Nga - Việt dù chậm nhưng chắc chắn sẽ kết thúc quan hệ chiến lược
Tác giả: RICHARD JAVAD HEYDARIAN, NGÀY 17 THÁNG 12 NĂM 2022, Hà Nội hiện đang công khai đa dạng hóa việc mua vũ khí từ Moscow, một bước đột phá mới nổi do cuộc chiến ở Ukraine. Cuộc xâm lược Ukraine của Nga sẽ củng cố xu hướng này. Về mặt ngoại giao, Việt Nam đã cố gắng tránh xa cuộc khủng hoảng càng nhiều càng tốt để tránh chọc giận Moscow cũng như khiến phương Tây xa lánh.Khi Việt Nam đăng cai tổ chức Triển lãm Quốc phòng Quốc tế lần đầu tiên trong tháng này tại một sân bay quân sự ở Hà Nội, sự kiện này báo hiệu một sự thay đổi thầm lặng nhưng đang phát triển trong chính sách quốc phòng của quốc gia cộng sản này.
Có tới 170 nhà triển lãm đến từ 30 quốc gia đã tham dự sự kiện lớn này, vốn được lên kế hoạch ban đầu vào năm 2020 trong thời gian Việt Nam đảm nhận vai trò Chủ tịch Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) nhưng đã bị hủy bỏ do đại dịch Covid-19.
Sự thống trị của Nga đối với kho vũ khí hiện tại của Việt Nam đã được thể hiện đầy đủ khi một phi đội máy bay chiến đấu Su-30MK2 và trực thăng Mi do Nga sản xuất chào đón khán giả tại lễ khai mạc triển lãm.
Theo Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm, Việt Nam đã trông cậy vào Nga để mua hơn 70% vũ khí nhập khẩu trong thập kỷ qua, giảm so với mức phụ thuộc gần như 100% vào đầu những năm 2010.
Ngoài Công ty Cổ phần Rosoboronexport, công ty xuất khẩu vũ khí chính của Nga, các công ty quốc phòng lớn trên toàn cầu cũng tham dự, bao gồm Lockheed Martin của Mỹ, Airbus của Châu Âu, Mitsubishi Electric của Nhật Bản và BrahMos Aerospace của Ấn Độ.
Với các biện pháp trừng phạt của phương Tây nhằm vào các nhà xuất khẩu vũ khí của Nga, hội chợ của Việt Nam đã chứng minh những nỗ lực ngày càng tăng của chế độ cộng sản nhằm đa dạng hóa nguồn cung cấp quốc phòng của mình khỏi Moscow.
Tại bài phát biểu tại hội chợ, Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính đã công khai nói về mục tiêu của đất nước là “đa dạng hóa [các] kênh buôn bán vũ khí [và] nhận chuyển giao công nghệ từ nước ngoài.”
Chiến lược đa dạng hóa cho phép Việt Nam và Hàn Quốc gần đây ký kết “quan hệ đối tác chiến lược và toàn diện”.
Trong khi đó, Nhóm Bảy cường quốc phương Tây (G7) cũng đã công bố một gói trị giá hàng tỷ đô la để hỗ trợ các nỗ lực của Việt Nam nhằm giảm sự phụ thuộc vào các nguồn năng lượng truyền thống, do đó có khả năng làm suy yếu một điểm nút quan trọng khác trong quan hệ Việt-Nga.
Nga đã và đang là đối tác chính trong quá trình phát triển ngành năng lượng của Việt Nam, từ năng lượng hạt nhân đến các nguồn tài nguyên hydrocarbon ngoài khơi. Các công ty Nga như Gazprom, Zarubezhneft và Rosneft đã tham gia vào khoảng một phần ba dự án phát triển dầu thô (30%) và một phần tư khí tự nhiên (25%) tại Việt Nam.
Do đó, vị trí của Nga trong các ưu tiên chiến lược của Việt Nam không thể bị phóng đại. Hai nước từng là đồng minh trung thành trong Chiến tranh Lạnh, mối quan hệ được hình thành trong Chiến tranh Đông Dương tàn khốc, nơi Moscow đóng vai trò là người bảo trợ chiến lược chính của Hà Nội chống lại cả Hoa Kỳ và Trung Quốc thời Mao Trạch Đông và Đặng Tiểu Bình.
Gần đây hơn, Nga đóng vai trò là nguồn cung cấp vắc-xin Covid-19 chính cho Việt Nam, Việt Nam đã từ chối dựa vào vắc-xin do Trung Quốc sản xuất vì lý do sức khỏe cộng đồng và an ninh quốc gia.
Điều quan trọng, Moscow cũng là nguồn cung cấp vũ khí hiện đại chủ yếu cho Hà Nội, Hà Nội đã nhanh chóng phát triển khả năng phòng thủ trước những căng thẳng hàng hải ở Biển Đông. Trong hai thập kỷ qua, Nga đã cung cấp cho Việt Nam các loại tàu ngầm và máy bay chiến đấu hiện đại, với tổng giá trị bán hàng lên tới hơn 10 tỷ USD.
Nhưng rõ ràng Việt Nam hiện đang cố gắng mở rộng tầm nhìn về vũ khí để giảm bớt sự phụ thuộc vào Nga. Năm ngoái, tỷ lệ phụ thuộc của Việt Nam vào vũ khí Nga lần đầu tiên giảm xuống dưới 60% trong lịch sử gần đây, khi quốc gia Đông Nam Á này mở rộng hợp tác quốc phòng với các nhà cung cấp mới như Hàn Quốc.
Cuộc xâm lược Ukraine của Nga sẽ củng cố xu hướng này. Về mặt ngoại giao, Việt Nam đã cố gắng tránh xa cuộc khủng hoảng càng nhiều càng tốt để tránh chọc giận Moscow cũng như khiến phương Tây xa lánh.
Quốc gia Đông Nam Á này đã bỏ phiếu trắng trong nghị quyết tháng 3 của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc lên án hành động gây hấn của Nga đối với một quốc gia láng giềng. Vào tháng 4, VN đã bỏ phiếu chống lại nghị quyết kêu gọi đình chỉ Nga khỏi Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc.
Hầu hết các quốc gia ASEAN đều lên án cuộc tấn công của Nga vào Ukraine, riêng Singapore, trung tâm khu vực chính của châu Á, áp đặt các biện pháp trừng phạt của riêng mình đối với Moscow và lên án cuộc xâm lược là "vấn đề sống còn" đối với tất cả các quốc gia nhỏ hơn.
Bất chấp sự trung lập ngoại giao được xây dựng cẩn thận, Việt Nam đã phải vật lộn để tự bảo vệ mình khỏi tác động của các biện pháp trừng phạt của phương Tây đối với Nga. Đầu năm nay, Đại sứ Việt Nam tại Nga Đặng Minh Khôi đã cảnh báo về những tác động tiêu cực lớn đối với thương mại song phương do các biện pháp trừng phạt tài chính và hậu cần của phương Tây.
Với việc Hoa Kỳ gia tăng gấp đôi các biện pháp trừng phạt đối với ngành công nghiệp quốc phòng của Nga thông qua việc thực thi nghiêm ngặt Đạo luật Chống kẻ thù của Mỹ thông qua trừng phạt (CAATSA), Việt Nam đã buộc phải suy nghĩ lại về các ưu tiên chiến lược của mình.
Các nước láng giềng Philippines và Indonesia đã hủy bỏ các giao dịch mua vũ khí lớn từ Nga để tránh vi phạm CAATSA.
Đối với Việt Nam, mối quan tâm chính của họ là duy trì và tính bền vững lâu dài của việc mua vũ khí từ Nga, quốc gia có thành tích kém về vũ khí trước Ukraine đã làm suy yếu nghiêm trọng uy tín và khả năng tiếp thị trước đây của ngành công nghiệp quốc phòng toàn cầu.
Tư duy chiến lược mới đang nổi lên của Việt Nam đã được trình bày một cách cởi mở trong hội chợ quốc phòng. Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh sự kiện này mở ra “cơ hội hợp tác, học tập, nghiên cứu những xu hướng phát triển mới nhất của công nghiệp quốc phòng, an ninh trên thế giới”.
Ông lưu ý sự cần thiết phải “đa dạng hóa các kênh buôn bán vũ khí” cũng như “tiếp nhận chuyển giao công nghệ từ nước ngoài”, cho thấy xu hướng mới rõ ràng là hợp tác với nhiều nhà cung cấp nhằm tăng cường khả năng sản xuất quốc phòng trong nước.
Vào tháng 11, Thiếu tướng Nguyễn Việt Hùng, phó chính ủy phụ trách ngành công nghiệp quốc phòng, cũng đã quảng cáo tương tự về hội chợ lịch sử này như một phương tiện để “tăng cường hợp tác trong ngành quốc phòng, đa dạng hóa các kênh mua sắm, tiếp thu và chuyển giao công nghệ cho thiết bị sản xuất, hậu cần phục vụ yêu cầu của lực lượng vũ trang.”
Theo GlobalData, một công ty phân tích dữ liệu có trụ sở tại London, chi phí mua sắm quốc phòng của Việt Nam sẽ tăng 0,5% mỗi năm để đạt 8,5 tỷ USD trong 5 năm tới. Quốc gia Đông Nam Á này cũng đang nhanh chóng phát triển ngành công nghiệp nội địa của mình, bao gồm cả việc sản xuất máy bay không người lái và máy bay tuần tra trong nước.
Mặc dù Nga sẽ vẫn là đối tác chính trong tương lai gần, nhưng rõ ràng Việt Nam đang tìm kiếm các đối tác mới trong khu vực lân cận, đặc biệt là Hàn Quốc và Ấn Độ, những quốc gia đã nổi lên như những người chơi lớn mới trong ngành công nghiệp vũ khí toàn cầu, đặc biệt là trong số các nước đang phát triển đang tìm kiếm vũ khí dễ dàng duy trì, bảo dưỡng và tiết kiệm chi phí vũ khí.
Mối quan hệ ngày càng sâu sắc của Việt Nam với phương Tây và các đồng minh trong khu vực cũng thể hiện rõ ràng trên các mặt trận chiến lược quan trọng khác. Các tập đoàn lớn của Hàn Quốc như LG và Samsung đã cam kết đầu tư nhiều tỷ đô la vào ngành công nghiệp bán dẫn tại Việt Nam, như một phần trong nỗ lực rộng lớn hơn nhằm giảm sự phụ thuộc vào chuỗi cung ứng toàn cầu vào Trung Quốc.
Trong khi đó, G7 gần đây đã công bố kế hoạch trị giá 15,5 tỷ USD để tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển năng lượng tái tạo của quốc gia Đông Nam Á này. “Đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng” giữa G7 và Việt Nam nhằm giúp Việt Nam cung cấp gần một nửa nhu cầu năng lượng từ các nguồn tái tạo vào năm 2030.
“Hôm nay, Việt Nam đã thể hiện vai trò lãnh đạo trong việc vạch ra một quá trình chuyển đổi năng lượng sạch đầy tham vọng sẽ mang lại an ninh năng lượng lâu dài,” Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden cho biết trong một tuyên bố sau thỏa thuận lịch sử, mà nếu được thực hiện sẽ làm giảm sự phụ thuộc của Việt Nam vào Nga về an ninh năng lượng. .
Theo dõi Richard Javad Heydarian trên Twitter @richeydarian
Bất chấp sự trung lập ngoại giao được xây dựng cẩn thận, Việt Nam đã phải vật lộn để tự bảo vệ mình khỏi tác động của các biện pháp trừng phạt của phương Tây đối với Nga. Đầu năm nay, Đại sứ Việt Nam tại Nga Đặng Minh Khôi đã cảnh báo về những tác động tiêu cực lớn đối với thương mại song phương do các biện pháp trừng phạt tài chính và hậu cần của phương Tây.
Với việc Hoa Kỳ gia tăng gấp đôi các biện pháp trừng phạt đối với ngành công nghiệp quốc phòng của Nga thông qua việc thực thi nghiêm ngặt Đạo luật Chống kẻ thù của Mỹ thông qua trừng phạt (CAATSA), Việt Nam đã buộc phải suy nghĩ lại về các ưu tiên chiến lược của mình.
Các nước láng giềng Philippines và Indonesia đã hủy bỏ các giao dịch mua vũ khí lớn từ Nga để tránh vi phạm CAATSA.
Đối với Việt Nam, mối quan tâm chính của họ là duy trì và tính bền vững lâu dài của việc mua vũ khí từ Nga, quốc gia có thành tích kém về vũ khí trước Ukraine đã làm suy yếu nghiêm trọng uy tín và khả năng tiếp thị trước đây của ngành công nghiệp quốc phòng toàn cầu.
Tư duy chiến lược mới đang nổi lên của Việt Nam đã được trình bày một cách cởi mở trong hội chợ quốc phòng. Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh sự kiện này mở ra “cơ hội hợp tác, học tập, nghiên cứu những xu hướng phát triển mới nhất của công nghiệp quốc phòng, an ninh trên thế giới”.
Ông lưu ý sự cần thiết phải “đa dạng hóa các kênh buôn bán vũ khí” cũng như “tiếp nhận chuyển giao công nghệ từ nước ngoài”, cho thấy xu hướng mới rõ ràng là hợp tác với nhiều nhà cung cấp nhằm tăng cường khả năng sản xuất quốc phòng trong nước.
Vào tháng 11, Thiếu tướng Nguyễn Việt Hùng, phó chính ủy phụ trách ngành công nghiệp quốc phòng, cũng đã quảng cáo tương tự về hội chợ lịch sử này như một phương tiện để “tăng cường hợp tác trong ngành quốc phòng, đa dạng hóa các kênh mua sắm, tiếp thu và chuyển giao công nghệ cho thiết bị sản xuất, hậu cần phục vụ yêu cầu của lực lượng vũ trang.”
Theo GlobalData, một công ty phân tích dữ liệu có trụ sở tại London, chi phí mua sắm quốc phòng của Việt Nam sẽ tăng 0,5% mỗi năm để đạt 8,5 tỷ USD trong 5 năm tới. Quốc gia Đông Nam Á này cũng đang nhanh chóng phát triển ngành công nghiệp nội địa của mình, bao gồm cả việc sản xuất máy bay không người lái và máy bay tuần tra trong nước.
Mặc dù Nga sẽ vẫn là đối tác chính trong tương lai gần, nhưng rõ ràng Việt Nam đang tìm kiếm các đối tác mới trong khu vực lân cận, đặc biệt là Hàn Quốc và Ấn Độ, những quốc gia đã nổi lên như những người chơi lớn mới trong ngành công nghiệp vũ khí toàn cầu, đặc biệt là trong số các nước đang phát triển đang tìm kiếm vũ khí dễ dàng duy trì, bảo dưỡng và tiết kiệm chi phí vũ khí.
Mối quan hệ ngày càng sâu sắc của Việt Nam với phương Tây và các đồng minh trong khu vực cũng thể hiện rõ ràng trên các mặt trận chiến lược quan trọng khác. Các tập đoàn lớn của Hàn Quốc như LG và Samsung đã cam kết đầu tư nhiều tỷ đô la vào ngành công nghiệp bán dẫn tại Việt Nam, như một phần trong nỗ lực rộng lớn hơn nhằm giảm sự phụ thuộc vào chuỗi cung ứng toàn cầu vào Trung Quốc.
Trong khi đó, G7 gần đây đã công bố kế hoạch trị giá 15,5 tỷ USD để tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển năng lượng tái tạo của quốc gia Đông Nam Á này. “Đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng” giữa G7 và Việt Nam nhằm giúp Việt Nam cung cấp gần một nửa nhu cầu năng lượng từ các nguồn tái tạo vào năm 2030.
“Hôm nay, Việt Nam đã thể hiện vai trò lãnh đạo trong việc vạch ra một quá trình chuyển đổi năng lượng sạch đầy tham vọng sẽ mang lại an ninh năng lượng lâu dài,” Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden cho biết trong một tuyên bố sau thỏa thuận lịch sử, mà nếu được thực hiện sẽ làm giảm sự phụ thuộc của Việt Nam vào Nga về an ninh năng lượng. .
Theo dõi Richard Javad Heydarian trên Twitter @richeydarian
https://asiatimes.com/2022/12/russia-vietnam-slowly-but-surely-parting-strategic-ways/
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét