Hỏi AI Chat GDP: Thuế ở Việt Nam hiện nay cao hay thấp ?

Hỏi AI Chat GDP: Thuế ở Việt Nam hiện nay cao hay thấp ?

Tôi vừa đăng trả lời của AI Grok và AI Qwen về cùng một câu hỏi "Thuế ở Việt Nam hiện nay cao hay thấp so với các nước có cùng trình độ phát triển". Về đánh giá khái quát, hai AI cho kết quả không thực sự giống nhau. Đi sâu vào chi tiết có thể thấy thông tin số liệu của 2 AI rất khác nhau. Đặc biệt, trong khi Grok ước tính "Tỷ lệ thu thuế/GDP của Việt Nam: Khoảng 15-18% GDP", thì AI Qwen cho rằng "Tỷ lệ tổng thu ngân sách/GDP của Việt Nam khoảng 20–22% (năm 2023)".

Bây giờ tôi đem đúng câu đó hỏi Chat GPT. Rất thú vị. Chat GPT cho hai phương án trả lời. Trả lời 1 cho rằng "Thuế ở Việt Nam không cao về mặt con số, nhưng cảm nhận gánh nặng thuế là có thật, nhất là với người thu nhập trung bình và doanh nghiệp nhỏ. Vấn đề không nằm ở mức thuế, mà ở cách thu, mức độ minh bạch và hiệu quả sử dụng ngân sách". Trả lời 2 cho rằng "Mức thuế của Việt Nam KHÔNG PHẢI là cao so với các nước cùng trình độ phát triển. Vấn đề lớn hơn nằm ở hiệu quả chi tiêu công, công bằng thuế và quản lý nguồn thu".

Như vậy có sự khác nhau đáng kể. Một bên cho rằng cảm nhận gánh nặng thuế là có thật, tức là con số không cao có thể không đáng tin cậy. Bên còn lại cho rằng "Mức thuế của Việt Nam KHÔNG PHẢI là cao", tức là không có gánh nặng khác biệt so với thế giới đang phát triển. Mặt khác, một bên cho rằng vấn đề ở cách thu thuế và hiệu quả chi. Bên kia bỏ qua vấn đề thu, chỉ nói khó khăn ở chi tiêu công.

Riêng đối với tỷ lệ thuế trên GDP, trả lời 1 cho rằng "Mức thuế của Việt Nam KHÔNG PHẢI là cao so với các nước cùng trình độ phát triển. Vấn đề lớn hơn nằm ở hiệu quả chi tiêu công, công bằng thuế và quản lý nguồn thu". Trả lời 1 cho rằng "Tỉ lệ thu thuế so với GDP (tax-to-GDP ratio) của Việt Nam khoảng 16–17% GDP". Trả lời 2 cho rằng "Tổng thu thuế/GDP của Việt Nam năm 2023 khoảng 16–18% GDP (chưa tính thu từ dầu thô và đất đai)". Các số liệu này không thực sự giống ước tính của Grok và Qwen.

Dưới đây là nội dung câu trả lời của Chat GPT:

Response 1

Đây là một câu hỏi rất hay — và đòi hỏi phải nhìn từ nhiều góc độ: mức thuế suất, cơ cấu thuế, tỉ lệ thu ngân sách/GDP, và đặc điểm phát triển của nền kinh tế Việt Nam so với các nước tương đồng.

1. Tổng quan về thuế ở Việt Nam

Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN): 20%
Thuế thu nhập cá nhân (TNCN): lũy tiến 5% đến 35%
Thuế giá trị gia tăng (VAT): 10% (có mức ưu đãi 5%)
Các sắc thuế khác: thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế bảo vệ môi trường, thuế xuất nhập khẩu, v.v.

2. So sánh với các nước có trình độ phát triển tương đương (thu nhập trung bình thấp/trung bình cao)

Quốc gia   /  Thuế TNDN  /  Thuế TNCN cao nhất  /     VAT

Việt Nam                 20%                 35%                     10%
Indonesia                 22%               35%                     11%
Philippines             25%                 35%                    12%
Thái Lan                 20%                 35%                        7%
Malaysia                 24%                 30%                        6% (giảm dần)
Ấn Độ                     22% – 30%         30% – 42%         18%

📌 Kết luận: Về thuế suất danh nghĩa, Việt Nam không phải là nước có thuế cao, thậm chí ở mức trung bình – thấp so với nhóm nước có trình độ phát triển tương đương.

💰 3. Nhưng khi xét “cảm nhận” thuế cao hay thấp, cần lưu ý:

Cơ sở thu thuế rộng: Dù thuế suất không cao, nhưng số lượng khoản đóng góp ngoài thuế (bảo hiểm xã hội, phí/quỹ, lệ phí) lại nặng gánh cho doanh nghiệp nhỏ và người lao động.

Hiệu quả chi tiêu công chưa cao: Người dân và doanh nghiệp ít thấy lợi ích rõ ràng từ tiền thuế, nên cảm thấy thuế "cao".

Thuế gián thu (VAT) đánh đều vào cả người nghèo và giàu, tạo cảm giác gánh nặng không công bằng.

📊 4. Tỉ lệ thu thuế so với GDP (tax-to-GDP ratio):

Việt Nam ~ 16–17% GDP

So với: 

Thái Lan: ~16%
Indonesia: ~11%
Philippines: ~14%
OECD (các nước phát triển): ~34%

👉 Việt Nam đang ở mức hợp lý, cao hơn một số nước ASEAN nhưng thấp hơn nhiều so với các nước phát triển.

✅ Tóm lại:

Thuế ở Việt Nam không cao về mặt con số, nhưng cảm nhận gánh nặng thuế là có thật, nhất là với người thu nhập trung bình và doanh nghiệp nhỏ.

Vấn đề không nằm ở mức thuế, mà ở cách thu, mức độ minh bạch và hiệu quả sử dụng ngân sách.

Response 2

Câu hỏi của bạn rất hay và có chiều sâu — liên quan đến chính sách tài khóa, công bằng thuế, và cả so sánh quốc tế. Sau đây là phần trả lời chi tiết, khách quan và dễ hiểu:
🔍 Việt Nam đang đánh thuế cao hay thấp so với các nước có cùng trình độ phát triển?
1. 🇻🇳 Tổng thuế và tỷ lệ thu ngân sách

Tổng thu thuế/GDP của Việt Nam năm 2023 khoảng 16–18% GDP (chưa tính thu từ dầu thô và đất đai).

Con số này không quá cao, và khá tương đương với các nước đang phát triển ở Đông Nam Á như:

Philippines: 15–17%
Indonesia: 11–13%
Thái Lan: 16–18%

👉 So với nhóm nước có trình độ tương đương (thu nhập trung bình thấp đến trung bình cao), mức thuế/GDP của Việt Nam là vừa phải.

2. 💼 Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN)

Mức thuế chuẩn tại Việt Nam: 20%

So sánh:

Thái Lan: 20%
Indonesia: 22%
Philippines: 25%
Malaysia: 24%
Trung Quốc: 25%

👉 Việt Nam thuộc nhóm có thuế TNDN thấp – trung bình, thu hút FDI.
3. 👨‍👩‍👧‍👦 Thuế thu nhập cá nhân (TNCN)

Mức cao nhất: 35% (áp dụng từ thu nhập trên 960 triệu VNĐ/năm)
Bậc thuế theo kiểu lũy tiến như nhiều nước

Tuy nhiên, phần lớn người dân chỉ đóng ở mức thấp hoặc không chịu thuế do ngưỡng miễn giảm cao

👉 So với khu vực, mức thuế này không cao, nhưng hệ thống còn thiếu bao phủ và chưa công bằng, do khó kiểm soát thu nhập từ kinh doanh cá thể, tự do, bất động sản...

4. 🛒 Thuế giá trị gia tăng (VAT)

Việt Nam áp dụng: 10%, một số mặt hàng chỉ 5%

So sánh:

Thái Lan: 7%
Indonesia: 11%
Philippines: 12%
EU: 20–25%

👉 Mức VAT trung bình, không cao nhưng còn đánh đều cả người nghèo và giàu, dễ gây áp lực với người thu nhập thấp.

5. 🧾 Vấn đề chưa đánh thuế hoặc đánh chưa đủ

Việt Nam chưa đánh thuế tài sản rõ ràng (nhà đất, bất động sản sở hữu nhiều)

Thuế môi trường, thuế thừa kế, thuế tài sản, thuế đánh vào người giàu còn yếu

👉 Đây là lý do khiến hệ thống thuế hiện nay chưa công bằng và chưa đủ bền vững lâu dài.
🧠 Tóm lại:

Tiêu chí                    Mức thuế của Việt Nam           So với các nước tương đương   

Thuế TNDN                             20%                                Trung bình – thấp
Thuế TNCN                             5–35%                             Không cao
VAT                                         10%                                 Trung bình
Tỷ lệ thu ngân sách/GDP     16–18%                           Trung bình – hợp lý
Công bằng và hiệu quả hệ thống: Chưa cao             Cần cải cách

✅ Kết luận:

Mức thuế của Việt Nam KHÔNG PHẢI là cao so với các nước cùng trình độ phát triển.
Vấn đề lớn hơn nằm ở hiệu quả chi tiêu công, công bằng thuế và quản lý nguồn thu.