Formosa là thất bại FDU lớn nhất, tại ai ?

Tôi rất đồng tình với TS Thắng. Đây là hậu quả đã được rất nhiều cán bộ dự báo trước từ khi ông Dũng bắt đầu lên làm Thủ tướng. Với chính sách tăng trưởng nhanh, không tin vào các bộ ngành, ông Dũng chỉ đạo các bộ ngành phân cấp quản lý triệt để, "còn cái gì phân cấp được thì phân cấp nốt đi", thực chất là giao hết chức năng, quyền hành cho địa phương, cơ sở. Các bộ ngành trở thành đười ươi giữ ống, không quản lý được gì, từ thu hút đầu tư đến các tiêu chuẩn bảo vệ môi trường; trong khi các địa phương trình độ thấp, cạnh tranh nhau, tham lam, tham nhũng... nên bất chấp tất cả, làm trái luật cũng không sợ, điển hình chính là Formosa (và còn vô số dự án khác kém ấn tượng hơn). Từ năm 1998, đã lan truyền trong các bộ, ngành câu "Với ông Dũng, trình cái gì cũng ký, ký cái gì sai cái đấy". TS Thắng nói rất đúng: "Bài học thì rất nhiều, nhưng liệu chúng ta có chịu nhìn vào đó để thay đổi?". Thời ông Dũng độc tài, ai cũng khiếp sợ nên không dám làm trái, tìm cách tránh mặt. Thời nay có bác Phúc hiền lành hơn, bác biết hết chuyện ông Dũng và bài học 10 năm của ông Dũng, nên hy vọng đất nước có chút gì đó thay đổi. Tuy nhiên khó lắm, vì bây giờ quyền lực của công an đã quá lớn so với 10 năm trước, trình độ công an thì không khác gì ông Dũng, và quan trọng hơn, thế lực đứng sau, chống lưng cho công an thì đến Mỹ cũng sợ.

TS. Phan Hữu Thắng: “Formosa là thất bại lớn nhất trong thu hút và quản lý FDI”

NGUYỄN THOAN 21/07/2016 BizLIVE - Câu chuyện Formosa tiếp tục thu hút dư luận khi một thống kê mới đây cho thấy chất thải rắn của riêng Formosa mỗi năm đã vượt lượng thải rắn của toàn bộ Việt Nam. Trước thực tế này, câu hỏi ứng xử thế nào với Formosa ngày càng trở nên quan trọng hơn.

TS. Phan Hữu Thắng – nguyên Cục trưởng cục Đầu tư nước ngoài, bộ Kế hoạch và đầu tư. Để làm rõ vấn đề này, BizLIVE đã có cuộc trao đổi trực tiếp với TS. Phan Hữu Thắng - nguyên Cục trưởng cục Đầu tư nước ngoài, Bộ Kế hoạch và đầu tư.

Thưa ông, Formosa đã thừa nhận sai phạm, nhưng nên ứng xử ra sao với điều này thì lại đang còn là một ẩn số, xin ông cho biết ý kiến về vấn đề này? 

TS. Phan Hữu Thắng: Formosa có thể coi là thất bại nhất của chúng ta trong thu hút đầu tư nước ngoài và quản lý FDI. 

Trước khi bàn tới chuyện nên ứng xử thế nào với Formosa thì chúng ta nên nhìn câu chuyện từ góc độ: tác động của việc để Formosa ở lại hay “đuổi” Formosa đi sẽ như thế nào?

Theo tôi, chúng ta cần nhìn nhận và coi trọng cả 2 phương án này như nhau, dù để Formosa tiếp tục hay cắt bỏ giấy phép đều cần có những phương án cụ thể, dựa trên những quan điểm khoa học, chi tiết chứ không thể hú họa, qua loa.

Trước tiên, Việt Nam cần có đội ngũ chuyên môn cao để kiểm tra, kiểm soát quá trình này. Chúng ta cần xác định rõ rằng nếu cho Formosa tiếp tục hoạt động thì cần có cơ chế kiểm tra, giám sát chặt chẽ. Cần có sự thống nhất giữa các bộ ngành về việc xử lý nước thải như thế nào? Formosa phải bổ xung các kỹ thuật, máy móc mới ra sao? 

Trong trường hợp nhà đầu tư không thuận theo phương án trên, cho là quá tốn kém, không làm được, thì lúc đó chúng ta buộc phải dừng dự án. Và trong trường hợp này, chúng ta cần đặt yếu tố môi trường lên hàng đầu.

Vậy, thưa ông, cách ứng xử của chúng ta với Formosa có ảnh hưởng tới đầu tư nước ngoài vào Việt Nam? Liệu nhà đầu tư có trông vào đó mà sợ? 

Nhà đầu tư nước ngoài vào là do nhìn thấy cơ hội ở Việt Nam. Họ thấy rằng môi trường đầu tư, chính trị xã hội ổn định, luật pháp, chính sách thông thoáng. 

Theo như tôi tham khảo một số nhà đầu tư nước ngoài thì dù Việt Nam có rút giấy phép của Formosa cũng không ảnh hưởng gì tới đầu tư của nước ngoài. Không những thế, thực ra họ đều biết về thực tế về Formosa, nên Việt Nam có “cứng rắn” hơn nữa thì nhà đầu tư nước ngoài còn thấy ta có một chính sách phù hợp với thông lệ quốc tế.

Mặt khác, dù sao môi trường Việt Nam cũng còn ảnh hưởng tới các nước khác, nên có vẻ các nước sẽ ủng hộ Việt Nam trong trường hợp này nhiều hơn là phản đối.

Bài học gì cho Việt Nam sau câu chuyện của Formosa, thưa ông?

Bài học thì rất nhiều, nhưng liệu chúng ta có chịu nhìn vào đó để thay đổi? 

Về phía Chính phủ cần sự tự phê vì quản lý yếu kém, hệ thống chính sách chưa hoàn thiện.

Về đầu tư thì nên tập trung lại cho Bộ Kế hoạch và đầu tư kiểm tra, rà soát, đưa phương án, điều kiện. Chúng ta cần có sự cân đối trong việc lựa chọn nhà thầu, làm sao hài hòa giữa các nhà đầu tư quốc tế tại Việt Nam.

Mục tiêu là thu hút công nghệ nhưng hiện nay FDI lại là 100% nước ngoài thì làm sao mà tiếp thu công nghệ? Vì thế chúng ta cần tính tới bài toán thay đổi phương thức đầu tư, hợp tác để đạt được những mục tiêu quan trọng đặt ra khi thu hút đầu tư nước ngoài.

Riêng về Formosa thì chúng ta cần có một cuộc tổng kiểm tra toàn diện theo giấy phép đầu tư, từ vốn, máy móc xem có đúng cam kết không? Và cần chứng minh sự nghiêm túc của nhà đầu tư.

Hãy coi Formosa là một điển hình, bài học cho các địa phương khác, lấy đây là “điểm” để xử lý về đầu tư nước ngoài. 

Xin cảm ơn ông!

NGUYỄN THOAN

http://bizlive.vn/thoi-su/ts-phan-huu-thang-formosa-la-that-bai-lon-nhat-trong-thu-hut-va-quan-ly-fdi-1794180.html