Đầu tư xã hội và đầu tư FDI

Thời còn ham thích nghiên cứu khoa học, tôi thường phân tích số liệu của các nước đang phát triển và nhận thấy không có nước nào tôi biết đã sử dụng vốn đầu tư và tiền ngân sách lãng phí như nước ta. Cách đây mấy năm, bên lề Diễn đàn kinh tế mùa xuân do Ủy ban kinh tế của Quốc hội và Viện hàn lâm khoa học xã hội VN tổ chức, tôi có nói với TS Trần Đình Thiên và TS Lưu Bích Hồ là từ khi đổi mới tới nay, nước ta đã bỏ ra cả nghìn tỷ đô la đầu tư nhưng đến bây giờ tài sản chẳng có mấy thứ có giá trị; đồ nào làm ra cũng là đồ rởm, chất lượng thấp nên rồi sẽ lại phải phá đi làm lại; trong khi đó các nước khác đầu tư ít hơn nhiều nhưng đều có bước tiến vượt bậc, nhiều nước đã trở thành nước công nghiệp, hoặc con hổ, con rồng kinh tế. Lúc mới nghe, các TS đều sốc, hỏi tôi con số nghìn tỷ đó lấy đâu ra. Tôi bảo thì lấy số liệu trong Niên giám thống kê tính là ra chứ sao. Sau đó các TS đều đồng tình rồi đem số đó phát biểu trên các diễn đàn. Trong bài dưới đây, Bộ Kế hoạch và đầu tư cho hay tính đến hết tháng 8-2020 tổng vốn FDI đăng ký là hơn 381 tỉ USD, trong đó 233 tỉ USD đã giải ngân. Hiện nay vốn FDI chiếm khoảng 24% tổng vốn đầu tư toàn xã hội, nhưng tính trung bình 30 năm đổi mới 1990-2020 thì chỉ chiếm khoảng 16-17%. Nếu đem chia 233 tỉ USD đã giải ngân cho 16,5%, thì sẽ thấy nền kinh tế đã đầu tư 1412 tỷ đô la trong thời kỳ đổi mới. Thế nên ở tỉnh Hòa Bình, người ta đắp khẩu hiệu 1 tỷ đồng 1 chữ là hoàn toàn bình thường.

Khối FDI chiếm tỉ trọng lớn thu ngân sách nhiều tỉnh

21/09/2020 Tại nhiều địa phương, đóng góp ngân sách của doanh nghiệp FDI chiếm tỉ trọng lớn: Vĩnh Phúc chiếm 93,5%, Bắc Ninh 72%, Đồng Nai 63%, Bình Dương 50%. Trong giai đoạn 2011 - 2019, khu vực FDI đóng góp khoảng 28% tổng thu ngân sách nhà nước hằng năm. Tuy nhiên, chỉ có 5% doanh nghiệp FDI đầu tư vào Việt Nam sử dụng công nghệ cao, 80% sử dụng công nghệ trung bình, 14% sử dụng công nghệ thấp. Cũng theo Bộ KH-ĐT, đến nay chưa có chính sách hiệu quả để khắc phục tình trạng một số doanh nghiệp FDI chuyển giá, lãi thật lỗ giả. 

Vận chuyển để xuất khẩu thiết bị khử mặn siêu trường siêu 

trọng tại một doanh nghiệp FDI ở Việt Nam - Ảnh: D.S.

Trong tờ trình chiến lược hợp tác đầu tư nước ngoài giai đoạn 2021 - 2030 vừa gửi Thủ tướng, Bộ Kế hoạch và đầu tư (KH-ĐT) cho hay tính đến hết tháng 8-2020 đã có 32.539 dự án đầu tư FDI đang hoạt động tại Việt Nam; tổng vốn đăng ký là hơn 381 tỉ USD, trong đó 233 tỉ USD đã giải ngân. Khối này đang đóng góp khoảng 20% GDP.

Năm 2019, khu vực FDI xuất khẩu đạt 181 tỉ USD, chiếm 71,3% tổng giá trị xuất khẩu của Việt Nam, tạo khoảng 10 triệu việc làm, năng suất lao động cao gấp 2,4 lần năng suất chung cả nước.

Đặc biệt, tại nhiều địa phương, đóng góp ngân sách của doanh nghiệp FDI chiếm tỉ trọng lớn: Vĩnh Phúc chiếm 93,5%, Bắc Ninh 72%, Đồng Nai 63%, Bình Dương 50%. Trong giai đoạn 2011 - 2019, khu vực FDI đóng góp khoảng 28% tổng thu ngân sách nhà nước hằng năm.

Tuy nhiên, chỉ có 5% doanh nghiệp FDI đầu tư vào Việt Nam sử dụng công nghệ cao, 80% sử dụng công nghệ trung bình, 14% sử dụng công nghệ thấp. Cũng theo Bộ KH-ĐT, đến nay chưa có chính sách hiệu quả để khắc phục tình trạng một số doanh nghiệp FDI chuyển giá, lãi thật lỗ giả.

Theo Ngân hàng Nhà nước, từ năm 2014 đến nay, vốn vay của các doanh nghiệp FDI tăng mạnh, thường chiếm khoảng 80% tổng vốn vay nước ngoài toàn nền kinh tế.

Bộ KH-ĐT cũng đưa ra 5 dạng đầu tư "chui", núp bóng của doanh nghiệp FDI, của nhà đầu tư cá nhân nước ngoài cần sớm được khắc phục, điển hình là đầu tư thông qua tổ chức và cá nhân người Việt hoặc dùng pháp nhân nước khác để đầu tư tại lô đất, vị trí liên quan tới quốc phòng, an ninh, sau đó mua nốt phần vốn góp còn lại...

Bộ KH-ĐT nhận định đã đến lúc Việt Nam phải thay đổi, thu hút FDI dựa vào nguồn nhân lực chất lượng cao, cải thiện hạ tầng, ban hành các chính sách và cơ chế linh hoạt chứ không chỉ dựa vào nhân công giá rẻ, vị trí địa lý thuận lợi...

Đón sóng FDI, doanh nghiệp Việt cần có chiến lược 'khôn ngoan'

Doanh nghiệp cần có sự chuẩn bị từ trước để làm chủ về công nghệ, làm chủ dây chuyền sản xuất thì mới nhanh chóng tiếp cận được nguồn vốn và không đơn thuần chỉ là bến đỗ gia công – theo ông Nguyễn Xuân Phú - Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Sunhouse.

BẢO NGỌC
https://tuoitre.vn/khoi-fdi-chiem-ti-trong-lon-thu-ngan-sach-nhieu-tinh-20200921084952484.htm