'Chuỗi cung ứng gián đoạn, nhân công thiếu, giá lên...'

Kinh tế VN: 'Chuỗi cung ứng còn gián đoạn, nhân công thiếu, giá lên khiến tăng trưởng giảm'

Báo Nhật Bản Nikkei Asia có bài mô tả các nhà máy ở Việt Nam tiếp tục gặp khó khăn trong sản xuất vì chuỗi cung ứng gián đoạn và thiếu nhân công. Bài "Vietnam's factory operations hit as supply chain snags multiply" cũng nhắc đến vấn đề giá thành phẩm, phụ kiện tăng khiến việc phục hồi kinh tế ở Việt Nam sau dịch Covid chịu tác động xấu.

Công nhân làm việc trong một dây chuyền sản xuất tại Công ty May 10 ở ngoại thành Hà Nội.

Dù không bị chiến tranh tại Ukraine gây ảnh hưởng trực tiếp, nhưng Việt Nam chịu cảnh Trung Quốc tạm "bế quan toả cảng" trong một số ngành nghề để chống Covid, gây thiếu nguyên vật liệu cho hàng sản xuất ở Việt Nam.

Tờ báo, trong bài hôm 11/04/2022 nêu ví dụ một công ty VN (Vulcan Augmetics) phải cố gắng tìm nguồn cung ứng nội địa vì đầu Trung Quốc không bán hàng sang cho họ được, theo bà Trịnh Khánh Hạ, người đồng sáng lập công ty.

Các báo Việt Nam thời gian qua cũng theo sát tin về tình hình xuất nhập khẩu ở Trung Quốc, và đưa tin cả về chuyện trong hai tháng đầu 2022 Trung Quốc giảm nhập năng lượng - dấu hiệu của sản xuất chậm lại, và việc kiểm soát khó khăn với dòng hàng xuất khẩu từ VN qua biên giới đường bộ.

Trang Nikkei Asia còn nhìn vào nạn thiếu lao động ở các khu công nghiệp phía Nam của VN, từ ngành may mặc đến làm bia, dịch vụ chế biến.

Tại nhà máy bia thủ công East West Brewing, nhà sáng lập Trương Thế Lộc nói với Nikkei rằng "các nhân viên đang làm phải nhận ca thay thế cho các vị trí trống trong lúc chờ tuyển người".

Đây không phải là chuyện mới vì các báo Việt Nam đã xác nhận việc "chuỗi cung ứng lao động đứt gãy".

Chưa thể quá lạc quan sau đại dịch

Tại Bắc Giang, vấn đề là tuy người lao động quay lại nhưng số nghỉ ốm vì lây nhiễm Covid lại cao, tác động xấu tới sản xuất.

"Đây cũng là lý do mà nhiều doanh nghiệp xuất khẩu chưa dám nhận đơn hàng. Doanh nghiệp cũng đã có nhiều phương án để hàn gắn chuỗi lao động", một tờ báo ở VN cho biết.

Nguồn này cũng cho hay chỉ riêng tại TPHCM, năm 2022, "các nhà máy thiếu 50.000 - 70.000 lao động. Riêng 18 khu công nghiệp, khu chế xuất và khu công nghệ cao Thành phố thiếu khoảng 30.000 lao động. TPHCM cũng đã cho F1 được đi làm trở lại" nhằm bù vào nhu cầu thiếu người.

Tuy thế, trang Nikkei nói cả chiến sự Ukraine khiến chuỗi cung ứng và giá năng lượng toàn cầu bị ảnh hưởng, tại VN, vấn đề cấp thời là sự "bất an" về tình hình 'zero Covid' ở Trung Quốc.

Giá cả tăng và nguyên vật liệu cũng tăng với các ngành công nghiệp ở VN và ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế.

Cùng lúc, lãnh đạo Việt Nam tin tưởng mạnh vào cơ hội phục hồi kinh tế nước này.

Hôm 07/04/2022, trang web Đảng Cộng sản VN chạy tựa "Kinh tế Việt Nam sẵn sàng hồi phục mạnh mẽ trong năm 2022 và 2023", và nhắc đến các biện pháp thúc đẩy phát triển kinh tế của chính phủ.

Bên cạnh đó, các tiền đề cho việc phục hồi này, theo trang web trên, là "tỷ lệ tiêm chủng COVID-19 cao của Việt Nam, chuyển hướng tiếp cận linh hoạt hơn trong kiểm soát đại dịch, thương mại tiếp tục mở rộng..."

Một số biện pháp, như tăng giờ làm của công nhân, bị một số nhà quan sát phê phán, vì như thế là làm "kiệt sức người lao động".

Bộ Lao động VN có ra Thông tư số 18/2021/TT-BLĐTBXH quy định về thì giờ làm việc, giờ nghỉ ngơi đối với người lao động, có hiệu lực từ 1/02/2022.

Một bài trên BBC News Tiếng Việt đầu tháng 4 nêu ra rằng một số điều khoản quan trọng trong Thông tư này là: giờ làm việc tối đa (kể cả giờ làm thêm) mỗi tuần được phép tới 72 giờ; tổng số giờ làm thêm trong năm được lên tới 300 giờ.

"Quy định giờ làm việc này không phân biệt ngành nghề, công việc có nguy hiểm, nặng nhọc, độc hại hay không. Quy định cũng không hạn chế thời gian có hiệu lực. Đáng chú ý là Thông tư này vẫn quy định giờ làm thêm tối đa trong 1 tháng là 40 giờ." (xem: Chiến tranh Ukraine và quy định tăng giờ làm cùng đánh vào công nhân VN ).

Và các con số ghi nhận được xem ra chưa lạc quan tới như vậy về chuyện phục hồi kinh tế nhanh.

Số liệu chính thức của Hải quan và Tổng cục Thống kê VN cho biết nhập khẩu giảm 13,8% giữa tháng 1 và 2, còn tăng trưởng kinh tế giảm xuống 5,03% trong Q1, so với cùng kỳ năm ngoái, và giảm từ mức 5,22% của Q4 năm ngoái, theo Nikkei Asia.

Năm 2021, tăng trưởng GDP của Việt Nam giảm xuống 2,6%, so với 2,9% năm 2020.

Tuy thế, việc thay đổi chính sách chống dịch Covid, từ kiểm soát hà khắc, thiếu khoa học, sang tăng cường tiêm vaccine và nới dần đi lại, mở cửa kinh tế khiến nước này "thoát ra trước", so với tình cảnh của Trung Quốc hiện nay.

Chính sách kiên định 'zero Covid' đang khiến Trung Quốc khóa chặt một số đô thị lớn, buộc sản xuất ngưng trệ, thậm chí ngừng hẳn và du lịch hiện bị thu hẹp đáng kể.

https://www.bbc.com/vietnamese/business-61083466