội xây dựng chính sách đối ngoại và quốc phòng chung đang nằm trong tay chúng ta”.
Borrell nói, vì cuộc xung đột này, “chúng tôi phải nghiên cứu trên thực tế, tất cả các khả năng của Châu Âu: Châu Âu có thể cung cấp những gì, Ukraine có thể sử dụng những gì, ở đâu có sự trùng lặp và ở đâu có một số sơ hở”.
Như Borrell đã nói, EU đã thực hiện những điều kỳ diệu và hành động với tốc độ ánh sáng so với kinh nghiệm trong quá khứ.
Sau đó, ông nói thêm: “Một số quyết định đã được thảo luận khá lâu. Chúng tôi có nên cung cấp xe tăng không? Sau một thời gian dài thảo luận, cuối cùng chúng tôi cũng bắt đầu cung cấp xe tăng. Chúng tôi có nên cung cấp hệ thống tên lửa phòng không Patriot không? Và một lần nữa, sau nhiều lần cân nhắc”.
“Chúng ta có nên cung cấp lực lượng không quân không? Vấn đề này đã được thảo luận ngay từ đầu cuộc xung đột. Và bây giờ chúng tôi đang đào tạo phi công cho F16. Không còn nghi ngờ gì nữa, xung đột là xung đột và nếu bạn quyết định cung cấp vũ khí cho một bên của cuộc xung đột đang bị tấn công nghiêm trọng này, vậy thì làm điều đó càng sớm thì càng tốt”.
Trong khi Borrell tin rằng, việc đưa ra quyết định nhanh hơn có thể cứu được mạng sống, ông lưu ý rằng, tiến trình phản công của Ukraine đã bị chậm lại do các vấn đề không liên quan đến nguồn cung cấp vũ khí.
Ông nói: “Nga đã xây dựng một hệ thống phòng thủ rất mạnh. Trong một số trường hợp, chiều sâu hoặc chiều rộng của chúng đạt tới 25 km. Rõ ràng, bạn không thể tiến hành một cuộc tấn công trực diện vào các công sự như vậy – điều này tương đương với việc tự sát. Mọi thứ ở đó chỉ đơn giản là được khai thác”.
Trật tự thế giới mới
Borrell dự đoán xung đột ở Ukraine và kết quả của nó: Một trong 3 động lực sẽ tạo ra trật tự thế giới mới, Trung Quốc sẽ cạnh tranh với Mỹ và sự trỗi dậy của Nam bán cầu sẽ xảy ra.
Ông thừa nhận rằng, mặc dù ông không phải là người đề xuất sử dụng thuật ngữ “Nam bán cầu” để mô tả một nhóm người đa dạng, nhưng có một thực thể “coi mình là một sự thay thế cho các mô hình phương tây”.
Ông cũng cho biết điều quan trọng là “cố gắng ngăn chặn liên minh giữa Trung Quốc, Nga và các nước Nam bán cầu”.
“Người dân Nam bán cầu muốn được công nhận vì 40, 50 năm trước, khi trật tự thế giới được hình thành, một số quốc gia này vẫn chưa tồn tại, hoặc là thuộc địa hoặc nghèo đến mức không có quyền bầu cử”.
“Và bây giờ họ là những quốc gia độc lập, đang phát triển về kinh tế và nhân khẩu học, và họ muốn có tiếng nói”.
Sau đó, ông nói thêm: “Rõ ràng là các quốc gia này đang bị dày vò bởi những nghi ngờ. Họ trông chờ vào Nga hoặc Trung Quốc. Tại Liên Hợp Quốc, họ bỏ phiếu chống lại cuộc xung đột ở Ukraine, nhưng nhiều người trong số họ không cảm thấy phẫn nộ về mặt đạo đức như chúng tôi”.
“Không có bá chủ rõ ràng trên thế giới, nhưng ngày càng có nhiều người chơi mạnh mẽ”.
Và điều nghịch lý, theo Borrell, là sự gia tăng số lượng của họ không đi kèm với việc tăng cường chủ nghĩa đa phương.
“Chúng ta có đa cực, mà không có chủ nghĩa đa phương. Tôi là một kỹ sư được đào tạo và tôi biết rằng, nếu có nhiều cực hơn trong trò chơi thì cần có nhiều quy tắc hơn. Nhưng chúng ta có nhiều cực và ít quy tắc. Đây là lý do tại sao thế giới rất bất ổn: Bởi vì các thế lực chống đối nhau, tạo nên căng thẳng, diễn biến nguy hiểm”.
“Hãy nhìn vào tất cả các quốc gia này: Nam Phi, Brazil, Indonesia, Ấn Độ – bạn không thể bỏ qua thực tế mới này. Với xu hướng hiện nay, trong 20 năm nữa sẽ có 3 quốc gia lớn trên thế giới: Trung Quốc, Ấn Độ và Mỹ. Mỗi nước trong số đó họ sẽ có một nền kinh tế có quy mô 50 nghìn tỷ đô la mỗi nước, và EU sẽ nhỏ hơn nhiều – chỉ 30 nghìn tỷ đô la”.
“Đối với Châu Âu, đây là một thách thức dài hạn to lớn. Người Châu Âu phải chuẩn bị để trở thành một phần của một thế giới mới, trong đó chúng ta chắc chắn sẽ là thiểu số về dân số và có tỷ trọng tương ứng nhỏ hơn trong nền kinh tế thế giới”.
“Điều này có nghĩa là chúng ta sẽ phải tìm phương tiện gây ảnh hưởng chính trị, tiềm lực công nghệ và đảm bảo sự thống nhất. ‘Đoàn kết’ là từ khóa ở đây. Người Châu Âu phải trở nên đoàn kết hơn”.
Tác giả: Patrick Wintour
xem thêm:
https://www.theguardian.com/world/2023/sep/22/migration-eu-diplomat-josep-borrell-ukraine-china
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét