Giống trong phim Bao Thanh Thiên: Phi ngựa tới pháp trường trưng 'thượng phương bảo kiếm' và hô to: Khoan đã ! Dừng tay ! Hài vãi.
Lệnh hỏa tốc trên tờ giấy viết tay của Phó chánh án TAND tỉnh Long An, Chủ tịch hội đồng thi hành án hoãn thi hành án tử hình đối với bị cáo - tử tù Hồ Duy Hải ngay trước giờ hành hình là một sự kiện vô tiền khoáng hậu của lịch sử tố tụng. Lệnh này được viết tay trên một tờ giấy A4 với chưa đến 40 chữ kể cả chữ ký. Dù có rất nhiều bàn cãi xung quanh tính hợp lệ của “tờ lệnh” này nhưng nó đã có giá trị trên thực tế.
Day dứt về tờ giấy 'vô tiền khoáng hậu' trước giờ hành quyết tử tù Hồ Duy Hải
Mẹ con bà Loan khóc ngất khi nhắc đến Hồ Duy Hải - Ảnh:TL
Trao đổi với phóng viên Một Thế Giới, luật sư Nguyễn Kiều Hưng, điều hành Hãng luật Giải Phóng nói: “Dù có nhiều thiếu sót về mặt thủ tục nhưng giá trị của lệnh viết tay này ít nhất đã tạm thời cứu vãn được số phận một con người trước nguy cơ bị oan. Tuy nhiên, còn rất nhiều điều day dứt phía sau tờ lệnh này”.
Thưa luật sư Nguyễn Kiều Hưng, ông nghĩ như thế nào về sự kiện Chánh án TAND tỉnh Long An ra lệnh viết tay hoãn thi hành án đối với Hồ Duy Hải vào phút chót?
LS. Nguyễn Kiều Hưng: Tôi rất ủng hộ giá trị nhân đạo của lệnh này. Nó đã có giá trị trên thực tế, tránh được việc có thể giết nhầm người vô tội.
Tuy nhiên, tờ giấy này không tuân theo bất cứ thể thức nào của một văn bản tố tụng, và được ban hành không đúng theo trình tự, thủ tục luật định. Cái quan trọng nhất, cũng chính là điều dư luận quan tâm nhất, đó là “lý do hoãn thi hành án” là gì thì không được nhắc tới.
Về thủ tục, lệnh hoãn thi hành án phải được xây dựng như thế nào?
Khoản 2 điều 58 Luật Thi hành án Hình sự quy định: “Khi quyết định hoãn thi hành án tử hình, hội đồng phải lập biên bản ghi rõ ngày, giờ, tháng, năm, địa điểm thi hành án; họ tên, chức vụ của thành viên hội đồng thi hành án tử hình; lý do hoãn thi hành án.
Biên bản hoãn thi hành án phải được tất cả các thành viên Hội đồng thi hành án ký, lưu hồ sơ thi hành án tử hình và báo cáo chánh án tòa án đã ra quyết định thi hành án, viện trưởng viện kiểm sát cấp tỉnh, cấp quân khu và cơ quan thi hành án hình sự cấp tỉnh, cấp quân khu.
Khi có lệnh viết tay, dư luận không được biết hội đồng thi hành án có lập biên bản trước khi ra “lệnh” trên hay không.
Nếu như vậy lệnh hoãn thi hành án viết tay này có giá trị không, thưa ông?
Có giá trị chứ. Vì nó do đích thân Chủ tịch Hội đồng thi hành án ký. Chúng ta cũng cần hoan nghênh giá trị nhân đạo của nó trước đã. Đúng sai có lẽ nên bàn sau.
Nhưng cái buồn nhất, dễ nhận thấy, tờ giấy cứu sống một con người, như mẹ của Hồ Duy Hải nói sau khi cầm tờ giấy này “như sinh nó lại lần thứ hai” lại được lập quá sơ sài, như chỉ để “chữa cháy” trước khả năng “giết nhầm” một công dân và nhằm tránh trả áp lực của dư luận.
Thưa ông, luật có quy định các trường hợp được hoãn thi hành án không?
Theo quy định tại khoản 1 điều 58 Luật Thi hành án Hình sự thì Hội đồng thi hành án tử hình quyết định hoãn thi hành án tử hình trong trường hợp sau: Người bị kết án thuộc trường hợp quy định tại Điều 35 của Bộ luật hình sự; Có lý do bất khả kháng; Ngay trước khi thi hành án người chấp hành án khai báo những tình tiết mới về tội phạm.
Tuy nhiên, chính phạm nhân và gia đình, cũng như dư luận không được biết lý do hoãn thi hành án trong vụ án này là gì. Mặc dù theo dõi báo chí phản ánh trong thời gian qua cho thấy các việc khép tội Hồ Duy Hải có quá nhiều thiếu sót.
Còn có tình tiết mới do tử tù khai báo chắc chắn là không có rồi. Vì đã hơn 7 năm, kể từ ngày vụ án xảy ra, chính bản thân phạm nhân, gia đình, luật sư đã đưa ra nhiều căn cứ, tình tiết để chứng minh việc kết tội cho Hồ Duy Hải là oan sai. Nên có lẽ các tình tiết này không còn là mới nữa.
Cho nên, có thể nói đây là một “quyết định” hết sức khiên cưỡng của Hội đồng Thi hành án, vì nó không dựa trên cơ sở pháp luật. Nhưng, như đã nói dù có sai thì cũng là cơ sở để phiên hành quyết tử hình tạm thời đã không diễn ra.
Dư luận tạm thời nhẹ nhõm. Nhưng đọng lại, vẫn rất lo ngại về tố tụng yếu kém trong điều tra, truy tố, xét xử, về đạo đức và cả sự vô cảm của cán bộ tố tụng.
Bút tích của Phó Chánh án TAND tỉnh Long An Lê Quang Hùng đồng ý hoãn THA tử đối với tử tù Hồ Duy Hải
Người thân Hải tụ tập trước TAND tỉnh Long An ngày 4-12 kêu gọi tòa hoãn THA - Ảnh:TL
Thưa ông, việc hoãn thi hành án Hồ Duy Hải có thể kết luận bị cáo duy nhất trong kỳ án bưu điện Cầu Voi đã bị oan sai?
Việc này, như đã nói ở trên, chỉ có giá trị tạm thời. Có oan sai hay không còn phải chờ Chánh án TAND tối cao hoặc ông Viện trưởng VKSND tối cao ban hành quyết định kháng nghị theo thủ tục giám đốc, tái thẩm và quyết định tạm đình chỉ thi hành án tử hình cho tử tù này.
Từ đó sẽ có cơ sở xác định sự thật khách quan của vụ án. Đảm bảo xét xử đúng người, đúng tội, đúng pháp luật.
Xin cảm ơn ông đã đành cho báo Điện tử Một Thế Giới cuộc trao đổi này!
Kiến Giang (thực hiện)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét