Cao huyết áp

Cao huyết áp

Hỏi:
Mấy hôm trước, khi ghé thăm mẹ tôi, thấy mẹ đang đo huyết áp, tôi đo thử cho mình và thấy kết quả là 152/96 và 78. Ðo tới đo lui vài lần, cũng thấy khoảng cỡ đó. Mẹ tôi nói như vậy là tôi bị cao máu và phải đi bác sĩ để uống thuốc.
Tôi không thấy mình bị nhức đầu hoặc chóng mặt gì cả, nói chung vẫn khỏe khoắn. Như vậy tôi có cần uống thuốc gì không, hay chỉ cần tập thể dục và ăn uống cẩn thận hơn ? Huyết áp tới bao nhiêu mới gọi là cao và cần uống thuốc?
Xin giải thích giùm xem ba con số 152/96 và 78 kể trên khi đo bằng máy đo huyết áp tự động thường bán ngoài tiệm, có ý nghĩa như thế nào, và như thế nào là bình thường?
Tôi nghe nói là hơi bị thiếu máu, như vậy mà lại nói là bị cao máu, có đúng không?
Tôi hiện nay không có bảo hiểm. Trị bệnh này có tốn nhiều tiền lắm không? Nếu không trị thì có gì nguy hiểm lắm không?
Ðáp:
Giết người “không gớm tay,” nhưng một cách âm thầm. Khiến cho các “con mồi” lúc đầu thì “khinh địch,” nhưng tới lúc thấy và biết nguy thì đã muộn, đã “từ chết tới bị thương.”
Một trong “đệ nhất sát thủ,” đã vang danh từ lâu, nhưng hàng năm vẫn là một trong những nguyên nhân gây ra tử vong nhiều nhất ở Hoa Kỳ. Ðó chính là bệnh cao huyết áp.

Các bệnh tim mạch là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên thế giới và ở Mỹ. Trong số các bệnh tim mạch, cao huyết áp là bệnh thường gặp nhất.

Cao huyết áp là một trong những nguy cơ chính dẫn đến đột quị (do tai biến mạch não), các cơn kích tim (do cơ tim bị thiếu máu), suy tim, và suy thận. Ðây đều là các vấn đề rất thường gặp dẫn đến tàn tật suốt đời hoặc tử vong.

Một bệnh nguy hiểm và thường gặp như vậy lại thường không được điều trị đúng mức. Vì cho đến khi bị các biến chứng kể trên, các bệnh nhân cao huyết áp thường không có triệu chứng gì cả, do đó mà họ hoặc là không biết mình bị bệnh, hoặc biết mà ỷ y, không chịu điều trị đúng mức.

Vì vậy mà cao huyết áp được gọi là tên giết người thầm lặng, đã là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên thế giới, dù cho là hiện nay đã có rất nhiều thuốc và phương cách điều trị rất rẻ tiền nhưng rất hiệu quả.

Bệnh thường không được điều trị đúng mức cũng vì:

-Bệnh thường cần được điều trị suốt đời.

-Bệnh nhân thường không có các triệu chứng khó chịu (ví dụ như bệnh cảm thường không làm chết người nhưng làm người ta khó chịu và muốn chữa cho khỏi ngay).

-Thường cần phải kết hợp với việc thay đổi lối sống, không phải là chuyện ai cũng làm được nếu không hiểu rõ sự nguy hiểm của bệnh, sự cần thiết phải thay đổi lối sống để chữa bệnh, cũng như cần phải có ý chí.

-Ngay cả một số bác sĩ cũng không ý thức rõ sự nguy hiểm của bệnh và việc cần thiết phải chữa bệnh đúng mức ngay từ khi bệnh còn nhẹ và chưa gây ra biến chứng.

-Việc chữa bệnh cần có sự phối hợp và quan hệ mật thiết giữa bác sĩ với bệnh nhân, và điều này cho đến nay vẫn không phải là điều thường gặp.

Huyết áp là gì?

Huyết là máu, áp là sức ép; huyết áp là sức ép của máu trên thành mạch máu.

Nói một cách rất đơn giản, huyết áp thường bị ảnh hưởng bởi các yếu tố chính là:

-Thể tích của máu trong cơ thể.
-Ðộ đậm đặc của máu.
-Sự co giãn của thành các mạch máu.

Vì huyết áp là sức ép của máu trên thành mạch máu, chứ không phải là bản thân của máu, và có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau, nên người bị thiếu máu vẫn có thể bị cao huyết áp.

Huyết áp được ghi nhận bởi hai chỉ số, ví dụ như (trong trường hợp trên là) 152/96. Còn số thứ ba (trong câu hỏi trên - 78), là số lần tim đập (nhịp tim) trong một phút (bình thường từ 60 đến 99).

-Số trên (152), được gọi là huyết áp tâm thu, tức là sức ép của máu trên thành mạch máu lúc tìm bóp để tống máu ra các động mạch.

-Số dưới (96) được gọi là huyết áp tâm trương, tức là sức ép của máu trên thành mạch máu lúc tim giãn ra để nhận máu về từ các tĩnh mạch.

-Ðơn vị được dùng để đo sức ép của máu lên thành mạch máu là mili mét thủy ngân (mmHg).

Ở những người lớn hơn 50 tuổi, huyết áp tâm thu nếu cao hơn 140 có ảnh hưởng quan trọng hơn nhiều đến nguy cơ bị các biến chứng tim mạch, so với chỉ số huyết áp tâm trương.

Huyết áp như thế nào thì coi là cao?

Ở người từ 18 tuổi trở lên, huyết áp được định nghĩa là cao khi sau khi được đo trong hai lần khám khác nhau, mỗi lần khám huyết áp được đo đúng cách ít nhất hai lần, và số trung bình của mỗi lần khám cho thấy:

-Chỉ số tâm thu lớn hơn hoặc bằng 140 milimét thủy ngân, hoặc
-Chỉ số tâm trương lớn hơn hoặc bằng 90 milimét thủy ngân.
-Ví dụ, cả ba trường hợp sau, đều được coi là cao huyết áp: 140/65, hoặc 132/90, hoặc (trong trường hợp trên là) 152/96.

Chỉ cần một trong hai số cao hơn 140 hay 90 là được coi là cao huyết áp.

Huyết áp chỉ được coi là bình thường khi chỉ số tâm thu nhỏ hơn 120 hoặc chỉ số tâm trương nhỏ hơn 80.

Khoảng giữa bình thường và cao huyết áp được gọi là tiền cao huyết áp. Tức là chỉ số tâm thu từ 120-139 và chỉ số tâm trương từ 80-89.

Những người bị cao huyết áp cần phải điều trị bằng kết hợp việc dùng thuốc với thay đổi lối sống (thể dục và điều chỉnh cách ăn uống), như trong trường hợp nêu trong các câu hỏi trên.

Những người bị tiền cao huyết áp cần phải thay đổi lối sống để làm chậm lại việc bị cao huyết áp.

Thân mến,

Bác Sĩ Nguyễn Trần Hoàng
nguyentranhoang.com

(còn tiếp