Xấu hổ vì hiện trạng nền giáo dục nước nhà

Xấu hổ vì hiện trạng nền giáo dục nước nhà

Tạp chí Times Higher Education vừa công bố bảng xếp hạng 300 trường đại học tốt nhất ở 24 nước châu Á. Nhật Bản đứng đầu với 69 trường, Trung Quốc thứ nhì với 54 trường, Ấn Độ 33 trường. Không có trường đại học nào của Việt Nam trong bảng xếp hạng này.

Ảnh chụp màn hình website trang Times Higher Education.

Những vị làm trong ngành giáo dục Việt Nam nghĩ gì về điều này? Liệu các vị có cảm thấy xấu hổ không? Tôi sợ là không. Nếu biết xấu hổ như những bậc trí thức lớn, biết đau nỗi đau của dân tộc, biết buồn với nỗi buồn của dân tộc thì nền giáo dục Việt Nam đã không giáo điều, nạn dậy thêm đã không hoành hành tra tấn và cướp đi tuổi thơ của con trẻ dã man như vậy.

Giờ thì không thể đổ lỗi cho chiến tranh nữa được rồi. Nhưng tôi rất ngạc nhiên bởi lượng tiến sỹ, thạc sỹ hàng năm ở Việt Nam được sản xuất nhiều lắm cơ mà. Liệu có sự nhầm lẫn ở đây không nhỉ?

Hay bởi nền giáo dục của chúng ta đã đi trước thời đại nên những người đánh giá chưa đủ tầm để nhận thức được sự vượt trội ấy?

Nhưng không phải. Khi một cô giáo hiệu trưởng sẵn sàng bịt miệng học trò bị ô tô đâm gẫy đùi, tức là phủ nhận sạch trơn nhận thức của một đứa trẻ và thuyết phục, bịt miệng hàng trăm giáo viên, hàng nghìn học sinh để theo điều dối trá thì hệ thống giáo dục đại học kém cỏi cũng là điều dễ hiểu.

Điều cơ bản trong giáo dục đại học là động viên tư duy độc lập, suy nghĩ thấu đáo, có khả năng xuyên suốt, mổ sẻ tách bạch vấn đề, có như vậy mới biết cách giải quyết vấn đề một cách thông minh và hiệu quả. Ở Việt Nam sinh viên không được thể hiện chính kiến, giáo viên và học sinh tham gia biểu tình vì môi trường, vì biển đảo là phiền phức ngay.

Thử hỏi, nền giáo dục như thế thì có khả năng đào tạo ra những trí thức dạng gì? Sinh viên được hỏi về những vấn đề nóng bỏng của xã hội thì chỉ biết nhe răng cười, ấp úng, bẽn lẽn: “À…. cháu… iem không biết về việc ấy ạ!” Rất ngoan ngoãn, lễ phép và “thuần phong mĩ tục” phải không?

Kết quả là sản sinh ra một loạt trí mơ, trí ngủ và trí hôn mê sâu, trí hèn, trí điếm mang danh trí thức nhan nhản khắp mọi hội nghị, báo chí truyền thông.

Tôi chỉ là một kẻ ngoại đạo đối với sự nghiệp giáo dục, tôi chỉ dạy học sinh về võ đạo nhưng nhiều khi đằng sau nụ cười kiên nhẫn khi trên lớp là cảm giác cay đắng và bất lực khi trên mấy chục gương mặt học sinh tuyệt nhiên tôi không nhìn thấy sự mạnh mẽ về tinh thần, sự tươi vui của tâm hồn con trẻ, sự khát khao làm điều gì cao đẹp trong đời. Cả một không khí yếu đuối, bạc nhược bao trùm. Tôi cứ phải cố hét to, nhìn sâu vào từng ánh mắt để đốt lên điều gì mạnh mẽ và đẹp đẽ.

Phải chăng tất cả những sinh khí đẹp đẽ ấy đã bị lấy hết trong những giờ học dài đằng đẵng dưới mái trường xhcn? Và chính những đứa con của tôi, tôi cũng có cảm giác như vậy. Nỗ lực của người làm cha không đủ, bởi thời gian ta dành cho chúng chỉ là một phần rất nhỏ trong ngày.

Để thế hệ trẻ trở thành những con người mạnh mẽ, có lý tưởng thì cần cả một môi trường rộng lớn bên ngoài gia đình.

Nào hãy tỉnh giấc đi nào. Tôi ước gì mình là một con gà trống có tiếng gáy thật vang Ò Ó O… để đánh thức các vị dậy, sau đấy sẽ là một chén trà ngon thật mạnh để các vị tỉnh táo, là nước rửa sạch mắt để các vị nhìn rõ mình, nhìn rõ nền giáo dục này đang ở đâu.

Và với một hy vọng nhỏ nhoi rất gần với tuyệt vọng, tôi muốn khơi lên trong các vị đầu tiên là niềm xấu hổ vì hiện trạng nền giáo dục nước nhà, sau đấy cao hơn là cảm giác nhục nhã.

Nhưng niềm hy vọng ấy có quá không nhỉ và tôi có bị phiến diện, bi quan quá không khi nhìn về nền giáo dục Việt Nam hiện nay?

Châu Đoan
(FB Chau Doan)