Tác giả: ANTOINE VAN AGTMAEL
Người dịch: Dương Lệ Chi, 11-06-2012
Bậc
thầy về đầu tư, người đã đặt ra thuật ngữ “thị trường mới trỗi dậy”,
vừa từ châu Á trở về, nhận thấy rằng, sự suy giảm kinh tế là có thực và
cung cấp 5 sự kiện chuyển hóa, đang định hình lại nền kinh tế toàn cầu.
Nơi tôi đã đi: Gần đây,
tôi đã trở về từ một chuyến đi hai tuần đến châu Á, viếng thăm Ấn Độ,
Thái Lan, Hồng Kông, Trung Quốc, Đài Loan và Hàn Quốc. Tôi đã đến các
nước này nhiều lần trong vòng 25 năm qua, với tư cách là giám đốc đầu tư
và sau này là Chủ tịch Công ty Emerging Markets Management và
AshmoreEMM. Trong chuyến đi, tôi đã gặp một số nhà hoạch định chính sách
cấp cao, giám đốc ngân hàng, giám đốc điều hành công ty, nhà đầu tư,
nhà nghiên cứu và các học giả. Nhưng, nơi mà tôi đã từng gần như lạc
quan mọi thứ, lần này tôi rời khỏi với một cảm giác rất khác. Vài năm
trước, một cảm giác lan rộng rằng thế giới phát triển đã rơi khỏi bệ của
nó, rằng châu Á đã không những thoát khỏi cuộc khủng hoảng tài chính
toàn cầu, mà hệ thống của nó còn tốt hơn. Sự quá tự tin đó hiện nay
dường như không còn nữa. Thay vào đó là một cảm giác dễ bị tổn thương.
Càng có thêm nhận thức về nhược điểm chính trị liên quan đến con đường
phát triển riêng của họ và ngay cả các mối quan ngại mới về kinh tế, về
các thách thức đối với lợi thế cạnh tranh mà họ vừa có được.Điều tôi thấu hiểu: Sự tự tin về ổn định chính trị và hiệu quả đã bị lung lay ở Trung Quốc, Ấn Độ và các thị trường mới trỗi dậy khác. Mùa xuân Ả Rập là một làn sóng xung kích, không chỉ đưa ra ánh sáng những hành động xấu xa của các chế độ độc tài, mà nó còn tạo ra tình trạng không rõ ràng về kinh tế trong tương lai. Trong nhóm các nước như Brasil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi (gọi tắt là BRICS), ở hai đầu phạm vi chính trị, ổn định chính trị hóa ra mỏng manh hơn người ta nghĩ trước đó. Trường hợp Bạc Hy Lai ở Trung Quốc đã đặt ra các câu hỏi về tính hợp pháp của toàn bộ quá trình kế nhiệm chính trị. Và thất vọng về cách điều hành của Thủ tướng Ấn Độ, Manmohan Singh, (thậm chí một số lãnh đạo doanh nghiệp còn nói với tôi rằng ông ấy đã “thất bại”), đã tạo ra sự bế tắc ở New Delhi trong khi thúc đẩy các tiểu bang [làm việc nhiều hơn].
Ở đỉnh cao của cuộc khủng hoảng tài chính, giới ưu tú trong nước và rộng hơn là dân chúng ở Ấn Độ và Trung Quốc, xem sự do dự, trì trệ trong việc hoạch định chính sách, lạm quyền để bảo đảm đặc lợi, và thiếu kỹ năng lãnh đạo, là vấn đề lớn ở Nhật Bản, Châu Âu, và Hoa Kỳ – nhưng những người này hiện lo ngại rằng họ phải đối mặt với các vấn đề tương tự. Về mặt tích cực, bất ổn từ Tunisia đến Miến Điện đã mang lại hy vọng và cảm giác về chuyển giao quyền hành. Sự biến đổi đột ngột hiện đang diễn ra ở Miến Điện đã tiếp thêm sức mạnh cho khu vực Đông Nam Á và Hiệp hội các nước Đông Nam Á như một thực thể kinh tế quan trọng, thích hợp và đáng kể, và nằm giữa hai siêu cường mới trỗi dậy trong khu vực, đó là Trung Quốc và Ấn Độ.
Một câu hỏi lớn khác liên quan đến tương lai kinh tế của Trung Quốc, đất nước đang dẫn đầu thị trường mới trỗi dậy. Một thập niên trước, có ai nghĩ rằng Hoa Kỳ sẽ bị mất điểm tín dụng AAA mà họ luôn nắm giữ? Cho đến gần đây, điều tương tự không thể nghĩ tới là, các câu hỏi hiện đang được đặt ra về việc liệu Trung Quốc có chắc chắn sẽ là nhà sản xuất hàng đầu. Tiền lương gia tăng, tiền tệ tăng giá trị, thặng dư lao động bị mất đi, dân số đang già đi nhanh chóng, và các thị trường mới trỗi dậy khác đang cạnh tranh về cơ sở hạ tầng đầy ấn tuợng. Bangladesh, Việt Nam, Philippines, và Thái Lan (và một ngày nào đó, có thể là Myanmar) thường xuyên được nhắc tới như là những nơi mà các nhà sản xuất toàn cầu đang tìm kiếm để thiết lập các nhà máy mới. Ngay cả Hoa Kỳ hiện cũng được xem như là một nơi mà các nhà sản xuất đang hướng tới. Tăng trưởng chậm lại ở Trung Quốc và Ấn Độ đang được thừa nhận như là một thực tế mới.
Quan điểm chung đã bị bác bỏ: 5 năm trước hay lâu hơn nữa, ý kiến đã trở nên phổ biến rằng Hoa Kỳ đang thất bại trong cuộc chạy đua cạnh tranh toàn cầu. Trong cuốn sách của tôi, Kỷ nguyên của các thị trường mới trỗi dậy, tôi đã viết về sự trỗi dậy của Trung Quốc và Ấn Độ đang chuyển lợi thế cạnh tranh ra sao và một số công ty đa quốc gia mới (từ Samsung Electronics ở Hàn Quốc đến Embraer ở Brazil) đã trở thành các công ty tầm cỡ thế giới như thế nào. Tất cả những điều nói trên vẫn còn đúng, các thị trường mới trỗi dậy vẫn còn tồn tại trong ít nhất mười năm nữa. Tuy nhiên, thú vị thay, sự hưởng ứng cạnh tranh và sáng tạo mà tôi mong đợi dường như đến nhanh hơn tôi nghĩ. Thật vậy, Hoa Kỳ có thể đang làm tốt hơn chúng ta nghĩ, Trung Quốc và các nước đang trỗi dậy khác có thể không làm tốt như chúng ta đã tưởng.
Tất cả mọi người đều cho rằng, các nước phát triển đã bị mất phương hướng hay đánh mất “khả năng giành chiến thắng”, nhượng lại việc sản xuất cho các thị trường mới trỗi dậy. Trung Quốc và Ấn Độ đã xây các cơ sở sản xuất ấn tượng hay điểm mạnh của cơ quan hậu bị, dựa trên sự gỡ bỏ muộn màng như việc khởi xướng khu vực kinh tế tư nhân, chi phí lao động thấp, và đầu tư vào cơ sở hạ tầng một cách ấn tượng. Trung Quốc và các nước khác gần như đã giành độc quyền trong việc sản xuất hàng hóa với giá rẻ. Người tiêu dùng ở Mỹ bắt đầu cảm thấy Trung Quốc đã giành chiến thắng ở các kệ hàng trong siêu thị Walmart.
Cơ sở hạ tầng của Mỹ bị thụt lùi trong việc xây dựng một mạng lưới đường bộ, đường ray, cầu cống, đường ống dẫn, sân bay, và công nghệ truyền thông thế kỷ 21. Sự đối lập chính trị cùng với khủng hoảng ngân sách và nợ nần đã đặt trách nhiệm vào việc “cắt giảm chi phí”, thay vì xây dựng lại cơ sở hạ tầng để duy trì cạnh tranh xuất khẩu và thúc đẩy sản xuất. Các thương hiệu truyền thống của Mỹ đã không còn là niềm vinh dự của họ: General Motors không còn là niềm tự hào của nhà sản xuất xe hơi toàn cầu, iPhone thì tinh xảo nhưng sản xuất ở Trung Quốc. Trong khi đó, Tập đoàn Tata của Ấn Độ đã mua lại thương hiệu mang tính biểu tượng như Jaguar, Land Rover, và Tetley Tea. Geely của Trung Quốc mua lại Volvo, cùng lúc, Lenovo đã mua lại bộ phận máy tính của IBM. Ở Hàn Quốc, Samsung và Hyundai đã trở thành đấu thủ lớn, ở Đài Loan, HTC từ vô danh trở thành một thương hiệu được công nhận và ngưỡng mộ. Tóm lại, dường như có một xu hướng không thể đảo ngược: Hoa Kỳ đã bị nhỡ chuyến tàu trong việc trở thành nước dẫn đầu về công nghệ “xanh” trong một thế giới có ý thức về môi trường hơn, khi [Mỹ] nhượng lại sân chơi sản xuất hàng loạt cho Trung Quốc và công nghệ mới cho châu Âu.
Nhưng trong chuyến đi của mình, tôi nhận thấy câu chuyện đang bắt đầu thay đổi. Bây giờ tôi tin nỗi thất vọng và lo sợ mà nhiều người ở Mỹ cảm nhận, được đặt không đúng chỗ. Thật vậy, có những dấu hiệu sớm cho thấy rằng Hoa Kỳ có thể giành lại một số năng lực cạnh tranh mà họ đánh mất trong việc sản xuất và Trung Quốc đang mất dần một số sân chơi, đặc biệt cạnh tranh với các thị trường mới trỗi dậy khác.
.....
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét