Phản đối việc di dời 2.000 cây xanh ở Hà Nội

Phản ứng về việc di dời 2.000 cây xanh ở Hà Nội

Diễm Thi, RFA 2019-05-30 - Dự án di dời gần 2.000 cây xanh ở Hà Nội để phục vụ việc mở rộng đường, lại một lần nữa bị cộng đồng phản đối. Theo thông tin được báo chí trong nước đăng tải vào giữa tháng 5/2019, thì Hà Nội dự kiến di chuyển 1.900 cây xanh, 820 cột đèn chiếu sáng và các công trình ngầm, nổi để phục vụ việc xén vỉa hè, dải phân cách mở rộng 15 tuyến đường. Sáng ngày 29/5/2019, nhiều cây xanh ở Dịch Vọng, Cầu Giấy, Hà Nội đã bắt đầu bị chặt. Quỹ Hỗ trợ và phát triển Cộng đồng Sống bền vững (Quỹ Sống), nhiều tổ chức phi chính phủ và các cá nhân yêu môi trường, yêu Hà Nội có thư gửi UBND thành phố Hà Nội và Sở Giao thông vận tải Hà Nội đề nghị khẩn cấp ngừng chặt, di dời gần 2.000 cây xanh ở Hà Nội.

Hình ảnh người dân Hà Nội phản đối chặt cây xanh năm 2015.

Cộng đồng phản đối
Báo Người Đô Thị dẫn lời bà Phạm Thị Hương Giang, Chủ tịch Hội đồng quản lý Quỹ Sống rằng “Đứng từ góc độ cộng đồng, chúng tôi hoàn toàn ủng hộ nâng cấp, mở rộng các tuyến đường, chỉnh trang đô thị, hè phố của Sở GTVT. Nhưng việc chặt và di dời cây xanh không phải là giải pháp đầu tiên để lựa chọn…Tất cả mọi thứ khác đều có thể xây dựng được nhưng cây xanh, môi trường và di sản là những tài nguyên mà mình rất khó có thể phục hồi nguyên trạng”. Tốc độ xây dựng tăng, mật độ cây xanh giảm đi và ô nhiễm tăng là chuyện mà người dân bình thường nào cũng thấy, không cần phải chuyên gia. - Anh Hùng, Hà Nội
Với cái nhìn của một người Hà Nội, anh Hùng nhận định việc những dự án di dời, chặt cây cứ tiếp nối cho dù người dân phản đối. Anh bày tỏ:

“Chắc chắn là mình không bao giờ đồng ý chuyện chặt hay di dời cây cả, nhưng khi muốn làm thì họ có đủ mọi lý do để các cán bộ từ trên xuống dưới ăn chia lợi lộc với nhau. Tốc độ xây dựng tăng, mật độ cây xanh giảm đi và ô nhiễm tăng là chuyện mà người dân bình thường nào cũng thấy, không cần phải chuyên gia.”

Dược sĩ Nguyễn Anh Tuấn, thành viên nhóm Green Trees, một tổ chức xã hội dân sự ở Việt Nam, phi lợi nhuận và độc lập với nhà nước, chuyên hoạt động trong lĩnh vực bảo vệ môi trường, cho RFA biết:

“Bên nhóm mình đang có bàn bạc và có thể sớm có sự thống nhất và nhận dự ủng hộ của đông đảo của người dân Hà Nội để cùng lên tiếng và có thể đạt được kết quả bảo vệ cây xanh tối ưu nhất, bởi rất khó và mất rất nhiều thời gian để có được một cây lớn như vậy. Việc di đời lần này thì như những gì mình tìm hiểu được thì tỷ lệ sống của cây rất thấp.”

Ông Tuấn cũng nói thêm rằng trong việc phát triển đô thị của Hà Nội thì nếu không có phương án nào khác việc phải di dời cây thì ông muốn được tiếp cận thông tin để biết quá trình phê duyệt dự án như thế nào, lựa chọn ra sao, và việc di dời cây qua chỗ khác có đạt mức sống sót tối ưu hay không?

Mục tiêu phát triển đô thị

Đây không phải là lần đầu tiên Hà Nội đưa ra đề xuất chặt cây để phục vụ phát triển đô thị, mở rộng đường xá hay đơn giản chỉ là thay thế cây mới.

Đầu năm 2015, theo đề án cải tạo, thay thế cây xanh đô thị hai bên đường Hà Nội giai đoạn 2014-2015, khoảng 6.700 cây xanh trên 190 tuyến phố bị đưa vào diện chặt bỏ, thay cây mới. Dự án vấp phải sự phản đối mạnh mẽ của dư luận. Đến ngày 20/3/2015, Chủ tịch Hà Nội lúc đó là ông Nguyễn Thế Thảo yêu cầu dừng chặt hạ, thay thế cây xanh trên một số tuyến phố và quản lý chặt chẽ cây xanh đô thị theo đúng quy định. Ông Nguyễn Anh Tuấn cho biết:

“Trước đây với dự án chặt 6.700 cây xanh thì mức độ vô lý quá rõ ràng thành ra không chỉ Green Trees mà rất nhiều người dân Hà Nội đã lên tiếng và đã dành được thắng lợi là chính quyền Hà Nội phần nào thừa nhận họ đã sai và đã dừng dự án đấy. Tuy nhiên sau đó cũng có vài dự án khác thì bên Green Trees cũng đã tiến hành các bước chất vấn các bên liên quan và cả UBND Hà Nội thì họ cũng tiến hành đối thoại. Trong cuộc đối thoại họ chứng minh đó là phương án tối ưu và họ cam kết việc di dời cây sao đạt tỷ lệ sống sót cao cho cây và họ sẵn lòng mới nhóm mình giám sát.”



Người dân phản đối chặt cây xanh ở Hà Nội năm 2015. AFP

Với dự án 2.000 cây xanh lần này, ông lo ngại kết quả cũng chỉ dừng lại ở mức tiếp cận được thông tin và có quyền giám sát, chứ khả năng cao là không ngăn chặn được.

Đầu năm 2019, Sở GTVT Hà Nội cũng đã thực hiện kế hoạch xén vỉa hè mở rộng nhiều tuyến đường Láng, Vành đai 3 đoạn qua các tuyến đường: Phạm Hùng, Khuất Duy Tiến, Nguyễn Xiển, Nghiêm Xuân Yêm. Để thực hiện được việc này, gần 500 cây xanh các loại đã bị di chuyển, chặt hạ.

Trong một lần trao đổi với RFA về mối liên hệ giữa việc chặt cây và phát triển đô thị, Tiến sĩ Nguyễn Thị Hậu, chuyên nghiên cứu khảo cổ và bảo tồn không gian văn hóa đô thị, nhận xét:

“Tôi nghĩ rằng ở đất nước nào cũng có việc là phải phát triển. Tuy nhiên câu hỏi đặt ra là trong sự phát triển đó hy sinh cái gì. Có thể phải hy sinh một số di sản nào đấy, một số cây xanh nào đấy, nhưng thực sự đã tính toán hết chưa? Thực sự đã đặt lợi ích của cộng đồng, lợi ích lâu dài của đô thị lên trên chưa?”

Giải pháp nào cho hợp lý

Câu chuyện nhà nước chủ trương chặt hạ cây xanh, người dân phản đối không chỉ xảy ra tại Hà Nội.

Ngày 23 tháng 3 năm 2016, chính quyền thành phố Hồ Chí Minh ra thông báo đốn hạ 300 cây cổ thụ trên đường Tôn Đức Thắng để triển khai các dự án giao thông gồm tuyến tàu điện ngầm, cầu Thủ Thiêm 2, nhà ga Ba Son. Trước đó, hàng loạt cây cổ thụ trên đường Lê Lợi cũng bị đốn hạ để xây dựng ga tàu điện ngầm.

Nhiều bạn trẻ ở Sài Gòn đã tập trung tại khu vực đường Tôn Đức Thắng để phản đối việc chặt cây cổ thụ.

Ông Nguyễn Anh Tuấn chia sẻ một thực tế hiện nay ở Hà Nội:

“Có một điều cũng khó cho những người bảo vệ cây xanh Hà Nội, và nó cũng là một điều tích cực, đó là từ khi bắt đầu nhiệm kỳ thì Chủ tịch Hà Nội Nguyễn Đức Chung cùng các cộng sự của ông trồng rất nhiều cây mới ở Hà Nội và những cây đó đã đạt độ phủ xanh rất tốt.

Thành ra khi họ có trồng rất nhiều cây mới thì việc họ có di dời (họ dùng từ di dời cho nó mềm mại) các cây để phục vụ cho việc mở rộng và kiến tạo đường xá cho phù hợp hơn với các hoạt động của thành phố Hà Nội thì cũng rất khó để đưa ra thông điệp ‘chúng tôi quyết ngăn chặn và hoàn toàn phản đối’.”

Anh Hùng, một cư dân Hà Nội đưa ra một kết luận nghe có vẻ tiêu cực, nhưng ẩn trong đó lại là mặt tích cực rằng anh ủng hộ việc chặt cây. Khi chặt hết cây thì tất cả người dân phải lên tiếng vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến họ. Không thể cứ coi chuyện xã hội là chuyện bên ngoài cửa nhà mình như hiện nay.

https://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/the-project-of-relocating-2000-trees-in-hanoi-continues-to-be-opposed-dt-05302019141718.html