Thế nhưng trên sách báo, người ta chỉ nhấn mạnh mỗi mục tiêu làm tăng kim ngạch xuất khẩu để làm cơ sở ngăn chặn sử dụng tỷ giá như là một công cụ chính sách hiệu quả. Nhìn ra thế giới, thấy tỷ giá USD/Euro, Euro/Yên, CHF/Euro... thay đổi rất lớn qua các năm, khi tăng lên, lúc giảm đi... tùy theo tương quan hoạt động kinh tế lên, xuống giữa các nước chứ đâu phải cứ neo chặt lại là tốt.
Báo chí cũng hay nói nhiều ngành ở sử dụng đầu vào nhập khẩu lớn nên phá giá thì chi phí tăng. Điều này đúng, song đầu vào nhập khẩu chỉ chiếm 1 phần (dù lớn) trong kim ngạch xuất nên thì sau khi phá giá, người xuất khẩu vẫn có lợi. Mặt khác, phá giá chắc chắn làm giá hàng nhập khẩu tăng. Do đó nếu phá giá đúng thời điểm, không tạo tâm lý hoảng loạn trong xã hội thì nhất định sẽ có tác dụng khuyến khích tiết kiệm tiêu dùng trong nước và thúc đẩy xuất khẩu.
Trong tiếng Anh, người ta dùng từ tradable good không rõ nghĩa lắm, nhưng trong tiếng Pháp, thuật ngữ hàng hóa thương mại quốc tế được dễ hiểu hơn: Bien internationalement echageable, là hàng hóa và dịch vụ sản xuất trong nước nhưng có thể đem ra trao đổi được trên thị trường quốc tế (tức là có người chấp nhận mua dù chúng có thể chỉ được dùng trong nước mà không đem đi xuất khẩu). Ngược lại những hàng mà đem bán, dù giá rẻ đến mấy cũng không ai chấp nhận mua (ví dụ sắt thép, xi măng hay hàng tiêu dùng chất lượng quá thấp), hoặc những mặt hàng không đem ra nước ngoài bán được được như cắt tóc, gội đầu, cho thuê nhà đất... thì được gọi là hàng hoá và dịch vụ không thương mại quốc tế được.
(CafeF) Hiện tại chúng ta không có nhiều bằng chứng cũng như lập luận hộ cho việc điều chỉnh tỷ giá để hỗ trợ xuất khẩu. Xoay quanh diễn biến tỷ giá USD những ngày gần đây, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với chuyên gia tài chính Nguyễn Đức Độ.
Ông nhận xét gì về tình hình biến động tỷ giá thời gian gần đây?
Sự biến động của tỷ giá VND/USD trong mấy ngày qua có thể xuất phát từ những thay đổi trong cung - cầu của người dân về USD trước và sau Tết Nguyên Đán. Đó có thể do những thay đổi về khối lượng mua – bán USD của NHNN, và cũng có thể do những thay đổi về kỳ vọng của người dân và doanh nghiệp trước những nhận định của các chuyên gia trong những ngày vừa qua về diễn biến của tỷ giá trong thời gian tới.
Hiện tại, tôi không có đủ thông tin để khẳng định đâu là nguyên nhân chính. Mặc dù vậy, chúng ta không khó để nhận thấy rằng, với những nền tảng kinh tế vĩ mô hiện tại (tổng cầu yếu, lạm phát không cao, cán cân thương mại cân bằng, kiều hối ổn định, Fed tiếp tục nới lỏng tiền tệ và các dòng vốn ngoại đang chảy vào Việt Nam để tìm kiếm tài sản giá rẻ), thì NHNN hoàn toàn có đủ khả năng để định đoạt tỷ giá VND/USD.