CHO PHÉP NGƯỜI DÂN CHƠI CASINO?

CHO PHÉP NGƯỜI DÂN CHƠI CASINO?

Hồ Huy Anh - Ở các quốc gia đã phát triển, sòng bạc casino đã trở thành một ngành công nghiệp lớn trong hai thập kỷ qua và được một số người lý luận như là một công cụ để tăng trưởng kinh tế: tăng công ăn việc làm địa phương, tăng trưởng doanh số bán lẻ địa phương, và thu thuế nhiều hơn cho chính quyền [1]. 

Nhưng có lẽ ở Việt Nam, ngoài những biện luận vừa kể trên, áp lực đối với thâm thủng ngân sách nhà nước, và sự lo lắng bị mất thu nhập thuế vì những sòng bạc ở nước láng giềng đã dẫn đến một thái độ thuận lợi hơn cho các casino hiện tại và tương lai ở Việt Nam: cho phép người dân vào chơi casino [2]. Một chuyên gia Việt kiều Mỹ về ngành kinh doanh sòng bạc casino [3] cho là "người Việt vào casino được nhiều hơn mất" [4]; 

mới đây, Viện Nghiên cứu Phát triển bền vững Vùng có nghiên cứu rằng "thái độ của người dân Việt đối với sòng bài ngày nay đã cởi mở hơn rất nhiều so với trước đây" [5]. Tin mới nhất cho thấy Quảng Nam có thể trở thành một trong những thí điểm cho người dân vào chơi sòng bạc casino [6].

Vấn đề 1: Sòng bạc casino tăng công ăn việc làm?

Ở nước ngoài, những người ủng hộ casino thường trỏ đến một tỷ lệ thất nghiệp tại địa phương thấp hơn sau khi một sòng bạc casino ra đời như là bằng chứng cho thấy sòng bạc cải thiện việc làm địa phương [7].

Điều này có thể đúng, nhưng chưa đủ. Sự thay đổi trong tỷ lệ thất nghiệp trong khu vực địa phương có casino cần được so sánh với sự thay đổi trong tỷ lệ thất nghiệp trên toàn quốc và các địa phương khác trong cùng thời kỳ. Khi casino được hoạt động, nếu có sự sụt giảm tỷ lệ thất nghiệp trong khu vực địa phương có casino lớn hơn các địa phương khác và lớn hơn trên toàn quốc, thì mới có thể lập luận rằng các casino đã thực sự giảm tỷ lệ thất nghiệp của địa phương.

Hơn nữa, vấn đề ở đây không chỉ bao gồm sự thay đổi trong tình trạng thất nghiệp trong khu vực địa phương có casino cần được so sánh với những thay đổi thất nghiệp trên toàn quốc và các địa phương khác. Các yếu tố khác, chẳng hạn như thay đổi dân số và điều kiện kinh doanh địa phương, cũng cần được xem xét khi so sánh tỷ lệ thất nghiệp tại địa phương trước và sau khi mở một sòng bạc casino. Chỉ nhìn vào sự khác biệt trong tỷ lệ thất nghiệp tại địa phương theo thời gian mà không có một sự hiểu biết về biến động dân số (demographic changes) và chu kỳ kinh doanh (business cycles) trên toàn quốc và các địa phương khác thì rất dễ có ảo tưởng về những lợi ích của sòng bạc casino trong việc tạo thêm công ăn việc làm ở địa phương [8].

Macau - một đặc khu hành chính của Trung Quốc (TQ) - nhờ gần như hoàn toàn vào các sòng bạc casino mà đã được xếp hạng là nền kinh tế phát triển nhanh thứ hai trên thế giới trong năm 2013. Mỗi năm, tiền doanh thu ngành casino ở Macau hơn gấp 5 lần tiền doanh thu ngành casino ở Las Vegas. Chỉ tính riêng trong năm 2013, doanh thu sòng bạc của Macau đã tăng 18.6 % lên đến 45 tỷ tiền Mỹ [9]. 

Các sòng bạc của Macau đã tạo ra rất nhiều công ăn việc làm và có khoảng 45.000 công việc không đòi hỏi trình độ học vấn cao đã được tạo ra trong 7 năm qua, khiến tỷ lệ thất nghiệp giảm xuống còn 2%. Thế nhưng cần nhớ rằng điều này chỉ xaỷ ra ở Macau do vị trí địa lý đặc biệt đối với TQ mà thôi. Đây là nơi duy nhất ở TQ mà dân chúng được đánh bạc công khai, vì vậy phần lớn các con bạc là khách TQ đến từ đại lục. Tuy nhiên với chiến dịch diệt tham nhũng hiện nay của Tập Cận Bình, doanh thu của Macao đang bị giảm mạnh và dòng tiền cờ bạc đang đổ sang các nước khác ở Đông Nam Á, kể cả Campuchia [10]

Việc giảm doanh thu đang xảy ra tại Macao cũng khá giống những gì đã và đang xảy ra tại Mỹ. Lấy ví dụ như thành phố Atlantic, nơi cờ bạc của tiểu bang New Jersey. Sau khi các sòng bạc khác được xây dựng ở các thành phố gần đó (như Pennsylvania, Delaware, West Virginia, New York, và Maryland), doanh thu cờ bạc của thành phố Atlantic đã liên tục giảm mỗi năm kể từ năm 2006 trở đi [11] . Đó là còn chưa kể đến việc đánh bạc trên mạng (internet gambling) ở Mỹ, nếu được hợp thức hóa chắc chắn sẽ ảnh hưởng lớn đến doanh thu của các casino ở Las Vegas [12].

Vấn đề 2: Casino giúp thúc đẩy doanh số bán lẻ địa phương?

Liệu các sòng bạc nâng cao hay làm thiệt hại doanh số bán lẻ tại địa phương? Về cơ bản, mức độ mà các sòng bạc thu hút du khách từ bên ngoài khu vực sẽ xác định tác động của sòng bạc lên trên doanh số bán lẻ địa phương. Địa phương nào không có khu đô thị lớn sẽ có nhiều khả năng gặp sự sụt giảm trong doanh số bán lẻ so với các khu đô thị thu hút một số lượng lớn khách du lịch.

Nếu sòng bạc hoạt động như là một phần của một khu thắng cảnh du lịch, nơi mà du khách không phải là dân địa phương, thì doanh số bán lẻ địa phương sẽ có thể tăng lên nếu những du khách này không dành hết thời giờ của họ trong casino. Ngoài ra, một yếu tố khác cần xem xét là sòng bạc có thể có nhà hàng, cửa hàng và khách sạn cho phân khúc khách hàng casino. Mất mát có thể có trong doanh số bán lẻ tại địa phương có thể được bù đắp một phần nhờ sự gia tăng trong hoạt động bán lẻ tại các sòng bạc. Nếu phần lớn các khách hàng của casino là dân địa phương, thì doanh số bán lẻ (và do đó, thuế doanh thu từ doanh nghiệp nhỏ lẻ) tại địa phương chắc chắn phải bị ảnh hưởng tiêu cực. Đây là hiệu ứng thay thế trong kinh tế: người tiêu dùng thay vì đi ăn ngoài hoặc đi mua sắm hàng hóa thì lại đi cờ bạc tại casino [13].

Vấn đề 3: Thu thuế sòng bạc là một lợi ích quốc gia?
Hầu hết thuế thu từ sòng bạc casino được sử dụng để tài trợ cho các chương trình trung ương và địa phương. Tuy nhiên , điều quan trọng cần nhận ra là các thu nhập này không phải là "tiền mới" cho xã hội quốc gia [14]. Trong trường hợp này, thuế thu từ sòng bạc casino chỉ là là một sự chuyển thu nhập từ nhóm này sang nhóm khác: từ con bạc qua chủ sở hữu sòng bạc và chia lại một phần cho chính quyền trung ương và địa phương qua hình thức thuế. Con bạc càng nghiện ngập, càng thua đậm, chủ sở hữu sòng bạc càng có lời nhiều, và ngân sách chính quyền càng được tăng cường. Tuy nhiên, "tiền mới" chỉ sẽ được tạo ra như là kết quả của thuế sòng bạc nếu trong số con bạc không có người người dân Việt trong nước.

Vấn đề 4: Tỷ lệ tội phạm gia tăng do casino?

Nghiên cứu ở nước ngoài cho thấy có một mối quan hệ chặt chẽ giữa casino và tỷ lệ tội phạm (kể cả phá sản, và ngay cả tự tử) trong khu vực có casino [15], và khả năng con bạc phạm tội cao hơn gấp 3 đến 5 lần so với người dân thường. Theo một số báo cáo của cảnh sát Mỹ, tỷ lệ báo cáo tội phạm tăng gấp 2 đến gấp 3 lần trong cộng đồng địa phương chỉ trong vòng ba năm kể từ khi một casino bắt đầu hoạt động.

Trở lại Macau, cần nhấn mạnh thêm là bên cạnh cái được về mặt kinh tế cũng có những cái mất mát về mặt xã hội. Theo Macau Daily Times, khoảng cách giàu nghèo và khoảng cách về thu nhập của người dân Macau ngày càng tăng [16], giá bất động sản cũng tăng cùng lúc với sự gia tăng nghiện ngập cờ bạc của dân chúng, vì với tổng diện tích chỉ 29 km vuông, tất cả người dân Macau sống trong một khoảng cách không quá xa từ nhà đến sòng bạc, và nếu muốn họ có thể đi xe đến casino mà không mất thời gian quá lâu.

Kết

Trên thế giới, việc hợp pháp hóa dân chúng đánh bạc ở casino luôn luôn gây tranh luận trong nhiều tầng lớp xã hội. Nói chung, ngành casino ủng hộ việc cho dân chúng đánh bạc công khai ở casino, và biện luận rằng casino sẽ kích thích nền kinh tế qua việc thúc đẩy du lịch, tăng doanh thu thuế, và tạo công ăn việc làm; còn bên không ủng hộ phản biện rằng cho dân chúng đánh bạc công khai ở casino sẽ gây hại cho cả nền kinh tế qua việc làm suy yếu các doanh nghiệp khác xung quanh khu vực có casino, làm tăng tỷ lệ phá sản lên người dân, và làm tăng nghiện ngập cờ bạc dễ dẫn đến tội phạm.

Mặc dù ngành casino dùng ý tưởng "phát triển kinh tế" để cổ động việc cho phép dân chúng đánh bạc chính thức qua casino, mức độ phát triển kinh tế nhờ các sòng bạc casino hoạt động trong khu vực địa phương vẫn chưa rõ ràng. Như đã và đang cho thấy ở các quốc gia đã phát triển, tác động kích thích nền kinh tế của ngành casino không giống hệt nhau ở khắp mọi nơi trên thế giới, và có rất ít bằng chứng cho thấy rằng việc cho dân chúng đánh bạc công khai ở casino sẽ kích thích nền kinh tế [17]. Hơn nữa, tác dụng xấu hơn có thể có lên xã hội của việc cho phép dân chúng cờ bạc công khai ở casino trong một đât́ nước chưa phát triển đầy đủ như Việt Nam không thể nào bỏ qua được [18].

Như đã cho thấy, Nam Hàn cấm người dân vào chơi cờ bạc trong casino, nhưng vẫn thu hút rất nhiều đầu tư từ nước ngoài vào ngành kinh doanh sòng bạc casino [19]. Ngay cả ở một đất nước đã phát triển đâỳ đủ như vương quốc Monaco ở Âu Châu - nơi có thành phố khét tiếng cờ bạc Monte Carlo - đánh bạc ở casino luôn luôn là bất hợp pháp đối với ngay cả người dân của họ. Khi Công Chúa Caroline phát triển Monte Carlo Casino trong giữa những năm 1800, bà đã kiên quyết rằng dân chúng Monaco không nên được phép vào bên trong, và doanh thu cờ bạc chỉ nên đến từ người nước ngoài. Thành công của Monaco, với công dân của họ được hưởng một tiêu chuẩn sống cao, nhờ đóng góp thực tế là thành phố không chỉ dựa vào sòng bạc cho sự phát triển kinh tế. Nỗ lực của Monaco đã biến vương quốc của họ thành một điểm đến du lịch toàn diện, dẫn đến gần doanh thu gần 25% đến từ du lịch [20], so với chỉ 5% đến từ cờ bạc casino.

Tham khảo

[1] https://www.americangaming.org/

[2] "Chính thức đề xuất cho người Việt chơi casino trong nước", VnEconomy, 12/8/2014 http://vneconomy.vn/thi-truong/chinh-thuc-de-xuat-cho-nguoi-viet-choi-casino-trong-nuoc-20140812111554198.htm

[3] Steven Stradbrooke,"Advisor Says Vietnam To Allow Locals To Enter Casinos Within Two To Three Years", November 22, 2013http://calvinayre.com/2013/11/22/casino/vietnam-to-allow-locals-visit-casinos-in-two-to-three-years/

[4] Tâm An, "GS. Hà Tôn Vinh: Người Việt vào casino được nhiều hơn mất!", Báo Đất Việt, 21/04/2014 http://baodatviet.vn/chinh-tri-xa-hoi/tin-tuc-thoi-su/nguoi-viet-vao-casino-duoc-nhieu-hon-mat-3034905/

[5] Phạm Huyền, "Lập phố ‘đèn đỏ’, mở casino: Người Việt ai dám vào?", Vietnamnet, 1/10/2015 http://vietnamnet.vn/vn/kinh-te/265002/lap-pho--den-do---mo-casino--nguoi-viet-ai-dam-vao-.html

[6] "Chow Tai Fook takes lead on Vietnam casino scheme", Ggrasia, September 07, 2015 http://www.ggrasia.com/chow-tai-fook-takes-lead-on-vietnam-casino-scheme/

[7] http://www.gettoknowgaming.org/stats-and-facts

[8] "Casino gaming and local employment trends"

http://www.thefreelibrary.com/Casino+gaming+and+local+employment+trends.-a0112906663

[9] Stuart Pfeifer, "Macau casinos outpace total U.S. market, rake in record take in 2013", Los Angeles Time, January 02, 2014http://articles.latimes.com/2014/jan/02/business/la-fi-mo-macau-2013-record-gambling-revenue-20140102

[10] "Macau Crackdown Brings Windfall for Casinos From South Korea to Cambodia", Bloomberg Business, March 5, 2015http://www.bloomberg.com/news/articles/2015-03-05/asia-casinos-woo-chinese-gamblers-with-nose-jobs-and-peking-duck

[11] Elise Young, "Atlantic City Looks to Christie for Aid as Casinos Struggle", Bloomberg Business, September 23, 2015http://www.bloomberg.com/news/articles/2015-09-23/atlantic-city-looks-to-christie-for-aid-as-casinos-struggle

[12] Nicholas Kusnetz, "Casinos and offshore companies battle for billions in online gambling push", The Center for Public Integrity, April 14, 2014 http://www.publicintegrity.org/2014/04/14/14561/casinos-and-offshore-companies-battle-billions-online-gambling-push

[13] David Frum, "A Good Way to Wreck a Local Economy: Build Casinos", The Atlantic, August 7, 2014http://www.theatlantic.com/business/archive/2014/08/a-good-way-to-wreck-a-local-economy-build-casinos/375691/

[14] Dựa trên một đoạn trích dẫn của kinh tế gia Mỹ đầu tiên đoạt giải Nobel, Giáo sư Paul A. Samuelson: "Gambling involves simply sterile transfers of money or goods between individuals, creating no new money or goods. Although it creates no output, gambling does nevertheless absorb time and resources. When pursued beyond the limits of recreation, where the main purpose after all is to kill time, gambling subtracts from the national income." Paul A. Samuelson , Economics, 10th ed., 1976, p. 425

[15] Dylan Matthews, "Studies: Casinos bring jobs, but also crime, bankruptcy, and even suicide", The Washington Post, October 30, 2012 http://www.washingtonpost.com/news/wonkblog/wp/2012/10/30/studies-casinos-bring-jobs-but-also-crime-bankruptcy-and-even-suicide/

[16] "Gap between rich and poor widens to warning", Macau Daily Times, April 23, 2013http://archive.macaudailytimes.com.mo/macau/43208-gap-between-rich-and-poor-widens-to-warning-levels.html

[17] Brian Walter Richard, "Diffusion of an Economic Development Policy Innovation: Explaining the International Spread of Casino Gambling" (PhD Dissertation), ProQuest, 2007

[18] Dylan Welch, "Drug trafficker and high roller Pete Tan Hoang laundered up to $1 billion through Melbourne's Crown Casino before being shot in the face", ABC News, December 12, 2014 http://www.abc.net.au/news/2014-12-11/pete-tan-hoang-ran-up-to-1-billion-dollars-through-crown-casino/5960678

[19] Muhammad Cohen, "South Korea Casino Licenses Attract A Crowd, Despite Ban On Local Players", Forbes, July 19, 2015http://www.forbes.com/sites/muhammadcohen/2015/07/19/south-korea-casino-licenses-attract-a-crowd-despite-ban-on-local-players/

[20] Monaco - Overview of economy http://www.nationsencyclopedia.com/economies/Europe/Monaco-OVERVIEW-OF-ECONOMY.html

http://www.viet-studies.info/kinhte/HoHuyAnh_DanChoiCasino.htm

Tác giả gửi cho viet-studies ngày 1-10-15