Nhớ Paris - Du thuyền Bateaux-Mouches tròn 70 tuổi

Xa rời Paris đã gần 5 năm, tuổi già đôi lúc tỉnh giấc trong đêm, mình nhớ Paris đến đau lòng. Paris quá đẹp và quá thanh bình, đúng là kỳ quan của nhân loại. Dân thế giới qua lại Paris thường đi trên phố nên gọi Champs-Élysées là đại lộ đẹp nhất hành tinh (la plus belle du monde) nhưng nếu tính cả đi trên các tuyến đường thủy thì chính xác phải gọi con đường đẹp nhất, đại lộ lộng lẫy nhất thủ đô Paris không phải là đại lộ Champs-Élysées mà chính là dòng sông Seine thơ mộng, hiền hòa, trong xanh với đôi bờ là hàng trăm công trình kiến trúc tuyệt mỹ. Những năm 1989-1991 và 1993-1998, nhà mình nằm ngay khu Chatelet, cách sông Seine chỉ khoảng 300m, cách Tòa thị chính và nhà thờ Đức Bà Paris chỉ 500m. Sau mỗi ngày đi học hay đi làm về, mình thường mang đồ ăn ra bờ sông ngồi ghế gỗ vừa ăn vừa ngắm dòng sông và những du thuyền Bateaux-Mouches chạy ngang qua. Trong những năm 2001-2015, nhiều lần mình đã trở lại Paris, đã trở lại những nơi mình đã sống, đã ngồi, đã đi lang thang... ở đó để được tưởng nhớ lại một thời quá khứ. Đúng là không có gì sung sướng bằng đi dạo trên đại lộ lộng lẫy nhất thủ đô (sông Seine) bằng những chiếc du thuyền Bateaux-Mouches. Mặc dù đã cho tất cả các con nhập quốc tịch và định cư tại Thụy Sĩ, nhưng mình vẫn luôn tâm niệm Paris mới là quê hương thứ 2 của gia đình mình. Lưu lại bài này để nhớ lại những năm tháng không thể nào quên ở Paris và mong sớm có ngày trở lại.

Nhớ Paris - Du thuyền Bateaux-Mouches tròn 70 tuổi

Tuấn Thảo - Được thành lập vào năm 1949, công ty Bateaux-Mouches nay đứng hạng thứ tư trong số các điểm thu hút du khách có bán vé ở Paris, chỉ sau Tháp Eiffel, Viện bảo tàng Louvre và Trung tâm văn hóa Pompidou. Theo ban quản lý Cục phát triển cảng giao thông đường thủy ở Paris, có tới 90 công ty lớn nhỏ khai thác hàng trăm chiếc thuyền trên sông Seine khu vực nội thành cũng như ngoại thành. Thế nhưng, du thuyền Bateaux-Mouches vẫn là công ty lớn nhất và lâu đời nhất.
Bateaux Mouches là công ty lâu đời nhất trong số các hãng du thuyền trên sông SeineTuấn Thảo / RFI

Được thành lập vào năm 1949, Bateaux Mouches mang tên của các xưởng đóng tàu trên bến sông thành phố Lyon, nay được gọi là GerlandTuấn Thảo / RFI

Theo lời cô Charlotte Bruel, giám đốc công ty và đồng thời là con gái của Jean Bruel, nhà sáng lập Bateaux-Mouches vào năm 1949, chỉ riêng cái tên ‘‘Bateaux-Mouches’’ đã là một biểu tượng sinh động của Paris. Đối với du khách nước ngoài, lần đầu tiên đến thủ đô, Pháp, họ muốn nhìn thấy tận mắt loại du thuyền này cũng như các tụ điểm du lịch khác Nhà thờ Đức Bà Paris, phố họa sĩ trên đồi Montmartre, Kim tự tháp Cung điện Louvre, ‘‘đồng hồ nhà ga’’ bảo tàng Orsay. Nói như vậy có nghĩa là du thuyền Bateaux-Mouches là một sinh hoạt hẳn hoi, chứ không chỉ đơn thuần là phưong tiện vận chuyển du khách.

Charlotte Bruel cho biết trong 70 năm hoạt động, công ty gia đình cô đã tiếp đón đủ loại thành phần du khách với hơn cả trăm quốc tịch khác nhau. Có lẽ cũng vì Bateaux-Mouches đã được đưa vào sách giáo khoa, hình ảnh được khai thác qua phim truyền hình hay điện ảnh, cho nên tuy là một thương hiệu cầu chứng, nhưng danh từ riêng này đã in đậm vào trong tâm trí của nhiều du khách nước ngoài, dù chưa thấy tận mắt, nhưng họ từng nghe đến rất nhiều.

Bateaux-Mouches đứng hạng tư trong số các điểm thu hút du khách, sau Tháp Eiffel, Bảo tàng Louvre và Trung tâm PompidouTuấn Thảo / RFI

Ngược dòng thời gian, lùi về năm 1949, ông Jean Bruel là người đầu tiên có sáng kiến tổ chức các chuyến du ngoạn bằng thuyền trên sông Seine. Ông là chủ xưởng đóng tàu, có máu phiêu lưu và đầu óc kinh doanh. Ông nội của Jean Bruel làm nghề thợ mộc chuyên đóng tàu bằng gỗ, còn ông ngoại hành nghề khai thác và vận chuyển gỗ từ vùng Dordogne xuống các miền lưu vực sông Rhône. Thời còn trẻ, ông Jean Bruel sống với gia đình trên một chiếc thuyền đậu bến sông Seine. Ý tưởng tổ chức cho khách đi du thuyền thưởng ngoạn hai dãy phố ven sông cũng nảy sinh từ đó.

Trong thời hậu chiến, ông mua chiếc thuyền cổ Vieux-Mouche, được đóng từ thời Hội chợ Triển lãm Toàn cầu năm 1867, ở đây ta có thể thấy chữ Mouche là một danh từ riêng, mang tên của các xưởng đóng tàu trên bến sông Rhône thành phố Lyon, nay được gọi là phố Gerland, chứ chữ Mouche không có liên quan gì tới ‘‘ruồi muỗi’’. Vào thời ấy, chiếc thuyền Vieux-Mouche đưa khách tham quan từ bến này sang bến kia, do các tòa nhà Hội chợ Toàn cầu được dựng dọc hai bờ sông Seine, tả ngạn cũng như hữu ngạn.

Hàng năm có khoảng 2,6 triệu lượt khách dùng thuyền Bateaux-Mouches để du ngoạn sông SeineTuấn Thảo / RFI

Khi thành lập ‘‘Compagnie des Bateaux-Mouches’’, ông đã đặt trụ sở công ty ngay ở bến cầu Alma dưới chân tháp Eiffel, nhưng ở phía đối diện tức là hữu ngạn, vì ngay từ đầu ông ý thức rằng, công ty sẽ hái ra tiền đầu tiên hết là nhờ vào toàn cảnh tháp Eiffel hùng vĩ, mà ông thường gọi là ‘‘Ngọn hải đăng của kinh đô ánh sáng’’. Bến Alma cũng có bãi đỗ xe khá rộng nên cũng dễ tiếp đón du khách đến bằng xe ca.

Năm 1951, ông Jean Bruel thực hiện cú quảng cáo ngoạn mục bằng cách triệu tập toàn bộ giới báo chí thử nghiệm chiếc thuyền đáy phẳng đầu tiên có gắn mui bằng kính thủy tinh, và như vậy du khách có thể ngồi bên trong ngắm cảnh chụp hình, ngay cả giữa mùa đông mà vẫn không sợ lạnh. Dọc hai mạn thuyền đều có gắn đèn để chiếu lên mặt tiền các dãy phố ven sông, và như vậy khách có thể dùng bữa tối hay giải khát trong một khung cảnh ấm cúng tuyệt hảo. Ngay từ lúc ra đời, Bateaux-Mouches’’ đã thành công rực rỡ, được đưa vào tự điển Larousse với định nghĩa : ‘‘thuyền du ngoạn ở Paris, dịch vụ giải trí trên sông Seine’’.

Nhờ tài kinh doanh của nhà sáng lập, công ty gia đình Bruel giờ đây có doanh thu lên tới 25 triệu € hàng nămTuấn Thảo / RFI

Khi qua đời vào năm 2003, hưởng thọ 86 tuổi, ông Jean Bruel đã để lại một di sản khá đồ sộ cho gia đình. Cô Charlotte Bruel lúc đầu không nghĩ sẽ nối nghiệp cha cô, nên đã chọn nghề họa sĩ và thiết kế, rốt cuộc cô lại ngồi vào ghế giám đốc điều hành công ty gia đình với khoảng 60 nhân viên thường trực, nhưng vào mùa cao điểm, công ty này tuyển dụng đến 600 nhân viên, tức cao gấp 10 lần.

70 năm sau ngày ra đời, công ty Bateaux-Mouches đã thay đổi triệt để hầu thích nghi với nhịp sống thời đại. Công ty sử dụng 6 ngoại ngữ để tiếp đón du khách. Ngoài khách ngoại quốc, cô Charlotte Bruel giờ đây cũng muốn thu hút thêm dân thủ dô Paris bằng cách tổ chức các buổi party trên nước, nơi du thuyền được biến thành những quán bar ‘‘rooftop’’ ngoài trời. Còn các bữa tiệc thịnh soạn nhất do đầu bếp hai sao Michelin Christian Etchebest tổ chức tại nhà hàng ‘‘Le Club’’ của công ty Bateaux-Mouches.

Tham quan Paris trên "Con đường đẹp nhất" thủ đô : câu nói bất hủ của ông Jean Bruel nay trỏ thành biểu tượng của Bateaux MouchesTuấn Thảo / RFI

Tuy rất thành công, doanh thu hiện thời của công ty này là 25 triệu € hàng năm, nhưng cô Charlotte Bruel vẫn rất quyến luyến với chiếc thuyền cổ xưa Vieux-Mouche mà cha cô đã mua cách đây đúng 70 năm. Con thuyền này giờ đây không còn được sử dụng, không còn gắn động cơ ở trong khoang, nhưng cô không nỡ lòng nào bỏ chiếc thuyền xưa, vì nó gắn liền với rất nhiều kỷ niệm. Trong số kỷ niệm đó, cô vẫn nhớ mãi câu nói của ông bố : con đường đẹp nhất Paris không phải là Champs-Élysées mà chính là dòng sông Seine. Và có lẽ không có gì bằng đi dạo trên đại lộ lộng lẫy nhất thủ đô với du thuyền Bateaux-Mouches.