Biến thể Omicron nguy hiểm đến mức nào? Ba điều cần biết

Biến thể Omicron nguy hiểm đến mức nào? Ba điều cần biết

Giáo sư Devi Sridhar - Biến thể Omicron được xác định ở miền nam châu Phi đang gây hoảng loạn toàn cầu. Tác động thực sự của nó sẽ được thể hiện qua dữ liệu mà các nhà khoa học đang khẩn trương thu thập và phân tích.

Omicron, tên của biến thể Covid-19 mới đang gửi tín hiệu đáng lo ngại từ miền nam châu Phi. Nó đã gây ra sự hoảng loạn trên toàn thế giới, giữa các chính phủ, công chúng và thị trường chứng khoán. Nhiều chính phủ đã áp dụng trở lại việc đeo khẩu trang bắt buộc, và sẽ yêu cầu kiểm tra PCR khi nhập cảnh.

Omicron có lẽ là biến thể đầu tiên khiến các nhà khoa học lo lắng kể từ khi Delta trở thành chủng virus chiếm ưu thế ở mọi quốc gia vào mùa hè năm ngoái. Nhưng thực hư ra sao? Nó có ý nghĩa gì đối với những vụ phong tỏa và những tỷ lệ tử vong trong tương lai?

Thu thập và phân tích 3 loại dữ liệu cần thiết

Các nhà khoa học đang thu thập và phân tích 3 loại dữ liệu trước khi họ có thể cho biết biến thể mới này sẽ có tác dụng gì trong vòng 6 đến 12 tháng tới.

Đầu tiên là khả năng lây nhiễm của Omicron. Nó có thể vượt qua Delta không? Đầu năm nay, chúng ta đã thấy một biến thể đáng lo ngại khác, Beta, may mắn thay, nó đã biến mất do lợi thế chọn lọc trong Delta cho phép nó truyền nhanh hơn trong cộng đồng. Dữ liệu hạn chế từ Nam Phi cho thấy Omicron rất dễ lây nhiễm, nhưng liệu nó có trở thành chủng chủ yếu hay không vẫn còn phải xem xét trên thực tế.

Điều thứ hai mà các nhà khoa học xem xét là dữ liệu về tác động của biến thể này đối với sức khỏe con người - cả về số ca nhập viện và tử vong. Lý do các chính phủ áp dụng các biện pháp phong tỏa là vì các bệnh viện sẽ bị quá tải công suất; hạn chế sự giao tiếp trong xã hội giúp làm chậm sự lây lan của virus và giảm tác động đến các dịch vụ y tế. Một kịch bản lạc quan, Omicron có thể gây ra bệnh ít nghiêm trọng hơn và giống như cảm lạnh thông thường. Một kịch bản thực tế hơn, nó có thể gây ra cùng mức độ bệnh mà chúng ta đã thấy với Alpha, Beta và Delta.

Dữ liệu thứ ba và đáng quan tâm nhất là liệu Omicron có khả năng vượt qua hệ miễn dịch do vắc-xin mang lại hay không. Điều này không nhất thiết có nghĩa là các loại vắc xin hiện tại sẽ không có hiệu quả chống lại Omicron. Mà có nghĩa là chúng sẽ kém hiệu quả hơn trong việc ngăn chặn sự lây truyền - và đáng lo ngại nhất là nó gây ra bệnh nặng khiến mọi người phải vào bệnh viện và có thể tử vong. Kết quả phân tích virus học về trình tự sắp xếp bộ gen của Omicron đã cho chúng ta thấy điều đó, tuy nhiên chúng ta chưa biết tác động của nó trong thế giới thực.

Điều này có ý nghĩa gì đối với mỗi chúng ta?

Ngay bây giờ, chúng ta cần tiếp tục làm tất cả những việc nên làm để vượt qua những tháng mùa đông khắc nghiệt: tiêm chủng, và rèn luyện sức khỏe, để bảo vệ bản thân; sử dụng bộ dụng cụ test nhanh tại nhà miễn phí để đảm bảo chúng ta không lây nhiễm cho người khác, cho dù ở nhà bạn bè hay trong quán rượu và nhà hàng; đeo khẩu trang ở những nơi đông người như phương tiện giao thông công cộng và cửa hàng; và chú ý đến việc chúng ta có bao nhiêu mối quan hệ thân thiết.

Đối với các chính phủ, là cần phải lập kế hoạch cho một số kịch bản. Điều đầu tiên (và tốt nhất) sẽ là Omicron không thể mạnh hơn Delta, hoặc dẫn đến các dạng bệnh nhẹ hơn hoặc hiệu quả của vắc-xin vẫn cao. Điều tồi tệ nhất sẽ là việc cần gấp một loại vắc-xin cập nhật (các nhà khoa học về mặt lý thuyết có thể cung cấp một loại vắc-xin trong vài tuần), tiếp theo là một chiến dịch tiêm chủng lớn để đưa loại vắc-xin đặc trị biến thể này đến với cộng đồng càng nhanh càng tốt. Các chính phủ đã học được rằng tốt hơn là nên vận động sớm hơn với các biện pháp phòng ngừa thay vì chờ đợi và xem một cuộc khủng hoảng diễn ra.

Các nhà khoa học ngày càng bị đóng vai “kẻ xấu”; chúng tôi là những người truyền tải những thông điệp khó khăn và không chắc chắn đến công chúng, đồng thời minh bạch về những điều chúng tôi biết và không biết. Ngay bây giờ, mọi người chỉ muốn Covid kết thúc và cuộc sống bình thường trở lại. Tuy nhiên, "khi nào điều này sẽ kết thúc?" là câu hỏi sai để hỏi - một câu thích hợp hơn là: "Làm thế nào để chúng ta quản lý căn bệnh truyền nhiễm này một cách hiệu quả hơn để chúng ta quay trở lại cuộc sống bình thường hơn?"

Mùa đông năm ngoái đặc biệt tồi tệ. Mùa đông năm nay sẽ tồi tệ, nhưng không đến mức như vậy. Hy vọng là vào mùa xuân và chắc chắn là vào mùa đông tới, chúng ta sẽ có một vị trí vững chắc để quản lý căn bệnh này thông qua xét nghiệm, vắc-xin và thuốc kháng virus. Nhưng, nếu không có gì khác, Omicron đã chứng minh rằng tất cả con người trên hành tinh này đều ở trên cùng một con thuyền (mặc dù ở các cabin khác nhau với khả năng tiếp cận vắc xin khác nhau) và đại dịch sẽ chỉ kết thúc khi nó kết thúc ở tất cả các nơi trên thế giới. Không chỉ ở Anh.

Tác giả: Giáo sư Devi Sridhar, chủ tịch y tế công cộng toàn cầu tại Đại học Edinburgh
The Guardian