Thêm một nén hương tưởng nhớ cố TBT ĐỖ Mười

Phải nói là trong những ngày tang lễ bác Đỗ Mười, có khá nhiều bài thể hiện tình cảm quý trọng bác, trong khi chỉ có rất ít bài chê bác; khác hẳn với trường hợp tướng Quang. Bản thân mình cũng viết mấy bình luận thể hiện tình cảm với bác. Điều này làm mình rất ngạc nhiên, vì trong thâm tâm, mình nghĩ nhiều người căm bác lắm. Nhớ năm 1984, trước những khó khăn do chính sách cấm chợ ngăn sông của bác, có quan chức cấp cao thốt lên một câu giữa buổi sinh hoạt tổ của một lớp học quản lý kinh tế cao cấp: Đỗ Mười chứ Đỗ Một Trăm cũng phải bắn (người nói câu này hình như là bà Hai Hạnh, phó bí thư tỉnh ủy Hậu Giang). Có lẽ nhiều người quý bác vì bác làm việc vô tư và hết lòng vì nước vì dân theo cách hiểu của bác làm thế là tốt. Hoặc có những việc bác không tán thành nhưng trung ương quyết định thì bác phải chấp hành với suy nghĩ có thể trí tuệ của mình không bằng trung ương nên cứ chấp hành đã. Riêng tôi, vì không hiểu hết các sự kiện quan trọng liên quan đến bác như đánh tư sản 1977-1980, cấm chợ ngăn sông hay hiệp định thành đô và các hiệp định phân chia biên giới trên bộ, trên biển giữa VN và TQ, nên về những việc này tôi không có ý kiến, nhưng riêng chính sách tự do hóa kinh tế, chống lạm phát, xây dựng các luật, thu hút đầu tư nước ngoài, xây dựng các cơ sở công nghiệp then chốt rất cần cho nền kinh tế... của bác, thì tôi đánh giá rất cao. Kết quả của các chính sách này là tăng trưởng kinh tế và phát triển đất nước thời bác Mười làm Thủ tướng và Tổng bí thư (1989-1997) tốt nhất trong toàn bộ lịch sử phát triển đất nước. Mặt khác, được tiếp xúc trực tiếp với bác sẽ cảm thấy mình được tôn trọng, sẽ cảm thấy quý trọng cách cư xử như nông dân nhưng rất nhân văn của bác. 

Cố TBT Đỗ Mười với ngành cơ khí chế tạo

Trần Thị Sánh - Không ít người cho rằng, cố TBT Đỗ Mười không học cao, không phải giáo sư, tiến sĩ, tác phong giản dị, khiêm tốn, xuề xòa, thậm chí là hơi nông dân nhưng ông lại có tư duy và trí tuệ thông thái, sắc bén và có công lớn trong quá trình đổi mới đất nước. Những năm ông nắm quyền đều là những thời điểm bước ngoặt và rất khó khăn của Việt Nam….

Ông không chỉ là người "đứng mũi chịu sào" trong cuộc chiến chống lạm phát phi mã mà còn là người thực hiện công cuộc cải cách, chuyển nền kinh tế Việt Nam sang nền kinh tế thị trường, bỏ “tem phiếu”, tự do hóa thương mại, đánh đổ tư sản công thương nghiệp.

Ông cũng là bộ trưởng đầu tiên đã đặt nền móng rất cơ bản cho ngành xây dựng ở chặng đầu và chủ trương phát huy nội lực từ rất sớm. Trên cơ sở đó, ngành xây dựng đã xây dựng hàng loạt các công trình công nghiệp, dịch vụ, dân dụng văn hóa - xã hội có tầm cỡ như các NM nhiệt điện Phả Lại, Ninh Bình; thủy điện Hòa Bình, dầu khí Vũng Tàu; Apatít Lào Cai; tuyển than Quảng Ninh; các NM xi măng: Bỉm Sơn, Hoàng Thạch, Kiên Lương, kính Đáp Cầu, hàng loạt nhà máy gạch có công suất lớn; giấy Bãi Bằng, giấy Tân Mai, dệt may…

Đặc biệt, ông rất quan tâm đến việc phát huy nội lực và phát triển ngành cơ khí chế tạo. Ông nhiều lần đến công trường, ra giàn khoan, xuống vùng mỏ và làm việc với các doanh nghiệp chế tạo cơ khí như COMA, LILAMA, SÔNG ĐÀ, CƠ KHÍ HÀNG HẢI, DẦU KHÍ, cơ khí mỏ….và tạo mọi điều kiện và cơ chế để ngành cơ khí phát triển. 

Không cần văn bản, giấy tờ, ông thường nói vo, nói rất to và say sưa, quyết liệt về lĩnh vực cơ khí. Vì vậy, sau này nhiều dự án do doanh nghiệp Việt Nam làm tổng thầu EPC, EPCI, tỷ lệ thiết bị, máy móc do người Việt Nam chế tạo đã chiếm 50-60%, không phải nhập khẩu của nước ngoài. Nhiều thiết bị phi tiêu chuẩn, đòi hỏi kỹ thuật và công nghệ cao, nhiều giàn khoan, căn cứ dầu khí đã xuất khẩu nước ngoài…

Chiến lược phát triển công nghiệp cơ khí, trong đó ưu tiên 8 nhóm sản phẩm trọng điểm, ngành cơ khí đã khá phát triển hình thành được 3 ngành hàng mới là đóng tàu biển, chế tạo thiết bị phi tiêu chuẩn (thủy công, cầu trục, tháp, bồn, bể…) và lắp ráp ô tô. 

Rõ ràng, dấu ấn của cố TBT Đỗ Mười để lại rất rõ nét. Với tôi, một nhà báo đồng hành với ngành xây dựng, ngành dầu khí và các doanh nghiệp chế tạo cơ khí may mắn được đi cùng ông trên công trường, nhà máy, giàn khoan được nghe ông nói, nhìn ông làm.... viết bài này như một nén hương tưởng nhớ cố TBT ĐỖ Mười và thầm cảm ơn ông…