Trung Quốc có phải là nền kinh tế đáng để doanh nghiệp đầu tư ?
Bill Pan • Jan Jekielek • Nền kinh tế của Trung Quốc đang gặp khó khăn lớn. Trung Quốc cần phương Tây hơn nhiều so với việc phương Tây cần Trung Quốc. Trong khi đó, quá trình tách rời kinh tế vẫn đang diễn ra trên thực tế. Ông Mile Yu nói: “Hầu như mọi công ty lớn đầu tư mạnh vào Trung Quốc đều đang xem xét lại việc đầu tư vào Trung Quốc và nghĩ đến việc rời khỏi Trung Quốc". “Trung Quốc không phải là một quốc gia tốt để đầu tư dài hạn. Đó là một môi trường đầu tư thù địch".
1. Tại sao Trung Quốc cần các công ty nước ngoài ?
Ông Mile Yu, một thành viên cấp cao và giám đốc Trung tâm Trung Quốc tại Viện Hudson, cho biết, các công ty nước ngoài, đặc biệt là công ty Mỹ, nên cân nhắc lại khoản đầu tư của họ vào Trung Quốc, vì nền kinh tế của nước này đang gặp khó khăn nghiêm trọng, đặc biệt là với khu vực ngoài nhà nước.
“Trung Quốc đã tỏ ra kiêu kỳ trong vài tháng qua và họ không chịu nói chuyện. Bây giờ họ đã thay đổi và đồng ý nói chuyện với các thành viên nội các cấp cao của Mỹ về các vấn đề quan trọng đối với nền kinh tế của cả hai quốc gia”, ông Yu nói trong một cuộc phỏng vấn với chương trình “Các nhà lãnh đạo tư tưởng Mỹ: NGAY BÂY GIỜ” (American Thought Leaders: NOW) của EpochTV.
Cuộc phỏng vấn diễn ra khi Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen tới Bắc Kinh để gặp Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường. Ông Lý Cường gần đây đã được người đứng đầu Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) Tập Cận Bình giao nhiệm vụ vực dậy nền kinh tế vốn bị ảnh hưởng nặng nề bởi phong tỏa do đại dịch COVID-19 của Trung Quốc.
“Lý do khiến họ thay đổi là vì nền kinh tế Trung Quốc đang gặp khó khăn lớn”, ông Yu nói với người dẫn chương trình Jan Jekielek. “Họ cần phương Tây hơn nhiều so với việc phương Tây cần Trung Quốc. Vì vậy, lần này họ thực tế hơn một chút".
Người dân ghé thăm gian hàng Tesla tại Hội chợ triển lãm nhập khẩu quốc tế Trung Quốc (CIIE) ở Thượng Hải, Trung Quốc, vào ngày 05/11/2021. (Ảnh: STR/AFP qua Getty Images)
2. Thực tế kinh tế
Theo ông Yu, điểm khác biệt chính giữa mô hình kinh tế của Mỹ và Trung Quốc là ĐCSTQ sẵn sàng đàn áp khu vực phi nhà nước để đảm bảo sự kiểm soát của nhà nước, ngay cả khi điều đó đồng nghĩa với việc phá hủy động lực chính của sự phát triển của nền kinh tế Trung Quốc.
“Nền kinh tế Trung Quốc khá có tính săn mồi. Nó được hưởng lợi từ hệ thống thương mại tự do quốc tế, và gần như toàn bộ tăng trưởng kinh tế của nó trong 20 đến 30 năm qua đều đến từ các khu vực ngoài nhà nước”, ông giải thích. “Bây giờ, cơ sở tài chính của Trung Quốc đang sụp đổ. Vì vậy, chính phủ Trung Quốc - cụ thể là chính quyền địa phương - đang cố gắng siết chặt các khu vực ngoài nhà nước và buộc họ ngừng kinh doanh thông qua các chính sách, chẳng hạn như phong tỏa do COVID-19 và tất cả các loại kế hoạch đánh thuế tồi tệ”.
Trong gần ba năm, với danh nghĩa kiềm chế sự lây lan của COVID-19, chính quyền Trung Quốc đã phong tỏa toàn bộ các thị trấn và thành phố nếu các khu vực này báo cáo một vài trường hợp nhiễm bệnh. Hàng triệu người bị buộc phải vào các trại cách ly đông nghịt chỉ vì sống trong cùng một tòa nhà chung cư với người nhiễm bệnh. Các cá nhân phải xuất trình “Mã xanh” của họ - một bằng chứng số hóa cho thấy họ rất có thể không bị nhiễm bệnh - trước khi sử dụng phương tiện giao thông công cộng, vào cửa hàng tạp hóa hoặc đơn giản là rời khỏi hoặc quay lại khu nhà của họ.
Những hạn chế zero-COVID đó, thứ trên thực tế khiến nhiều doanh nghiệp tư nhân không thể tồn tại, chỉ được loại bỏ dần vào cuối năm 2022 và đã không chính thức được dỡ bỏ cho đến tháng 3 này. Đây là thời điểm ông Lý Cường, người được cho là thông cảm hơn với khu vực ngoài nhà nước hơn ông chủ của mình, đã trở thành Thủ tướng.
“Nhiều lĩnh vực ngoài nhà nước của Trung Quốc - khu vực sôi động nhất, sáng tạo nhất của nền kinh tế Trung Quốc - hiện đang gặp rắc rối lớn”, ông Yu nói với ông Jekielek. “Trong ba năm phong tỏa do COVID, hàng triệu doanh nghiệp nhỏ và doanh nghiệp vừa đã ngừng hoạt động”.
Ngay cả những công ty ngôi sao của Trung Quốc, như gã khổng lồ thương mại điện tử và công nghệ Alibaba và Tencent, cũng không khấm khá hơn. Có thông tin được lan truyền rộng rãi rằng chính quyền Trung Quốc sẽ lấy 1% “cổ phần quản lý đặc biệt”. Điều này sẽ trao cho nhà nước các quyền đặc biệt đối với một số quyết định kinh doanh nhất định trong các công ty đó.
3. Bong bóng nhà ở
Ông Yu cho biết, sau thời kỳ zero-Covid, các nhà đầu tư vẫn cần cân nhắc các vấn đề nghiêm trọng, nằm ở cách Trung Quốc phát triển nền kinh tế của mình.
“Mô hình phát triển của Trung Quốc về cơ bản là phát hành một lượng khổng lồ các khoản vay cho một số dự án không hiệu quả, đặc biệt là [ngành] nhà ở, nhưng hiện tại thị trường nhà ở đang sụp đổ”, ông giải thích, lưu ý rằng việc chính quyền địa phương vay nợ mạnh mẽ đã nuôi dưỡng một ảo tưởng về sự thịnh vượng.
Ở Trung Quốc, tất cả đất đai ở đô thị và nông thôn lần lượt thuộc sở hữu của nhà nước hoặc tập thể nông nghiệp. Các công ty và cá nhân không thực sự mua đất, mà mua quyền sử dụng đất từ chính phủ trong thời hạn lên tới 70 năm, sau thời gian đó, hợp đồng có thể được gia hạn. Không có gì ngạc nhiên khi hệ thống này khiến việc bán đất trở thành nguồn thu nhập hàng đầu của chính quyền địa phương, biến chính quyền địa phương trở thành nhà thầu lớn nhất cho các nhà phát triển Trung Quốc trong 20 năm qua.
Ông Yu nói với ông Jekielek: “Phần lớn nguồn tài chính chi tiêu của chính quyền địa phương đến từ việc bóc lột ngành công nghiệp nhà ở, bởi vì họ kiểm soát đất đai, họ có thể bán đi bán lại đất đai". “Nhưng bây giờ, khi lĩnh vực nhà ở sụp đổ, họ không làm được nữa. Vì vậy, đó là lý do tại sao hầu như mọi tỉnh của Trung Quốc đều có thâm hụt lớn”.
“Với sự sụp đổ của ngành nhà ở và những khoản vay không thể thu hồi được, ngành ngân hàng đang mất rất nhiều tiền và chính quyền các cấp đang cạn kiệt tiền, bởi vì các ngân hàng của Trung Quốc thuộc sở hữu của nhà nước”, ông Yu tiếp tục . “Khi ngành ngân hàng gặp khó khăn, bạn sẽ gặp khủng hoảng tín dụng, và sau đó bạn có nhiều doanh nghiệp đóng cửa hơn, vì vậy đó là một phản ứng dây chuyền”.
“Đó là lý do tại sao Trung Quốc mong muốn có thêm nhiều tổ chức ngân hàng quốc tế tham gia cứu vãn nền kinh tế đang sụp đổ”, ông tiếp tục. “Tôi hy vọng rằng các tổ chức tài chính và ngân hàng toàn cầu đủ thông minh để nhìn thấu điều này, rằng có một vấn đề lớn ở Trung Quốc”.
4. Tách rời giữa nền kinh tế Mỹ và Trung Quốc đang diễn ra
Khi được hỏi về việc “tách rời” giữa nền kinh tế Mỹ và Trung Quốc, ông Yu trả lời rằng nó đã bắt đầu, mặc dù không có quốc gia nào chính thức áp dụng nó trong chiến lược của họ.
“Không ai nói về việc tách rời, nhưng nó đang xảy ra. Trên thực tế, sự tách rời đang diễn ra”, ông Yu cho biết. Ông Yu từng có nhiệm kỳ làm cố vấn cho Ngoại trưởng Mike Pompeo. Trong thời gian đó, ông đã chứng kiến Mỹ và các đồng minh chuyển hướng khỏi sự phụ thuộc vào hàng nhập khẩu của Trung Quốc.
Ông nói thêm: “Ở cấp độ doanh nghiệp, mọi doanh nghiệp lớn phải đánh giá các khoản đầu tư của mình vào Trung Quốc xem liệu nó có an toàn, có lành mạnh hay không hoặc liệu nó có nguy cơ bị một công ty Trung Quốc được nhà nước bảo trợ hoặc trợ cấp lấn át hay không”.
Ông Yu cũng chỉ ra một báo cáo ngày 05/07 từ Goldman Sachs, trong đó ngân hàng đầu tư cho biết họ đã hạ cấp Ngân hàng Nông nghiệp Trung Quốc từ “Trung lập” xuống “Bán”, trong khi hạ cấp Ngân hàng Công thương Trung Quốc từ “Mua” xuống "Bán"
Ông nói: “Hầu như mọi công ty lớn đầu tư mạnh vào Trung Quốc đều đang xem xét lại việc đầu tư vào Trung Quốc và nghĩ đến việc rời khỏi Trung Quốc". “Các công ty Mỹ - nhiều công ty lớn - đang cân nhắc lại điều này chính xác là do thực tế kinh tế như Goldman Sachs mô tả, như trong rất nhiều báo cáo chính sách về môi trường đầu tư của Trung Quốc”.
“Trung Quốc không phải là một quốc gia tốt để đầu tư dài hạn. Đó là một môi trường đầu tư thù địch".
“Trung Quốc đã tỏ ra kiêu kỳ trong vài tháng qua và họ không chịu nói chuyện. Bây giờ họ đã thay đổi và đồng ý nói chuyện với các thành viên nội các cấp cao của Mỹ về các vấn đề quan trọng đối với nền kinh tế của cả hai quốc gia”, ông Yu nói trong một cuộc phỏng vấn với chương trình “Các nhà lãnh đạo tư tưởng Mỹ: NGAY BÂY GIỜ” (American Thought Leaders: NOW) của EpochTV.
Cuộc phỏng vấn diễn ra khi Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen tới Bắc Kinh để gặp Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường. Ông Lý Cường gần đây đã được người đứng đầu Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) Tập Cận Bình giao nhiệm vụ vực dậy nền kinh tế vốn bị ảnh hưởng nặng nề bởi phong tỏa do đại dịch COVID-19 của Trung Quốc.
“Lý do khiến họ thay đổi là vì nền kinh tế Trung Quốc đang gặp khó khăn lớn”, ông Yu nói với người dẫn chương trình Jan Jekielek. “Họ cần phương Tây hơn nhiều so với việc phương Tây cần Trung Quốc. Vì vậy, lần này họ thực tế hơn một chút".
Người dân ghé thăm gian hàng Tesla tại Hội chợ triển lãm nhập khẩu quốc tế Trung Quốc (CIIE) ở Thượng Hải, Trung Quốc, vào ngày 05/11/2021. (Ảnh: STR/AFP qua Getty Images)2. Thực tế kinh tế
Theo ông Yu, điểm khác biệt chính giữa mô hình kinh tế của Mỹ và Trung Quốc là ĐCSTQ sẵn sàng đàn áp khu vực phi nhà nước để đảm bảo sự kiểm soát của nhà nước, ngay cả khi điều đó đồng nghĩa với việc phá hủy động lực chính của sự phát triển của nền kinh tế Trung Quốc.
“Nền kinh tế Trung Quốc khá có tính săn mồi. Nó được hưởng lợi từ hệ thống thương mại tự do quốc tế, và gần như toàn bộ tăng trưởng kinh tế của nó trong 20 đến 30 năm qua đều đến từ các khu vực ngoài nhà nước”, ông giải thích. “Bây giờ, cơ sở tài chính của Trung Quốc đang sụp đổ. Vì vậy, chính phủ Trung Quốc - cụ thể là chính quyền địa phương - đang cố gắng siết chặt các khu vực ngoài nhà nước và buộc họ ngừng kinh doanh thông qua các chính sách, chẳng hạn như phong tỏa do COVID-19 và tất cả các loại kế hoạch đánh thuế tồi tệ”.
Trong gần ba năm, với danh nghĩa kiềm chế sự lây lan của COVID-19, chính quyền Trung Quốc đã phong tỏa toàn bộ các thị trấn và thành phố nếu các khu vực này báo cáo một vài trường hợp nhiễm bệnh. Hàng triệu người bị buộc phải vào các trại cách ly đông nghịt chỉ vì sống trong cùng một tòa nhà chung cư với người nhiễm bệnh. Các cá nhân phải xuất trình “Mã xanh” của họ - một bằng chứng số hóa cho thấy họ rất có thể không bị nhiễm bệnh - trước khi sử dụng phương tiện giao thông công cộng, vào cửa hàng tạp hóa hoặc đơn giản là rời khỏi hoặc quay lại khu nhà của họ.
Những hạn chế zero-COVID đó, thứ trên thực tế khiến nhiều doanh nghiệp tư nhân không thể tồn tại, chỉ được loại bỏ dần vào cuối năm 2022 và đã không chính thức được dỡ bỏ cho đến tháng 3 này. Đây là thời điểm ông Lý Cường, người được cho là thông cảm hơn với khu vực ngoài nhà nước hơn ông chủ của mình, đã trở thành Thủ tướng.
“Nhiều lĩnh vực ngoài nhà nước của Trung Quốc - khu vực sôi động nhất, sáng tạo nhất của nền kinh tế Trung Quốc - hiện đang gặp rắc rối lớn”, ông Yu nói với ông Jekielek. “Trong ba năm phong tỏa do COVID, hàng triệu doanh nghiệp nhỏ và doanh nghiệp vừa đã ngừng hoạt động”.
Ngay cả những công ty ngôi sao của Trung Quốc, như gã khổng lồ thương mại điện tử và công nghệ Alibaba và Tencent, cũng không khấm khá hơn. Có thông tin được lan truyền rộng rãi rằng chính quyền Trung Quốc sẽ lấy 1% “cổ phần quản lý đặc biệt”. Điều này sẽ trao cho nhà nước các quyền đặc biệt đối với một số quyết định kinh doanh nhất định trong các công ty đó.
3. Bong bóng nhà ở
Ông Yu cho biết, sau thời kỳ zero-Covid, các nhà đầu tư vẫn cần cân nhắc các vấn đề nghiêm trọng, nằm ở cách Trung Quốc phát triển nền kinh tế của mình.
“Mô hình phát triển của Trung Quốc về cơ bản là phát hành một lượng khổng lồ các khoản vay cho một số dự án không hiệu quả, đặc biệt là [ngành] nhà ở, nhưng hiện tại thị trường nhà ở đang sụp đổ”, ông giải thích, lưu ý rằng việc chính quyền địa phương vay nợ mạnh mẽ đã nuôi dưỡng một ảo tưởng về sự thịnh vượng.
Ở Trung Quốc, tất cả đất đai ở đô thị và nông thôn lần lượt thuộc sở hữu của nhà nước hoặc tập thể nông nghiệp. Các công ty và cá nhân không thực sự mua đất, mà mua quyền sử dụng đất từ chính phủ trong thời hạn lên tới 70 năm, sau thời gian đó, hợp đồng có thể được gia hạn. Không có gì ngạc nhiên khi hệ thống này khiến việc bán đất trở thành nguồn thu nhập hàng đầu của chính quyền địa phương, biến chính quyền địa phương trở thành nhà thầu lớn nhất cho các nhà phát triển Trung Quốc trong 20 năm qua.
Ông Yu nói với ông Jekielek: “Phần lớn nguồn tài chính chi tiêu của chính quyền địa phương đến từ việc bóc lột ngành công nghiệp nhà ở, bởi vì họ kiểm soát đất đai, họ có thể bán đi bán lại đất đai". “Nhưng bây giờ, khi lĩnh vực nhà ở sụp đổ, họ không làm được nữa. Vì vậy, đó là lý do tại sao hầu như mọi tỉnh của Trung Quốc đều có thâm hụt lớn”.
“Với sự sụp đổ của ngành nhà ở và những khoản vay không thể thu hồi được, ngành ngân hàng đang mất rất nhiều tiền và chính quyền các cấp đang cạn kiệt tiền, bởi vì các ngân hàng của Trung Quốc thuộc sở hữu của nhà nước”, ông Yu tiếp tục . “Khi ngành ngân hàng gặp khó khăn, bạn sẽ gặp khủng hoảng tín dụng, và sau đó bạn có nhiều doanh nghiệp đóng cửa hơn, vì vậy đó là một phản ứng dây chuyền”.
“Đó là lý do tại sao Trung Quốc mong muốn có thêm nhiều tổ chức ngân hàng quốc tế tham gia cứu vãn nền kinh tế đang sụp đổ”, ông tiếp tục. “Tôi hy vọng rằng các tổ chức tài chính và ngân hàng toàn cầu đủ thông minh để nhìn thấu điều này, rằng có một vấn đề lớn ở Trung Quốc”.
4. Tách rời giữa nền kinh tế Mỹ và Trung Quốc đang diễn ra
Khi được hỏi về việc “tách rời” giữa nền kinh tế Mỹ và Trung Quốc, ông Yu trả lời rằng nó đã bắt đầu, mặc dù không có quốc gia nào chính thức áp dụng nó trong chiến lược của họ.
“Không ai nói về việc tách rời, nhưng nó đang xảy ra. Trên thực tế, sự tách rời đang diễn ra”, ông Yu cho biết. Ông Yu từng có nhiệm kỳ làm cố vấn cho Ngoại trưởng Mike Pompeo. Trong thời gian đó, ông đã chứng kiến Mỹ và các đồng minh chuyển hướng khỏi sự phụ thuộc vào hàng nhập khẩu của Trung Quốc.
Ông nói thêm: “Ở cấp độ doanh nghiệp, mọi doanh nghiệp lớn phải đánh giá các khoản đầu tư của mình vào Trung Quốc xem liệu nó có an toàn, có lành mạnh hay không hoặc liệu nó có nguy cơ bị một công ty Trung Quốc được nhà nước bảo trợ hoặc trợ cấp lấn át hay không”.
Ông Yu cũng chỉ ra một báo cáo ngày 05/07 từ Goldman Sachs, trong đó ngân hàng đầu tư cho biết họ đã hạ cấp Ngân hàng Nông nghiệp Trung Quốc từ “Trung lập” xuống “Bán”, trong khi hạ cấp Ngân hàng Công thương Trung Quốc từ “Mua” xuống "Bán"
Ông nói: “Hầu như mọi công ty lớn đầu tư mạnh vào Trung Quốc đều đang xem xét lại việc đầu tư vào Trung Quốc và nghĩ đến việc rời khỏi Trung Quốc". “Các công ty Mỹ - nhiều công ty lớn - đang cân nhắc lại điều này chính xác là do thực tế kinh tế như Goldman Sachs mô tả, như trong rất nhiều báo cáo chính sách về môi trường đầu tư của Trung Quốc”.
“Trung Quốc không phải là một quốc gia tốt để đầu tư dài hạn. Đó là một môi trường đầu tư thù địch".
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét