Người nước ngoài sống và làm việc ở VN ra sao

Đọc bài này thấy bất công quá: "Mức lương trung bình hàng năm cho người nước ngoài là khoảng 90.000 USD. Trong khi đó, mức lương trung bình hàng năm cho công dân Việt Nam là khoảng 2.100 USD".

Người nước ngoài sống và làm việc ở Việt Nam ra sao

Ngày 12 tháng 12 năm 2022 Georgia Lewis - Việt Nam đã nổi lên như một cường quốc kinh tế và công nghệ, đặc biệt trong thập kỷ qua. Việt Nam đã chấp nhận một hình thức chủ nghĩa tư bản biến đổi từ năm 1986, tạo cơ hội cho những người nước ngoài ưa mạo hiểm muốn trải nghiệm trong một nền văn hóa mới. Người nước ngoài đang chuyển đến Việt Nam để giúp trao quyền cho các tài năng địa phương để cạnh tranh trong khu vực và quốc tế.

Bên cạnh những vai trò thú vị trong kinh doanh và công nghệ, giảng dạy vẫn là một nghề phổ biến. Barry Butler, một giáo viên chia sẻ thời gian của mình giữa Việt Nam và Vương quốc Anh, nói rằng đất nước này “có nền kinh tế phát triển nhanh, nhưng là một nhà nước theo chủ nghĩa Lênin nghiêm ngặt, trong đó doanh nghiệp tư nhân chắc chắn được dung thứ, nhưng được quản lý chặt chẽ.”

1) Những điều cần biết trước khi bạn chuyển đến Việt Nam

Theo dữ liệu của Bộ Lao động vào tháng 4 năm 2021, khoảng 101.550 người nước ngoài sinh sống lâu dài tại Việt Nam, trong tổng dân số 98,2 triệu người. Hầu hết người nước ngoài sống ở các thành phố lớn là Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, nơi được gọi là Sài Gòn khi nó là thủ đô của miền Nam Việt Nam trước khi thống nhất sau chiến tranh. Người nước ngoài cũng sống ở các trung tâm lớn như Đà Nẵng, Đà Lạt, Nha Trang và Vũng Tàu.

Người nước ngoài cần có giấy phép lao động để làm việc trên ba tháng tại Việt Nam. Để có được giấy phép lao động, bạn cần phải có sức khỏe tốt, đủ tiêu chuẩn cho vai trò của mình và không có tiền án tiền sự. Giấy phép lao động có giá trị trong hai năm và không thể gia hạn. Nếu người sử dụng lao động muốn giữ lại người lao động nước ngoài lâu hơn hai năm, quy trình đăng ký sẽ được bắt đầu lại. Butler nói: “Một chủ nhân tốt sẽ có quan hệ tốt với các cơ quan chính phủ có liên quan, vì vậy mọi việc có thể diễn ra suôn sẻ.

Để đưa vợ/chồng và con cái đến Việt Nam, nhân viên có giấy phép lao động, nhân viên đại sứ quán, nhà đầu tư nước ngoài, sinh viên, nhà báo và đại diện của các công ty nước ngoài có sự hiện diện của Việt Nam có thể nộp đơn xin thị thực phụ thuộc, được gọi là thị thực TT. Chúng có giá trị trong 12 tháng. Không có thị thực cho các đối tác chưa kết hôn – giấy chứng nhận kết hôn hợp lệ là bắt buộc đối với thị thực TT.

Việt Nam không công nhận hôn nhân đồng giới hoặc quan hệ đối tác dân sự. Các đối tác đồng giới sẽ cần thị thực làm việc riêng biệt do người sử dụng lao động của họ cấp. Mặc dù Việt Nam chưa hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới nhưng một luật được thông qua vào năm 2015 đã công nhận quyền quan hệ của các cặp đồng giới.

Một nhà tuyển dụng tốt sẽ có quan hệ tốt với các cơ quan chính phủ có liên quan, vì vậy mọi việc có thể diễn ra suôn sẻ. Butler không khuyên bạn nên đến Việt Nam mà không có lời mời làm việc nếu bạn muốn ở lại lâu hơn ba tháng. Ông nói: “Thật không khôn ngoan khi cho rằng bạn có thể đến với thị thực du lịch và sau đó tưởng tượng rằng bạn có thể tham vào một công việc bí mật mà không bị trừng phạt – điều đó không phải là không biết, tất nhiên, nhưng nó không bao giờ kết thúc tốt đẹp.

“Chỉ có loại chủ lao động tồi tệ nhất mới tham gia [trong các hoạt động như vậy] và chính thực tế đó mang lại một loạt kết quả không mong muốn có thể xảy ra, chẳng hạn như không được trả lương, bị sa thải ngay lập tức và chỗ ở kém chất lượng.”

Một điểm thu hút lớn của Việt Nam là thời tiết. Trong khi mùa mưa thường kéo dài từ tháng 4 đến tháng 10, nhiệt độ trung bình có xu hướng duy trì trên 20 độ C trong suốt cả năm, với thời tiết mát mẻ hơn ở các vùng núi tuyệt đẹp và những cơn gió dễ chịu ven biển mang thủy ngân xuống các khu vực như Vịnh Hạ Long.

2) Những gì mong đợi sẽ đến với bạn nếu sống và làm việc ở Việt Nam

Mức lương trung bình hàng năm cho người nước ngoài là khoảng 90.000 USD. Trong khi đó, mức lương trung bình hàng năm cho công dân Việt Nam là khoảng 2.100 USD. Chi phí sinh hoạt tương đối thấp có nghĩa là hầu hết người nước ngoài có thể sống thoải mái, ngay cả ở các thành phố lớn, nơi giá thuê có xu hướng cao hơn. Ở Việt Nam có thuế suất lũy tiến, bắt đầu từ 5% đối với người có thu nhập thấp, lên đến 35% đối với người có thu nhập ít nhất 80 triệu đồng mỗi tháng.

Theo luật pháp Việt Nam, người lao động trong khu vực công và tư nhân không được làm việc quá 8 giờ một ngày, với số giờ làm việc hàng tuần là 48 giờ. Thông thường, ngày làm việc bắt đầu từ 7 giờ sáng đến 8 giờ 30 sáng và kết thúc từ 4 giờ chiều đến 6 giờ chiều, từ Thứ Hai đến Thứ Sáu. Vào thứ Bảy, ngày làm việc thường kết thúc vào buổi trưa và hầu hết người lao động được nghỉ Chủ Nhật. Giờ ăn trưa thường từ giữa trưa đến 1:30 chiều và nhiều doanh nghiệp đóng cửa trong thời gian này.

Thời gian thử việc 6, 30, 60 hoặc 180 ngày là hợp pháp, miễn là tất cả các bên đã đồng ý trong hợp đồng lao động.

3) Văn hóa kinh doanh và phong tục làm việc của người Việt: những điều bạn cần biết

Làm việc tại Việt Nam kết hợp sự lịch sự, đúng giờ và tôn trọng với tầm quan trọng cao của việc giao tiếp xã hội với các đối tác và đối tác kinh doanh. Trao đổi những món quà nhỏ và danh thiếp song ngữ được đánh giá cao, bất kể ngôn ngữ được sử dụng trong cuộc họp.

Chào hỏi bằng một cái bắt tay và cúi chào nhẹ là bình thường. Không phải tất cả phụ nữ đều bắt tay – khi gặp một người phụ nữ, cô ấy sẽ đưa tay ra nếu cảm thấy thoải mái khi bắt tay. Nếu không, một cái cúi đầu nhẹ là tôn trọng. Butler nói: “Người Việt Nam rất trung thực và mong bạn cũng như vậy.

Sẽ không khôn ngoan nếu cho rằng bạn có thể đến với thị thực du lịch và sau đó tưởng tượng rằng bạn có thể làm một công việc bí mật mà không bị trừng phạt. Bữa trưa và bữa tối kéo dài thường có rượu và trò chuyện thân mật về gia đình, sở thích và mối quan tâm. Sẽ là khôn ngoan nếu bạn nâng ly chúc mừng trước bữa trưa hoặc bữa tối làm việc, lý tưởng nhất là để tôn vinh người đứng đầu nhóm mà bạn đang hợp tác kinh doanh.

Tại nơi làm việc, điều quan trọng là phải đúng giờ và tôn trọng các đồng nghiệp lớn tuổi hơn. Niềm tin cá nhân giữa các nhóm và đồng nghiệp được coi trọng; xã hội hóa là điều cần thiết để xây dựng các mối quan hệ mạnh mẽ tại nơi làm việc. Không có gì lạ khi các công ty có ngân sách tài trợ cho các bữa ăn của đội hoặc các hoạt động thể thao.

Trang phục đi làm trang trọng, chẳng hạn như veston, phổ biến hơn ở miền bắc Việt Nam. Tuy nhiên, tay áo sơ mi không có dây buộc được chấp nhận, đặc biệt là trong những tháng ấm hơn. Trang phục đi làm bình thường hơn trong một số ngành nhất định, chẳng hạn như phát triển phần mềm, nơi nhân viên thường mặc quần jean và áo phông đi làm.

4) Tập quán xã hội việt nam

Việt Nam là một đất nước thân thiện, hiếu khách, nơi mà sự lịch sự và tôn trọng được đánh giá cao trong môi trường xã hội và kinh doanh. Bắt tay và cúi đầu là những cách chào phổ biến, đặc biệt là khi gặp ai đó lần đầu tiên.

Nói chung, trang phục bảo thủ được đánh giá cao, đặc biệt nếu bạn đến thăm một ngôi đền hoặc gặp gỡ những người lớn tuổi. Che đầu gối và vai là phù hợp trong khi việc thể hiện tình cảm công khai ngoài việc nắm tay nên được dành thực hiện sau những cánh cửa đóng kín.

Nếu bạn đến thăm ai đó tại nhà của họ, bạn nên mang theo một món quà nhỏ, chẳng hạn như hoa hoặc bánh kẹo. Tháo giày của bạn và chờ đợi để được ngồi. Trên bàn ăn, hãy đặt đũa xuống khi bạn đang nói và giữa những miếng ăn. Bạn có thể nâng bát lên trước mặt và húp xì xụp không phải là hành động thô lỗ. Không bao giờ để đũa dựng đứng trong bát của bạn vào cuối bữa ăn vì điều này có nghĩa là cái chết. Nếu bạn được mời uống trà hoặc rượu, bạn nên nhận lời, ngay cả khi bạn chỉ uống một vài ngụm.

5) Cuộc sống ở Việt Nam như thế nào? 

Thuê một căn hộ hoặc nhà là cách sắp xếp cuộc sống phổ biến nhất đối với người nước ngoài, đặc biệt là với giấy phép lao động ngắn hạn và những hạn chế đối với người nước ngoài sở hữu tài sản. Người nước ngoài thuê nhà cần đăng ký với cơ quan công an phường, xã nơi cư trú. 

Tại Hà Nội, giá thuê căn hộ một phòng ngủ trung bình ở trung tâm thành phố là 400 USD/tháng, nhưng có thể lên tới 900 USD, tùy thuộc vào vị trí và cơ sở vật chất. Nhiều người nước ngoài sẽ thấy hóa đơn tiện ích rẻ, với cư dân thường trả ít hơn 100 đô la mỗi tháng cho điện, nước, sưởi ấm và làm mát. 

Chi phí sinh hoạt thường thấp hơn so với châu Âu hoặc Mỹ. Các gói điện thoại di động có thể chỉ tốn $5 mỗi tháng. Trái cây và rau quả tươi có thể được mua với giá rẻ ở chợ, quầy hàng trên phố, siêu thị và cửa hàng tạp hóa nhỏ hơn. Giá thực phẩm trung bình bao gồm $1,40 cho một lít sữa, $0,72 cho một ổ bánh mì và $1,30 cho một tá trứng. Các thành phố lớn được phục vụ tốt cho các rạp chiếu phim, kênh truyền hình, nhà hát và đài phát thanh bằng tiếng Anh. Giá trung bình của một vé xem phim là $3,43. 

Những trải nghiệm văn hóa địa phương, chẳng hạn như biểu diễn múa rối nước truyền thống và đền thờ, vượt qua rào cản ngôn ngữ và mang đến những hiểu biết sâu sắc về đất nước cho người nước ngoài và du khách. Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh đều có nhà hát opera và có một phòng trưng bày nghệ thuật sôi động ở cả hai thành phố. 

Mua sắm phổ biến ở Việt Nam với rất nhiều thương hiệu quen thuộc, đặc biệt là đối với những người yêu thích thời trang. Khi mua sắm, nhiều người bán hàng mong đợi việc mặc cả, nhưng hãy giữ thái độ thân thiện, thay vì hung hăng. Nếu người bán không sẵn sàng thay đổi giá, hãy trả tiền hoặc bỏ đi. 

Butler nói: “Những người bán hàng rong rao bán hàng hóa của họ và có thể tiếp cận bạn và yêu cầu bạn xem những gì họ có. “Họ không kiên trì, [và nếu bạn không quan tâm] nói từ chối lịch sự nói chung là đủ.” Những người nước ngoài năng động có thể tận dụng lợi thế của tư cách thành viên phòng tập thể dục giá rẻ - dự kiến ​​sẽ trả khoảng 30 đô la một tháng - và các câu lạc bộ và cơ sở thể thao thường có giá cả phải chăng. Các môn thể thao dưới nước phổ biến ở các vùng ven biển và có các câu lạc bộ gôn gần Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh. 

Các khu nghỉ dưỡng chơi gôn tại các điểm du lịch nổi tiếng như Hải Phòng và Đà Nẵng đang trở nên phổ biến hơn. Về giao thông, Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh có dịch vụ xe buýt phổ biến, giá rẻ. Hệ thống xe lửa nội thành đang được xây dựng ở cả hai thành phố. Các chuyến tàu trên toàn quốc là một cách tiết kiệm chi phí để đi lại giữa các thành phố khác nhau. Trong khi có nhiều ô tô trên đường hơn bao giờ hết nhờ tầng lớp trung lưu ngày càng tăng, xe máy vẫn là phương tiện giao thông cá nhân được ưa chuộng. Taxi và xe ôm rất rẻ và phong phú. 

Ở Hà Nội, xích lô (xe ôm) vẫn là một phương tiện mang tính biểu tượng và giá cả phải chăng để đi lại. “Giao thông rất rẻ – tôi sử dụng xe buýt rất nhiều, nhưng các dịch vụ linh hoạt nhất là xe ôm Grab và GoViet,” Butler nói. “Chúng rẻ, được đánh giá cao và hoạt động từ một ứng dụng giống như Uber.” 

6) Đi ăn ở Việt Nam 

Những người hâm mộ ẩm thực Việt Nam tha hồ lựa chọn các nhà hàng giá cả phải chăng và thức ăn đường phố tuyệt vời, cũng như các lựa chọn cao cấp và quán bar ngon. Bia phổ biến và có thể có giá chỉ 1 đô la một lon, và rất dễ tìm thấy các quán ăn mà một bữa ăn cho hai người có giá khoảng 20 đô la. Ảnh hưởng của Pháp tại Việt Nam có nghĩa là các nhà hàng, tiệm bánh và tiệm bánh ngọt của Pháp đạt tiêu chuẩn cao. 

Khi Việt Nam mở cửa với thương mại và du lịch quốc tế, ẩm thực toàn cầu cũng như các chuỗi ẩm thực quen thuộc trở nên phổ biến, đặc biệt là ở Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh. Thịt và hải sản phổ biến, nhưng các lựa chọn ăn chay và thuần chay tốt đang trở nên phổ biến hơn. 

Butler nói: “Có rất nhiều món ăn sẵn có, nhưng theo ý kiến của tôi, không cần phải rời xa những món ăn ngon của địa phương. “Món ăn ưa thích của tôi là cháo, loại cháo gạo có hương vị như bạn muốn.” 

7) Sống ở Việt Nam có an toàn không? 

Tỷ lệ tội phạm trên khắp Việt Nam tương đối thấp, mặc dù tội phạm liên quan đến ma túy và mại dâm đã gia tăng trong những thập kỷ gần đây. Tỷ lệ giết người thấp, mặc dù số liệu gần đây nhất là từ năm 2011, khi tỷ lệ giết người là 1,5 trên 100.000 người. 

Mua hoặc bán thuốc bất hợp pháp là không nên. Ngoài những rủi ro về sức khỏe, không có gì lạ khi các đại lý báo cáo người dùng cho cảnh sát và các tội liên quan đến ma túy sẽ bị phạt nặng, bao gồm cả án tù dài hạn và án tử hình. 

Gái mại dâm có xu hướng tiếp cận đàn ông trong các khách sạn rẻ tiền hoặc trên các tuyến đường bằng xe máy. Cũng như những tác động về mặt pháp lý và đạo đức của việc tham gia mại dâm, AIDS là một vấn đề sức khỏe cộng đồng nghiêm trọng ở Việt Nam.

Giống như hầu hết các thành phố lớn và điểm đến du lịch, bạn nên cảnh giác với những kẻ móc túi và giật túi, đặc biệt là trong các quán bar và khi ra ngoài vào ban đêm.

Việt Nam nói chung là nơi an toàn cho phụ nữ, mặc dù nên đi taxi có đồng hồ đo vào ban đêm hơn là dùng xích lô hay dùng taxi không có đồng hồ đo hoặc đi bộ. Tuy nhiên, giống như nhiều quốc gia, những điều cấm kỵ xung quanh tình dục có nghĩa là việc báo cáo các tội phạm như quấy rối trên đường phố và tấn công tình dục có thể thấp một cách giả tạo.

Du lịch bằng đường bộ ở Việt Nam có thể gặp rủi ro. Theo số liệu của Tổ chức Y tế Thế giới năm 2016, có 26,4 trường hợp tử vong do tai nạn giao thông trên 100.000 người, với 8.417 trường hợp tử vong do tai nạn giao thông được báo cáo và 374.550 trường hợp bị thương nặng.

Butler nói: “Những con đường đông đúc và có vẻ khó thương lượng, nhưng đáng chú ý là bạn có thể vượt qua chúng bằng cách đơn giản là đảm bảo rằng bạn có thể nhìn thấy và đi bộ một cách tự tin và liên tục sang phía bên kia – những người lái xe sẽ cố gắng để tránh bạn,” Butler nói.

8) Kiểm duyệt ở Việt Nam

Ở Việt Nam người dân không có truyền thông tự do, mặc dù Điều 25 của hiến pháp đảm bảo quyền tự do ngôn luận. Quốc gia này xếp hạng 174 trong số 180 quốc gia trên Chỉ số báo chí tự do RSF – quốc gia độc đảng kiểm soát chặt chẽ hầu hết các hình thức truyền thông và là nhà tù lớn thứ ba thế giới đối với các nhà báo, đặc biệt là các phóng viên và blogger độc lập. Các tội danh như “tuyên truyền chống nhà nước” và “hoạt động nhằm lật đổ chính quyền” có thể bị kết án tù lên đến 20 năm.

Trong khi Facebook là một nguồn thông tin phổ biến với 64 triệu người dùng ở Việt Nam, Đảng Cộng sản cầm quyền vẫn theo dõi chặt chẽ các hoạt động trực tuyến. Facebook và Google đã bị chính phủ yêu cầu gỡ bỏ nội dung.

Tuy nhiên, các nhà báo qua mặt chính quyền bằng cách viết về Việt Nam từ các quốc gia khác, sử dụng bút danh và đưa ra các tuyên bố chung để nêu bật những lo ngại về tự do báo chí. Butler nói: “Sách từ phương Tây thường có sẵn và thường được dịch sang tiếng Việt. “Nhưng có những trường hợp ngoại lệ đáng chú ý, chẳng hạn như cuốn 1984 của Orwell.”

Mặc dù những hạn chế của chính phủ đối với phương tiện truyền thông và cuộc sống nói chung có thể không quen thuộc với những người nước ngoài mới đến, Butler nói người Việt Nam nhìn chung ủng hộ chính phủ. “Trong thời kỳ đại dịch, các hạn chế của chính phủ đã được chấp nhận và tuân thủ nghiêm ngặt vì mọi người nói rằng chính phủ đang làm những gì cần thiết để giữ an toàn cho họ.”.

https://www.raconteur.net/global-business/what-its-like-to-live-and-work-in-vietnam/