Sốc vụ AVG: Hàng loạt Bộ, ngành thiếu trách nhiệm

Nhiều Bộ, ngành thiếu trách nhiệm vụ MobiFone mua AVG

14/03/2018 TTO - Theo kết luận của Thanh tra Chính phủ, quá trình thực hiện Dự án đầu tư, Mobifone, Bộ TT-TT và các cơ quan có liên quan đã để xảy ra những khuyết điểm, vi phạm. Thanh tra Chính phủ cũng kết luận, ông Phạm Đình Trọng, Vụ trưởng Vụ Quản lý doanh nghiệp Bộ TT-TT, đã không làm hết trách nhiệm, có nhiều vi phạm. Bộ TT- TT với vai trò, trách nhiệm của cơ quan đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước tại doanh nghiệp và quản lý nhà nước về thông tin, truyền thông, chịu trách nhiệm xem xét, quyết định phê duyệt dự án đầu tư nhưng đã có nhiều vi phạm. Các ý kiến của Bộ Kế hoạch và Đầu tư thiếu nhất quán; không đưa ra kịp thời những cảnh báo. Trách nhiệm thuộc về cán bộ, công chức có liên quan của Bộ Kế hoạch và Đầu tư.

Một trong những "trụ sở" của AVG tại Hà Nội - Ảnh: NAM TRẦN

Theo kết luận thanh tra của Thanh tra Chính phủ, những vi phạm, làm trái quy định, thiếu trách nhiệm của MobiFone, nguy cơ hiện hữu thiệt hại nghiêm trọng vốn của Nhà nước tại MobiFone khoảng 7.006 tỉ đồng.

Trong đó thiệt hại do mua nợ phải trả của AVG 1.134 tỉ đồng; việc thực hiện đầu tư dự án đã trực tiếp ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động kinh doanh viễn thông, làm sụt giảm lớn hiệu quả kinh doanh ngay từ năm 2016 và nhiều năm tiếp theo.


Khuyết điểm của nhiều Bộ ngành

Theo kết luận của Thanh tra Chính phủ, quá trình thực hiện Dự án đầu tư, Mobifone, Bộ TT-TT và các cơ quan có liên quan đã để xảy ra những khuyết điểm, vi phạm.

Mobifone đã để xảy ra nhiều khuyết điểm, vi phạm trong việc đề xuất đầu tư, đánh giá thực trạng tài chính, kinh doanh của AVG; lựa chọn các đơn vị tư vấn thẩm định giá trị doanh nghiệp AVG, tư vấn mua bán, sáp nhập doanh nghiệp; nghiệm thu, sử dụng kết quả thẩm định giá trị AVG làm căn cứ đàm phán giá mua cổ phần; lập dự án đầu tư, trình Bộ TT-TT phê duyệt dự án đầu tư; ký kết thỏa thuận và hợp đồng chuyển nhượng cổ phần; thanh toán các chi phí liên quan đến dự án.

Kết luận Thanh tra nêu rõ, Mobifone thiếu trách nhiệm và làm trái trong việc đề xuất Dự án đầu tư, đặc biệt trong việc đánh giá tình hình tài chính, kinh doanh của Công ty AVG.

Mobifone đã báo cáo không trung thực, không đầy đủ, đánh giá không đúng thực trạng tài chính rất xấu của AVG, thậm chí còn đánh giá khả quan về tình hình tài chính, kinh doanh của AVG.

Mobifone làm trái và thiếu trách nhiệm trong việc lựa chọn tư vấn thẩm định giá; nghiệm thu kết quả thẩm định giá; việc sử dụng kết quả thẩm định giá trị doanh nghiệp trong đàm phán mua cổ phần AVG.

Cụ thể, trong việc lựa chọn tư vấn thẩm định giá trị AVG và tư vấn mua bán, sáp nhập doanh nghiệp, Mobifone đã có những khuyết điểm, vi phạm quy định của Luật Đấu thầu.

Trách nhiệm thuộc về Ban Phát triển mạng lưới, Ban Đầu tư, Tổ chuyên gia đánh giá Hồ sơ đề xuất và Tổng Giám đốc Mobifone.

Mặc dù kết quả thẩm định giá trị AVG của các đơn vị tư vấn không khách quan, không đảm bảo cơ sở pháp lý và độ tin cậy; vi phạm quy định các tiêu chuẩn thẩm định giá; giới hạn không đúng nhiều nội dung quan trọng, nhất là về cơ sở, tính khả thi của nguồn số liệu kế hoạch giai đoạn 2015 - 2020 của AVG mà đơn vị tư vấn đã sử dụng để xác định giá trị AVG.

Khi đàm phán giá mua cổ phần, Mobifone sử dụng kết quả thẩm định giá do AMAX xác định giá trị AVG là 16.565 tỷ đồng để đàm phám giá mua cổ phần mà không trừ các khoản nợ phải trả 1.134 tỷ đồng, riêng việc làm này gây thiệt hại 1.134 tỷ đồng; AMAX đã sử dụng số liệu đầu vào không có cơ sở để xác định "Giá trị tài sản vô hình ngoài Bảng cân đối kế toán là 13.448 tỷ đồng".

Sau khi loại trừ giá trị tài sản vô hình 13.448 tỷ đồng và loại trừ nợ phải trả 1.134 tỷ đồng thì giá trị vốn chủ sở hữu của AVG tại thời điểm 31-3-2015 chỉ là 1.983 tỷ đồng (chưa tính đến việc định giá lại giá trị thực của các khoản AVG đã đầu tư tài chính ra ngoài doanh nghiệp); so với giá mua 95% cổ phần AVG là 8.889,815 tỷ đồng cho thấy nguy cơ hiện hữu thiệt hại nghiêm trọng vốn của Nhà nước tại Mobifone khoảng 7.006 tỷ đồng, trong đó: Mobifone thiệt hại 1.134 tỷ đồng do mua nợ phải trả của AVG.

Trách nhiệm thuộc về HĐTV, Chủ tịch HĐTV, Ban Tổng giám đốc, Kế toán trưởng, bộ phận đàm phán, các bộ phận liên quan thuộc Mobifone.

Vụ trưởng Vụ Quản lý doanh nghiệp Bộ TT-TT có nhiều vi phạm

Thanh tra Chính phủ cũng kết luận, ông Phạm Đình Trọng, Vụ trưởng Vụ Quản lý doanh nghiệp Bộ TT-TT có vai trò tham mưu cho lãnh đạo Bộ phê duyệt Dự án đầu tư. Tuy nhiên ông Trọng và các tổ thẩm định đã không làm hết trách nhiệm, có nhiều vi phạm.

Cụ thể, tổ thẩm định của dự án đã không xem xét, phân tích các thông tin về hạn chế, giới hạn, tính pháp lý, mức độ tin cậy của các chứng thư thẩm định giá, báo cáo cáo thẩm định giá và báo cáo cáo tư vấn mà Mobifone đã sử dụng để đàm phán giá mua 95% cổ phần AVG, thể hiện thiếu trách nhiệm trong việc thẩm định dự án đầu tư.

Sử dụng thông tin do AVG báo cáo với Bộ TT-TT về mức giá định bán cho đối tác nước ngoài là 700 triệu USD (dù Bộ TT-TT không có tài liệu chứng minh tính chính xác, trung thực) nhưng vẫn dùng để so sánh, nhận xét về giá mua 95% cổ phần AVG là 8.898,3 tỷ đồng (cho rằng phương án giá này thấp hơn khoảng 7.000 tỷ đồng so với mức giá thấp nhất do Tổ chức thẩm định giá đưa ra và thấp hơn khoảng 300 triệu USD so với mức giá AVG báo cáo định bán cho đối tác nước ngoài) là không có cơ sở.

Mặt khác, hiệu quả đầu tư chưa được làm rõ, chưa chắc chắn nhưng đã đánh giá, nhận xét dự án đầu tư đảm bảo hiệu quả kinh tế.

Trong việc tổng hợp, báo cáo kết quả thẩm định dự án, tổ trưởng đã không tổng hợp đầy đủ các ý kiến phản biện của một số thành viên, như: về sự cần thiết phải đầu tư vào AVG, việc lựa chọn phương án đầu tư mua cổ phần, việc xác định tỷ lệ mua cổ phần AVG nhưng đã đánh giá Mobifone nghiên cứu đầy đủ, toàn diện về Dự án, là thiếu khách quan, mang tính chủ quan.

Trong khi giá mua cổ phần và hiệu quả đầu tư chưa được làm rõ; Thủ tướng Chính phủ chưa quyết định phê duyệt chủ trương đầu tư dự án theo quy định của Luật Đầu tư, nhưng Vụ trưởng Vụ Quản lý doanh nghiệp (cũng là Tổ trưởng Tổ thẩm định) vẫn trình lãnh đạo Bộ TT-TT quyết định phê duyệt dự án đầu tư; thống nhất, tham mưu để lại 2 khoản mà AVG đã đầu tư ngoài lĩnh vực truyền hình là vi phạm quy định của Thủ tướng Chính phủ; không nhất quán với quan điểm chỉ đạo của Bộ TT-TT, thể hiện cố ý làm trái.

Trách nhiệm đối với những vi phạm trên thuộc về Tổ thẩm định, trong đó trách nhiệm chính thuộc về Tổ trưởng, Vụ trưởng Vụ Quản lý doanh nghiệp.

Hàng loạt vi phạm của Bộ TT-TT

Thanh tra Chính phủ cũng cho rằng, Bộ TT- TT với vai trò, trách nhiệm của cơ quan đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước tại doanh nghiệp và quản lý nhà nước về thông tin, truyền thông, chịu trách nhiệm xem xét, quyết định phê duyệt dự án đầu tư nhưng đã có nhiều vi phạm.

Theo Kết luận thanh tra, dự án đầu tư chưa được Thủ tướng Chính phủ quyết định phê duyệt chủ trương đầu tư, nhưng Bộ TT-TT đã ban hành Quyết định phê duyệt dự án đầu tư dịch vụ truyền hình của Mobifone, vi phạm Luật Đầu tư; phê duyệt dự án đầu tư khi chưa phê duyệt chiến lược, kế hoạch đầu tư phát triển 5 năm, vi phạm quy định tại Khoản 1 Điều 28 Luật số 69/2014/QH13; chưa phê duyệt dự án đầu tư thuộc danh mục dự án nhóm A, vi phạm quy định tại điểm g Khoản 1 Điều 9 Nghị định số 99/2012/NĐ-CP của Chính phủ.

Giá mua 95% cổ phần AVG và hiệu quả đầu tư là 2 yếu tố trọng yếu, trong báo cáo thẩm định dự án và các văn bản gửi Thủ tướng và Bộ Kế hoạch Đầu tư và Bộ Tài chính, mặc dù Bộ TT-TT còn băn khoăn, đã nhiều lần đề nghị được trợ giúp, tuy chưa được làm rõ, nhưng Bộ TT-TT vẫn trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chủ trương đầu tư Dự án và đã quyết định phê duyệt Dự án đầu tư, trong đó có 2 khoản đầu tư ngoài lĩnh vực truyền hình của AVG, mặc dù trước đó đã chỉ đạo Mobifone không mua 2 khoản đầu tư ngoài ngành.

Như vậy, Bộ TT-TT với chức năng, nhiệm vụ của cơ quan đại diện chủ sở hữu và quản lý nhà nước về thông tin, truyền thông đã thiếu trách nhiệm trong việc thẩm định Dự án; phê duyệt dự án đầu tư không đảm bảo căn cứ pháp lý, vi phạm các quy định của pháp luật, gây thiệt hại nghiêm trọng vốn của Nhà nước, cần phải được xem xét, hủy bỏ.

Việc Mobifone nhận chuyển nhượng 95% cổ phần AVG không thuộc lĩnh vực bí mật Nhà nước nhưng Bộ TT-TT đã có văn bản đề nghị Bộ Công an cho ý kiến và đã đưa giao dịch này thuộc danh mục mật là không đúng quy định.

Bộ TT-TT đề nghị Bộ Công an có ý kiến về nhiều nội dung không thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Bộ Công an, thậm chí thuộc lĩnh vực của các Bộ quản lý chuyên ngành (về chủ trương đầu tư, trình tự, thủ tục đầu tư; về vấn đề giá mua cổ phần, hiệu quả đầu tư của Dự án…) để xin ý kiến của Bộ Công an là không đúng quy định của pháp luật.

Vì vậy Bộ TT-TT không thể căn cứ vào ý kiến của Bộ Công an để cho rằng mình đã tuân thủ đúng hướng dẫn của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Khi Thanh tra Chính phủ có văn bản đề nghị Bộ TT-TT xem xét, quyết định theo thẩm quyền được pháp luật quy định về việc giải mật hoặc tiếp tục bảo mật, Bộ TT-TT đã không thực hiện, đồng thời đề nghị Thanh tra Chính phủ báo cáo, xin ý kiến của Thủ tướng Chính phủ là không đúng quy định.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư thiếu trách nhiệm

TTCP cũng làm rõ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư với vai trò, nhiệm vụ chủ trì thẩm định, lập báo cáo thẩm định, trình Thủ tướng Chính phủ quyết định chủ trương đầu tư, nhưng đã không hướng dẫn Bộ TT-TT và Mobifone thực hiện dự án đầu tư theo quy định.

Bộ KH&ĐT đã căn cứ vào đề nghị của Văn phòng Chính phủ có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ, trong đó đề nghị chấp thuận chủ trương đầu tư dự án, là không đúng quy định tại Luật Đầu tư.

Đáng chú ý, sau khi Mobifone đã ký hợp đồng chuyển nhượng 95% cổ phần AVG, đã thanh toán 95% giá trị hợp đồng, ngày 22-1-2016 Bộ Kế hoạch và Đầu tư có văn bản nêu rõ ảnh hưởng trực tiếp với nhiều nguy cơ, rủi ro từ việc mua 95% cổ phần AVG trong khi Mobifone đang tiến hành cổ phần hóa: "ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình cổ phần hóa, giảm giá trị cổ phiếu Mobifone khi phát hành, trực tiếp làm giảm nguồn thu của Nhà nước… Bộ TT-TT không có năng lực để thẩm định giá mua và chưa chắc chắn về hiệu quả đầu tư mua cổ phần AVG",… và đã "đề nghị dừng thực hiện dự án".

Các ý kiến của Bộ Kế hoạch và Đầu tư tại 2 văn bản trên là thiếu nhất quán; không đưa ra kịp thời những cảnh báo. Trách nhiệm thuộc về cán bộ, công chức có liên quan của Bộ Kế hoạch và Đầu tư.

Bộ Tài chính thấy rủi ro nhưng vẫn đồng ý chủ trương

TTCP kết luận Bộ Tài chính có trách nhiệm quản lý nhà nước về lĩnh vực tài chính, liên quan trực tiếp đến việc thực hiện cổ phần hóa Mobifone đã không kịp thời đưa ra những phân tích, đánh giá, đề xuất đầy đủ, toàn diện về những tác động trực tiếp từ việc Mobifone bỏ số vốn rất lớn để đầu tư dự án ảnh hưởng tiêu cực đến tiến trình cổ phần hóa, trong đó có việc hiện thực hóa số thu của Nhà nước khi bán cổ phần Mobifone.

Mặt khác, Bộ Tài chính đã nhận thấy vấn đề trọng yếu của việc đầu tư dự án, nhất là hiệu quả đầu tư và sự ảnh hưởng của việc đầu tư dự án làm giảm kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của Mobifone ngay trong giai đoạn 2015-2017 và đã đề nghị Bộ TT-TT chỉ đạo Mobifone tiếp tục rà soát dự án đầu tư để đảm bảo hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh.

Đã phát hiện những rủi ro như trên nhưng Bộ Tài chính vẫn thống nhất với đề xuất của Bộ TT-TT về chủ trương đầu tư dự án… đề nghị Văn phòng Chính phủ tổng hợp báo cáo Thủ tướng Chính phủ, trong khi Mobifone đang tiến hành cổ phần hóa.

Trách nhiệm thuộc về cán bộ, công chức có liên quan của Bộ Tài chính.

Bộ Công an làm không đúng chức năng

TTCP cũng chỉ ra khi thương vụ Mobifone mua AVG được triển khai, Bộ Công an đã có nhiều văn bản không đúng chức năng, nhiệm vụ.

Qua các văn bản của Bộ Công an tham gia ý kiến với Bộ TT-TT, cho thấy: Việc Bộ Công an có văn bản số 4352 đề nghị Bộ TT-TT hướng dẫn Công ty AVG không được phép chuyển nhượng cổ phần cho nước ngoài, mà chỉ nên bán cổ phần cho các đối tác trong nước, doanh nghiệp nhà nước là tốt nhất;

Mặt khác, việc Mobifone nhận chuyển nhượng 95% cổ phần AVG không thuộc lĩnh vực bí mật Nhà nước nhưng trên cơ sở đề nghị của Bộ TT-TT, Bộ Công an có văn bản số 418, thống nhất với Bộ TT-TT về việc đưa tài liệu giao dịch này trong danh mục tài liệu bí mật của Bộ TT-TT với mức độ "MẬT", thực hiện bảo mật vụ việc mua bán, không giới hạn về thời gian bảo mật thông tin, là chưa phù hợp.

Bộ Công an không có chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước về đầu tư, tài chính nhưng có Văn bản số 2889 gửi Bộ TT-TT, trong đó có nội dung: Bộ Công an đánh giá quá trình, quy trình thực hiện Dự án do Bộ TT-TT chỉ đạo là thận trọng, chặt chẽ, tuân thủ các quy định pháp luật; có điều kiện và cơ sở để giải quyết các vấn đề về an ninh như Bộ Công an đã nêu.

Phương án Mobifone đầu tư 8.898,3 tỷ đồng mua 95% cổ phần của Công ty AVG như trong Công văn số 235/BTTTT-QLDN ngày 18-12-2015 của Bộ TT-TT đã thấp hơn so với định giá của các đơn vị định giá…

TTCP kết luận các ý kiến nêu trên của Bộ Công an là không phù hợp với chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền theo quy định.

Nguy cơ thiệt hại khoảng 7.000 tỉ đồng vốn của Nhà nước

Theo TTCP, do không đấu giá, chưa có giám định giá nên không xác định được thiệt hại (theo thẩm định giá của AMAX 4 kênh tần số có giá trị là 112,32 triệu USD tương đương 2.429,9 tỉ đồng).

Khi mua cổ phần AVG, MobiFone đã không loại 2 khoản đầu tư ngoài lĩnh vực truyền hình của AVG (đầu tư tại Công ty cổ phần giống tằm Mai Lĩnh và Công ty cổ phần An Viên B.P với tổng số tiền 2.473,2 tỉ đồng) là không đúng chỉ đạo của Bộ TT-TT.

Cũng theo Thanh tra Chính phủ, khi lựa chọn phương án đầu tư, MobiFone không khảo sát, không lựa chọn đơn vị chuyên kinh doanh dịch vụ truyền hình để tư vấn về phương án kinh doanh, không xây dựng phương án đầu tư mới để có căn cứ so sánh, lựa chọn phương án đầu tư...

Những vi phạm, làm trái quy định, thiếu trách nhiệm của MobiFone, nguy cơ hiện hữu thiệt hại nghiêm trọng vốn của Nhà nước tại MobiFone khoảng 7.006 tỉ đồng, trong đó thiệt hại do mua nợ phải trả của AVG 1.134 tỉ đồng; việc thực hiện đầu tư dự án đã trực tiếp ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động kinh doanh viễn thông, làm sụt giảm lớn hiệu quả kinh doanh ngay từ năm 2016 và nhiều năm tiếp theo.

Trong đó lợi nhuận hoạt động tài chính năm 2016 đã giảm so với năm 2015 là 321,7 tỉ đồng; số lỗ lũy kế đến 31-12-2017 là 1.982,7 tỉ đồng; đồng thời ảnh hưởng tiêu cực đến việc cổ phần hóa Mobifone.

THÂN HOÀNG - VŨ VIẾT TUÂN

https://tuoitre.vn/nhieu-bo-nganh-thieu-trach-nhiem-vu-mobifone-mua-avg-20180314201917399.htm