Vai trò của Tổ Chức Hợp Tác Thượng Hải trong trật tự thế giới mới
Tác giả: İlyas Kemaloglu - 23 Tháng Tư, 2023 Trong bối cảnh hình thành thể chế đa cực, SCO có tầm quan trọng đặc biệt, đặc biệt là loại bỏ thế giới khỏi sự can thiệp của Mỹ vào công việc nội bộ của từng quốc gia và khu vực.
Putin, Tập Cận BìnhSCO đang mở rộng chống lại ai?
Khi chiến tranh lạnh kết thúc sau sự sụp đổ của Liên bang cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô Viết (USSR – Liên Xô) và Khối phía đông vào năm 1991, chính quyền Nga bắt đầu đặt câu hỏi về sự tồn tại của Liên minh Bắc Đại Tây Dương (NATO).
Theo quan điểm của điện Kremlin, với sự biến mất của hiệp ước Warsaw, NATO cũng không còn tồn tại nữa. Tuy nhiên, NATO, ngược lại, tiếp tục mở rộng. Bởi vì Moscow tin rằng điều đó nhằm chống lại Nga: Mọi thành viên mới gia nhập NATO đều khiến Moscow lo ngại.
Mặt khác, ngay sau khi Liên Xô sụp đổ, Nga đã đi theo con đường hội nhập với các nước trong khu vực về chính trị, quân sự và kinh tế. Nga đang nỗ lực hợp tác sâu rộng với các nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ thông qua các tổ chức như Cộng đồng các quốc gia độc lập (CIS), Tổ chức hiệp ước an ninh tập thể (CSTO), Liên minh kinh tế Á-Âu (EAEU).
Và vào năm 1996, “Shanghai Five” (Nhóm Thượng Hải 5) được thành lập, bao gồm Nga, Trung Quốc, Kazakhstan, Kyrgyzstan và Tajikistan.
Năm 2001, với sự gia nhập của Uzbekistan, SCO chính thức được thành lập. Tổ chức này ngay từ đầu đã được coi là một giải pháp thay thế cho NATO. Do sự hợp tác giữa Nga và Trung Quốc với các nước cộng hòa Trung Á trong khuôn khổ SCO, sự hiện diện quân sự của Hoa Kỳ trong khu vực đã chấm dứt,
Trong 22 năm qua, Ấn Độ, Pakistan và Iran đã tham gia tổ chức này, trong khi Afghanistan, Belarus và Mông Cổ đã nhận được tư cách quan sát viên.
Vào cuối tháng 3 năm 2023, sau khi Saudi Arabia (Ả rập Xê út) quyết định gia nhập SCO, sự chú ý của cộng đồng quốc tế lại đổ dồn vào cấu trúc này.
Câu hỏi “nó đang mở rộng chống lại ai”, mà điện Kremlin từng giải quyết với NATO, giờ đây được phương tây giải quyết với SCO. Và thực tế là quyết định của Saudi Arabia trùng hợp với việc Phần Lan gia nhập NATO, một lần nữa làm nổi bật hình ảnh chống NATO của SCO.
2. Tầm quan trọng của SCO đối với chính nó, các nước thành viên và trật tự thế giới mới là gì?
Các nhà lãnh đạo của các quốc gia thành viên SCO ngay từ đầu đã tuyên bố rằng, tổ chức này không phải là sự thay thế cho NATO, nhưng SCO, đang tiếp tục mở rộng, được coi là một trong những trung tâm quan trọng của trật tự thế giới đa cực, mà Nga và Trung Quốc “đang nói” ngày càng thường xuyên hơn.
Trong số những lý do thúc đẩy Nga và Trung Quốc tìm kiếm này là sự xấu đi trong quan hệ của Mỹ với Nga về vấn đề Ukraine và với Trung Quốc về vấn đề Đài Loan, mối quan ngại của cả 2 cường quốc về quyền bá chủ của Mỹ, việc NATO tiếp tục mở rộng, các hành động chung của Mỹ và Liên minh châu Âu, cả trong quan hệ với Nga và Trung Quốc, việc thực hành các tiêu chuẩn kép của các tổ chức quốc tế vẫn chịu ảnh hưởng của Hoa Kỳ.
Mặt khác, SCO có tầm quan trọng đặc biệt đối với từng thành viên hoặc quốc gia quan sát viên.
Đối với Nga, SCO trong điều kiện hiện tại là một trong những cánh cổng dẫn ra thế giới. Đối với các nhà lãnh đạo của các quốc gia Trung Á, SCO đóng vai trò đảm bảo an ninh trước các cuộc cách mạng màu có thể được hỗ trợ từ nước ngoài (phương tây).
Và theo quan điểm của Ấn Độ và Pakistan, Hoa Kỳ đang theo đuổi một chính sách chuyên chế trong khu vực không phục vụ lợi ích của họ và việc trở thành thành viên của SCO có ý nghĩa rất quan trọng đối với họ để duy trì sự cân bằng.
Cùng với đó, nhờ SCO, Iran, quốc gia đang gặp vấn đề trong quan hệ với phương tây, đang cố gắng thoát khỏi sự cô lập trên trường quốc tế, Mông Cổ, bị kẹp giữa 2 ngọn lửa, Nga và Trung Quốc, đang cố gắng phát triển quan hệ kinh tế với các quốc gia láng giềng khác.
Hơn nữa, việc đứng cùng phe với 2 thành viên thường trực của Hội đồng bảo an Liên hợp quốc như Nga và Trung Quốc cũng trở thành lợi thế chính trị cho các quốc gia khác.
Sự mở rộng của SCO và tăng cường an ninh khu vực đồng thời ngụ ý sự phát triển quan hệ thương mại giữa các nước thành viên, cũng như hợp tác trong lĩnh vực năng lượng giữa họ.
Do đó, quyết định của Saudi Arabia, muốn tăng cường hợp tác với các quốc gia trong khu vực trong lĩnh vực năng lượng và kinh tế, không gây ngạc nhiên cho bất kỳ ai. Các quốc gia khác sẽ sớm làm theo Saudi Arabia.
3. Điều gì cản trở sự thành công của SCO?
Không nên đánh giá thấp tiềm năng của các nước thành viên SCO trong các lĩnh vực kinh tế, năng lượng, quân sự và sức mạnh của tổ chức. Đồng thời, cũng có những vấn đề cản trở hoạt động của tổ chức và ngăn cản tổ chức này trở thành nhân tố chính của trật tự thế giới đa cực mới, mà Nga và Trung Quốc đang thực hiện.
Mặc dù thực tế là Nga và Trung Quốc đang xích lại gần nhau hơn, đặc biệt là trong những năm gần đây, vẫn còn nhiều vấn đề tồn tại giữa họ.
Liên quan đến SCO, cũng có những bất đồng giữa các bên. Trong khi Moscow đang đưa khía cạnh an ninh và quân sự của tổ chức lên hàng đầu thì Bắc Kinh lại chú trọng đến hợp tác kinh tế.
Mối quan hệ giữa Ấn Độ và Pakistan đôi khi đạt đến điểm xung đột và các yếu tố như vấn đề biên giới chưa được giải quyết giữa các nước cộng hòa Trung Á, mặc dù đã đạt được tiến bộ theo hướng này trong những năm gần đây, cũng ngăn cản tổ chức theo đuổi một chính sách thống nhất.
Do đó, SCO đã không thể đóng một vai trò quan trọng trong các vấn đề khu vực quan trọng như xung đột Uzbekistan với Kyrgyzstan và chiến tranh ở Syria.
Đồng thời, việc tiếp tục mở rộng tổ chức, cùng với những kết quả tích cực, cũng sẽ gây ra những hậu quả tiêu cực. Đặc biệt, việc có thêm Saudi Arabia sẽ làm tăng thêm sự cạnh tranh trong nội bộ tổ chức giữa Iran và Saudi Arabia, mặc dù 2 nước đã tăng cường tiếp xúc ngoại giao trong những ngày gần đây.
Nói cách khác, mỗi quốc gia thành viên SCO có chương trình nghị sự riêng trong tổ chức. Trong những điều kiện này, không dễ dàng gì để phát triển một chiến lược chung, đặc biệt là trong lĩnh vực chính trị.
Tuy nhiên, bất chấp tất cả những điều này, SCO đang trở thành một tổ chức ngày càng hấp dẫn không chỉ đối với các quốc gia Á-Âu và châu Á-Thái Bình Dương, mà còn đối với các quốc gia Trung Đông.
Ở đây, vai trò được thể hiện bởi thực tế là các quốc gia này không hài lòng với trật tự thế giới đơn cực, đang tìm kiếm các giải pháp thay thế để củng cố vị thế của họ,
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét