Để tạo nên sức thần của nỏ Liên Châu, tướng quân Cao Lỗ đã dùng kỹ thuật chế ra lẫy nỏ có chốt giữ liên hoàn, một lần bóp cò bắn ra nhiều mũi tên, khiến quân địch khiếp sợ.
Sáng 16/1, Bộ Văn hóa Thể thao Du lịch, UBND tỉnh Bắc Ninh và Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam tổ chức hội thảo khoa học "Danh tướng Cao Lỗ thời dựng nước". PGS Lê Đình Sỹ, nguyên Viện phó Viện Lịch sử Quân sự Việt Nam giới thiệu với hội nghị tham luận "Danh tướng Cao Lỗ với việc chế tạo, sử dụng vũ khí cung nỏ thời An Dương Vương".PGS cho biết, theo sử cũ, nhân lúc nhà Tần suy yếu, Triệu Đà chiếm cứ ba quận Nam Hải, Quế Lâm và Tượng Quận lập nước Nam Việt. Vào năm Tân Mão (210 TCN), khi Tần Thủy Hoàng mất, Triệu Đà phát binh xâm lược Âu Lạc. Quân xâm lược xuất phát từ Phiên Ngung (Quảng Châu) tiến vào nước ta theo đường sông Bạch Đằng và hành lang Đông Triều - Chí Linh. Hướng tiến công đúng theo dự đoán của tướng Cao Lỗ. Quân Triệu tràn ngập cả vùng lãnh thổ phía Bắc Cổ Loa, từ ven sông Cầu, vùng Tiên Sơn, núi Vũ Ninh (Bắc Ninh).
Tướng Cao Lỗ là người tổng chỉ huy toàn bộ quân đội Âu Lạc. Ông bố trí quân đội, trong đó có đội quân cung nỏ lợi hại ở những nơi hiểm yếu bảo vệ kinh thành Cổ Loa. Khai thác điểm yếu của giặc, quân dân Âu Lạc đã chủ động tiến công trên vùng đồi Tiên Du, khiến quân Triệu Đà khốn đốn.
"Chuyện rùa vàng cho vuốt tất nhiên là hư cấu, thần thoại hóa, nhưng chuyện nỏ thần thì lại có thật", PGS Sỹ nói và cho hay, khảo cổ học đã cung cấp bằng chứng về sự tồn tại của "máy nỏ" thời Đông Sơn. Những chiếc lẫy nỏ Làng Vạc gồm bốn bộ phận đúc rời được liên kết lại bằng hai chốt hình trụ đã được phát hiện.
Lẫy nỏ là bộ phận quan trọng nhất của nỏ Liên Châu. Trong truyền thuyết, lẫy nỏ làm bằng móng rùa thần, nhưng theo các nhà nghiên cứu thì có thể rùa là con vật linh thiêng được cư dân Việt tôn thờ nên đã gắn sức mạnh của vị thần cho loại vũ khí "bảo bối" của mình nhằm làm tăng thêm sức mạnh thần kì của thứ vũ khí ấy.
Thực tế, lẫy có thể được chế bằng đồng, bằng sừng hoặc gỗ cứng, hình dáng của nó gần như móng rùa. Nó được cấu tạo với nhiều chi tiết lắp vào nhau nên chiếc nỏ còn được gọi là "liên cơ". Bình thường, dây nỏ được căng lên, cài lại, khi bắn thì dùng ngón tay kéo lùi nút lẫy để dây bật, đẩy tung những cánh tên lao như gió cuốn.
Theo người Cổ Loa kể, người ta đã đào được ở chân thành khu vực chợ Sa một ống đồng dài chừng nửa mét, hai đầu bịt kín, dọc thân trổ lỗ như cây sáo. Đây được đoán là bộ phận cài tên của chiếc nỏ bởi trước Cách mạng tháng Tám, ở Cổ Loa có tục rước nỏ thần, chiếc nỏ được làm bằng giấy, giữa thân nỏ để một cái ngáng bằng gỗ trên thân dùi nhiều lỗ, mỗi lỗ để một mũi tên. Cái ngáng tượng trưng bằng gỗ này có nét tương đồng với ống đồng đào được ở chợ Sa.
Để một lúc bật lẫy nỏ cho nhiều mũi tên cùng bay ra, có ý kiến cho rằng Cao Lỗ đã nghĩ cách làm rộng thân nỏ, xẻ chéo nhiều rãnh, đặt những mũi tên chụm lại để khi bật lẫy, mũi tên theo rãnh bay đi. "Những cứ liệu trên chưa đủ để người ta phục dựng được chính xác "nỏ thần" ngày xưa khiến cho giặc ngoại xâm khiếp vía, nhưng cũng đủ để khẳng định sự tồn tại thực sự của loại vũ khí đánh xa lợi hại do Cao Lỗ chế tạo", PGS Sỹ cho hay.
Sơ đồ Cổ Loa.
Bên cạnh phát hiện lẫy nỏ, hàng vạn mũi tên đồng cũng đã đào được ở Cầu Vực, sát chân thành ngoại Cổ Loa. Kho mũi tên đồng với hàng vạn chiếc, trọng lượng gần 110 kg. Đây là loại mũi tên ba cạnh, ba cánh đều nhau, có trụ thân, có chuôi, có họng tra cán và kích thước lớn, được chế tạo hoàn hảo, sắc nhọn. Mỗi mũi tên còn được cắm thêm chuôi bằng tre dài khoảng 1m, làm cân đối trọng lượng để tên bay xa và khả năng sát thương lớn.
Có chiếc lẫy nỏ được phát hiện gồm nhiều bộ phận như hộp cò, lẫy cò, hai chốt và thước ngắm. Gần đây, nhóm nghiên cứu của Bảo tàng lịch sử Quân sự và Trung tâm nghiên cứu tiền sử Đông Nam Á cùng với nghệ nhân ở Hòa Bình đã phục dựng thành công chiếc nỏ Cao Lỗ sáng chế, tuy chưa được hoàn hảo như nỏ thần ngày xưa.
"Điều quan trọng nhất để tạo nên sức thần của nỏ Liên Châu là Cao Lỗ đã biết kỹ thuật chế ra những chiếc lẫy nỏ có chốt giữ liên hoàn để một lần bóp cò bắn ra nhiều mũi tên có sức xuyên tốt, vừa giết giặc vừa làm chúng khiếp sợ, đội ngũ rối loạn, tan rã. Đó là điều kỳ diệu bí mật của thứ binh khí thần diệu này", PGS Sỹ khẳng định.
Tham dự hội thảo, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang tóm lược, Cao Lỗ Vương là danh tướng đã giúp vua Thục Phán An Dương Vương dựng nên nhà nước Âu Lạc, hiến kế dời đô xuống đồng bằng và giúp vua xây dựng thành Cổ Loa, chế nỏ liên châu một lần bắn ra nhiều mũi tên. Đây được xem là nỏ thần, thứ vũ khí thần dũng, vô địch để giữ nước với lời nói được truyền tụng "giữ được nỏ thần sẽ giữ được thiên hạ, mất nỏ thần sẽ mất cả thiên hạ".
"Cao Lỗ có tầm nhìn xa, tỉnh táo và đầy cảnh giác, đầy bản lĩnh để can ngăn nhà vua không sa vào quỷ kế của kẻ thù, dù rằng vì điều đó mà bị vua xa lánh. Nhưng khi đất nước bị xâm lược, Tổ quốc lâm nguy, Người lại ra phò vua, cứu nước, tử tiết để lại danh thơm muôn thuở cho hậu thế", Chủ tịch nước nói và khẳng định, danh tướng Cao Lỗ là một vị tướng, biểu tượng của bản lĩnh, trí tuệ và sức mạnh Việt Nam trong thời đầu giữ nước, được nhân dân sùng kính, thờ phụng ở nhiều nơi trong suốt hàng nghìn năm lịch sử.
Hoàng Thùy
------------------
Ngày 16/1, tại Hà Nội, Bộ VHTT&DL, UBND tỉnh Bắc Ninh, Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam đã tổ chức Hội thảo khoa học “Cao Lỗ - Danh tướng thời dựng nước”. Chủ tịch nước Trương Tấn Sang đã dự hội thảo, lắng nghe ý kiến của các nhà sử học và phát biểu tôn vinh công lao của danh tướng Cao Lỗ.
Chủ tịch nước Trương Tấn Sang với các đại biểu dự hội thảo. Ảnh: Nguyễn Khang - TTXVN
Các tham luận tại Hội thảo đã tập trung làm rõ các chủ đề: Vai trò của danh tướng Cao Lỗ trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ nước Âu Lạc, cống hiến của Cao Lỗ trong chế tạo sử dụng vũ khí cung nỏ thời An Dương Vương; sự tôn thờ Cao Lỗ Vương và truyền thống phát triển cộng đồng địa phương trong quá khứ và hiện tại, sự nghiệp danh tướng Cao Lỗ và những bài học lịch sử thời kỳ đầu dựng nước; sự ra đời của nước Âu Lạc, nền tảng văn hóa Đông Sơn và mối quan hệ lịch sử - văn hóa giữa Việt Nam với miền Nam Trung Quốc và rộng ra với cả Đông Nam Á và Đông Bắc Á.
Nhiều báo cáo nêu cao công lao của Cao Lỗ trong việc xây dựng thành Cổ Loa, sáng chế “nỏ thần”; đề cập đến những sai lầm của An Dương Vương trong việc không biết dùng người tài, nhận thức không đung về bản chất cùng những thủ đoạn của kẻ thù; tín ngưỡng thờ Cao Lỗ cùng những tục lễ dân gian tại vùng Gia Bình, Bắc Ninh - nơi được coi là quê hương của ông. Qua phân tích, đối chiếu giữa các nguồn tư liệu, các kết quả nghiên cứu khoa học đã làm rõ những trang sử của thời dựng nước cùng cuộc sống của cộng đồng cư dân và một số nhân vật tiêu biểu trong đó có danh tướng Cao Lỗ.
Phát biểu tại Hội thảo, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang hoan nghênh Bộ VHTT&DL đã phối hợp với lãnh đạo tỉnh Bắc Ninh và Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam tổ chức Hội thảo về Cao Lỗ - Một danh tướng của nước ta thời dựng nước.
Chủ tịch nước đánh giá cao công lao sự nghiệp của Cao Lỗ Vương đã giúp Vua Thục Phán - An Dương Vương dựng nên nhà nước Âu Lạc, đã hiến kế với nhà vua dời Đô xuống đồng bằng và giúp nhà vua xây thành Cổ Loa; chế ra Nỏ Liên Châu, mỗi lần bắn ra được nhiều mũi tên, được xem là “Nỏ Thần”, “Linh quang Thần cơ”, vũ khí thần dũng vô địch để giữ nước của Âu Lạc với lời nói được truyền tụng “Giữ được Nỏ Thần, thì giữ được thiên hạ - Mất Nỏ Thần sẽ mất cả thiên hạ”.
Người đã có tầm nhìn xa, tỉnh táo, cảnh giác và đầy bản lĩnh để can ngăn nhà vua không sa vào quỷ kế của kẻ thù, dù vì điều đó mà bị vua xa lánh. Nhưng khi đất nước bị xâm lược, Tổ quốc lâm nguy, Người lại ra phò Vua, cứu nước, tử tiết trước trận tiền, để lại danh thơm muôn thuở cho hậu thế.
Chủ tịch nước cho rằng vị Danh tướng tuy đã ở cách hơn 2 thiên niên kỷ với biết bao thăng trầm của lịch sử, song cuộc đời và sự nghiệp của Người vẫn luôn sống mãi trong tâm trí của người dân Việt Nam qua các thời đại với muôn vàn mầu sắc vừa lịch sử, vừa huyền thoại vô cùng phong phú. Cuộc hội thảo là dịp để tôn vinh, thể hiện lòng biết ơn của hậu thế hôm nay đối với các bậc tiền nhân đã có công trong lịch sử dựng nước, giữ nước của dân tộc, đồng thời để rút ra những bài học lịch sử cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của nhân dân ta ngày nay.
Chủ tịch nước nhấn mạnh Danh tướng Cao Lỗ là một vị anh hùng Dân tộc, biểu tượng của bản lĩnh, trí tuệ và sức mạnh Việt Nam trong thời đầu dựng nước, được nhân dân ta sùng kính, thờ phụng ở nhiều nơi trong suốt hàng nghìn năm lịch sử.
Tôn vinh công đức của Tướng quân Cao Lỗ, của những bậc tiền nhân có công với dân, với nước là đạo lý truyền thống của dân tộc ta, là nền tảng văn hóa tinh thần làm nên sức mạnh vô địch, sức sống trường tồn của đất nước ta.
Theo Hoàng Giang
TTXVN
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét