(2) Đoàn Đỗ (Chiếc máy chữ của bác Hồ)

Kỷ niệm về Đoàn Đỗ:

Chiếc máy chữ hiệu japy script

10 Tháng Mười 2016 Chiếc máy Japy Script được ông Đoàn Đỗ sử dụng từ năm 1956. Ông Đỗ đã sử dụng để đánh các văn bản giấy tờ cho Thủ tướng Phạm Văn Đồng. Thỉnh thoảng Chủ tịch Hồ Chí Minh cho gọi ông đem máy sang để đánh giúp Người một số tài liệu cần thiết. Chúng tôi đã nhờ ông Cù Văn Chước thẩm định lời kể trên. Theo lời kể của ông Cù Văn Chước, chiếc máy Japy Scrip là do Chủ tịch Hồ Chí Minh giao cho ông Đoàn Đỗ sử dụng, chỉ khi cần thì Người cho gọi ông Đỗ để đánh máy các bài báo, thư, điện... cho Bác và những lúc đó Bác đọc cho ông Đỗ đánh máy, và ông Đỗ dùng chiếc máy Japy Scrip mang theo sang.

Chủ Blog toithichdoc trong một lần tháp tùng bác 
Đoàn Đỗ đi công tác ở Paris 1990, chụp lại từ ảnh cũ.

Trong qua trình sưu tầm hiện vật liên quan đến cuộc đời và sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh, tháng 11-2005, Phòng sưu tầm - Kiểm kê - Tư liệu đã sưu tầm được một số hiện vật mới, trong đó có chiếc máy chữ hiệu Japy Script, một chiếc huy hiệu có hình cờ hai nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Cộng hòa nhân dân Trung Hoa cùng bốn trang bút tích viết tay bằng chữ Hán của Chủ tịch Hồ Chí Minh.


Được sự giới thiệu và giúp đỡ của ông Cù Văn Chước, nguyên cán bộ Văn phòng Phủ Chủ tịch, nguyên Phó Viện trưởng Viện Bảo tàng Hồ Chí Minh, nguyên Giám đốc Bảo tàng Hồ Chí Minh nay đã nghỉ hưu chúng tôi đến gặp ông Đoàn Đỗ (tức Đỗ Uông). 

Ông Đỗ quê ở xã Tây Mỗ - Huyện Từ Liêm - ngoại thành Hà Nội, đã công tác tại Phủ Chủ tịch thời kỳ ở Việt Bắc từ năm 1946 đến năm 1954. Sau chiến thắng Điện Biên Phủ, Hiệp định Giơnevơ được ký kết, Bác Hồ cùng Trung ương Đảng và Chính phủ trở về Thủ đô Hà Nội, ông Đỗ được điều động từ Văn phòng Phủ Chủ tịch sang giúp việc cho Thủ tướng Phạm Văn Đồng và làm Bí thư chi bộ của Văn phòng Thủ tướng từ năm 1954 đến năm 1973. Từ năm 1973 đến năm 1992, ông làm Phó Viện trưởng, quyền viện trưởng Viện quản lý Kinh tế Trung ương. Sau đó ông đã nghỉ hưu, hiện ở tại phố Vạn Bảo - Ba Đình - Hà Nội.

Theo lời kể của ông Đỗ, trong thời gian công tác ở cơ quan Văn phòng Phủ Chủ tịch ông thường được phân công đánh máy trong các phiên họp của Hội đồng Chính Phủ do Chủ tịch Hồ Chí Minh chủ tọa. Còn các văn bản, tài liệu khác thì ông không làm mà Bác Hồ tự tay đánh máy tại nơi Người ở và làm việc như nhà 54, nhà BK1 (nhà Bác tiếp khách), nhà sàn...

Trong thời gian công tác bên cạnh Thủ tướng Phạm Văn Đồng, ông Đoàn Đỗ được Chủ tịch Hồ Chí Minh giao cho chiếc máy chữ hiệu Japy Script mà theo ông là của một Việt kiều ở Đức biếu Bác từ năm 1956. Bác không dùng đến mà giao cho ông giữ để thỉnh thoảng mang sang nhà sàn đánh máy tài liệu do Bác đọc, còn ngày thường ông vẫn làm nhiệm vụ đánh máy ở Văn phòng Thủ tướng Phạm Văn Đồng. Thời gian này, cơ quan Văn phòng Phủ Chủ tịch rất ít người, chưa có người chuyên đánh máy, mọi tài liệu, công văn giấy tờ đều do cơ quan Văn phòng Phủ Thủ tướng đánh máy, còn Bác tự đánh máy những văn bản của mình bằng chiếc máy chữ Hermes baby (người dùng từ năm 1938 cho đến năm 1969).

Chiếc máy Japy Script được ông Đoàn Đỗ sử dụng từ năm 1956. Ông Đỗ đã sử dụng để đánh các văn bản giấy tờ cho Thủ tướng Phạm Văn Đồng. Thỉnh thoảng Chủ tịch Hồ Chí Minh cho gọi ông đem máy sang để đánh giúp Người một số tài liệu cần thiết. Chúng tôi đã nhờ ông Cù Văn Chước thẩm định lời kể trên. Theo lời kể của ông Cù Văn Chước, chiếc máy Japy Scrip là do Chủ tịch Hồ Chí Minh giao cho ông Đoàn Đỗ sử dụng, chỉ khi cần thì Người cho gọi ông Đỗ để đánh máy các bài báo, thư, điện... cho Bác và những lúc đó Bác đọc cho ông Đỗ đánh máy, và ông Đỗ dùng chiếc máy Japy Scrip mang theo sang.

Chiếc máy chữ Japy Script được cấu tạo bằng kim loại, máy hình chữ nhật màu xám, phía sau có khe luồn giấy và cần kẹp giấy. Mặt trên có đề chữ Japy Scrip. Chiều cao: 8cm, chiều rộng: 26cm, chiều dài: 28cm. Có 4 hàng chữ và 1 thanh cách; máy được đựng trong vỏ hộp bằng da, màu nâu nhạt. Hiện giờ chiếc máy đã cũ, một số chỗ bị bong sơn.

Thời gian ông Đỗ sang công tác tại Viện Quản lý Kinh tế Trung ương ông đã đem theo chiếc máy chữ này. Khi nghỉ hưu năm 1992, cơ quan thanh lý chiếc máy chữ đó, ông Đỗ đã xin lại để làm kỷ niệm. Ông giữ gìn cẩn thận từ đó đến tháng 11-2005, ông thì tặng lại cho Khu Di tích Phủ Chủ tịch để lưu giữ, bảo quản, sử dụng làm hiện vật bảo tàng lâu dài. 

Như vậy, theo các nhân chứng, thì chiếc máy chữ này cũng đã trực tiếp sử dụng và phục vụ Chủ tịch Hồ Chí Minh và Thủ tướng Phạm Văn Đồng. Và nó là một tặng phẩm nước ngoài tặng Bác, Bác trực tiếp giao cho ông Đoàn Đỗ từ năm 1956. Nó còn có ý nghĩa nhất định trong việc nghiên cứu không chỉ về Chủ tịch Hồ Chí Minh mà còn về Thủ tướng Phạm Văn Đồng. Chúng tôi vẫn đang nghiên cứu tiếp tục bổ sung hồ sơ khoa học cho thêm đầy đủ về hiện vật này.

http://ditichhochiminhphuchutich.gov.vn/articledetail.aspx?articleid=1004&sitepageid=571#sthash.jXLpRwx0.dpuf