Thứ Sáu, 1 tháng 12, 2023

Mật ong có thể chống lại bệnh Tiểu đường không?

Mật ong có thể chống lại bệnh Tiểu đường không?
Tác giả: Flora Zhao • Mặc dù mật ong chứa một lượng đường đáng kể nhưng nó khác với đường thông thường. Khác với đường thông thường, mật ong có thể làm giảm lượng đường trong máu lúc đói, giảm cholesterol xấu và tăng cholesterol tốt. Sử dụng mật ong thay thế cho đường tinh luyện trong chế độ ăn uống của mỗi người sẽ mang lại thêm nhiều lợi ích. Tác dụng hạ đường huyết và chống lại bệnh tiểu đường của mật ong đã được chứng minh trong các nghiên cứu tiến hành cả trên người cũng như trên động vật.

Hiện nay, hầu hết các tổ chức y tế, bao gồm cả Tổ chức Y tế Thế giới và Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ, vẫn đang phân loại mật ong là đường tự do hoặc đường bổ sung. Mặc dù mật ong chứa một lượng đường đáng kể nhưng nó lại khác với đường thông thường. Rất nhiều những nghiên cứu và chuyên gia đã chỉ ra rằng mật ong có thể có lợi cho quá trình trao đổi chất, đặc biệt là nhờ việc làm giảm lượng đường trong máu.

1. Các loại đường có trong mật ong

Mật ong là món quà tuyệt vời từ thiên nhiên. Trên Thế giới có tới hơn 300 loại mật ong khác nhau, dựa trên các loài cây cho mật và một số yếu tố khác.

Nhìn chung, mật ong được cấu thành từ khoảng 17% nước, phần chất khô còn lại có 95 đến 99% là đường. Trong số các loại đường đó, thành phần chính là fructose và glucose. Trung bình, 100 gam mật ong chứa khoảng 38,5 gam đường fructose và 31 gam đường glucose.

Đáng chú ý, 14% lượng đường trong mật ong là các loại đường hiếm, nhiều loại trong đó được hình thành trong quá trình thuần thục của mật ong. Những loại đường hiếm này không phổ biến trong tự nhiên và được cho là có lợi cho sức khỏe.

Tauseef Khan, cộng tác viên nghiên cứu tại Bộ môn Khoa học Dinh dưỡng tại Khoa Y Temerty của Đại học Toronto, nói: “Mật ong không nên được phân loại là đường tự do. Nó là một thứ khác”.

Ông Khan cho biết mật ong là một "hỗn hợp đường phức tạp", trong đó có các loại đường hiếm, có những lợi ích đặc biệt. Chúng không phải là carbohydrate phức tạp mà thường là ở dạng saccarit đơn (monosaccharides) hoặc saccarit đôi (disaccharides). Những loại đường này sở hữu các tác dụng chuyển hóa tiềm năng và nhiều loại còn có vai trò giống như chất xơ (prebiotics).

Khác với đường thông thường, mật ong có thể làm giảm lượng đường trong máu lúc đói, giảm cholesterol xấu và tăng cholesterol tốt.

Ông Khan nói: “Những tác động đó rất đáng ngạc nhiên; nếu là đường thông thường thì sẽ không có những tác dụng đó”.

Trong một thảo luận về việc người ta phát hiện ra rằng mật ong có thể làm giảm nguy cơ chuyển hóa tim mạch, John Sievenpiper, phó giáo sư y khoa và khoa học dinh dưỡng tại Đại học Toronto, cho biết: “Các chuyên gia dinh dưỡng và sức khỏe cộng đồng từ lâu vẫn thường nói ‘đường chỉ là đường'. Nhưng những kết quả này cho thấy sự việc không phải là như vậy".

2. Ngọt hơn đường nhưng có chỉ số đường huyết thấp hơn

Chỉ số đường huyết (GI) (pdf) của glucose là 100, trong khi chỉ số trung bình của sucrose là khoảng 66 và của fructose là 24. Do có sự khác nhau về tỷ lệ thành phần các loại đường, giá trị GI của các loại mật ong nằm trong khoảng từ 35 đến 74, trung bình là 60.

Điều thú vị là vì có hàm lượng fructose cao nên mật ong ngọt hơn đường 25%. Dù sao thì, mật ong có giá trị GI và hàm lượng calo thấp hơn đường tinh luyện.

Fructose bị mang tiếng xấu nhưng có thể điều đó không có cơ sở. Các nhà nghiên cứu tại Đại học Toronto đã công bố một nghiên cứu trên Tạp chí Dinh dưỡng Lâm sàng Hoa Kỳ. Nghiên cứu xem xét 169 thử nghiệm lâm sàng liên quan đến fructose. Nghiên cứu này kết luận rằng đường fructose tự nhiên có trong trái cây và mật ong dường như không góp phần làm tăng cân mà thậm chí còn có thể tác động tích cực đến giảm cân.

Một nghiên cứu đánh giá khác được công bố trên tạp chí Molecules chỉ ra rằng fructose trong mật ong có thể làm chậm quá trình hấp thu ở ruột, kéo dài thời gian lưu thức ăn trong dạ dày, làm giảm lượng thức ăn ăn vào. Người ta cũng phát hiện thấy Fructose trong mật ong có tác dụng tăng cường khả năng chuyển hóa glucose của gan.

3. Tác dụng chống lại bệnh Tiểu đường đã được chứng minh của mật ong

Sử dụng mật ong thay thế cho đường tinh luyện trong chế độ ăn uống của mỗi người sẽ mang lại thêm nhiều lợi ích. Tác dụng hạ đường huyết và chống lại bệnh tiểu đường của mật ong đã được chứng minh trong các nghiên cứu tiến hành cả trên người cũng như trên động vật.

Trong một nghiên cứu năm 2008, 55 người thừa cân hoặc béo phì được chia thành hai nhóm, một nhóm hàng ngày nhận 70 gam sucrose và nhóm còn lại, nhận 70 gam mật ong, kéo dài trong 30 ngày. Kết quả cho thấy, so với giai đoạn trước nghiên cứu, lượng đường trong máu lúc đói của nhóm tiêu thụ mật ong đã giảm 4,2% và tình trạng kháng insulin cũng được cải thiện. Mật ong cũng giúp giảm nhẹ trọng lượng cơ thể và tỷ lệ mỡ trong cơ thể lần lượt ở mức 1,3% và 1,1%, bên cạnh đó lượng cholesterol toàn phần giảm 3%, triglycerides giảm 11% và cholesterol tốt tăng 3,3%.

Mặt khác, những thay đổi ở người dùng sucrose lại khác. Lượng đường trong máu lúc đói của họ không chỉ tăng 2,2% mà trọng lượng cơ thể và tỷ lệ mỡ trong cơ thể của họ cũng đồng thời tăng.

Theo một thí nghiệm có nhóm chứng được công bố vào năm 2017, những người trưởng thành khỏe mạnh, thay thế 25% lượng carbohydrate trong chế độ ăn uống của họ bằng mật ong trong 8 ngày liên tiếp, đã giảm được lượng insulin và lượng đường trong máu sau bữa ăn.Thay thế carbohydrate bằng mật ong sẽ làm giảm lượng đường trong máu và insulin sau bữa ăn. 

Trong một thí nghiệm khác so sánh tác dụng của mật ong và glucose đối với người mắc bệnh tiểu đường và người khỏe mạnh, những người khỏe mạnh được cung cấp một lượng mật ong hoặc glucose bằng nhau.

Kết quả cho thấy rằng sử dụng mật ong dẫn đến lượng đường trong máu và insulin dao động ít hơn đáng kể so với tiêu thụ glucose. Sau khi tiêu thụ mật ong trong 15 ngày liên tiếp, những người khỏe mạnh đã giảm lượng đường trong máu trung bình 6% so với trước khi tiêu thụ mật ong. Bản thân những bệnh nhân tiểu đường, lượng đường trong máu cũng biến động ít hơn đáng kể khi tiêu thụ mật ong so với khi tiêu thụ glucose.
Ở những người khỏe mạnh, khi tiêu thụ mật ong, biến động lượng đường trong máu nhỏ hơn. Đồng thời, các bệnh nhân tiểu đường, lượng đường trong máu cũng thay đổi ít hơn.

Trong một thử nghiệm can thiệp dài hạn được thực hiện ở Ai Cập, 20 người tham gia, bị bệnh tiểu đường đã được cho uống nước có pha 50ml (ba thìa canh) mật ong trước bữa ăn, hai lần mỗi ngày, khi bụng đói. Họ cũng tiêu thụ thêm 25 ml mật ong (chất tạo ngọt duy nhất) trong chế độ ăn.

Trong quá trình thử nghiệm, không ai trong số những bệnh nhân này bị tình trạng nhiễm toan ceton hoặc tăng đường huyết, tăng thẩm thấu (các triệu chứng phổ biến bao gồm khô da hoặc lưỡi, hơi thở có mùi trái cây, buồn ngủ, lú lẫn, khó thở, nhịp tim nhanh, đau bụng và nôn mửa). Tiêu thụ mật ong dài hạn giúp giảm cân, kiểm soát huyết áp và cải thiện tình trạng tim mạch ở tất cả mọi bệnh nhân.

Một nghiên cứu đánh giá năm 2018 được công bố trên tạp chí Oxidate Medicine and Cellular Longevity cho thấy mật ong có tác dụng có lợi đối với bệnh tiểu đường, một căn bệnh phức tạp. So với đường, tiêu thụ mật ong có thể làm giảm cân và giảm lượng đường trong máu ở người khỏe mạnh cũng như bệnh nhân tiểu đường. Một đánh giá có hệ thống và phân tích tổng hợp được công bố trên Tạp chí Dinh dưỡng năm 2022 cũng khẳng định tác dụng tích cực của mật ong đối với lượng đường trong máu và quá trình trao đổi chất.

4. Mật ong kiểm soát đường trong máu như thế nào?

Làm thế nào mật ong có thể làm giảm lượng đường trong máu, mặc dù nó cũng là một loại đường?

Ông Khan cho biết mật ong chứa 30 đến 40 loại đường hiếm khác nhau, có vai trò điều chỉnh các hormone liên quan đến cảm giác thèm ăn và bài tiết insulin, kết quả cuối cùng là thúc đẩy quá trình chuyển hóa glucose.

Những loại đường hiếm này có thể giúp giảm thiểu tác dụng của fructose và glucose, dẫn đến giảm lượng đường trong máu lúc đói và cải thiện việc kiểm soát đường máu. Một vài loại đường trong đó còn đóng vai trò là thức ăn cho một số vi khuẩn tốt, có lợi cho sức khỏe đường ruột, trong khi một số khác có đặc tính tăng cường miễn dịch.

Các hợp chất và flavonoid trong mật ong sở hữu đặc tính chống oxy hóa, do đó có thể giúp cải thiện tiến triển của bệnh tiểu đường do stress oxy hóa gây ra, cũng như những rối loạn chuyển hóa liên quan đến tình trạng này. Điều thú vị là khả năng chống oxy hóa của mật ong có liên quan đến màu sắc của mật, mật ong sẫm màu hơn có giá trị chống oxy hóa cao hơn.

Các nguyên tố vi lượng có trong mật ong, chẳng hạn như kẽm và selen, cũng được cho là góp phần kiểm soát lượng đường trong máu. Một số protein đặc biệt trong mật ong có thể kích hoạt hệ thống miễn dịch bẩm sinh của cơ thể.

5. Tại sao nên sử dụng mật ong thô và liều lượng ra sao

Ông Khan cho biết, số liệu cho thấy mật ong thô có nhiều lợi ích hơn mật ong đã trải qua xử lý ở nhiệt độ cao. Mật ong đã qua chế biến cũng có lợi, "nhưng có thể ít hơn hoặc không phát huy tác dụng".

Mật ong thô giữ lại được nhiều thành phần có lợi và hoạt tính sinh học hơn; việc chế biến mật ong thông thường có thể làm thay đổi thành phần và hoạt tính sinh học của nó.

Cụ thể, các sản phẩm mật ong sẽ phải trải qua quá trình gia nhiệt ngắn trong quá trình sản xuất để giảm độ ẩm và nấm men, tuy nhiên quá trình này cũng làm giảm lượng enzyme diastase trong mật ong. Diastase có vai trò hỗ trợ cho quá trình phân hủy tinh bột, do đó có tác động tích cực đến lượng đường và lipid trong máu.

Quá trình xử lý nhiệt mật ong có thể làm tăng lượng hydroxymethylfurfural (HMF). Khi được chuyển hóa trong cơ thể, HMF có thể chuyển thành một hợp chất gây độc cho gen, làm giảm đi tác dụng có lợi của mật ong. Các vi khuẩn có lợi có trong mật ong cũng bị giảm bớt trong khi xử lý nhiệt.

Tương tự, một số hợp chất chống oxy hóa trong mật ong cũng bị mất đi, do đó khả năng thúc đẩy quá trình trao đổi chất và giảm lượng đường trong máu lúc đói của mật ong cũng bị ảnh hưởng. Một nghiên cứu cho thấy quá trình xử lý nhiệt có thể làm giảm tới 33,4% khả năng chống oxy hóa của mật ong.

Ông Khan nhấn mạnh rằng, việc chọn mật ong từ một nguồn hoa duy nhất sẽ đảm bảo “thành phần của mật ong được nhất quán”, thuận lợi cho việc ứng dụng các mặt lợi ích cụ thể của mật.

Mật ong có nguồn gốc từ nhiều loài hoa, từ nhiều vùng đất, từ nhiều nhà cung cấp hoặc thậm chí từ các quốc gia khác nhau, sẽ có những thay đổi đáng kể về hàm lượng đường hiếm. Trộn lẫn mật ong từ các nguồn khác nhau sẽ làm giảm đi lợi ích tổng thể của mật. Nghiên cứu đánh giá năm 2022 nói tới bên trên đã chỉ ra, trong một chế độ ăn uống lành mạnh, mật ong từ một nguồn hoa duy nhất, đặc biệt là mật ong Acacia và mật ong Clover, có thể cải thiện việc kiểm soát lượng đường và lipid trong máu.

Theo nghiên cứu của ông Khan, lợi ích tối ưu đã được quan sát thấy khi tiêu thụ khoảng hai thìa canh, tương đương khoảng 40 gam, mật ong mỗi ngày để thay thế cho đường.

https://clinicalnutritionespen.com/article/S2405-4577(16)30304-7/fulltext

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét