Mỹ và phương Tây bị Trung Quốc dẫn trước trong ngoại giao vaccine
FB Jackhammer Nguyễn 25-5-2021 - Ngày 24/5/2021 là một ngày buồn của Ấn Độ, khi số người chết bởi Covid-19 đã vượt qua 300 ngàn. Con số thật sự có thể cao hơn nhiều lần vì nhiều người bị virus này giết chết mà không được xét nghiệm, do các nhân viên y tế tập trung nguồn lực để cứu người. Đáng buồn nữa là sự “vỡ trận” của Ấn Độ làm cho cuộc phản công của phương Tây chống lại cuộc chiến gọi là ngoại giao vaccine của Trung Quốc, tiếp tục bế tắc.
Bắc Kinh dùng vaccine của mình để thu lợi về tiền bạc, như bán cho Hungary với giá rất đắt, ngoài ra, còn thu lợi về chính trị như buộc các quốc gia còn có quan hệ với Đài Loan như Honduras, Paraguay phải đoạn giao với Đài Bắc.
Và trên hết, Bắc Kinh dùng vaccine như vũ khí của “sức mạnh mềm Made in China” để gây ảnh hưởng toàn cầu. Họ xâm nhập vào cả những khu vực chịu ảnh hưởng của Hoa Kỳ từ trước đến nay như châu Mỹ Latin. Vùng Đông Nam Á dĩ nhiên không nằm ngoài toan tính ngoại giao vaccine này với 9 nước ASEAN, không có Việt Nam, hoặc đã nhận vaccine Trung Quốc, hoặc đang lên kế hoạch nhận trong tương lai gần, nhất là trong lúc đợt dịch mới bùng phát ở châu Á.
Bộ máy tuyên truyền của Bắc Kinh đang ra sức quảng cáo cho hình ảnh của mình. Cờ Trung Quốc bay phấp phới cùng các viên chức Hoa Lục chụp hình, bắt tay bên cạnh các thùng vaccine đề chữ China Aid, viện trợ từ Trung Quốc.
Phương Tây không phải là không biết thủ thuật rất lộ liễu này của Bắc Kinh, nhưng họ có hai cản trở để phản công. Thứ nhất, họ không kiểm soát được dịch trong năm 2020, cho nên khi các loại vaccine có chất lượng tốt của phương Tây, như Pfizer, Moderna, Janssen, AstraZeneca được cho phép sử dụng, họ còn phải tốn nhiều thời gian để tiêm chủng cho dân của họ, chưa thể giúp các quốc gia khác. Thứ hai, các hãng dược phẩm phương Tây không muốn nhượng quyền sản xuất, hoặc là vì lợi nhuận quá cao, hoặc là lo ngại không kiểm soát được chất lượng.
Ý thức được những khó khăn đó, chỉ trong thời gian ngắn sau khi nắm quyền, tháng 1/2021, chính quyền Biden của Mỹ bàn tính kế hoạch sản xuất vaccine với bộ tứ vùng Ấn Độ – Thái Bình Dương là Mỹ, Úc, Nhật và Ấn Độ. Theo kế hoạch này, Ấn Độ sẽ là trung tâm sản xuất vaccine để cung cấp cho các nước nghèo vì quốc gia này có năng lực sản xuất thuốc men hàng đầu thế giới.
Nhưng như đã nói ở trên, đại dịch bùng phát ở Ấn Độ, do chính quyền dân túy của thủ tướng đương nhiệm, ông Modi đã cho phép thực hành những nghi lễ tôn giáo, huy động đến hàng triệu người, nhằm đạt được những mục đích chính trị đảng phái.
Một biện pháp khác có thể sử dụng để phản công lại Trung Quốc là, Mỹ ủng hộ việc tạm thời bãi bỏ quyền sở hữu bản quyền các vaccine phương Tây theo đề xuất của Ấn Độ và Nam Phi. Nhưng việc ủng hộ này cho đến nay không gây ra hiệu quả gì, vì sự phản đối của các công ty dược phẩm. Đồng minh thân cận của Mỹ là Liên hiệp châu Âu, cũng không ủng hộ việc này.
Sau khi việc tiêm chủng ở Mỹ được tiến hành thành công, số người chết và nhiễm bệnh hàng ngày giảm xuống, xuất thấp nhất trong một năm qua, chính quyền Biden công bố là sẽ viện trợ 80 triệu liều vaccine cho các nước nghèo. Trước đó, Mỹ đã chia sẻ 20 triệu liều vaccine AstraZeneca cho Mexico và Canada. Loại vaccine này tuy chưa được sử dụng ở Mỹ nhưng Anh và châu Âu đang sử dụng có hiệu quả.
Nhưng cả trăm triệu liều vaccine đó vẫn như muối bỏ bể trước tình trạng đại dịch toàn cầu, và thấp hơn rất nhiều so với lượng vaccine mà Bắc Kinh tung ra khắp thế giới trong chiến dịch “ngoại giao vaccine” của họ.
Tuy vậy, Mỹ và phương Tây vẫn chưa hoàn toàn thất bại vì những lý do sau đây: Thứ nhất, nhiều nước cưỡng lại chiến dịch ngoại giao của Bắc Kinh vì biết rằng Trung Nam Hải dùng vaccine để gây ảnh hưởng chính trị. Thứ hai, hiệu quả kém của các loại vaccine Trung Quốc. Hai quốc gia có tỷ lệ tiêm chủng hàng đầu thế giới là Seychelles và Chile, dùng vaccine Trung Quốc, đang đứng trước một đợt dịch bùng phát trở lại.
Mỹ và phương Tây đang điều chỉnh lại chiến lược vaccine sau khi Ấn Độ bị vỡ trận. Châu Âu đã cam kết hàng trăm triệu liều cho các nước đang phát triển, tính đến cuối năm 2021. Người ta cũng dự đoán rằng, Mỹ sẽ liên kết cùng Hàn Quốc, thay vì Ấn Độ để sản xuất đại trà các loại vaccine của phương Tây. Hàn Quốc là quốc gia có năng lực chế tạo các sản phẩm kỹ thuật sinh học (biotech) hàng thứ hai thế giới, sau Hoa Kỳ. Nhật Bản cũng vừa cam kết giúp Việt Nam trong việc thiết kế các kho lạnh để trữ và vận chuyển các loại vaccine.
Dân biểu liên bang Hoa Kỳ, ông Joaquin Castro viết trên Tạp chí Diplomat rằng, đây là cơ hội để Hoa Kỳ thực hiện sứ mạng lãnh đạo của mình trên khắp thế giới, cũng giống như Hoa Kỳ đã tham gia vào trận đại chiến thế giới lần thứ hai để tiêu diệt chủ nghĩa phát xít.
_____________________
Tham khảo
https://www.nbcnews.com/news/world/china-using-vaccines-push-its-agenda-latin-america-u-s-n1268146
https://www.bbc.com/news/world-asia-57224565
https://www.scmp.com/week-asia/health-environment/article/3134418/can-china-stay-ahead-global-vaccine-diplomacy-race-us
https://thediplomat.com/2021/04/america-must-become-the-vaccine-arsenal-of-democracy/
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét