Có nên sử dụng vaccine AstraZeneca không?
Vaccine AstraZeneca (AZ) là vaccine vectơ adenovirus được phát triển để phòng ngừa chủng virus corona. AZ đã được cấp phép bán hàng hoặc ủy quyền khẩn cấp tại hơn 50 quốc gia và khu vực trên thế giới. Làm thế nào để vaccine AZ chống lại Covid-19? Tác dụng phụ là gì? Trước và sau khi tiêm phòng cần lưu ý những gì? Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết.
1) Nguyên lý hoạt động của vaccine AstraZeneca là gì?
Các vaccine hiện có trên thị trường hoặc đang được phát triển được chia thành 4 loại: vaccine mRNA, vaccine vectơ adenovirus, vaccine tiểu đơn vị protein và vaccine bất hoạt.
Vaccine AZ là vaccine vectơ adenovirus. Nguyên tắc của nó là sử dụng adenovirus (một loại virus vô hại khác với virus corona) làm "vectơ" để chèn gen của protein tăng đột biến coronavirus vào đó, sau đó vận chuyển nó sang người. Khi đó, hệ thống miễn dịch của cơ thể sẽ phản ứng và tạo ra kháng thể. Lần tới khi bạn gặp phải một loại virus corona thực sự, các kháng thể sẽ có thể loại bỏ virus.
2) Hiệu quả bảo vệ về lý thuyết của vaccine AstraZeneca
Khả năng bảo vệ của vaccine sẽ được thay đổi và điều chỉnh tùy theo các lĩnh vực thử nghiệm lâm sàng khác nhau, các điều kiện thử nghiệm khác nhau và các đối tượng khác nhau.
Một phân tích toàn diện về các thử nghiệm lâm sàng giai đoạn III của vaccine AZ tại Vương quốc Anh, Brazil và Nam Phi cho thấy khả năng bảo vệ tổng thể của các đối tượng sau hai liều vaccine AZ là 67%. Nếu hoàn thành liều tiêm chủng thứ hai cách nhau hơn 12 tuần, khả năng bảo vệ tổng thể có thể tăng lên 81%.
Hiện nay, Tổ chức Y tế Thế giới WHO đã công bố rằng, vaccine AZ có khả năng bảo vệ 63% đối với các bệnh nhiễm trùng có triệu chứng, và cho biết việc kéo dài thời gian giữa hai lần tiêm chủng có thể tăng khả năng bảo vệ.
Trong thử nghiệm lâm sàng giai đoạn III của vaccine AZ tại Hoa Kỳ, thống kê cho thấy khả năng bảo vệ tổng thể là 76%, và khả năng bảo vệ để tránh khỏi các trường hợp nặng là 100%. Đối với nhóm trên 65 tuổi, hiệu quả ngăn ngừa đạt 85%.
3) Vaccine AstraZeneca đủ hiệu quả chống lại các biến thể không?
Sự đột biến của virus có thể ảnh hưởng đến khả năng bảo vệ của vaccine. Hiện tại, virus corona đã xuất hiện các biến thể mới ở Anh, Nam Phi; ngoài ra còn các biến thể ở Brazil, biến thể Ấn Độ và biến thể California ở Hoa Kỳ.
Đối với hiệu quả của vaccine AZ trong việc ngăn ngừa các loại virus biến thể, một số nghiên cứu đã cung cấp dữ liệu liên quan.
Vào tháng 4 năm nay, một nghiên cứu trên tạp chí The Lancet đã chỉ ra rằng vaccine AZ có khả năng bảo vệ 70.4% trước biến thể B.1.1.7 của Anh. Một bài báo khác trên "Tạp chí Y học New England" (NEJM) cho thấy, hiệu quả bảo vệ của vaccine AZ chống lại biến thể Nam Phi của virus B.1.351, là khoảng 10.4%.
Trong khi đó, khả năng bảo vệ của vaccine AZ đối với các loại virus biến thể khác vẫn cần phải nghiên cứu thêm.
4) Các tác dụng phụ sau khi tiêm vaccine AstraZeneca là gì?
Các tác dụng phụ sau khi tiêm vaccine AZ cũng giống như các vaccine khác, được chia thành tác dụng phụ tại chỗ và tác dụng phụ toàn thân.
Các tác dụng phụ tại chỗ bao gồm đau, nhức, rát, ngứa hoặc đỏ tại chỗ tiêm; tác dụng phụ toàn thân thường bao gồm mệt mỏi, nhức đầu, sốt, ớn lạnh, đau cơ, đau khớp, buồn nôn, nôn, tiêu chảy v.v. Các triệu chứng này thường hết trong vài ngày.
Cũng có một số người bị tác dụng phụ như chán ăn, chóng mặt, sưng hạch, đổ mồ hôi nhiều, da nổi mẩn đỏ.
5 loại triệu chứng huyết khối liên quan đến vaccine AstraZeneca
Một số rất nhỏ những người được tiêm vaccine AZ sẽ có những tác dụng phụ hiếm gặp như huyết khối và giảm tiểu cầu, và hầu hết là phụ nữ dưới 55 tuổi.
Huyết khối do vaccine AZ khác với huyết khối thông thường, phần lớn huyết khối xảy ra ở các tĩnh mạch não và một số ít xảy ra ở bụng, gan v.v. Khi cục máu đông hình thành ở các bộ phận khác nhau của cơ thể, sẽ có các triệu chứng khác nhau.
Nếu 5 triệu chứng sau đây xảy ra trong vòng 3 tuần sau khi tiêm vaccine AZ, hãy cảnh giác với khả năng hình thành huyết khối và đi khám càng sớm càng tốt:
Có một số chống chỉ định đối với việc chủng ngừa AZ và các quốc gia khác nhau có thể có những khuyến cáo hơi khác nhau về vấn đề này.
3 loại người sau đây không nên tiêm vaccine AZ:
Vaccine AZ là vaccine vectơ adenovirus. Nguyên tắc của nó là sử dụng adenovirus (một loại virus vô hại khác với virus corona) làm "vectơ" để chèn gen của protein tăng đột biến coronavirus vào đó, sau đó vận chuyển nó sang người. Khi đó, hệ thống miễn dịch của cơ thể sẽ phản ứng và tạo ra kháng thể. Lần tới khi bạn gặp phải một loại virus corona thực sự, các kháng thể sẽ có thể loại bỏ virus.
2) Hiệu quả bảo vệ về lý thuyết của vaccine AstraZeneca
Khả năng bảo vệ của vaccine sẽ được thay đổi và điều chỉnh tùy theo các lĩnh vực thử nghiệm lâm sàng khác nhau, các điều kiện thử nghiệm khác nhau và các đối tượng khác nhau.
Một phân tích toàn diện về các thử nghiệm lâm sàng giai đoạn III của vaccine AZ tại Vương quốc Anh, Brazil và Nam Phi cho thấy khả năng bảo vệ tổng thể của các đối tượng sau hai liều vaccine AZ là 67%. Nếu hoàn thành liều tiêm chủng thứ hai cách nhau hơn 12 tuần, khả năng bảo vệ tổng thể có thể tăng lên 81%.
Hiện nay, Tổ chức Y tế Thế giới WHO đã công bố rằng, vaccine AZ có khả năng bảo vệ 63% đối với các bệnh nhiễm trùng có triệu chứng, và cho biết việc kéo dài thời gian giữa hai lần tiêm chủng có thể tăng khả năng bảo vệ.
Trong thử nghiệm lâm sàng giai đoạn III của vaccine AZ tại Hoa Kỳ, thống kê cho thấy khả năng bảo vệ tổng thể là 76%, và khả năng bảo vệ để tránh khỏi các trường hợp nặng là 100%. Đối với nhóm trên 65 tuổi, hiệu quả ngăn ngừa đạt 85%.
3) Vaccine AstraZeneca đủ hiệu quả chống lại các biến thể không?
Sự đột biến của virus có thể ảnh hưởng đến khả năng bảo vệ của vaccine. Hiện tại, virus corona đã xuất hiện các biến thể mới ở Anh, Nam Phi; ngoài ra còn các biến thể ở Brazil, biến thể Ấn Độ và biến thể California ở Hoa Kỳ.
Đối với hiệu quả của vaccine AZ trong việc ngăn ngừa các loại virus biến thể, một số nghiên cứu đã cung cấp dữ liệu liên quan.
Vào tháng 4 năm nay, một nghiên cứu trên tạp chí The Lancet đã chỉ ra rằng vaccine AZ có khả năng bảo vệ 70.4% trước biến thể B.1.1.7 của Anh. Một bài báo khác trên "Tạp chí Y học New England" (NEJM) cho thấy, hiệu quả bảo vệ của vaccine AZ chống lại biến thể Nam Phi của virus B.1.351, là khoảng 10.4%.
Trong khi đó, khả năng bảo vệ của vaccine AZ đối với các loại virus biến thể khác vẫn cần phải nghiên cứu thêm.
4) Các tác dụng phụ sau khi tiêm vaccine AstraZeneca là gì?
Các tác dụng phụ sau khi tiêm vaccine AZ cũng giống như các vaccine khác, được chia thành tác dụng phụ tại chỗ và tác dụng phụ toàn thân.
Các tác dụng phụ tại chỗ bao gồm đau, nhức, rát, ngứa hoặc đỏ tại chỗ tiêm; tác dụng phụ toàn thân thường bao gồm mệt mỏi, nhức đầu, sốt, ớn lạnh, đau cơ, đau khớp, buồn nôn, nôn, tiêu chảy v.v. Các triệu chứng này thường hết trong vài ngày.
Cũng có một số người bị tác dụng phụ như chán ăn, chóng mặt, sưng hạch, đổ mồ hôi nhiều, da nổi mẩn đỏ.
5 loại triệu chứng huyết khối liên quan đến vaccine AstraZeneca
Một số rất nhỏ những người được tiêm vaccine AZ sẽ có những tác dụng phụ hiếm gặp như huyết khối và giảm tiểu cầu, và hầu hết là phụ nữ dưới 55 tuổi.
Huyết khối do vaccine AZ khác với huyết khối thông thường, phần lớn huyết khối xảy ra ở các tĩnh mạch não và một số ít xảy ra ở bụng, gan v.v. Khi cục máu đông hình thành ở các bộ phận khác nhau của cơ thể, sẽ có các triệu chứng khác nhau.
Nếu 5 triệu chứng sau đây xảy ra trong vòng 3 tuần sau khi tiêm vaccine AZ, hãy cảnh giác với khả năng hình thành huyết khối và đi khám càng sớm càng tốt:
- Đau đầu dai dẳng và dữ dội, mờ mắt, bất tỉnh hoặc động kinh
- Các nốt xuất huyết, vết bầm tím… trên da không phải chỗ tiêm.
- Đau ngực hoặc khó thở
- Sưng và đau ở chân
- Đau bụng dai dẳng
Có một số chống chỉ định đối với việc chủng ngừa AZ và các quốc gia khác nhau có thể có những khuyến cáo hơi khác nhau về vấn đề này.
3 loại người sau đây không nên tiêm vaccine AZ:
- Dị ứng với bất kỳ thành phần nào trong vaccine.
- Sau liều chủng ngừa đầu tiên, một phản ứng dị ứng nghiêm trọng xảy ra.
- Sau liều vaccine đầu tiên, một chứng huyết khối hiếm gặp kèm theo giảm tiểu cầu xuất hiện.
- Bệnh nhân sốt và bệnh cấp tính, từ trung bình đến nặng chỉ được tiêm vaccine cho đến khi tình trạng bệnh ổn định.
- Những người đã bị giảm tiểu cầu hoặc bất thường về chức năng đông máu nên đánh giá cẩn thận nguy cơ hình thành huyết khối sau khi tiêm.
- Những người bị suy giảm chức năng miễn dịch hoặc điều trị ức chế miễn dịch có thể ảnh hưởng đến tác dụng bảo vệ của vaccine do phản ứng miễn dịch yếu.
- Phụ nữ đang mang thai hoặc có khả năng mang thai, cũng như phụ nữ đang cho con bú cần phải hỏi bác sĩ để đánh giá xem họ có thể được chủng ngừa hay không.
- Những bệnh nhân đang dùng thuốc tránh thai hoặc đang điều trị bằng liệu pháp hormone nên hoãn tiêm chủng.
- Không được sử dụng đồng thời các loại vaccine khác và không được sử dụng luân phiên vaccine của các nhãn hiệu khác.
- Nghỉ ngơi tại chỗ, theo dõi cơ thể ít nhất 30 phút và rời đi sau khi xác nhận rằng không còn triệu chứng sau tiêm.
- Những người sử dụng thuốc chống kết tập tiểu cầu hoặc thuốc chống đông máu, hoặc có chức năng đông máu bất thường, nên tạo áp lực lên vết tiêm ít nhất 2 phút sau khi tiêm chủng, đồng thời quan sát tình trạng chảy máu và tụ máu.
- Sau khi tiêm phòng có thể có phản ứng sốt, thân nhiệt cao hơn 38 độ C, khoảng hai ngày sau sẽ thuyên giảm. Nếu sốt kéo dài hơn 48 giờ, hoặc các phản ứng dị ứng nghiêm trọng khác, hãy tìm kiếm sự chăm sóc y tế càng sớm càng tốt.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét