VN có thể là mục tiêu tiếp theo của Donald Trump

Việt Nam có thể là mục tiêu tiếp theo của "kéo việc làm về nước Mỹ"?

Theo Bloomberg, các nước có thặng dư thương mại với Mỹ ở châu Á có thể là đối tượng tiếp theo Tổng thống Donald Trump nhắm đến, theo cách ông gọi là “kéo việc làm về nước Mỹ”.

Sau khi tân Tổng thống Mỹ Donald Trump rút Mỹ khỏi Hiệp định TPP, ông liên tiếp công kích chính sách thương mại của các nước như Nhật Bản, Trung Quốc và Hàn Quốc. Bên cạnh đó, Đảng Cộng hòa của ông đang thúc đẩy cải cách thuế theo hướng tăng cường đánh thuế hàng nhập khẩu từ tất cả các quốc gia để tăng lợi thế cho hàng Mỹ. Những động thái này làm gia tăng lo ngại về một kỉ nguyên bảo hộ thương mại mới.

Những nước có nguy cơ bị Mỹ phát động chiến tranh thương mại là những quốc gia hưởng thặng dư trong thương mại song phương.

"Hầu hết các nước châu Á đều xuất khẩu sang Mỹ, nếu không nhiều thì là rất nhiều", Deborah Elms, Giám đốc điều hành công ty tư vấn Asian Trade Centre có trụ sở tại Singapore cho biết. "Thâm hụt thương mại là một vấn đề. Ông Donald Trump có thể nổi giận bất cứ lúc nào và lên Twitter công kích những quốc gia này. Các nước khác đã nhận ra vấn đề này chưa? Có lẽ là chưa", vị chuyên gia cảnh báo.

Ấn Độ, Indonesia, Malaysia và Việt Nam hiện vẫn chưa bị Tổng thống Mỹ Donald Trump "để mắt rồng" soi xét, nhưng có thể trong nay mai thì điều đó sẽ thay đổi, Bloomberg bình luận. Nước Mỹ đang có thâm hụt thương mại khá lớn với cả 4 nước này, trong một số trường hợp là ở mức rất cao.

Giờ hãy làm một phép so sánh phân tích nhỏ, giữa thứ tự vị trí mà các nước Châu Á đang làm thâm hụt thương mại với Mỹ (danh sách này gồm có Trung Quốc, Nhật Bản, Việt Nam, Hàn Quốc, Ấn Độ, Malaysia, Thái Lan, Indonesia, Philippines) với mức độ quan hệ thương mại hiện nay của các quốc gia này với Mỹ.

Biểu đồ dưới đây cho thấy thứ tự các quốc gia và vùng lãnh thổ ở châu Á có thặng dư thương mại với Mỹ. Trong đó Trung Quốc chiếm giá trị thặng dư áp đảo. Và Việt Nam xếp thứ ba trong danh sách này.

Cán cân thương mại của Mỹ (tỷ USD) với các thị trường châu Á

Rõ ràng nếu xếp theo thứ tự này thì Việt Nam đang rơi vào tầm ngắm. Tuy nhiên nguy cơ chiến tranh thương mại với quốc gia nào nhiều hay ít không thể dựa vào giá trị thâm hụt ở biểu đồ trên mà còn tùy thuộc vào quan hệ ngoại giao giữa từng nước với Mỹ, mức độ ràng buộc qua các tổ chức, hiệp định thương mại hay động thái gần đây của Trump với các quốc gia này cũng là một loại tín hiệu.

Theo Bloomberg, các nước có thặng dư thương mại với Mỹ ở châu Á có thể là đối tượng tiếp theo Tổng thống Donald Trump nhắm đến phát động chiến tranh thương mại.

Trung Quốc

• Quan hệ thương mại được điều chỉnh bởi: Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO)

• Luôn là mục tiêu chính trong chiến dịch tranh cử của Trump. Trump đe dọa gán mác “lũng đoạn tiền tệ” cho Trung Quốc và đánh thuế cao hàng hóa nước này vì cạnh tranh không lành mạnh. Song ông vẫn chưa có hành động cụ thể nào để trừng phạt thị trường xuất khẩu lớn thứ ba của Mỹ.

Nhật Bản

• Quan hệ thương mại được điều chỉnh bởi: quy định của WTO.

• Thủ tướng Shinzo Abe là một trong những lãnh đạo chủ động nhất châu Á trong việc cố gắng tránh khỏi các mối đe dọa của Trump. Ông đã có ba chuyến đi đến Mỹ để gặp Trump kể từ sau khi Trump chiến thắng cuộc bầu cử.

• Trump khá khó chịu về chuyện các công ty Mỹ bị hạn chế khi tiến vào thị trường ô tô tại Nhật, trong khi ông Abe cho rằng điều này là do các doanh nghiệp Mỹ không có đủ nỗ lực.

Việt Nam

• Quan hệ thương mại được điều chỉnh bởi: quy định của WTO, và đồng thời hai nước cũng đã ký Hiệp định khung về Thương mại đầu tư (TIFA).

• Việt Nam đang trông đợi TPP để thắt chặt bình thường hóa thương mại với Mỹ.

• Thặng dư thương mại với Mỹ chiếm khoảng 15% nền kinh tế Việt Nam, chủ yếu nhờ các mặt hàng may mặc và đồ nội thất. Kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ đã tăng hơn gấp đôi kể từ năm 2010, khi nhiều nhà máy Trung Quốc chuyển sang Việt Nam để tận dụng chi phí nhân công thấp.

Hàn Quốc

• Quan hệ thương mại được điều chỉnh bởi: Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) song phương kể từ năm 2012.

• Trump gọi hiệp định này là "thứ giết chết việc làm", còn James Kim, Chủ tịch Phòng Thương mại Mỹ tại Hàn Quốc, cho biết Seoul đã lách thỏa thuận này bằng các hàng rào phi thuế quan.

• Hơn 80% thâm hụt thương mại của Mỹ với Hàn Quốc trong năm 2016 thuộc lĩnh vực xe hơi, theo Hội đồng Chính sách Ô tô Mỹ (AAPC).

• Bộ trưởng Thương mại Hàn Quốc Joo Hyung-hwan tuần trước cho biết, Hàn Quốc sẽ tìm cách giải thích những lợi ích của FTA này cho chính quyền Trump.

Ấn Độ

• Quan hệ thương mại được điều chỉnh bởi: WTO, cộng với một Diễn đàn Chính sách Thương mại từ năm 2005. Thương mại Mỹ - Ấn đã phát triển mạnh mẽ kể từ đó, từ 29 tỷ USD năm 2005 lên 65 tỷ USD năm 2015.

• Ấn Độ có thặng dư đáng kể với Mỹ nhờ xuất khẩu dịch vụ công nghệ thông tin, dệt may và đá quý.

• Mặc dù vậy, mối quan hệ giữa Trump và Thủ tướng Narendra Modi khá tốt. Modi là nhà lãnh đạo thế giới thứ năm Trump gọi sau khi nhậm chức, và các vấn đề thương mại đã không được đề cập tới trong cuộc điện đàm này.

Malaysia

• Tham gia WTO với Mỹ

• Đàm phán FTA giữa hai nước bắt đầu từ tháng 6/2005 nhưng đã bị đình chỉ năm 2009, khi Malaysia phản đối việc Mỹ hỗ trợ Israel trong cuộc chiến tại dải Gaza. Malaysia sau đó cũng có tham gia đàm phán hiệp định TPP.

• Malaysia đang tập trung vào thương mại với 10 nước khối ASEAN, Bộ trưởng Thương mại nước này cho biết.

Thái Lan

• Quan hệ thương mại được điều chỉnh bởi WTO và TIFA kể từ năm 2002

• Đàm phán FTA hai nước bắt đầu từ năm 2004 và tạm ngưng từ năm 2006 do cuộc đảo chính quân sự tại Thái Lan.

• Thâm hụt thương mại của Mỹ với Thái Lan đến từ nhóm hàng thiết bị điện và cao su.

Indonesia

• Quan hệ thương mại được điều chỉnh bởi: quy định của WTO, TIFA từ năm 1996

• Mỹ thâm hụt thương mại với nước này chủ yếu do các mặt hàng dệt may, cao su và da giày. Đổi lại, Mỹ xuất khẩu máy bay, đậu nành và các máy móc thiết bị sang Indonesia.

• Hai nước thảo luận các vấn đề thương mại lần cuối vào tháng 4/2016, liên quan đến việc cải thiện bảo vệ sở hữu trí tuệ của Indonesia, và có đề xuất hợp tác về các vấn đề như kiểm soát đánh bắt cá.

Philippines

• Quan hệ thương mại được điều chỉnh bởi: quy định của WTO, TIFA từ năm 1989

• Philippines dễ bị Mỹ đánh thuế biên giới (border tax), vì xuất khẩu của nước này phụ thuộc nhiều vào hàng điện tử và thiết bị sản xuất, vốn có thể dễ dàng bị thay thế bởi hàng hóa sản xuất tại Mỹ, theo Credit Suisse.

• Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đã dành ưu tiên thực hiện các chuyến đi quanh châu Á nhằm tận dụng các cơ hội thương mại và đầu tư trong khu vực, bao gồm cả với Trung Quốc.

Qua phân tích trên có thể thấy Trung Quốc đang có nguy cơ cao nhất do gây ra giá trị thâm hụt quá lớn cho Mỹ. Đáng lo sau Trung Quốc có thể kể đến Hàn Quốc, nước duy nhất trong danh sách này có FTA với Mỹ. Và Trump rõ ràng không thích các FTA.

Nhật Bản tuy xếp thứ 2 về giá trị thâm hụt nhưng lại có được sự đảm bảo chính trị của Trump qua chuyến thăm gần nhất của ông Abe hôm 12/2.

Tương tự với Việt Nam, nước xếp thứ 3 về giá trị thâm hụt gây ra cho Mỹ. Các ngành chủ yếu gây ra sự thâm hụt này là may mặc và nội thất, trong khi đó ông Trump chủ yếu tấn công vào các ngành công nghiệp chế tạo hơn.
Ba khả năng cho dệt may Việt Nam dưới thời Tổng thống Donald Trump

Linh Bùi

Theo Trí thức trể

http://cafef.vn/viet-nam-co-the-la-muc-tieu-tiep-theo-cua-keo-viec-lam-ve-nuoc-my-2017021317400427.chn