Triển lãm "Sư tử và nghê trong điêu khắc cổ VN"

Triển lãm "Hình tượng sư tử và nghê trong nghệ thuật điêu khắc cổ VN"

Từ 7- 17.11.2014 tại Bảo tàng Mỹ thuật VN (Hà Nội) sẽ diễn ra triển lãm chuyên đề “Hình tượng sư tử và nghê trong nghệ thuật điêu khắc cổ VN”. Bức xúc trước vấn nạn sư tử đá ngoại lai cùng hàng loạt hiện vật lạ tràn lan tại các di tích thuần Việt, PGS.TS Trần Lâm Biền cho rằng, thực trạng nhức nhối này chính là hệ quả của một quá trình hụt hẫng về tinh thần, chấp nhận mọi sự một cách mù quáng, thiếu kiến thức và định hướng.

Sư tử chùa Bà Tấm, HN, thời Lý

TS Đinh Hồng Hải, Viện Hàn lâm KHXH VN cũng cho rằng, thiếu nhận thức đầy đủ, chính xác về các giá trị di sản truyền thống đang là thách thức lớn đối với công tác bảo tồn, phát huy các giá trị di sản. Không chỉ người dân mà cả nhiều cơ quan quản lý cũng đang thiếu hụt trầm trọng những kiến thức này. Nhiều người không biết thế nào là nghê Việt, sư tử Việt, thế nào là sư tử Trung Quốc, sư tử châu Âu..., nên mù quáng “rước” cả những biểu tượng kệch cỡm, xa lạ với truyền thống văn hóa vào đặt ở những không gian thiêng liêng, thuần Việt nhất.
TS. Đinh Hồng Hải nhấn mạnh, thời điểm này là thuận lợi nhất để định hướng lại về nhận thức thẩm mỹ, nhận thức di sản cho công chúng.

Đại diện Ban quản lý các làng nghề đá mỹ nghệ ở Ninh Vân (Ninh Bình) và Non Nước (Đà Nẵng) cũng lý giải nguyên nhân dẫn đến sự tồn đọng nhiều tỉ đồng từ việc chế tác hàng loạt sư tử, lân, đèn đá kiểu dáng ngoại lai... là do thiếu định hướng sản xuất, chạy theo lợi nhuận. Chủ các cơ sở chế tác, kinh doanh và bản thân những người thợ trong một thời gian dài không hề biết đến những mẫu linh vật truyền thống trong nghệ thuật điêu khắc cổ VN. Vì thế, họ mải miết chạy theo thị trường mà thiếu đi những sáng tạo cá nhân trên nền tảng di sản truyền thống.

Xuất phát từ thực tế này, đồng bộ với chiến dịch ra quân dọn dẹp hiện vật lạ, Bộ VHTTDL đã giao Bảo tàng Mỹ thuật VN tổ chức triển lãm chuyên đề giới thiệu hình tượng sư tử và nghê trong nghệ thuật điêu khắc cổ VN. Bảo tàng Mỹ thuật VN cho biết, Bảo tàng đã sưu tầm lưu giữ một số lượng hiện vật không nhỏ về hình tượng sư tử và nghê chứa đựng những giá trị thẩm mỹ cao về tạo hình; phong phú và đa dạng trong cách thể hiện, tuy nhiên gần như chưa có một triển lãm chuyên đề riêng nào giới thiệu về hình tượng hai linh vật đặc biệt này.

Trưng bày chuyên đề Hình tượng sư tử và nghê trong nghệ thuật điêu khắc cổ VN do Bảo tàng Mỹ thuật VN phối hợp cùng Bảo tàng tỉnh Nam Định tổ chức nhằm giới thiệu một số hình tượng điêu khắc sư tử và nghê chọn lọc qua các thời kỳ Lý- Trần- Lê- Nguyễn tới những nhà nghiên cứu, công chúng quan tâm và yêu nghệ thuật điêu khắc cổ VN.

Sư tử chùa Hương Lãng, Hưng Yên, thời Lý (ảnh tư liệu Viện Mỹ thuật)

Theo bà Đào Minh Nguyệt, Phó trưởng phòng Trưng bày- Giáo dục, Bảo tàng Mỹ thuật VN, không chỉ nhằm giới thiệu và quảng bá di sản văn hóa, phong tục tập quán của dân tộc thông qua hình tượng sư tử và nghê trong nghệ thuật điêu khắc cổ VN, trưng bày còn đáp ứng nhu cầu tham quan của du khách trong và ngoài nước; giúp người xem nhận diện thêm những đặc điểm, giá trị nhân văn, thẩm mỹ chứa đựng trong những linh vật.

Một trong những mục đích của cuộc triển lãm là hướng đến việc khỏa lấp khoảng trống lâu nay trong giáo dục di sản. Vì thế, bà Nguyệt cho hay, chương trình giáo dục nghệ thuật tương tác tại triển lãm chuyên đề này được Bảo tàng đặc biệt chú trọng. Không chỉ là hoạt động giáo dục có ý nghĩa định hướng thẩm mỹ cho học sinh thông qua hiện vật bảo tàng mà còn giúp các em nâng cao hiểu biết và trân trọng, tự hào với kho tàng di sản, truyền thống văn hóa của dân tộc VN. Các hoạt động song hành cũng sẽ tạo điều kiện để các em tìm hiểu và khám phá nét đẹp trong tạo hình, ý nghĩa biểu trưng của sư tử và nghê trong không gian văn hóa truyền thống VN. Các em sẽ được tham gia vào hoạt động trải nghiệm sáng tạo nghệ thuật dân gian thông qua hình tượng sư tử và nghê; tìm hiểu nhận dạng khác biệt giữa sư tử, nghê trong tạo hình Việt và các hình tượng ngoại lai khác...

Đối tượng tham gia các hoạt động tương tác tại triển lãm là học sinh đến từ 5 trường tiểu học và THCS trên địa bàn Hà Nội.

Phương Anh
http://www.baovanhoa.vn/DISAN/67719.vho