Mỹ: Tự do học thuật lùi bước trước sức ép chính trị

Mỹ: Tự do học thuật lùi bước trước sức ép chính trị

Columbia đầu hàng Trump: Phải chi hơn 220 triệu USD để giữ hơn 400 triệu USD tiền tài trợ nghiên cứu từ liên bang . Trong bối cảnh nước Mỹ đang bị chia rẽ sâu sắc bởi các quan điểm về xung đột Israel–Palestine, câu chuyện Columbia – và lựa chọn của Harvard – phản ánh rõ nét thế lưỡng nan mà các trường đại học danh tiếng đang đối mặt: giữa tự do học thuật và sức ép chính trị ngày càng rõ rệt từ Washington.

Đại học Columbia – một trong những biểu tượng học thuật hàng đầu nước Mỹ – vừa phải chấp nhận một thỏa thuận trị giá hơn 220 triệu USD với chính quyền Tổng thống Donald Trump để giữ lại nguồn tài trợ nghiên cứu liên bang, sau khi bị cáo buộc “bất lực” trong việc ngăn chặn làn sóng bài Do Thái đang lan rộng trong khuôn viên trường.

Theo AP đưa tin ngày 24 Tháng Bảy, trường sẽ chi 200 triệu USD trong ba năm để khôi phục các khoản tài trợ đã bị đóng băng, cùng với 21 triệu USD nữa để dàn xếp điều tra từ Ủy ban Cơ hội Việc làm Bình đẳng (EEOC). Đây là kết quả của hàng tháng trời đàm phán căng thẳng giữa Columbia và Nhà Trắng, trong bối cảnh phong trào biểu tình chống Israel leo thang tại các đại học Mỹ sau khi xung đột giữa Israel và Hamas bùng phát hồi tháng 10.2023.

Phát biểu sau khi thỏa thuận được ký kết hôm 23 Tháng Bảy, quyền Hiệu trưởng Columbia – bà Claire Shipman – thừa nhận đây là “một bước ngoặt quan trọng” sau chuỗi ngày đại học này bị đặt dưới “ống kính giám sát gắt gao” từ liên bang, giữa lúc nội bộ trường cũng rối ren vì các bất ổn về tổ chức.

Thỏa thuận bao gồm một danh sách dài các yêu cầu cải tổ mà chính quyền Tổng thống Trump đưa ra, trong đó có việc tái cấu trúc quy trình kỷ luật sinh viên, triển khai định nghĩa mới về hành vi bài Do Thái, và tăng cường kiểm soát biểu tình trong khuôn viên trường. Một ngày trước đó, Columbia cũng đã ban hành loạt án kỷ luật đối với những sinh viên tham gia các cuộc biểu tình chống Israel, theo AFP.

Việc Columbia chấp nhận điều kiện của chính quyền Trump được coi là động thái mang tính “đầu hàng”, nhưng là điều buộc phải làm trong bối cảnh nguy cơ mất trắng hơn 400 triệu USD tài trợ nghiên cứu từ liên bang – một con số khổng lồ có thể khiến trường này thiệt hại hàng tỉ USD trong những năm tới.

Đáng chú ý, không phải tất cả các trường Ivy League (những trường đại học nổi tiếng với chất lượng giáo dục xuất sắc, lịch sử lâu đời và danh tiếng toàn cầu) đều chọn cúi đầu. Đại học Harvard – cũng nằm trong tầm ngắm của Nhà Trắng vì các vụ biểu tình tương tự – lại chọn cách đối đầu, đưa chính phủ Trump ra tòa để phản bác các cáo buộc và bảo vệ quyền tự chủ học thuật.

Sự kiện này đánh dấu một cột mốc đáng nhớ trong mối quan hệ giữa chính quyền Trump và các đại học Mỹ, đặc biệt là khi Nhà Trắng đang ngày càng siết chặt điều kiện tài trợ liên bang dựa trên lập trường chính trị – xã hội của các trường. Với thỏa thuận vừa đạt được, Columbia có thể tạm thời giữ lại dòng tiền quý báu từ chính phủ, nhưng cái giá phải trả là sự điều chỉnh sâu sắc trong cách hành xử và quản trị nội bộ, đặc biệt đối với các vấn đề nhạy cảm như chính trị quốc tế và nhân quyền.

Đại học Columbia đồng ý chi hơn 220 triệu đô la trong thỏa thuận với chính quyền Trump nhằm khôi phục nguồn tài trợ liên bang

Betsy Klein - CẬP NHẬT NGÀY 24 THÁNG 7 NĂM 2025

Hôm thứ Tư, Đại học Columbia thông báo rằng họ đã đạt được thỏa thuận với chính quyền Trump sau nhiều tháng đàm phán để khôi phục nguồn tài trợ liên bang cho trường, một động thái được chính quyền mô tả là "một bước ngoặt lớn" trong cuộc chiến chống lại giáo dục đại học tinh hoa.

Theo các điều khoản của thỏa thuận nhằm giải quyết một số cuộc điều tra liên bang về cáo buộc trường vi phạm luật chống phân biệt đối xử, Đại học Columbia không thừa nhận hành vi sai trái nhưng đồng ý trả cho chính phủ khoản tiền dàn xếp 200 triệu đô la trong ba năm và thêm 21 triệu đô la để giải quyết các cuộc điều tra của Ủy ban Cơ hội Việc làm Bình đẳng Hoa Kỳ.

Đổi lại, trường đại học cho biết trong tuyên bố của mình, "phần lớn các khoản tài trợ liên bang đã bị chấm dứt hoặc tạm dừng vào tháng 3 năm 2025 sẽ được khôi phục và Columbia sẽ được tiếp cận hàng tỷ đô la tài trợ hiện tại và tương lai."

Columbia cho biết thỏa thuận này cũng hệ thống hóa các thay đổi chính sách mà trường đã công bố vào tháng 3 sau khi khoản tài trợ liên bang 400 triệu đô la bị thu hồi do các cuộc biểu tình trong khuôn viên trường, bao gồm các hạn chế biểu tình, các quy trình kỷ luật mới và việc xem xét lại ngay lập tức chương trình giảng dạy về Trung Đông.

"Mặc dù Columbia không thừa nhận hành vi sai trái với thỏa thuận giải quyết này, nhưng các nhà lãnh đạo của trường đã nhiều lần thừa nhận rằng sinh viên và giảng viên Do Thái đã trải qua những sự cố đau đớn, không thể chấp nhận được, và việc cải cách là cần thiết," trường đại học cho biết.

Một giám sát viên độc lập sẽ giám sát việc thực hiện thỏa thuận.

“Thỏa thuận được soạn thảo cẩn thận để bảo vệ các giá trị định hình nên chúng tôi và cho phép quan hệ đối tác nghiên cứu thiết yếu của chúng tôi với chính phủ liên bang được khôi phục đúng hướng”, Quyền Hiệu trưởng trường đại học Claire Shipman cho biết trong một tuyên bố. “Quan trọng là, nó bảo vệ sự độc lập của chúng tôi, một điều kiện tiên quyết cho sự xuất sắc trong học thuật và khám phá học thuật, một công việc thiết yếu đối với lợi ích công cộng”.

Tuy nhiên, trường đại học đã đồng ý cung cấp cho chính quyền Trump quyền truy cập vào “tất cả dữ liệu và thông tin liên quan để đánh giá nghiêm ngặt việc tuân thủ cam kết tuyển dụng và tuyển sinh dựa trên thành tích”, một quan chức cấp cao của Nhà Trắng cho biết.

Vị quan chức này nói thêm rằng thỏa thuận “yêu cầu xem xét toàn diện danh mục các chương trình của Columbia tại các khu vực, bắt đầu với các chương trình liên quan đến Trung Đông”.

Và theo vị quan chức này, trường đã đồng ý xem xét lại quy trình tuyển sinh và “tăng cường giám sát sinh viên quốc tế”. Vị quan chức này cho biết Columbia sẽ “đánh giá lý do ứng viên muốn học tập tại Hoa Kỳ, đồng thời chia sẻ dữ liệu liên quan với Chính phủ Liên bang”.

Tổng thống Donald Trump đã ăn mừng thỏa thuận này trong một bài đăng trên Truth Social tối thứ Tư, trong đó ông cảm ơn Bộ trưởng Giáo dục Linda McMahon vì những đóng góp của bà cho thỏa thuận và khen ngợi Columbia "vì đã đồng ý làm điều đúng đắn".

Ông nói thêm: "Nhiều trường đại học khác đã gây tổn hại đến rất nhiều người, đã đối xử bất công và bất chính, và đã sử dụng sai mục đích tiền liên bang, phần lớn là từ chính phủ của chúng ta, sắp bị đóng cửa".

Columbia đối mặt với những khó khăn tài chính

Trong một thông điệp gửi cộng đồng Columbia vào tối thứ Tư, bà Shipman lưu ý rằng áp lực tài chính đối với trường đã vượt ra ngoài khoản đóng băng tài trợ 400 triệu đô la.

"Chúng tôi không chỉ chứng kiến 400 triệu đô la tiền tài trợ liên bang bị đóng băng, mà còn phần lớn trong số 1,3 tỷ đô la tiền tài trợ liên bang hàng năm của chúng tôi bị tạm dừng. Viễn cảnh điều này tiếp tục vô thời hạn, cùng với khả năng mất đi các nhà khoa học hàng đầu, sẽ gây nguy hiểm cho vị thế của chúng tôi là một tổ chức nghiên cứu hàng đầu thế giới", bà viết trong thư.

Trong cuộc phỏng vấn đầu tiên kể từ khi thỏa thuận được công bố, Shipman đã coi việc đóng băng ngân sách liên bang là một mối đe dọa hiện hữu đối với trường đại học và cần được giải quyết, đồng thời cho rằng việc đạt được thỏa thuận với Nhà Trắng là "con đường có trách nhiệm".

"Nghị quyết này thực sự sẽ cho phép chúng ta lật sang một trang mới sau giai đoạn bất ổn sâu sắc của trường", bà nói với Kate Bolduan của CNN hôm thứ Năm.

Shipman đã bảo vệ trường khỏi những cáo buộc rằng trường đã đầu hàng chính quyền Trump.

"Câu chuyện miêu tả điều này như một tình huống nhị nguyên, giữa lòng dũng cảm và sự đầu hàng, là hoàn toàn sai lầm. Nó quá đơn giản. Đây là một vấn đề thực sự, thực sự phức tạp, và tôi sẽ lập luận hết lần này đến lần khác rằng việc lựa chọn lắng nghe, lựa chọn cố gắng giải quyết vấn đề bằng tất cả những gì chúng ta đang bị đe dọa không phải là đầu hàng. Nó vô cùng khó khăn", Shipman cho biết.

Shipman cho biết nhóm của bà đã cân nhắc khả năng kiện chính quyền Trump ra tòa nhưng nhận thấy mối đe dọa về thiệt hại lâu dài là quá nghiêm trọng.

“Chúng tôi đã cân nhắc kỹ lưỡng về điều đó, và chúng tôi thấy rằng chúng tôi có thể đạt được một số chiến thắng ngắn hạn, nhưng chúng tôi lo ngại rằng chúng tôi sẽ phải chịu thiệt hại lâu dài. Ví dụ, chúng tôi có thể phải đối mặt với việc mất đi bất kỳ mối quan hệ nào trong tương lai với chính phủ liên bang trong những năm tới, và điều đó thực sự đồng nghĩa với việc chấm dứt sứ mệnh nghiên cứu mà chúng tôi đang thực hiện như chúng ta đã biết”, bà nói.

Quyền chủ tịch coi thỏa thuận này là một sự “thiết lập lại” mối quan hệ của Columbia với chính phủ liên bang, mô tả “cuộc thảo luận sâu sắc và đàm phán gần như từng chữ một” với Nhà Trắng trong nhiều tháng – một quá trình mà bà nói là “mất nhiều thời gian hơn dự kiến”.

Tháng trước, Shipman mô tả áp lực tài chính mà trường đại học đang phải đối mặt do chiến dịch của chính quyền là “ngày càng nghiêm trọng”.

“Các nhà khoa học hàng đầu của Columbia đang phải đối mặt với sự suy tàn của hàng thập kỷ nghiên cứu. Các nghiên cứu sinh, nghiên cứu sinh sau tiến sĩ, nhà nghiên cứu giữa sự nghiệp, và các nhà khoa học danh tiếng, đã thành danh, tất cả đều có những đột phá được thế giới ca ngợi trong phút chốc bị cắt ngân sách ngay sau đó. Chúng ta đang có nguy cơ đạt đến điểm tới hạn trong việc bảo tồn sự xuất sắc trong nghiên cứu và công việc chúng ta làm vì nhân loại”, Shipman nói.

‘Lộ trình cho các trường đại học ưu tú’

Chính quyền Trump tin rằng thỏa thuận này có thể đóng vai trò là bản thiết kế cho các trường khác.

McMahon ca ngợi kết quả này là một “sự thay đổi lớn trong cuộc chiến của quốc gia chúng ta nhằm buộc các tổ chức nhận tiền thuế của người dân Mỹ phải chịu trách nhiệm về hành vi phân biệt đối xử và quấy rối bài Do Thái”, và cho biết những cải cách của trường đánh dấu “một lộ trình cho các trường đại học ưu tú mong muốn lấy lại niềm tin của công chúng Mỹ bằng cách tiếp tục cam kết tìm kiếm sự thật, công trạng và tranh luận dân chủ”.

“Tôi tin rằng những cải cách này sẽ lan tỏa khắp lĩnh vực giáo dục đại học và thay đổi văn hóa đại học trong nhiều năm tới”, McMahon nói.

Các trường đại học danh tiếng như Columbia và Đại học Harvard, cùng nhiều trường khác, đã phải đối mặt với áp lực mạnh mẽ từ chính quyền Trump trong việc trấn áp nạn bài Do Thái trong khuôn viên trường – nếu không sẽ đối mặt với nguy cơ mất đi nguồn tài trợ đáng kể từ liên bang. Nỗ lực này là một phần trong nỗ lực rộng rãi của chính quyền nhằm thay đổi chính sách tại các trường đại học – bao gồm cả các sáng kiến về Đa dạng, Công bằng và Hòa nhập cùng các sáng kiến khác – mà Trump coi là một vấn đề chính trị có lợi. Tuy nhiên, đây cũng là vấn đề đặt ra những câu hỏi lớn về tự do học thuật và vai trò của chính phủ liên bang trong các khuôn viên trường đại học.

Một quan chức Nhà Trắng đã ca ngợi khoản dàn xếp 21 triệu đô la cho các cuộc điều tra của Ủy ban Cơ hội Việc làm Bình đẳng Hoa Kỳ là “khoản dàn xếp công khai về phân biệt đối xử trong việc làm lớn nhất trong gần 20 năm”. Theo vị quan chức này, số tiền đó sẽ “giải quyết các cáo buộc vi phạm quyền công dân đối với nhân viên người Do Thái của Đại học Columbia xảy ra trong khuôn viên trường sau vụ tấn công khủng bố Hamas ngày 7 tháng 10 năm 2023”.

Một quan chức cấp cao trong chính quyền nói với CNN hôm thứ Năm rằng số tiền 200 triệu đô la sẽ được chuyển cho Bộ Tài chính Hoa Kỳ.

Khi được hỏi cụ thể hơn, vị quan chức này cho biết: "Số tiền này sẽ được lưu giữ trong Kho bạc Hoa Kỳ, nhưng cần phải có một khoản phân bổ cụ thể để chi tiêu vào việc gì đó", sau đó nói thêm rằng trọng tâm chính sách của khoản tiền này sẽ là các trường dạy nghề và chương trình học nghề.

Tháng trước, CNN đưa tin rằng chính quyền đang tiến gần đến một thỏa thuận với Columbia, và hội đồng quản trị của trường đã họp vào đầu tháng 7 để xem xét các điều khoản của thỏa thuận, theo một nguồn tin thân cận.

Trường đại học, vốn đang phải đối mặt với cuộc điều tra về cách xử lý vấn đề bài Do Thái trong khuôn viên trường, đã có cách tiếp cận ít gây hấn hơn Harvard trong quá trình tìm cách đạt được thỏa thuận, và một nguồn tin thân cận với vấn đề này nói với CNN rằng chính quyền dễ chấp nhận các điều khoản do Columbia đề xuất hơn trong các cuộc đàm phán hậu trường. Nguồn tin cho biết vào tháng 6, chính quyền Trump đã đe dọa sẽ rút giấy phép công nhận của trường đại học vì các chính sách mà họ cho là vi phạm luật phân biệt đối xử.

Khi được hỏi về tình hình đàm phán, Trump đã nói với CNN hồi đầu tháng này: "Tôi nghĩ chúng ta có thể sẽ dàn xếp với Harvard. Chúng ta có thể sẽ dàn xếp với Columbia. Họ rất muốn dàn xếp. Không cần phải vội."

Khi được hỏi khoản tiền dàn xếp sẽ là bao nhiêu, Trump trả lời: "Rất nhiều tiền."

Một nguồn tin liên quan đến phản ứng của các trường đại học đối với chính quyền đã nói với CNN tháng trước rằng Nhà Trắng đang tìm cách đạt được thỏa thuận với một trường đại học danh tiếng.

"Họ muốn một trường đại học có thương hiệu thực hiện một thỏa thuận giống như các công ty luật đã thực hiện một thỏa thuận không chỉ bao gồm chủ nghĩa bài Do Thái và các cuộc biểu tình, mà còn cả DEI và sự đa dạng về trí tuệ," người này nói vào thời điểm đó.

Khi được hỏi liệu có trường nào có ý định thực hiện một thỏa thuận như vậy không, nguồn tin cho biết: "Không ai muốn là người đầu tiên, nhưng áp lực tài chính đang trở nên thực sự."

Thỏa thuận dàn xếp đã nhận được sự ủng hộ từ Hillel của trường.

Hillel là một tổ chức sinh viên Jewish (Do Thái) có mặt tại hầu hết các trường đại học ở Mỹ, bao gồm cả các trường Ivy League.

Mục đích chính: Là trung tâm cộng đồng cho sinh viên Do Thái trên campus; Kết nối sinh viên Jewish với văn hóa, truyền thống và giá trị Do Thái; Tạo môi trường hỗ trợ tinh thần và xã hội cho sinh viên người Do Thái.

"Thông báo này là một sự công nhận quan trọng đối với những gì sinh viên Do Thái và gia đình họ đã bày tỏ ngày càng cấp bách: chủ nghĩa bài Do Thái tại Columbia là có thật, và nó đã có tác động rõ rệt đến cảm giác an toàn và thuộc về của sinh viên Do Thái, và đến lượt nó, là các quyền công dân của họ. Việc thừa nhận thực tế này là điều cần thiết, và cùng với con đường mới do Chủ tịch và Hội đồng Quản trị vạch ra, tôi hy vọng rằng thỏa thuận hôm nay sẽ đánh dấu sự khởi đầu của một sự thay đổi thực sự và bền vững", Brian Cohen, giám đốc điều hành của Columbia/Barnard Hillel, cho biết.

https://edition.cnn.com/2025/07/23/politics/columbia-trump-administration-settlement-federal-funding