Nước Nga đang bên bờ của một cuộc đại khủng hoảng mới ???

Nước Nga đang bên bờ của một cuộc đại khủng hoảng mới ???

Không được bàn tán về ĐH13 thì bàn tán về Nga vậy. Hôm qua mình giảng bài cả ngày ở trường, buổi trưa ngồi ăn cùng với một thầy ngoài 70 đã học đại học và làm tiến sĩ ở Nga. Thầy yêu nước Nga lắm, vẫn thường xuyên đọc sách, nghe nhạc... bằng tiếng Nga. Mình bảo thầy không hiểu sao gần chục năm nay nước Nga bê bết thế. Dĩ nhiên, một trong những nguyên nhân quan trọng nhất là nước Nga bị thế giới phương Tây, dẫn đầu là Mỹ, cấm vận toàn diện do sát nhập bán đảo Crimea trước đó thuộc Ucraina vào Nga năm 2014. Thầy bảo điều quan trọng nhất là người Nga nghĩ mình có thể làm được mọi thứ nên họ không cần hợp tác với thế giới.

Vậy thì nước Nga nguy là phải. Từ giữa thập niên 1990 đến nay, thế giới phát triển như vũ bão (nhanh và ổn định nhất trong lịch sử loài người, ít chiến tranh nhất trong lịch sử loài người...) là nhờ hội nhập kinh tế quốc tế, biến thế giới đầy mâu thuẫn, xung đột trước đó thành thế giới phẳng. Các nước đua nhau đầu tư vào nhau, mua hàng của nhau, thậm chí xây dựng vô số chuỗi giá trị xuyên qua hàng chục quốc gia để sản xuất các loại hàng hóa. Nhờ đó rất nhiều nước thế giới đã phát triển nhanh và ngày càng giầu có, VN là một trong những nước như thế.

Chiến lược phát triển này có cơ sở lý thuyết từ thế kỷ 18 với các công trình khoa học về lợi thế tuyệt đối (A. Smith), lợi thế so sánh (D. Ricardo), lợi thế so sánh với các nguồn lực sản xuất vốn có (Hecksher và Ohlin) và những phát triển cao hơn của lý thuyết này trong thời đại hội nhập kinh tế quốc tế sâu sắc gần đây. Hội nhập kinh tế quốc tế đã trở thành một nhân tố và một động lực tăng trưởng mới cho thế giới hiện đại, ngoài bốn nhân tố truyền thống được liệt kê trong các sách giáo khoa kinh tế là tài nguyên thiên nhiên, lao động, vốn cố định và tiến bộ công nghệ và trình độ quản lý.

Vậy mà nước Nga cố tình nằm ngoài trào lưu, xu thế đó thì đúng là sai lầm. Hậu quả là GDP đầu người trong khoảng 12 năm gần đây tăng không đáng. Nếu so với thế giới đang không ngừng tiến xa trong cách mạng 4.0 thì nước Nga càng ngày càng tụt hậu. Theo số liệu thống kê cho năm 2020 của Quỹ Tiền tệ quốc tế (xem ảnh), trong khi trước đây các nước đàn em của Nga đều nghèo hơn Nga đáng kể, thì giờ đây thu nhập đầu người hàng năm của những nước này đều đã vượt Nga, thấp như Rumani cũng 12813 USD/người, Bungaria 9826 USD/người, cao như Slovenia (25.039 USD), Estoria 23.000 (USD), Czech 22.627 USD..., trong khi của Nga chỉ đạt 9.972 USD.

Kinh tế quyết định xã hội. Tôi cho rằng với đà này, chính quyền của ông Putin sẽ rất khó đứng vững trong vài năm tới.