Hai hôm nay đọc tin trường Đại học Bách Khoa được Thủ tướng ra quyết định đổi tên thành Đại học Bách Khoa, mình thấy có vẻ rất không ổn. Nghe tên gọi mới, đọc đi đọc lại vài lần vẫn cứ thấy lùng bùng lỗ tai, trường Đại học và Đại học thì khác gì nhau ? Học ở đâu chả là ở trường ? Trường cấp 1, cấp 2, cấp 3, cao đẳng, đại học,... hay cả mầm non nữa không là trường thì là thứ gì ? Mà tại sao không giữ cách gọi từ xưa đến cách đây 20 năm là trường cấp 1, cấp 2, cấp 3, trung cấp, cao đẳng, đại học... có phải dễ hiểu, dễ nhớ, dễ phân biệt cấp học không ? Khi đó vừa được nói ngắn dễ hiểu, vừa tốn ít giấy mực khi in ấn. Tại sao cứ phải đổi thành tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông cho dài dòng và phức tạp ? Giờ lại thêm cặp "trường đại học" và "đại học" gây đau đầu nữa ? Giá như việc đổi cách gọi mà làm nền giáo dục nước nhà vỗ cánh bay lên sánh vai với nền giáo dục của các nước phát triển về chất lượng thì tôi cũng ủng hộ việc đổi, còn chỉ thay tên gọi trong khi chất lượng vẫn đứng cuối bảng xếp hạng thì đổi để làm gì? Về mặt cấu trúc từ thì từ "đại học" nằm trong cụm từ "trường đại học" nên theo cách hiểu thông thường, "đại học" nhỏ hơn "trường đại học". Điều này giống như "công ty" nằm trong "tổng công ty" nên công ty nhỏ hơn tổng công ty... Nhưng tổng là tích hợp nhiều công ty lại thành tổng công ty; còn trường có phải là tích hợp các đại học đâu. Thêm nữa, theo cách hiểu thông thường thì "đại học" nhỏ hơn "trường đại học", nhưng ở đây Bộ Giáo dục lại đảo ngược thành "trường đại học" nhỏ hơn "đại học". Quá rối rắm và phi lô gíc. Trong tiếng Anh có phân biệt hai từ University (Đại học hay Trường đại học) và College (Học viện / Trường về lĩnh vực nào đó và không kèm theo cụm từ "đại học", ví dụ đơn giản là trường kinh tế Hà Nội, trường du lịch Đà Nẵng). Tuy nhiên, hầu hết các trường (College) đều trực thuộc một trường đại học (University) và tính thống nhất trong các University rất cao. Sinh viên học ở các trường (College) đều quan niệm mình là sinh viên của Trường đại học (University), khi có ai hỏi chi tiết về ngành học thì mới sinh viên mới nói tới tên trường (College) hay tên khoa (Department) hoặc tên viện (Institute) nơi mình học cụ thể. Và cuối cùng, điều quan trọng nhất là dù học ở trường nào thì bằng tốt nghiệp vẫn đều do University ký và cấp. Tôi học thạc sĩ và tiến sĩ ở Centre d'Etudes et de Recherches sur le Développement International (CERDI) của Pháp; đây là một Trung tâm nghiên cứu tương đương với 1 khoa (Department hay Faculty, cũng là trường) của trường đại học Clermont Auvergne (Université Clermont Auvergne - a French university). Dĩ nhiên, bằng đại học thì do Université Clermont Auvergne cấp. Tóm lại, tôi cho rằng ngành giáo dục VN nên tập trung vào đổi mới, nâng cao chất lượng đào tạo, phương pháp dạy và học, nhất là cải cách nội dung chương trình học (bỏ hầu hết những môn chính trị lạc hậu và vô bổ đi), chứ không phải cứ lo thay đổi tên đổi họ bên ngoài mà không thay đổi bản chất bên trong... Có như thế mới đào tạo ra được những con người VN mới có kiến thức toàn diện, có trí tuệ cao, giỏi tay nghề, tốt về đạo đức và được thế giới tôn trọng.
Chuyên gia ngôn ngữ học: Phân biệt Đại học với Trường Đại học là thất sách
PGS-TS NGUYỄN HỒNG CỔN - 05/12/2022 Ở Việt Nam, khi lập các trường đại học đa lĩnh vực, đa ngành, người ta dùng 2 (cụm) từ Đại học và Trường Đại học để phân biệt University với School/College trong tiếng Anh. Ý tưởng này tưởng là hay, nhưng hoá ra thất sách.
Trường Đại học Bách khoa Hà Nội vừa có quyết định chuyển thành Đại học Bách khoa Hà Nội. Ảnh: HUST