Cảnh báo của GSTS Lê Huy Bá về “Báo cáo tác động môi trường”

Tôi tin là phần lớn các “Báo cáo tác động môi trường” (ĐTM) ở VN là “báo cáo láo”. Đấu thầu thì quân xanh quân đỏ... Tôi cũng đồng ý với Giáo sư Bá về nguyên nhân cốt lõi khiến ĐTM đều thành “báo cáo láo” là quy định chủ đầu tư chi trả kinh phí xây dựng ĐTM. Cho nên cơ quan làm ĐTM phải là độc lập, kinh phí được cấp từ một nguồn khác, không lấy từ túi tiền của chủ đầu tư thì thông tin mới minh bạch và khách quan. Nhưng đấy mới chỉ là nguyên nhân cốt lõi; còn nhiều nguyên nhân quan trọng khác. Đọc đoạn này tôi rất buồn vì đây chính là thực trạng của gần như toàn bộ giới khoa học Việt Nam ngày nay: "Không ai nghe lời cảnh báo của ông, và gần 10 năm nay ông im hơi lặng tiếng về tai họa của lũ và ngập!". Kiến nghị mãi, chẳng ai nghe, chẳng ai đọc, có đến tai họ thì họ cũng vứt bỏ. Vậy thì kiến nghị mãi để làm gì ? Gần 10 năm im hơi lặng tiếng, chán chẳng muốn làm thì kiến thức rơi dụng dần, về già thành ông cụ hết ra đường lại vào nhà, cứ loanh quanh một hồi cho hết ngày, qua vài năm thì về trời... Đất nước tổn thất vô cùng lớn. Từ lâu tôi đã giảng cho sinh viên lãng phí lớn nhất là lãng phí trí tuệ. Trong thời đại ngày nay, vốn tri thức, chứ không phải tư bản vật chất, mới là nhân tố quan trọng nhất để tăng trưởng kinh tế. Những người giầu nhất thế giới hiện nay hầu hết là chủ nhân của các doanh nghiệp trí tuệ và sản phẩm của chúng vô hình chứ không phải những hàng hóa hữu hình hay dịch vụ truyền thống. Vì thế con đường để làm giầu nhanh nhất là đầu tư vào giáo dục và đào tạo, chứ không phải là xây dựng nhiều nhà máy xí nghiệp sản xuất hàng hóa.

Cảnh báo của GSTS Lê Huy Bá về “Báo cáo tác động môi trường”

Fb Mai Bá Kiếm 25-11-2025 Mỗi lần có ngập lụt, tôi nhớ cảnh báo của GSTS Lê Huy Bá về “Báo cáo tác động môi trường”. Theo suy nghĩ của tôi, GS.TS Lê Huy Bá là nhà khoa học về môi trường rất thắng tính khi phản biện các dự án công trình lớn có tác động xấu đến môi trường.

Ông từng phản biện “Dự án lấn biển Cần Giờ nạo vét cát pha bùn và lấp bằng cát sạch” để thành bãi biển nước trong như bãi sau Vũng Tàu bởi vì phù sa sông Soài Rạp sẽ “bùn hóa” cát sạch sau vài năm.

Trên Tuổi Trẻ, ông từng yêu cầu dừng dự án “Vệ sinh môi trường TP – Lưu vực Nhiêu Lộc Thị Nghè vì không khả thi, do lượng nước thải lớn từ đầu nguồn thải liên tục ra sông Sài Gòn như dự án này sẽ gây những tác hại hết sức nghiêm trọng, làm giảm khả năng tự làm sạch của sông Sài Gòn. Theo ông trong một thời gian ngắn, dự án này sẽ biến sông Sài Gòn thành một “Thị Vải” thứ hai.

Trên Nông Nghiệp Việt Nam, GS Lê Huy Bá cho rằng “Phú Mỹ Hưng và Khu Nam Sài Gòn” là khối bê tông đổ lên ruộng bán ngập, sẽ chặn nước tiêu thoát từ các quận nội thành, ông chỉ ra quận 6 và Bình Thạnh sẽ ngập trước.

Trong bàn tròn về “Code nền ĐTM Thiêm được đề nghị nâng 1,7m so với code hiện hữu” do Saigon Time tổ chức, ông nói, code nền Phú Mỹ Hưng đã chặn thoát nước ở hướng Nam, nay nâng 1,7m code nền phía Đông sẽ làm Sài Gòn ngập, tốt hơn nên để ruộng bán ngập Thủ Thiêm làm hồ điều tiết nước, xây TP mới ở Tây Bắc Củ Chi, rồi đào kênh thoát nước từ TP này về sông Chợ Đệm thì Sài Gòn hết ngập.

Với cách phản biện thẳng thắn đó, không chủ đầu tư nào mời ông vào hội đồng thẩm định báo cáo tác đông môi trường (ĐTM), mà ông còn làm mích lòng nhiều đồng nghiệp.

Giáo sư Bá đã chỉ ra nguyên nhân cốt lõi khiến ĐTM đều thành “báo cáo láo”. Trên báo Đồng Nai, ông đề nghị ngưng dự án Thủy điện Đồng Nai 6 và 6A, vì ĐTM cho hai dự án này rất sơ sài, và sau khi bị phản biện, họ làm lại vẫn sai, ông tiếp tục phản biện.

Giáo sư Lê Huy Bá đề nghị “bãi bỏ quy định ĐTM do chủ đầu tư chi kinh phí” như hiện tại. Cơ quan làm ĐTM phải là cơ quan độc lập, kinh phí được cấp từ một nguồn khác, không lấy từ túi tiền của chủ đầu tư thì thông tin mới minh bạch và khách quan hơn.

Nếu anh được cấp tiền từ chủ đầu tư để làm ĐTM, thì liệu anh có hoàn toàn khách quan khi công bố các thông tin? Kinh nghiệm cho thấy, nhiều dự án sai sót, như: Thủy điện Sông Tranh, Đắk Mi 4, Hào Dương, bauxite Tân Rai, Nhiêu Lộc – Thị Nghè… cũng xuất phát từ nguyên nhân này. Theo tôi, “nhà nước cấp vốn, cơ quan độc lập làm ĐTM và không nên có bất kỳ liên quan nào đến chủ đầu tư thì mới minh bạch”.

Nhưng không ai nghe lời cảnh báo của ông, và tôi thấy gần 10 năm nay ông im hơi lặng tiếng về tai họa của lũ và ngập!

Ảnh chụp màn hình các bài báo về GSTS Lê Huy Bá: