Hãng xe điện VinFast gây sốc trên thế giới
Mới đây, lô hàng 1.879 ô tô điện VF 8 cũng là lô xe VinFast thứ hai xuất khẩu ra thị trường quốc tế đã cập cảng Benicia, California, Hoa Kỳ. Số xe này sẽ được bàn giao cho khách hàng tại Mỹ và Canada.Về chính sách hậu mãi, VinFast sẽ bảo hành 10 năm/125.000 dặm cho xe và 10 năm/không giới hạn số dặm cho pin. Khách hàng mua VF 8 cũng được cung cấp dịch vụ sửa chữa lưu động và cứu hộ 24/7 trong suốt thời gian bảo hành.
Mới đây, VinFast cũng đã chính thức phát đi thông báo, hãng xe này và Black Spade sẽ thực hiện sáp nhập. Sau giao dịch, VinFast được định giá hơn 23 tỷ USD và sẽ tiếp tục kế hoạch niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán Mỹ.
Mức định giá rất cao như trên có thể đưa VinFast trở thành công ty lớn thứ 3 trong lĩnh vực sản xuất xe điện trên thế giới.
Theo Companies Market Cap, chỉ có Tesla của Mỹ và Li Auto của Trung Quốc có vốn hóa lớn hơn mức định giá của VinFast.
Cụ thể, VinFast sẽ đạt được được những tiếng vang sau nếu niêm yết thành công với giá 23 tỷ USD tại Mỹ:
1. VinFast sẽ trở thành công ty thuần điện lớn thứ 3 trên Thế Giới (Sau Tesla và Li Auto)
2. VinFast sẽ lọt top 20 nhà sản xuất ô tô lớn nhất, trên một số hãng như: Mazda, Volvo hay Nissan...
3. VinFast sẽ trở thành doanh nghiệp được định giá cao nhất (nếu so ngược về sàn CKVN, Hiện Vietcombank đang lớn nhất với 19 tỷ USD)
4. VinFast sẽ trở thành một trong những thương vụ IPO lớn nhất trong năm 2023
5. VinFast sẽ là công ty giá trị nhất của Việt Nam tại thị trường nước ngoài
Dư luận hải ngoại đang cho rằng Vinfast dùng công ty Tàu để niêm yết, xe cũng được sản xuất theo công nghệ của Tàu và công ty thì của Tàu Singapore. Xe lỗi tùm lum, quảng cáo khá tệ và không đúng sự thật. Vinfast không chủ động được cả mảng phần mềm lẫn phần cứng mà phải thông qua các công ty Trung Quốc. Do đó, fix gì cũng slow (khắc phục gì chậm).
Xe mới ra mà tung hô quảng cáo quá mức, trong khi chất lượng còn nhiều vấn đề phải xem xét, cải tiến... Phàm cái gì mà nổ quá thì không ai ưa, chưa gì mà đã tự xếp hãng xe của mình có giá trị vốn hóa thứ ba thế giới. Vinfast nên tự nhận chỉ là nhà lắp ráp thì đúng nghĩa hơn vì Vinfast có sản xuất được cái phụ tùng nào đâu mà đáng được gọi là nhà sản xuất.
Vinfast niêm yết qua blank check company hay anh em quen gọi là SPAC ở Mỹ. Đây là loại công ty trong giai đoạn phát triển không có kế hoạch kinh doanh đã thành lập hoặc có kế hoạch kinh doanh nhưng chỉ xoay quanh việc sáp nhập hoặc mua lại với một công ty khác.
Các công ty này thường có tính đầu cơ và sẽ phát hành cổ phiếu penny để tài trợ cho các hoạt động trong tương lai.
BSAQ có balance sheet trống rỗng nên Vinfast phát hành bao nhiêu để định giá Vinfast company 23 tỷ thì phải đợi xem.Tuy nhiên sẽ không có 23 tỷ tiền mặt chảy vào Vinfast đâu. Ví dụ phát hành 5-10% giá xxx thì 90-95% còn lại của cổ đông đem nhân cái giá đó với lượng cổ phiếu còn lại để trở thành valuation 23 tỷ sau khi xong deal.
Trong bối cảnh làm IPO deal ở Mỹ chua như hiện tại thì chọn đi qua SPAC là hợp lý rồi. Đi qua đường này rồi raise funds tương lai thế nào thì lại là một câu chuyện khác khi mà rất nhiều institutional investors hiện nay đã signal tránh các công ty list qua SPAC và nhiều SPAC đã dẹp.
Tuy nhiên, trong bối cảnh này, đây là một nỗ lực cho thấy Vingroup quyết tâm đánh tới cùng với trận chiến làm xe của mình.
Ở một góc nhìn lạc quan, đây là điều tốt vì DN VN có làm công nghiệp tự sản xuất (lắp ráp cũng được rồi từ đó từ từ phát triển lên) chứ không chỉ làm gia công đơn giản để xuất khẩu cho người khác. Ở một góc nhìn khác, đây là cuộc chơi đốt tiền mà cả các đại gia như Toyota, Volkswagen và Ford cũng đang chật vật. Vin đang quyết tâm tiếp tục đổ nguồn lực vào ván cược này.
Là người VN thì mình cũng hi vọng Vinfast thành công, nhưng là nhà đầu tư thì mình sẽ bỏ qua không dính vào công ty này. Đây là một thương vụ rủi ro ngang với chơi xổ số.
Báo cáo tài chính và thông tin về BSAQ trên SEC trong comment 1. Nó là blank check company nên thật ra không có gì cả để coi đâu. Còn form 8k chưa lên, mà thường 8k thì thật ra cũng không có nhiều thông tin đâu.
Tóm lại vẫn phải để xem là cuối cùng sẽ xem ai bỏ bao nhiêu tiền ra để chốt số định giá 23 tỷ đô và các vòng huy động sau như thế nào.
Tóm lại là IPO theo con đường chính thức đã bị thất bại nên giờ Vinfast đi đường vòng qua công ty “cò”.
Tuy nhiên, trong bối cảnh này, đây là một nỗ lực cho thấy Vingroup quyết tâm đánh tới cùng với trận chiến làm xe của mình.
Ở một góc nhìn lạc quan, đây là điều tốt vì DN VN có làm công nghiệp tự sản xuất (lắp ráp cũng được rồi từ đó từ từ phát triển lên) chứ không chỉ làm gia công đơn giản để xuất khẩu cho người khác. Ở một góc nhìn khác, đây là cuộc chơi đốt tiền mà cả các đại gia như Toyota, Volkswagen và Ford cũng đang chật vật. Vin đang quyết tâm tiếp tục đổ nguồn lực vào ván cược này.
Là người VN thì mình cũng hi vọng Vinfast thành công, nhưng là nhà đầu tư thì mình sẽ bỏ qua không dính vào công ty này. Đây là một thương vụ rủi ro ngang với chơi xổ số.
Báo cáo tài chính và thông tin về BSAQ trên SEC trong comment 1. Nó là blank check company nên thật ra không có gì cả để coi đâu. Còn form 8k chưa lên, mà thường 8k thì thật ra cũng không có nhiều thông tin đâu.
Tóm lại vẫn phải để xem là cuối cùng sẽ xem ai bỏ bao nhiêu tiền ra để chốt số định giá 23 tỷ đô và các vòng huy động sau như thế nào.
Tóm lại là IPO theo con đường chính thức đã bị thất bại nên giờ Vinfast đi đường vòng qua công ty “cò”.
Bạn Mạnh Thành chia sẻ: "Giá này là tự thoả thuận với nhau thôi. cty sát nhập mới sẽ là cổ phiếu mã mới tiếp nối từ BSAQ đã list sẵn. VF nắm tới 99% cổ phần. tức BSAQ chỉ thoả thuận bỏ ra 1% là 230 triệu USD để đẩy định giá công ty sát nhập lên 23 tỷ và tốn tầm 6 - 8 tháng hoặc thấp hơn để IPO công ty sát nhập mới với mã VFS. Cổ đông của BSAQ có thể rút tiền trước merge. Thường các SPAC rút vốn tới 70% trước merge. Tức nếu cổ đông BSAQ không rút tiền về thì tối đa VF chỉ nhận được 230 triệu USD thôi
Người không biết lại tưởng vinfast ẵm 23 tỉ đô thật.
Người không biết lại tưởng vinfast ẵm 23 tỉ đô thật.
VinFast sẽ trở thành hãng lắp ráp ô tô điên... nặng; sẽ vỡ nợ và sập tiệm sớm nhất và duy nhất trên thế giới vì bệnh nổ."
Bạn Thanh Ha chia sẻ: "Vinfet sẽ trở thành Cty lắp ráp xe nhưng tác dụng mạnh hơn thuốc sổ của các hãng thuốc nổi tiếng trên thế giới. Nợ 8 tỷ không trả nổi mà đòi trị giá Cty 23 tỷ !? Vinfast muốn niêm yết chứng khoán tại thị trường Mỹ đi tắt qua hãng Trung Quốc SPAC , hãng này chủ yếu do ông chủ trùm các sòng bài ở Macao , Hong Kong …và Đông Nam Á tên là Lawrence Ho làm chủ . SPAC đang trong tầm ngắm và điều tra của các cơ quan an ninh, chống gian lận, rửa tiền, , lừa đảo, làm ăn mờ ám … của quốc tế và Hoa Kỳ, sau đó sẽ chuyển hướng đầu tư qua Nga và Tàu."
FB Tiến Nguyễn 15-5-2023 có một bài dài như sau:
Vinfast cùng Black Spade dìu nhau vào thị trường chứng khoán như thế nào?
Tin cuộc hôn nhân trai tài gái sắc, Vinfast và dìu nhau vào… chợ chứng khoán NYSE làm chấn động dư luận người Việt.
Đại khái có hai phản ứng:
– Mừng vui, cảm động rưng rưng nước mắt khi thấy gia tài của “cặp đôi hoàn hảo” này có đến 23 tỷ USD… đứng hàng thứ 3 trên thế giới xe điện, chỉ sau Tesla và Li-Auto.
– Bĩu môi bảo “bịp”, ”lùa gà” và thả “mặt cười“ he he!
Phe 1 bảo phe kia là “ba ///”, “tự nhục”. Phe 2 bảo phe kia là “Vin-nô”, “bò đỏ”.
OK!
Chúng ta hãy thử xét vấn đề bằng “fact”, số liệu, tài liệu xem nó ra sao, qua trả lời các câu hỏi:
1- Black Spade và SPAC là cái gì?
2- 23 tỷ USD là “giá” hay “tự ra giá”?
3- Các công ty ra thị trường chứng khoán qua con đường sáp nhập kiểu SPAC sẽ ra sao?
4- So sánh Vinfast với Rivian và Lucid?
***
1- Black Spade và SPAC là cái gì?
Đại khái có hai con đường để ra IPO. Nó giống như một người muốn… sang Mỹ xin thẻ xanh đinh cư.
(1) Tự mình nạp đơn, chờ được phép đến… dài cả cổ, nhận thẻ xanh, bay sang Mỹ.
(2) Kiếm chàng trai, cô gái nào đó còn độc thân và đã có thẻ xanh hay quốc tịch, kết hôn, bay sang Mỹ.
Đường (2) nó lẹ hơn đường (1)!
Vinfast đã thử theo con đường thứ nhất vào cuối năm 2022, nạp hồ sơ cho Ủy ban chứng khoán Hoa Kỳ SEC, với dự định ra thị trường chứng khoán công nghệ Nasdaq.
Tuần rồi, ngày 12/5/2023, Vinfast tuyên bố chọn con đường thứ 2, “hứa hôn” với Black Spade Acquisition, tại thị trường NYSE.
Black Spade Acquisition, được công ty Black Spade Capital, có trụ sở ở Hong Kong lập ra, với mô hình SPAC, có mặt trên thị trường NYSE từ 16/7/2021.
Như thế, SPAC là gì?
SPAC là viết tắt của “Special Purpose Aquisition Company”. Còn gọi là “Blank Check Company” (Công ty séc trắng).
Một công ty SPAC không có sản phẩm nào cả, cũng không kinh doanh gì cả.
Mục đích của nó như thể “giữ chỗ trước” ở một thị trường chứng khoán.
SPAC phát hành cỗ phiếu, thường là 10 USD mệnh giá. Mục đích duy nhất của nó là mua hay hợp nhất với một công ty nào đó có nhu cầu ra thị trường chứng khoán.
Nói cách khác, nó đã đặt “cục gạch” để chờ trong thị trường chứng khoán, trong túi có một số vốn nào đó, chờ đến lúc “kết hôn” với “ý trung nhân”.
Nhà đầu tư mua cỗ phiếu, số tiền đó được bỏ vào một tài khoản với lãi suất nhất định, và cổ phiếu được giao dịch, mua/bán trên thị trường như các loại chứng khoán bình thường khác.
Số tiền đó không được làm gì khác ngoài mục đích “kết hôn” ấy, như của “hồi môn” của cô dâu.
Ngay từ đầu, nhà đầu tư không biết sẽ bỏ tiền để mua/hợp nhất với công ty nào. Bởi thế nên mới gọi là “blank check”, coi như nhà đầu tư ký ngân phiếu “khống”, chưa có người nhận.
Một công ty SPAC có kỳ hạn là hai năm. Trong vòng hai năm đó, ban quản trị tìm kiếm một công ty, một “chú rể” xinh trai, giàu có nhất, có khả năng mang lại “tương lai” lợi nhất cho nhà đầu tư.
Quá thời hạn hai năm, nếu như không có ai “hợp ý”, SPAC trả lại nhà đầu tư cả vốn lẫn lời.
Trong trường hợp ban quản trị kiếm ra “chú rể”, thì tuyên bố là sẽ hợp nhất với công ty ABC. Báo cáo cho nhà đầu tư biết “chú rể” như thế, thế này, có bao nhiêu tiền trong tài khoản, có tài sản, nợ nần là bao… điều kiện ra sao v.v.
Và hỏi ý các “cô dâu”: chịu không em?
Lúc này, nhà đầu tư có hai lựa chọn:
– Thôi, “hổng chịu đâu!”, rút vốn về, chỉ ăn một chút lãi thời gian. Bởi thế, nhiều nhà đầu tư dùng SPAC như nhà băng, gởi tiền ăn lãi và đầu tư khi có cơ hội ưng ý.
– OK, “em chịu chàng!”
Lúc này có hai khả năng:
1- Không đủ nhà đầu tư nói OK, số tiền tích lũy không đủ hoặc một lý do nào khác, thì bãi bỏ chuyện “cưới hỏi” này.
2- Đủ tiền, điều kiện thuận lợi, được Ủy ban chứng khoán SEC chấp thuận v.v [tất cả quá trình này gọi là de-spac], hai công ty hợp nhất và như thế là ABC đã ra được IPO.
Trường hợp Black Spade & Vinfast thì sự việc như sau:
Black Spade
– Bắt đầu gom vốn từ 7/2021, như thế tới tháng 7/2023 thì đáo hạn. Black Spade tìm ra Vinfast chỉ trước hai tháng trước khi hết hạn hợp đồng với các cổ đông. Để nhây nhưa thì “cô dâu” ế chồng mất.
– Cho tới nay, Black Spade có giá trị vốn hóa (market cap = số cỗ phần * giá thị trường cỗ phần) là 218 triệu USD, và số tiền trong tài khoản là 169 triệu USD.
– Vinfast tự định giá tri vốn hóa là 23 tỷ USD.
Hai bên thỏa thuận hợp nhất trên cơ sở VF 99%, BSplade 1% .
Như thế, nhà đầu tư sẽ đọc báo cáo của Vinfast, xem xét tình hình tài chính, kỳ vọng v.v.
Để xem giá trị 23 tỷ USD đó có hợp lý không, có hy vọng tăng thêm để mình có lợi hơn rút tiền về không?
Và quyết định Rút lui/đầu tư tiếp như đã đề cập ở trên.
Lúc đó cả hai hợp nhất. Cổ phiếu Black Spade sẽ được chuyển đổi thành cổ phiếu Vinfast. Theo tỷ lệ sẽ được tính lại, vì sau khi có người rút lui thì không còn có số tiền mặt 165 triệu USD nữa mà ít hơn.
Vinfast chính thức được giao dịch tại thị trường chứng khoán NYSE. Các cổ đông Black Spade trỏ thành cổ đông Vinfast, VinFast có thêm số tiền mặt, không lớn gì, là < 169 triệu USD.
2- 23 tỷ USD là “giá” hay “tự ra giá”
Từ đâu sinh ra có số 23 tỷ USD, bạn hẳn phân vân.
Nhiều báo ở VN “phấn khởi”, “tự hào” với con số ấy, nếu so với các hãng xe điện khác thì Vinfast “nhảy một phát” lên hàng thứ ba thế giới, chỉ thua Tesla, Li-Auto.
Thế nhưng, 23 tỷ USD là tính trên cơ sở nào?
Nếu đọc báo cáo mà Vinfast nộp cho Ủy ban chứng khoán Hoa Kỳ ngày 9/3/2023 thì chỉ thấy các con số như sau: Cho tới cuối năm 2022 thì:
– Tổng tài sản (total asset): 4,8113 tỷ USD
– Tổng nợ dài hạn (total non-curent liabilities): 3,5597 tỷ USD
– Tổng nợ ngắn hạn (total curent liabilities): 2,804 tỷ USD
Lấy tài sản trừ nợ nần, ta sẽ có một số âm! Là:
– Vốn chủ sở hữu (total equity): -1,553 tỷ USD
Nếu tính cả số 2,5 tỷ USD được rót thêm gần đây: Ông Vượng “tặng” 1 tỷ USD, Vingroup tặng 500 triệu USD, cho vay 1 tỷ USD.
Như thế Tổng tài sản được cộng thêm 1.5 tỷ USD, nhưng “nợ” lại tăng thêm 1 tỷ USD.
Cho dù “nợ người nhà”, Vingroup, nhưng về mặt bảng cân đối tài sản thì vốn chủ sở hữu vẫn là con số âm: -1 tỷ USD.
Vậy thì con số 23 tỷ USD từ đâu ra?
Tất nhiên đó là con số mà Vinfast TỰ đánh giá chính mình!
Như bất cứ một mặt hàng nào trên thị trường, người bán hàng tự định và “rao” giá sản phẩm, người mua sẽ mặc cả, đòi mua theo giá mình lượng định.
Cuối cùng thì hai bên “thuận mua vừa bán”, dẫn đến “giá thị trường”.
Bởi thế, giá người bán chỉ là giá “kỳ vọng”, chưa phải giá thực.
Người mua không hề quan tâm đến chuyện người bán sản xuất mất công sức bao nhiêu, có “tâm huyết” thê nào, có “tự hào dân tộc ra sao” v.v.
Họ chỉ cân nhắc từ góc nhìn về nhu cầu của mình, túi tiền của mình và so sánh với sản phẩm cạnh tranh.
Người chủ tiệm phở có thể tự hào về bát phở thịt bò Kobe của mình, rao giá 1 triệu đồng một bát. Thế nhưng cuối cùng vẫn là có ai chịu mua với giá đó hay không?
Tóm lại, giá trị thị trường của Vinfast sẽ là bao? 23 tỷ USD hay 1 tỷ USD? Đứng hàng bao nhiêu trên thế giới?
Điều này chỉ có thể biết SAU khi Vinfast thực sự được giao dịch công khai trên thị trường chứng khoán.
Còn như hiện nay, chỉ là “giá kỳ vọng”, chủ quan.
3- Các công ty ra thị trường chứng khoán qua con đường sáp nhập kiểu SPAC sẽ ra sao?
IPO qua con đường SPAC dễ dàng, nhanh hơn bình thường. Thế nhưng, theo nhiều nhà phân tích, nó chứa đầy rủi ro. Nhiều công ty ra IPO bằng con đường này đã thất bại. Một công ty mà người Việt biết đến nhiều là công ty xe Grab. Grap ra IPO cuối năm 2020. Ngày nay, giá cỗ phần chỉ còn 1/4 so với lúc IPO. Nhà đầu tư mất đến 3/4 giá trị.
Riêng lãnh vực xe điện thì có các công ty sau đây đã ra IPO qua con đường SPAC: Nikola, Lordstown Motors, Canoo, Faraday Future, Fisker và Lucid.
– Tất cả các nhà đầu tư đều gánh lỗ lã vì giá cổ phiếu xuống thảm hại.
– Ngoại trừ Fisker và Faraday, 4 công ty kia đều có vấn đề với pháp luật .
– Tổng giám đốc Nikola bị truy tố vì tội lường gạt, tòa dự định sẽ tuyên án vào tháng 6 này.
Biểu đồ chứng khoán của các công ty Nikola, Lucid, Faraday, Canoo theo thời gian (xem hình đính kèm). Tất cả gần như giống nhau: Giá khởi đầu luôn khoảng 10USD. Và sau đó chúng cứ giữ nguyên lòng vòng 10USD. Đến khoảng thời “điên cuồng” vì xe điện 2020, tất cả tăng vọt lên đỉnh, một cách chóng mặt. Thế rồi, chẳng bao lâu, chúng ào ào lao dốc.
Tất cả các công ty này đã mất đi ít nhất là 80% giá trị kể từ ngày ra IPO, tuy đã có lúc, trong cơn sốt xe điện tăng vọt lên. Như Nikola tăng gấp 6 lần, nhưng ngày nay giá chứng khoán của nó chỉ còn là 77 cent thay vì 10 USD như ban đầu.
Có thể thấy rằng, thị trường có thể có những cơn sốt khiến cho các công ty có thể bùng phát lên đỉnh cao, nhưng về lâu dài… hết sốt, giá “thực”, phản ảnh khả năng của công ty, sẽ trở lại!
4- So sánh Vinfast với Rivian và Lucid
Không kể những công ty như Nikola, thuộc loại “đánh quả”, ở Mỹ còn hai công ty có thực chất là Rivian và Lucid. Hai công ty này đều có công nghệ riêng, đã có sản phẩm tung ra trên thị trường và có tiếng.
Ngoài ra cũng có kha khá tiền mặt (cash on hand). Đến cuối 2022, Rivian còn 11,5 tỷ USD và Lucid còn 3,91 tỷ USD. Trong khi đó số tiền mặt của Vinfast cuối năm 2022 là 180,9 triệu USD! (xem báo cáo, trang 22 ).
Hai công ty này có giá trị vốn hóa [hôm nay 15/5/2023] như sau:
Rivian 12,13 tỷ USD và 13,09 tỷ USD, chỉ bằng khoảng một nửa so với con số khủng 23 tỷ USD của Vinfast.
Bởi thế, nhà đầu tư tất phải “lăn tăn” suy nghĩ khi chọn mua cổ phiếu của Vinfast với cái giá “kỳ diệu” đó.
Đại khái có hai phản ứng:
– Mừng vui, cảm động rưng rưng nước mắt khi thấy gia tài của “cặp đôi hoàn hảo” này có đến 23 tỷ USD… đứng hàng thứ 3 trên thế giới xe điện, chỉ sau Tesla và Li-Auto.
– Bĩu môi bảo “bịp”, ”lùa gà” và thả “mặt cười“ he he!
Phe 1 bảo phe kia là “ba ///”, “tự nhục”. Phe 2 bảo phe kia là “Vin-nô”, “bò đỏ”.
OK!
Chúng ta hãy thử xét vấn đề bằng “fact”, số liệu, tài liệu xem nó ra sao, qua trả lời các câu hỏi:
1- Black Spade và SPAC là cái gì?
2- 23 tỷ USD là “giá” hay “tự ra giá”?
3- Các công ty ra thị trường chứng khoán qua con đường sáp nhập kiểu SPAC sẽ ra sao?
4- So sánh Vinfast với Rivian và Lucid?
***
1- Black Spade và SPAC là cái gì?
Đại khái có hai con đường để ra IPO. Nó giống như một người muốn… sang Mỹ xin thẻ xanh đinh cư.
(1) Tự mình nạp đơn, chờ được phép đến… dài cả cổ, nhận thẻ xanh, bay sang Mỹ.
(2) Kiếm chàng trai, cô gái nào đó còn độc thân và đã có thẻ xanh hay quốc tịch, kết hôn, bay sang Mỹ.
Đường (2) nó lẹ hơn đường (1)!
Vinfast đã thử theo con đường thứ nhất vào cuối năm 2022, nạp hồ sơ cho Ủy ban chứng khoán Hoa Kỳ SEC, với dự định ra thị trường chứng khoán công nghệ Nasdaq.
Tuần rồi, ngày 12/5/2023, Vinfast tuyên bố chọn con đường thứ 2, “hứa hôn” với Black Spade Acquisition, tại thị trường NYSE.
Black Spade Acquisition, được công ty Black Spade Capital, có trụ sở ở Hong Kong lập ra, với mô hình SPAC, có mặt trên thị trường NYSE từ 16/7/2021.
Như thế, SPAC là gì?
SPAC là viết tắt của “Special Purpose Aquisition Company”. Còn gọi là “Blank Check Company” (Công ty séc trắng).
Một công ty SPAC không có sản phẩm nào cả, cũng không kinh doanh gì cả.
Mục đích của nó như thể “giữ chỗ trước” ở một thị trường chứng khoán.
SPAC phát hành cỗ phiếu, thường là 10 USD mệnh giá. Mục đích duy nhất của nó là mua hay hợp nhất với một công ty nào đó có nhu cầu ra thị trường chứng khoán.
Nói cách khác, nó đã đặt “cục gạch” để chờ trong thị trường chứng khoán, trong túi có một số vốn nào đó, chờ đến lúc “kết hôn” với “ý trung nhân”.
Nhà đầu tư mua cỗ phiếu, số tiền đó được bỏ vào một tài khoản với lãi suất nhất định, và cổ phiếu được giao dịch, mua/bán trên thị trường như các loại chứng khoán bình thường khác.
Số tiền đó không được làm gì khác ngoài mục đích “kết hôn” ấy, như của “hồi môn” của cô dâu.
Ngay từ đầu, nhà đầu tư không biết sẽ bỏ tiền để mua/hợp nhất với công ty nào. Bởi thế nên mới gọi là “blank check”, coi như nhà đầu tư ký ngân phiếu “khống”, chưa có người nhận.
Một công ty SPAC có kỳ hạn là hai năm. Trong vòng hai năm đó, ban quản trị tìm kiếm một công ty, một “chú rể” xinh trai, giàu có nhất, có khả năng mang lại “tương lai” lợi nhất cho nhà đầu tư.
Quá thời hạn hai năm, nếu như không có ai “hợp ý”, SPAC trả lại nhà đầu tư cả vốn lẫn lời.
Trong trường hợp ban quản trị kiếm ra “chú rể”, thì tuyên bố là sẽ hợp nhất với công ty ABC. Báo cáo cho nhà đầu tư biết “chú rể” như thế, thế này, có bao nhiêu tiền trong tài khoản, có tài sản, nợ nần là bao… điều kiện ra sao v.v.
Và hỏi ý các “cô dâu”: chịu không em?
Lúc này, nhà đầu tư có hai lựa chọn:
– Thôi, “hổng chịu đâu!”, rút vốn về, chỉ ăn một chút lãi thời gian. Bởi thế, nhiều nhà đầu tư dùng SPAC như nhà băng, gởi tiền ăn lãi và đầu tư khi có cơ hội ưng ý.
– OK, “em chịu chàng!”
Lúc này có hai khả năng:
1- Không đủ nhà đầu tư nói OK, số tiền tích lũy không đủ hoặc một lý do nào khác, thì bãi bỏ chuyện “cưới hỏi” này.
2- Đủ tiền, điều kiện thuận lợi, được Ủy ban chứng khoán SEC chấp thuận v.v [tất cả quá trình này gọi là de-spac], hai công ty hợp nhất và như thế là ABC đã ra được IPO.
Trường hợp Black Spade & Vinfast thì sự việc như sau:
Black Spade
– Bắt đầu gom vốn từ 7/2021, như thế tới tháng 7/2023 thì đáo hạn. Black Spade tìm ra Vinfast chỉ trước hai tháng trước khi hết hạn hợp đồng với các cổ đông. Để nhây nhưa thì “cô dâu” ế chồng mất.
– Cho tới nay, Black Spade có giá trị vốn hóa (market cap = số cỗ phần * giá thị trường cỗ phần) là 218 triệu USD, và số tiền trong tài khoản là 169 triệu USD.
– Vinfast tự định giá tri vốn hóa là 23 tỷ USD.
Hai bên thỏa thuận hợp nhất trên cơ sở VF 99%, BSplade 1% .
Như thế, nhà đầu tư sẽ đọc báo cáo của Vinfast, xem xét tình hình tài chính, kỳ vọng v.v.
Để xem giá trị 23 tỷ USD đó có hợp lý không, có hy vọng tăng thêm để mình có lợi hơn rút tiền về không?
Và quyết định Rút lui/đầu tư tiếp như đã đề cập ở trên.
Lúc đó cả hai hợp nhất. Cổ phiếu Black Spade sẽ được chuyển đổi thành cổ phiếu Vinfast. Theo tỷ lệ sẽ được tính lại, vì sau khi có người rút lui thì không còn có số tiền mặt 165 triệu USD nữa mà ít hơn.
Vinfast chính thức được giao dịch tại thị trường chứng khoán NYSE. Các cổ đông Black Spade trỏ thành cổ đông Vinfast, VinFast có thêm số tiền mặt, không lớn gì, là < 169 triệu USD.
2- 23 tỷ USD là “giá” hay “tự ra giá”
Từ đâu sinh ra có số 23 tỷ USD, bạn hẳn phân vân.
Nhiều báo ở VN “phấn khởi”, “tự hào” với con số ấy, nếu so với các hãng xe điện khác thì Vinfast “nhảy một phát” lên hàng thứ ba thế giới, chỉ thua Tesla, Li-Auto.
Thế nhưng, 23 tỷ USD là tính trên cơ sở nào?
Nếu đọc báo cáo mà Vinfast nộp cho Ủy ban chứng khoán Hoa Kỳ ngày 9/3/2023 thì chỉ thấy các con số như sau: Cho tới cuối năm 2022 thì:
– Tổng tài sản (total asset): 4,8113 tỷ USD
– Tổng nợ dài hạn (total non-curent liabilities): 3,5597 tỷ USD
– Tổng nợ ngắn hạn (total curent liabilities): 2,804 tỷ USD
Lấy tài sản trừ nợ nần, ta sẽ có một số âm! Là:
– Vốn chủ sở hữu (total equity): -1,553 tỷ USD
Nếu tính cả số 2,5 tỷ USD được rót thêm gần đây: Ông Vượng “tặng” 1 tỷ USD, Vingroup tặng 500 triệu USD, cho vay 1 tỷ USD.
Như thế Tổng tài sản được cộng thêm 1.5 tỷ USD, nhưng “nợ” lại tăng thêm 1 tỷ USD.
Cho dù “nợ người nhà”, Vingroup, nhưng về mặt bảng cân đối tài sản thì vốn chủ sở hữu vẫn là con số âm: -1 tỷ USD.
Vậy thì con số 23 tỷ USD từ đâu ra?
Tất nhiên đó là con số mà Vinfast TỰ đánh giá chính mình!
Như bất cứ một mặt hàng nào trên thị trường, người bán hàng tự định và “rao” giá sản phẩm, người mua sẽ mặc cả, đòi mua theo giá mình lượng định.
Cuối cùng thì hai bên “thuận mua vừa bán”, dẫn đến “giá thị trường”.
Bởi thế, giá người bán chỉ là giá “kỳ vọng”, chưa phải giá thực.
Người mua không hề quan tâm đến chuyện người bán sản xuất mất công sức bao nhiêu, có “tâm huyết” thê nào, có “tự hào dân tộc ra sao” v.v.
Họ chỉ cân nhắc từ góc nhìn về nhu cầu của mình, túi tiền của mình và so sánh với sản phẩm cạnh tranh.
Người chủ tiệm phở có thể tự hào về bát phở thịt bò Kobe của mình, rao giá 1 triệu đồng một bát. Thế nhưng cuối cùng vẫn là có ai chịu mua với giá đó hay không?
Tóm lại, giá trị thị trường của Vinfast sẽ là bao? 23 tỷ USD hay 1 tỷ USD? Đứng hàng bao nhiêu trên thế giới?
Điều này chỉ có thể biết SAU khi Vinfast thực sự được giao dịch công khai trên thị trường chứng khoán.
Còn như hiện nay, chỉ là “giá kỳ vọng”, chủ quan.
3- Các công ty ra thị trường chứng khoán qua con đường sáp nhập kiểu SPAC sẽ ra sao?
IPO qua con đường SPAC dễ dàng, nhanh hơn bình thường. Thế nhưng, theo nhiều nhà phân tích, nó chứa đầy rủi ro. Nhiều công ty ra IPO bằng con đường này đã thất bại. Một công ty mà người Việt biết đến nhiều là công ty xe Grab. Grap ra IPO cuối năm 2020. Ngày nay, giá cỗ phần chỉ còn 1/4 so với lúc IPO. Nhà đầu tư mất đến 3/4 giá trị.
Riêng lãnh vực xe điện thì có các công ty sau đây đã ra IPO qua con đường SPAC: Nikola, Lordstown Motors, Canoo, Faraday Future, Fisker và Lucid.
– Tất cả các nhà đầu tư đều gánh lỗ lã vì giá cổ phiếu xuống thảm hại.
– Ngoại trừ Fisker và Faraday, 4 công ty kia đều có vấn đề với pháp luật .
– Tổng giám đốc Nikola bị truy tố vì tội lường gạt, tòa dự định sẽ tuyên án vào tháng 6 này.
Biểu đồ chứng khoán của các công ty Nikola, Lucid, Faraday, Canoo theo thời gian (xem hình đính kèm). Tất cả gần như giống nhau: Giá khởi đầu luôn khoảng 10USD. Và sau đó chúng cứ giữ nguyên lòng vòng 10USD. Đến khoảng thời “điên cuồng” vì xe điện 2020, tất cả tăng vọt lên đỉnh, một cách chóng mặt. Thế rồi, chẳng bao lâu, chúng ào ào lao dốc.
Tất cả các công ty này đã mất đi ít nhất là 80% giá trị kể từ ngày ra IPO, tuy đã có lúc, trong cơn sốt xe điện tăng vọt lên. Như Nikola tăng gấp 6 lần, nhưng ngày nay giá chứng khoán của nó chỉ còn là 77 cent thay vì 10 USD như ban đầu.
Có thể thấy rằng, thị trường có thể có những cơn sốt khiến cho các công ty có thể bùng phát lên đỉnh cao, nhưng về lâu dài… hết sốt, giá “thực”, phản ảnh khả năng của công ty, sẽ trở lại!
4- So sánh Vinfast với Rivian và Lucid
Không kể những công ty như Nikola, thuộc loại “đánh quả”, ở Mỹ còn hai công ty có thực chất là Rivian và Lucid. Hai công ty này đều có công nghệ riêng, đã có sản phẩm tung ra trên thị trường và có tiếng.
Ngoài ra cũng có kha khá tiền mặt (cash on hand). Đến cuối 2022, Rivian còn 11,5 tỷ USD và Lucid còn 3,91 tỷ USD. Trong khi đó số tiền mặt của Vinfast cuối năm 2022 là 180,9 triệu USD! (xem báo cáo, trang 22 ).
Hai công ty này có giá trị vốn hóa [hôm nay 15/5/2023] như sau:
Rivian 12,13 tỷ USD và 13,09 tỷ USD, chỉ bằng khoảng một nửa so với con số khủng 23 tỷ USD của Vinfast.
Bởi thế, nhà đầu tư tất phải “lăn tăn” suy nghĩ khi chọn mua cổ phiếu của Vinfast với cái giá “kỳ diệu” đó.
Xem thêm:
https://dantri.com.vn/kinh-doanh/vinfast-cua-ty-phu-vuong-se-la-1-trong-3-hang-xe-dien-lon-nhat-the-gioi-20230513124317935.htm
xe điện năng là xe điên nặng
Trả lờiXóa