BRICS có thay thế được G7 để lãnh đạo thế giới ?
Nhóm BRICS đã trở thành một trong những khối kinh tế quan trọng nhất trên thế giới, nhờ những con số tăng trưởng mà các quốc gia thuộc khối đạt được trong những năm qua, khiến BRICS này trở thành tâm điểm chú ý của nhiều quốc gia khác, luôn muốn gia nhập khối. Khối này bao gồm 5 quốc gia có tốc độ tăng trưởng kinh tế nhanh nhất thế giới là Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi. Từ “BRICS” trong tiếng Anh là từ viết tắt bao gồm các chữ cái đầu trong tên của các quốc gia này.
Từ phải sang: Tổng thống Nam Phi, thủ tướng Ấn Độ, tổng thống Brazil, tổng thống Nga và chủ tịch Trung Quốc tại Hội nghị thượng đỉnh BRICS 2019. Ảnh: Aljazeera
1. Nguồn gốc và thành lập
Bên lề cuộc họp của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc, tháng 9 năm 2006 tại New York, ngoại trưởng các nước Brazil, Nga, Ấn Độ và Trung Quốc đã gặp nhau lần đầu tiên để thông báo về việc bắt đầu hợp tác chung giữa một nhóm các nước gọi là “BRIC”. đó là Brazil, Nga, Ấn Độ và Trung Quốc.
Vào tháng 6 năm 2009, những người đứng đầu các quốc gia này, cụ thể là Luiz Inacio Lula da Silva của Brazil, Dmitry Medvedev của Nga, Manmohan Singh của Ấn Độ và Hồ Cẩm Đào của Trung Quốc, đã tổ chức cuộc họp đầu tiên tại Yekaterinburg – Nga và nâng cao mức độ hợp tác của các nước “BRIC” lên cấp cao nhất.
Sau đó, các tổng thống đã tuyên bố thành lập một ‘khối kinh tế toàn cầu’ nhằm phá vỡ quyền bá chủ của phương tây và chấm dứt hệ thống đơn cực do Mỹ lãnh đạo, bằng cách tập trung vào việc cải thiện kinh tế toàn cầu và cải cách các thể chế tài chính, cũng như thảo luận về cách 4 quốc gia có thể hợp tác tốt hơn với nhau trong tương lai.
Với việc Nam Phi chính thức gia nhập khối, nhân dịp hội nghị thượng đỉnh lần thứ 3 của nhóm được tổ chức tại Trung Quốc vào ngày 14 tháng 4 năm 2011, nhóm đã đổi tên thành từ “BRICS” thay vì “BRIC”.
Ý tưởng hay thuật ngữ “BRIC” được đặt ra lần đầu tiên vào năm 2001 bởi Jim O’Neill, nhà kinh tế trưởng tại “Goldman Sachs”, trong khi nghiên cứu mô tả về các thị trường mới nổi ở 4 quốc gia sáng lập BRIC – đã đạt được tốc độ tăng trưởng đáng kể – trong sản xuất toàn cầu – từ năm 2000 đến 2008.
Ngoài ra, các chỉ số kinh tế của BRIC tốt hơn mức trung bình trong cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu năm 2008. O’Neill dự đoán rằng nền kinh tế của các quốc gia này sẽ thống trị chung nền kinh tế toàn cầu vào năm 2050.
1. Nguồn gốc và thành lập
Bên lề cuộc họp của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc, tháng 9 năm 2006 tại New York, ngoại trưởng các nước Brazil, Nga, Ấn Độ và Trung Quốc đã gặp nhau lần đầu tiên để thông báo về việc bắt đầu hợp tác chung giữa một nhóm các nước gọi là “BRIC”. đó là Brazil, Nga, Ấn Độ và Trung Quốc.
Vào tháng 6 năm 2009, những người đứng đầu các quốc gia này, cụ thể là Luiz Inacio Lula da Silva của Brazil, Dmitry Medvedev của Nga, Manmohan Singh của Ấn Độ và Hồ Cẩm Đào của Trung Quốc, đã tổ chức cuộc họp đầu tiên tại Yekaterinburg – Nga và nâng cao mức độ hợp tác của các nước “BRIC” lên cấp cao nhất.
Sau đó, các tổng thống đã tuyên bố thành lập một ‘khối kinh tế toàn cầu’ nhằm phá vỡ quyền bá chủ của phương tây và chấm dứt hệ thống đơn cực do Mỹ lãnh đạo, bằng cách tập trung vào việc cải thiện kinh tế toàn cầu và cải cách các thể chế tài chính, cũng như thảo luận về cách 4 quốc gia có thể hợp tác tốt hơn với nhau trong tương lai.
Với việc Nam Phi chính thức gia nhập khối, nhân dịp hội nghị thượng đỉnh lần thứ 3 của nhóm được tổ chức tại Trung Quốc vào ngày 14 tháng 4 năm 2011, nhóm đã đổi tên thành từ “BRICS” thay vì “BRIC”.
Ý tưởng hay thuật ngữ “BRIC” được đặt ra lần đầu tiên vào năm 2001 bởi Jim O’Neill, nhà kinh tế trưởng tại “Goldman Sachs”, trong khi nghiên cứu mô tả về các thị trường mới nổi ở 4 quốc gia sáng lập BRIC – đã đạt được tốc độ tăng trưởng đáng kể – trong sản xuất toàn cầu – từ năm 2000 đến 2008.
Ngoài ra, các chỉ số kinh tế của BRIC tốt hơn mức trung bình trong cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu năm 2008. O’Neill dự đoán rằng nền kinh tế của các quốc gia này sẽ thống trị chung nền kinh tế toàn cầu vào năm 2050.
2. Mục tiêu
Các quốc gia BRICS chiếm khoảng 40% diện tích thế giới và hơn 40% dân số thế giới, vì nó bao gồm 5 quốc gia lớn nhất và đông dân nhất thế giới, và do đó hướng tới mục tiêu trở thành một cường quốc kinh tế toàn cầu, có khả năng cạnh tranh với “Nhóm các nước G7”.
Điều này được chứng minh qua những con số mà nhóm BRICS đưa ra lần đầu tiên cho thấy sự vượt trội so với các nước G7. Đóng góp của BRICS vào kinh tế toàn cầu đạt 31,5%, trong khi đóng góp của G7 dừng ở mức 30,7%.
Ngoài ra, nhóm BRICS đang làm việc để đạt được một loạt các mục tiêu: Kinh tế, chính trị và an ninh bằng cách tăng cường an ninh và hòa bình trên thế giới và hợp tác kinh tế giữa 5 quốc gia, góp phần tạo ra một hệ thống kinh tế toàn cầu lưỡng cực, bằng cách phá vỡ bá quyền của phương tây do Mỹ đứng đầu vào năm 2050.
Trong số các mục tiêu chính khác của nhóm là mong muốn của 5 cường quốc mới nổi, nâng cao vị thế của họ trên thế giới thông qua sự hợp tác tích cực giữa họ, thông qua:
– Phấn đấu đạt tăng trưởng kinh tế toàn diện với mục tiêu xóa đói giảm nghèo, giải quyết tình trạng thất nghiệp, thúc đẩy hội nhập kinh tế – xã hội.
– Đoàn kết, nỗ lực để đảm bảo cải thiện chất lượng tăng trưởng bằng cách khuyến khích phát triển kinh tế sáng tạo dựa trên công nghệ tiên tiến và phát triển kỹ năng.
– Tìm cách tăng cường sự tham gia và hợp tác với các nước không phải là thành viên BRICS.
– Thúc đẩy an ninh và hòa bình cho tăng trưởng kinh tế và ổn định chính trị.
– Cam kết cải cách các thể chế tài chính quốc tế, để các nền kinh tế mới nổi và đang phát triển có tiếng nói lớn hơn, nhằm thể hiện tốt hơn trong các thể chế tài chính.
– Làm việc với cộng đồng quốc tế để duy trì sự ổn định của các hệ thống thương mại đa phương, và cải thiện môi trường đầu tư và thương mại quốc tế.
– Phấn đấu đạt được các mục tiêu thiên niên, kỷ liên quan đến phát triển bền vững, cũng như các hiệp định đa phương về môi trường.
– Phối hợp và hợp tác giữa các nước trong nhóm, trong lĩnh vực hợp lý hóa việc sử dụng năng lượng nhằm chống biến đổi khí hậu.
– Cung cấp hỗ trợ nhân đạo và giảm nguy cơ thiên tai, và điều này bao gồm giải quyết các vấn đề như an ninh lương thực toàn cầu.
– Hợp tác giữa các nước BRICS về khoa học và giáo dục, tham gia nghiên cứu cơ bản và phát triển công nghệ tiên tiến.
Các quốc gia thành viên của nhóm kỳ vọng rằng việc đạt được những mục tiêu này sẽ tạo động lực mới cho hợp tác kinh tế trên toàn thế giới.
3. Những điểm nổi bật của BRIC(S)
Sau khi thành lập BRIC, cuộc họp đầu tiên của nhóm 4 thành viên sáng lập được tổ chức vào ngày 16 tháng 6 năm 2009 tại Yekaterinburg, Nga và cuộc họp thứ 2 được tổ chức vào ngày 16 tháng 4 năm 2010 tại thủ đô Brasilia của Brazil. Hai cuộc họp này đã thể chế hóa các hội nghị của nhóm và do đó góp phần định hình một thực tế địa chính trị mới.
Vào ngày 14 tháng 4 năm 2011, hội nghị thượng đỉnh lần thứ 3 của nhóm được tổ chức tại Tam Á (thành phố thuộc đảo Hải Nam – Trung Quốc), đây là hội nghị thượng đỉnh đầu tiên của nhóm được gọi là BRICS, sau khi cộng hòa Nam Phi chính thức gia nhập.
Hội nghị thượng đỉnh lần thứ 4 của nhóm được tổ chức vào ngày 29 tháng 3 năm 2012 tại New Delhi, Ấn Độ, trong khi hội nghị thượng đỉnh lần thứ 5 được tổ chức vào ngày 28 tháng 3 năm 2013 tại Durban, Nam Phi.
Và vào tháng 9 năm 2013, Trung Quốc đã khởi động “Sáng kiến Vành đai và Con đường” – BRI, đây là một dự án quốc tế mới thay thế cho “con đường tơ lụa”.
Vào ngày 17 tháng 7 năm 2014, hội nghị thượng đỉnh lần thứ 6 của nhóm được tổ chức tại Fortaleza, Brazil. Đối với hội nghị thượng đỉnh lần thứ 7, nó được tổ chức tại Ufa, Nga, vào năm 2015, năm đánh dấu sự ra mắt chính thức của “Ngân hàng phát triển Mới” (NDB), một tổ chức tài chính trực thuộc nhóm BRICS có trụ sở tại Thượng Hải, Trung Quốc.
Năm 2016, các nhà lãnh đạo của các nước BRICS – tổng thống Brazil Michel Temer, tổng thống Nga Vladimir Putin, thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi, chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và tổng thống Nam Phi Jacob Zuma – đã tổ chức một cuộc họp tại Thượng Hải, Trung Quốc, nơi đặt trụ sở chính của Ngân hàng phát triển Mới.
Vào ngày 4 tháng 9 năm 2017, các nước BRICS đã tổ chức hội nghị thượng đỉnh thường niên của nhóm tại Hạ Môn, Trung Quốc và có sự tham gia của các nước quan sát viên là Thái Lan, Mexico, Ai Cập, Guinea và Tajikistan, để thảo luận về kế hoạch “BRICS Plus”, nhằm mục đích mở rộng tiềm năng của nhóm.
Từ ngày 25 đến ngày 27 tháng 7 năm 2018, các nhà lãnh đạo BRICS đã tổ chức hội nghị thượng đỉnh lần thứ 10 tại Johannesburg, Nam Phi. Công việc của hội nghị thượng đỉnh này tập trung vào việc thiết lập tăng cường hợp tác kinh tế trong môi trường kinh tế quốc tế đang thay đổi, trong bối cảnh hội nghị thượng đỉnh G7 thất bại.
Vào ngày 14 tháng 11 năm 2019, hội nghị cấp cao lần thứ 11 của nhóm đã được tổ chức tại thủ đô Brasilia của Brazil.
Tại hội nghị thượng đỉnh này, các thỏa thuận chung đã được ký kết để giúp ngăn chặn buôn bán ma túy và tội phạm có tổ chức, và tuyên bố bế mạc – “cam kết đối với chủ nghĩa đa phương và hợp tác của các quốc gia có chủ quyền nhằm tăng cường an ninh và hòa bình trên thế giới”.
Hội nghị thượng đỉnh BRICS lần thứ 12 được tổ chức vào ngày 17 tháng 11 năm 2020 tại St. Petersburg, Nga, với sự hợp tác của Tổ chức hợp tác Thượng Hải (SCO), thông qua công nghệ tương tự trực quan trong đại dịch Corona.
Hội nghị thượng đỉnh này đã thảo luận về một thỏa thuận chung về việc giúp các nước thành viên BRICS có mức sống tốt hơn và cải thiện mức sống của người dân các nước này.
Vào ngày 9 tháng 9 năm 2021, hội nghị thượng đỉnh lần thứ 13 được tổ chức tại New Delhi, Ấn Độ, thông qua online, trong khi hội nghị lần thứ 14 được tổ chức tại Bắc Kinh, Trung Quốc, vào ngày 23 tháng 6 năm 2022.
4. Cơ cấu kinh tế
Nhóm các quốc gia BRICS đã quyết định – trong hội nghị thượng đỉnh Fortaleza được tổ chức tại Brazil vào năm 2014 – thành lập một ngân hàng phát triển có tên là “Ngân hàng phát triển Mới” (NDB), và một quỹ dự trữ ở Thượng Hải – “Thỏa thuận dự trữ dự phòng” (“CRA”).
Vốn của ngân hàng, một ngân hàng phát triển đa phương do 5 quốc gia BRICS điều hành, lúc đó là 50 tỷ đô la với tiềm năng đạt 100 tỷ đô la trong vòng 2 năm.
Vai trò chính của ngân hàng này là cấp các khoản vay hàng tỷ đô la để tài trợ cho các dự án cơ sở hạ tầng, y tế, giáo dục tại các quốc gia thành viên của nhóm, cũng như các quốc gia mới nổi khác.
Gần đây, Uruguay, Các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất, Bangladesh và Ai Cập đã gia nhập ngân hàng với tư cách là thành viên mới.
Đối với Quỹ dự trữ, số tiền 100 tỷ đô la đã được phân bổ cho nó để dự đoán bất kỳ cuộc khủng hoảng nào trong cán cân hiệu suất. Quỹ này là một khuôn khổ để cung cấp sự bảo vệ khỏi áp lực thanh khoản toàn cầu.
Điều này bao gồm các vấn đề về tiền tệ, vì đồng tiền quốc gia của các quốc gia thành viên trong nhóm bị ảnh hưởng tiêu cực bởi áp lực tài chính toàn cầu, đặc biệt là các nền kinh tế mới nổi – đã chứng kiến quá trình tự do hóa kinh tế nhanh chóng và trải qua biến động kinh tế ngày càng tăng.
Ngoài ra, các nhà lãnh đạo của các nước BRICS, trong hội nghị thượng đỉnh tổ chức tại Nga năm 2015, đã bắt đầu tham vấn về một hệ thống thanh toán đa phương, sẽ là một giải pháp thay thế cho hệ thống liên lạc tài chính toàn cầu giữa các ngân hàng “SWIFT”, sẽ mang lại mức độ hiệu quả hơn, bảo đảm và độc lập cho các quốc gia thuộc nhóm BRICS.
Nhóm các quốc gia BRICS đã quyết định – trong hội nghị thượng đỉnh Fortaleza được tổ chức tại Brazil vào năm 2014 – thành lập một ngân hàng phát triển có tên là “Ngân hàng phát triển Mới” (NDB), và một quỹ dự trữ ở Thượng Hải – “Thỏa thuận dự trữ dự phòng” (“CRA”).
Vốn của ngân hàng, một ngân hàng phát triển đa phương do 5 quốc gia BRICS điều hành, lúc đó là 50 tỷ đô la với tiềm năng đạt 100 tỷ đô la trong vòng 2 năm.
Vai trò chính của ngân hàng này là cấp các khoản vay hàng tỷ đô la để tài trợ cho các dự án cơ sở hạ tầng, y tế, giáo dục tại các quốc gia thành viên của nhóm, cũng như các quốc gia mới nổi khác.
Gần đây, Uruguay, Các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất, Bangladesh và Ai Cập đã gia nhập ngân hàng với tư cách là thành viên mới.
Đối với Quỹ dự trữ, số tiền 100 tỷ đô la đã được phân bổ cho nó để dự đoán bất kỳ cuộc khủng hoảng nào trong cán cân hiệu suất. Quỹ này là một khuôn khổ để cung cấp sự bảo vệ khỏi áp lực thanh khoản toàn cầu.
Điều này bao gồm các vấn đề về tiền tệ, vì đồng tiền quốc gia của các quốc gia thành viên trong nhóm bị ảnh hưởng tiêu cực bởi áp lực tài chính toàn cầu, đặc biệt là các nền kinh tế mới nổi – đã chứng kiến quá trình tự do hóa kinh tế nhanh chóng và trải qua biến động kinh tế ngày càng tăng.
Ngoài ra, các nhà lãnh đạo của các nước BRICS, trong hội nghị thượng đỉnh tổ chức tại Nga năm 2015, đã bắt đầu tham vấn về một hệ thống thanh toán đa phương, sẽ là một giải pháp thay thế cho hệ thống liên lạc tài chính toàn cầu giữa các ngân hàng “SWIFT”, sẽ mang lại mức độ hiệu quả hơn, bảo đảm và độc lập cho các quốc gia thuộc nhóm BRICS.
5. Kế hoạch BRICS Plus
Sau chiến tranh Ukraine và sự tái hình thành trật tự thế giới mới, sự quan tâm đến khối BRICS đã tăng lên đối với nhiều quốc gia, đặc biệt là do xu hướng hướng tới các khối địa chính trị và kinh tế mới, cũng như việc Nga tìm kiếm các đối tác hỗ trợ, trước sự trừng phạt kinh tế của phương tây.
Nhưng trước đó, trong hội nghị thượng đỉnh BRICS được tổ chức tại thành phố Hạ Môn của Trung Quốc vào năm 2017, cái được gọi là kế hoạch mở rộng “BRICS +”, nhằm mục đích thêm các quốc gia mới vào nhóm, đã được thảo luận.
Và vào tháng 3 năm 2023, Bộ trưởng ngoại giao Nam Phi Naledi Pandor đã xác nhận sự quan tâm ngày càng tăng của nhiều quốc gia trên thế giới đối với việc tham gia nhóm BRICS, lưu ý rằng 12 quốc gia đã bày tỏ mong muốn tham gia nhóm, bao gồm Saudi Arabia, Các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất, Ai Cập, Algeria, Iran, Argentina, Mexico, Nigeria và những nước khác.
Các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất, Bangladesh và Uruguay chính thức gia nhập “Ngân hàng phát triển Mới” của nhóm vào cuối năm 2021, trước khi Ai Cập cũng gia nhập NDB vào cuối tháng 3 năm 2023.
6. Tiền tệ mới
Các quốc gia BRICS đang tìm cách tung ra một loại tiền tệ thống nhất giữa họ để chấm dứt sự thống trị của đồng đô la Mỹ trong nền kinh tế toàn cầu, như tổng thống Nga Vladimir Putin đã tuyên bố điều này vào tháng 6 năm 2022, nhấn mạnh rằng nhóm BRICS đang nỗ lực phát triển một loại tiền tệ dự trữ mới, trên cơ sở một rổ tiền tệ cho các quốc gia thành viên.
Điều này đã được Bộ trưởng ngoại giao Nga Sergei Lavrov xác nhận vào tháng 1 năm 2023, khi ông nói rằng, vấn đề phát hành một loại tiền tệ thống nhất cho các nước BRICS sẽ được thảo luận tại hội nghị thượng đỉnh sẽ được tổ chức ở Nam Phi vào cuối tháng 8 năm 2023.
Ông Lavrov cho biết thêm, trong cuộc họp báo được tổ chức tại thủ đô Luanda của Angola sau chuyến thăm và hội đàm với tổng thống Joao Lourenco ở Angola, ông cho biết: “Đây là hướng đi mà các sáng kiến mới xuất hiện vài ngày trước, đang được triển khai, liên quan việc tạo ra các loại tiền tệ riêng trong nhóm”.
Về phần mình, Chủ tịch Duma quốc gia Nga Alexander Babakov cho biết khi phát biểu bên lề Diễn đàn doanh nghiệp Ấn Độ-Nga tại New Delhi vào đầu tháng 4 năm 2023, rằng “nhóm BRICS có kế hoạch phát hành một loại tiền tệ thống nhất để giao dịch giữa họ, nhằm phá vỡ sự thống trị của đồng đô la với tư cách là trung gian thanh toán chính cho thương mại quốc tế”.
Các quốc gia BRICS vẫn chưa quyết định hình thức của loại tiền mới và tiền kỹ thuật số nằm trong số những ý tưởng được đưa ra cho loại tiền này, loại tiền này sẽ được thiết lập trên cơ sở chiến lược, không phải trên cơ sở đồng đô la hay đồng Euro, và bảo hiểm sẽ dựa trên vàng và kim loại quý, theo những gì Babakov nói.
Các nước BRICS đang chạy đua với thời gian – đặc biệt là Nga, quốc gia đang tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt với Ukraine và các đồng minh phương tây, và một cuộc chiến kinh tế khác chống lại phương tây – để phát hành loại tiền tệ thống nhất này, trước các biện pháp trừng phạt khắc nghiệt mà Hoa Kỳ và EU áp đặt lên nước Nga.
Tiền tệ của BRICS sẽ phá vỡ sự thống trị của đồng đô la Mỹ và chấm dứt sự kiểm soát của nó đối với nền kinh tế toàn cầu, đồng thời, các nước BRICS coi cuộc khủng hoảng Nga – Ukraine là cơ hội để phát hành đồng tiền này và hưởng lợi từ sự bất mãn ngày càng tăng đối với các chính sách của Hoa Kỳ.
Nguồn: Trên mạng
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét