Nỗi khổ của việc trả thù

Nỗi khổ của việc trả thù

FB Du Du - Có thể vào lúc nào đó trong cuộc đời, chúng ta sẽ gặp những người gây tổn thương, đau đớn cho chúng ta. Và đó cũng là nguyên nhân mà chúng ta nuôi dưỡng những ý nghĩ, ý định khiến họ phải trả giá cho những đau khổ đã gây ra. Tuy nhiên, bức tranh của William-Adolphe Bouguereau - “Orestes bị ám bởi các Nữ Thần trả thù” lại mang đến một cái nhìn trực quan “tại sao khoan dung luôn luôn là điều tốt hơn”.

“Orestes bị truy đuổi bởi bầy Furies,” 1862, của William-Adolphe Bouguereau. Dầu trên vải, 91 inch x 109 ⅝ inch. Bảo tàng Chrysler, Norfolk, Va. (Miền công cộng)
Sự trả thù của Orestes

Theo truyền thuyết Hy Lạp, Orestes là con trai của vua Agamemno, được biết như là một nhà quân sự tài ba, là người đã hướng dẫn cho người Hy Lạp trong suốt trận đấu với Trojans.

Sau khi bị đày đến Sparta bởi Aegisthus, Agamemnon kết hôn với Clytemnestra và có với nhau bốn người con, ba gái, một trai - Orestes.

Và nữ thần Artemis đã nổi giận với Agamemnon bởi vì ông ta đã giết một trong những con nai thiêng của bà ấy và tuyên bố rằng ông ta là thợ săn còn giỏi hơn bà.

Để xoa dịu Artemis, ông ta đã hiến tế con gái Iphigenia. Một số phiên bản truyện nói rằng vào giấy phút cuối cùng Artemis đã cứu Iphigenia và thay thế vào đó bởi một con nai. Nhưng một số phiên bản khác lại kể rằng Agamemnon đã hy sinh tàn nhẫn đứa con gái của ông khi ấy vẫn còn là một đứa trẻ.

Vì hy sinh đứa con gái của mình mà Agamemnon đã khơi sự thù hận của người vợ. Vì vậy, trong khi ông ta đi chinh chiến với Trojans, Clytemnestra đã ngoại tình với người đã đày ông ta, Aegisthus. Cặp tình nhân này đã âm mưu giết Agamemnon khi ông ta trở về.

Agamemnon trở về nhà sau khi đánh bại quân Trojans, người vợ và tình nhân của cô ta đã thực hiện kế hoạch tàn nhẫn của họ. Con trai của Agamemnon là Orestes, khi đó vẫn còn là một đứa trẻ, đã thề rằng sẽ trả thù cho cái chết của cha, giết mẹ và Aegisthus.

Tám năm sau, Orestes đã trưởng thành và anh ta đã báo thù như lời thề, giết hai con người đó. Vì tội ác giết mẹ đẻ, mà Orestes đã bị ám bởi các Nữ Thần trả thù, họ là những Thần từ địa ngục và chuyên ám những kẻ gây ra tội ác.

Các nữ thần này gồm có: Sự Tức Giận không ngừng nghỉ, Báo Thù và Đố Kỵ. Orestes sẽ phải dành phần đời còn lại để tự giải thoát mình ra khỏi cơn thịnh nộ của họ.

Orestes đau khổ vì sự báo thù

Thế kỷ XIX, hoạ sĩ học thuật người Pháp là William-Adolphe Bouguereau đã vẽ một cách khéo léo khoảnh khắc Orestes đâm mẹ mình, và các Nữ Thần trả thù đã ngay lập tức ám lên anh ta.

Tiêu điểm chính là Orestes, đang đứng phía trước những nhân vật còn lại, và xung quanh là bóng tối. Anh ta mặc một tấm vải trắng, che một phần cơ thể. Vẻ mặt của anh ta thể hiện ra sự thống khổ và anh ta bịt hai tai mình lại như thể không muốn thêm đau đớn vì những điều mà các Nữ Thần trả thù đang rả vào tai mình.

Ba Nữ Thần trả thù ở phía sau Orestes. Họ được nhận diện bởi sắc da vô hồn, những con rắn trên đầu và sự tức giận trên khuôn mặt khi họ mắng nhiếc Orestes. Nữ thần bên phải cầm một ngọn đuốc, trong khi vị kế bên cầm một con rắn.

Tuy nhiên, vị Nữ Thần ngoài cùng bên trái thì đang đỡ người mẹ. Tất cả ba người họ đều chỉ về phía con dao đang cắm trên ngực của Clytemnestra. Thậm chí cả Clytemnestra cũng dùng chút sức lực còn lại để hướng tay về phía con dao. Do đó, mà con dao trở thành tiêu điểm thứ hai trong bức tranh.

Tránh sự nổi giận của các Nữ Thần trả thù

Chúng ta hãy cùng nhìn lại bức tranh này kỹ hơn, chắc rằng chúng ta có thể học được một bài học đạo đức nào đó từ nó.

Bouguereau đã mô tả Orestes ở giữa bức tranh, bao quanh là các Nữ Thần trả thù và bóng tối ngập tràn bao phủ lấy anh ta. Anh ta đã thực hiện sự báo thù bằng âm mưu lấy đi mạng sống của chính mẹ mình. Anh ta đã thành công nhưng thay vì vui mừng anh ta lại tự chuốc lấy đau đớn.

Đôi khi, sự trả thù dường như là hành động duy nhất mà chúng ta có thể làm khi cảm thấy bất công cho mình. Chúng ta muốn trả thù bởi vì điều đó là hoàn toàn đúng cho những đau khổ mà chúng ta phải chịu đựng. Chúng ta muốn những người đã đối xử tệ với mình phải bị đau đớn giống như chúng ta đã từng, và nghĩ rằng điều đó sẽ khiến chúng ta cảm thấy tốt hơn và công bằng hơn.

Nhưng Orestes lại không như thế, anh ta cảm thấy tồi tệ hơn sau khi trả thù cho cha. Anh ta cố gắng bịt tai lại để không phải nghe thấy những lời mắng nhiếc của các Nữ Thần trả thù, và với tư thế như trong tranh cho thấy rằng anh ta đang muốn chạy trốn khỏi họ, khỏi sự đau đớn, dằn vặt.

Nhưng Orestes sẽ không thể trốn thoát được bởi vì họ là các Nữ Thần từ địa ngục. Họ có sức mạnh để ám ảnh lên tinh thần anh ta dù là ở đâu.

Đúng vậy, Orestes sẽ không thể nào tránh được sự đau khổ giằng xé tâm can dù có cố gắng như thế nào. Anh ta đang phải trả giá cho sự báo thù của mình. Chỉ vào con dao và hét thẳng vào mặt Orestes, các Nữ Thần trả thù đóng vai trò như người nhắc nhở không ngừng nghỉ về hành động của anh ta, một hành động chỉ làm tăng thêm đau khổ thay vì là tiết giảm nó đi.

Có phải các trường hợp tìm mọi cách để báo thù chỉ khiến chúng ta tăng thêm sự khổ đau? Nó có từng thực sự làm chúng ta hài lòng để thấy rằng các nỗ lực đó là đáng giá.

Orestes có thể hoá giải sự hận thù với mẹ và không phải chịu đựng sự tức giận từ các Nữ Thần trả thù không? Orestes có thể làm gì để giảm bớt nỗi đau này?

Sự tha thứ có thể là hành động sáng suốt hơn không? Cả Clytemnestra và Orestes ấp ủ sự báo thù bởi sự đau đớn mà họ đã chịu, nhưng chính điều đó lại sinh ra khổ đau. Có thể sự khoan dung sẽ ngăn chặn tất cả nỗi đau của Clytemnestra và Orestes.

Một góc nhìn rộng hơn

Bên cạnh những ý nghĩa rút ra từ những sự quan sát trực quan về bức tranh thì tôi cũng có vài nhận thức ở khía cạnh khác. Orestes là chàng thanh niên trẻ đại diện cho thế hệ mới với những suy nghĩ và niềm tin của mình. Clytemnestra thì đại diện cho thế hệ già hơn và cũng có suy nghĩ, niềm tin và sự truyền thống. Từ quan điểm này, thấy rằng hành động của Orestes chính là phá huỷ đi truyền thống theo lối suy nghĩ mới: bỏ cái cũ và mở ra con đường cho những cái mới.

Orestes đã không sẵn sàng học từ quá khứ và xây dựng nền tảng từ đó, điều này đã khiến cho anh phải chịu đựng những sự đau đớn không lường trước được. Các Nữ Thần trả thù là đại diện cho những hậu quả đó. Và nó cũng chẳng khác gì với việc truyền thống bị phá huỷ vì những điều mới mẻ của giới trẻ.

Có cách nào để các thế hệ cùng học hỏi, xây dựng dựa trên các giá trị truyền thống tích cực thay vì chống lại nó? Sự khoan dung có thể giúp con người tiếp tục xây dựng nền văn hoá và truyền thống để tránh đi những sự nóng giận chăng?

Du Du
Theo The Epoch Times