(2) BÁO CÁO VỀ CHUYẾN ĐI MIẾN ĐIỆN CỦA CSIS

BÁO CÁO VỀ CHUYẾN ĐI MIẾN ĐIỆN CỦA CSIS

PHẦN 2: NHỮNG PHÁT HIỆN

 

Bài dịch của Quân Bảo

PHẦN 1: NHỮNG KHUYẾN CÁO CHO CHÍNH SÁCH CỦA MỸ

Xem phần 1 trong Blog này ở đây.

1.  Thay đổi thực sự đang diễn ra ở Miến Điện. Cải cách chính trị và kinh tế được đưa ra bởi Tổng thống U Thein Sein và các đồng minh của mình và rộng rãi hỗ trợ của lãnh đạo đối lập Daw Aung San Suu Kyi xuất hiện là có thật, nhưng quá trình thực hiện và thể chế hóa những thay đổi đó vẫn còn mong manh và không phải là không thể đảo ngược. Phái đoàn đã gặp gỡ  chính phủ, phe đối lập, các tổ chức xã hội dân sự và khu vực tư nhân luôn bày tỏ thiện chí và sự hỗ trợ mạnh mẽ cho những thay đổi đó của chính phủ, nhưng niềm tin vào thành công cuối cùng của họ hầu như không phổ quát. Phái đoàn đã gặp gỡ các nhân vật trong quân đội  đã hỗ trợ quá trình cải cách, mặc dù nó đã không thể để đánh giá như thế nào đến nay quân đội sẽ tự nguyện nhượng quyền lực hơn nữa cho dân sự. Đáng chú ý, tương tự như các nhà lãnh đạo chính phủ và quân sự cho biết họ dự kiến sẽ giảm vai trò quân đội của mình trong quốc hội và chính phủ nói chung, bao gồm cả việc giảm yêu cầu hiến pháp bắt buộc 25% của Quốc hội được tổ chức bởi quân đội.

2.  Tổng thống đang chuyển động đúng hướng, nhưng mức độ hỗ trợ cải cách vẫn không hoàn toàn được thử nghiệm. Tổng thống U Thein Sein đã củng cố quyền lực của mình và di chuyển về phía trước với những bước đi quan trọng như kết thúc kiểm soát báo chí, loại bõ những người không phù hợp với cải cách nội các của ông và cho phép Daw Aung San Suu Kyi và đảng của bà ứng cử và ngồi trong Quốc hội. Tuy nhiên, một số trong những rào cản chính trị khó khăn nhất trong việc giải quyết các trung tâm quyền lực còn lại của chế độ cũ vẫn còn ở phía trước. Sau gần năm thập kỷ quân đội nắm quyền, đã học được thói quen quản trị có xu hướng từ trên xuống dưới “ra lệnh – nhận lệnh” như một chuyên gia lưu ý. Điều này tạo ra rủi ro. Ví dụ, cả tổng thống và Quốc phòng và Hội đồng Bảo an giữ lại các quyền hiến định tuyên bố tình trạng khẩn cấp bất cứ lúc nào. Việc thiếu các thỏa thuận chia sẻ nguồn tài nguyên ở vùng dân tộc, minh bạch trong ngân sách của chính phủ có nghĩa là “sự ủy nhiệm” từ chế độ trước đó chưa thấy phần cốt lõi thách thức. Đoàn đại biểu CSIS nghe sự đồng thuận rộng rãi rằng quân đội muốn chuyển đổi sang một vai trò quân sự chuyên nghiệp, nhưng điều này dường như là phụ thuộc vào việc duy trì hòa bình và ổn định. Hòa bình và ổn định là đội ngũ đảng cầm quyền và phe đối lập dân chủ việc tìm kiếm một cách chuyển tiếp ở giữa nhiều lợi ích cạnh tranh và trong một không gian chính trị mong manh. Quá trình chuyển đổi phức tạp và có thể bị đe dọa bởi xung đột sắc tộc đang diễn ra, ví dụ như ở bang Rakhine và Kachin. Nhiều nhóm dân tộc thiểu số tiếp tục cảm thấy rằng ảnh hưởng của họ trong quá trình chuyển đổi vẫn còn bị hạn chế hoặc không tồn tại.

3.  Miến Điện là chiến lược quan trọng. Miến Điện là quốc gia lớn thứ hai về diện tích đất đai trong khu vực Đông Nam Á. Đứng thứ năm đông dân với dân số khoảng 55 triệu và nằm ở ngã tư của Trung Quốc, Ấn Độ và khu vực Đông Nam Á. Miến Điện, một trong những nước nghèo nhất trên hành tinh này nằm ở giữa một khu vực Đông Nam Á sôi động, có cơ hội để phát triển một cách nhanh chóng thông qua việc thực hiện cải cách cơ bản, kinh doanh và tích hợp với các nước láng giềng và nền kinh tế toàn cầu. Gần đây chính phủ cải cách chính trị và xã hội, nếu họ chứng minh được bền vững và thành công, có khả năng có thể làm cho Miến Điện là một mô hình cho các quốc gia khác trong việc chuyển đổi sang nền dân chủ noi theo.

4.  Tăng trưởng kinh tế có thể được nhanh chóng. Tăng trưởng kinh tế phụ thuộc vào sự ổn định chính trị. Nếu ổn định được tăng cường bởi cải cách chính trị toàn diện và thực hiện cải cách kinh tế cơ bản, nền kinh tế của Miến Điện có thể trải nghiệm sự tăng trưởng nhanh chóng. Một số ước tính cho thấy tổng sản phẩm quốc nội có thể mở rộng hơn 10% vào năm tới. Mặc dù sự tăng trưởng này sẽ được dựa trên cơ sở tương đối nhỏ (GDP ước tính ở mức 84 tỷ USD trong năm 2011), nó có thể đóng góp hàng triệu việc làm mới. Các rào cản quan trọng nhất cho sự phát triển bao gồm bất ổn chính trị, tham nhũng, và sự thiếu minh bạch, thiếu giáo dục, thiếu  huấn luyện, và cơ sở hạ tầng kém. Đại diện của ngành công nghiệp may mặc đã nói với đoàn rằng họ đã khám phá các tiêu chuẩn về trách nhiệm xã hội và nhận thức rõ tầm quan trọng của quyền lao động và vai trò của phụ nữ trong phát triển kinh tế. Phần lớn các khó khăn kinh tế hiện nay của Miến Điện là kết quả của việc quản lý yếu kém trong quá khứ nói chung, nhưng những chính sách này có thể được đảo ngược hiệu quả.

5.  Thiếu đào tạo và chuyên môn có thể  trở ngại cải cách. Việc thiếu chuyên môn và kinh nghiệm là một trong những thách thức lớn nhất đối với những cải cách. Nhóm đã họp cũng thừa nhận rằng các quan chức có ý tưởng cải cách chính trị và dân chủ có nghĩa là sau nhiều thập niên cai trị độc tài. Điều này cũng đúng cho các cải cách kinh tế. Chẳng hạn, đại biểu quốc hội giữa các đảng phái chính trị cho biết họ thèm khát cho mô hình mà họ có thể áp dụng cho lập pháp, nhân sự, và hạn định. Hiện tại, quá trình lập pháp là, theo mặc định, cơ cấu hành chánh cồng kềnh; lãnh đạo phát triển ý tưởng và họ tự phê duyệt, phản ánh nền quân sự của các nhà lãnh đạo. Chẳng hạn, các chủ đề được nâng lên cho cuộc tranh luận tại Quốc hội cần phải được phê duyệt trước. Quan chức nói chuyện về những khó khăn của việc các chính sách mới thực hiện ở mức độ địa phương, mặc dù nó thường không là rõ ràng đối với mức độ nào, điều này là do dẫm chân lên nhau hoặc thiếu hiểu biết. Đại biểu quốc hội nói rằng họ không có kinh nghiệm, không có chuyên môn pháp lý, không có nhân viên, và không có thư viện. Những gì họ nói là họ cần nhất là xây dựng năng lực và tiếp xúc với kinh nghiệm của các nền dân chủ khác.

6.  Mong đợi phóng thích lớn cho các tù nhân chính trị trong tháng 9. Lãnh đạo và quan chức cấp cao cho biết họ dự kiến ​​ chính phủ sẽ thả một lượng lớn tù nhân chính trị còn lại trước khi Tổng thống U Thein Sein thăm Hoa Kỳ vào cuối tháng Chín. Phe đối lập NLD  đã cho chính phủ một danh sách 330 tù nhân chính trị còn lại bị giam giữ. Một số nhóm khác ước tính hơn 500 tù nhân chính trị vẫn còn trong tù. Đặc biệt, chính phủ công bố vào cuối tháng Tám rằng họ đã được trả tự do hơn 3.100 nhà bất đồng chính kiến​​, những người lưu vong, và các nhà báo từ các danh sách đen mà lâu nay bị ngăn chặn. Các quan chức cho biết danh sách này lên con số hơn 24.000 một vài năm trước đây, nhưng họ đã lên kế hoạch để giảm bớt nó xuống còn dưới 3000.

7. Chế độ có vẻ đang tách ra những liên kết quân đội với Bắc Hàn. Chính phủ Mỹ từ lâu đã nghi ngờ rằng Miến Điện có liên kết với Bắc Hàn để mua vũ khí thông thường và có thể cả các loại vũ khí hạt nhân. Các quan chức Miến Điện cho biết họ đã nhận ra tầm quan trọng của vấn đề này với Hoa Kỳ, khẳng định rằng chính phủ không có các mối quan hệ như vậy, và cho biết họ sẽ tuân thủ tất cả các nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc liên quan tới Bắc Triều Tiên. Sau chuyến thăm, một số quan chức Mỹ đã bày tỏ tin tưởng rằng Miến Điện  đang cắt giảm quan hệ quân sự với Bắc Hàn, nhưng họ không cung cấp bằng chứng để chứng minh cho nhà nước của Miến Điện không có liên kết với Bắc Hàn hiện tại. Khẳng định bởi các quan chức ở Miến Điện được khuyến khích, nhưng xác nhận sẽ là rất quan trọng.

8.  Hòa giải với các nhóm dân tộc thiểu số là một thách thức lớn. Miến Điện có hơn 130 dân tộc, và trong số này khoảng 20 đã gắn kết cuộc nổi dậy chống lại chính phủ trong những thập kỷ qua. Hòa giải với các nhóm dân tộc là nền tảng cho quá trình cải cách của Miến Điện và sự ổn định chính trị. Lãnh đạo Miến Điện đã mạnh mẽ tập trung vào việc duy trì sự toàn vẹn lãnh thổ quốc gia của họ và đã dựa vào quân đội như tổ chức để cùng nhau giữ nước. Tình hình đó phải thay đổi cho cải cách và hòa giải diễn ra. Các nhóm dân tộc muốn có sự tôn trọng, tự chủ, và khả năng để đưa ra quyết định tại địa phương, và họ có thể trì hoãn yêu cầu với chính phủ quốc gia về các vấn đề về chính sách đối ngoại và an ninh quốc gia.

Các quan chức đàm phán ngừng bắn với 10 nhóm dân tộc thiểu số, nhưng thỏa thuận ngừng bắn trước đó với Tổ chức Độc lập Kachin (KIO) ở phía bắc đã bị sụp đổ kể từ khi chính phủ dân sự lên nắm quyền năm ngoái. Bớt  giao chiến, vi phạm nhân quyền, và sự di chuyển của người dân vẫn tiếp tục. Tổng thống U Thein Sein đã chỉ định U Aung Min, một bộ trưởng có đầu óc cải cách năng động trong nội các vào cuối tháng 8 từ vai trò của mình như là bộ trưởng đường sắt, để lo cho một cuộc đối thoại chính trị với năm nhóm thỏa thuận ngừng bắn. Vẫn còn xa để thấy rõ làm thế nào để giải quyết chính trị công bằng, một điều kiện đối với hầu hết các nhóm quy hàng, sẽ đạt được với các nhóm dân tộc. Hai năm trước, khái niệm “liên bang” được coi là một từ bẩn thỉu của chính phủ. Hôm nay các quan chức chính phủ đã bắt đầu nói chuyện cởi mở về khái niệm này, mặc dù họ chưa xác định được nó.

Đoàn đại biểu nghe thiện chí đáng kể đối với các nhóm dân tộc thiểu số từ các quan chức cấp cao, nhưng cho đến nay nhiều sự chú ý của họ tập trung vào việc ngừng bắn, lịch sử cho thấy là không đủ để giải quyết sự khác biệt lâu dài. Lấn chiếm đất đai, không bồi thường người dân địa phương đối với đất và tài nguyên, và tương tự tiếp tục được báo cáo trong các khu vực dân tộc thiểu số và vẫn còn những thách thức khó khăn nhất đối với chính phủ trong việc quản lý quân sự mạnh mẽ và lợi ích kinh tế lâu dài của nó. Một số hình thức chia sẻ doanh thu công bằng sẽ cần phải được thực thi, đặc biệt là bởi vì các khu vực mà các dân tộc thiểu số sống là nơi nhiều trữ lượng dầu và khí đốt, khoáng vật, và sự giàu có lâm nghiệp của quốc gia. Thất bại trong việc giải quyết vấn đề chia sẻ nguồn tài nguyên có khả năng sẽ làm hỏng những nỗ lực để chuyển từ ngừng bắn đến giải pháp chính trị. Điều này là quan trọng bởi vì tăng trưởng kinh tế cụ thể là, tạo công ăn việc làm và cơ hội là một yếu tố quan trọng cho hòa bình bền vững và ổn định trong khu vực kiểm soát bởi người dân tộc thiểu số.

Vẫn không có sự xuất hiện được sự tập trung duy trì và cấp cao về trao quyền chính trị cho đồng bào dân tộc thiểu số là cần thiết trước khi có sự ổn định, hòa giải và phát triển có thể xảy ra. Một câu hỏi quan trọng khác chưa có ai trả lời là những gì được phân chia đến các nhóm dân tộc thiểu số một khi họ muốn trao đổi để quy hàng chính phủ và hòa giải với chính phủ mới. Ngay cả trong các khu vực nơi ngừng bắn đã được ký kết, chính phủ quân đội đã không rút lui; nhà lãnh đạo dân tộc nói rằng họ vẫn tiếp tục đối mặt với hành vi vi phạm quyền con người và rằng nhiều vùng trước đây của họ ở vẫn còn mìn.

9. Bang The Rohingya và Rakhine đe dọa làm suy yếu các cải cách và đoàn kết dân tộc. Rohingya, một nhóm dân tộc thiểu số chủ yếu là người Hồi giáo sinh sống tại bang miền Tây Rakhine, được Liên Hiệp Quốc coi là một trong những dân tộc thiểu số bị đàn áp nhất trên thế giới. Chính phủ Myanmar không chính thức công nhận Rohingya là một trong những nhóm dân tộc thiểu số của đất nước và sẽ không cấp cho họ quyền công dân. Vào cuối tháng Tám, 88 người đã chết trong các cuộc đụng độ. Tổng thống Thein Sein cho biết vào ngày 12 tháng 7 rằng trục xuất  Rohingyas nên là giải pháp cho vấn đề này. Thật thất vọng, nhiều nhóm và cá nhân nói chung hỗ trợ nhân quyền hoặc là hỗ trợ quan điểm của tổng thống hoặc như lãnh đạo Daw Aung San Suu Kyi  của đảng NLD giữ im lặng về vấn đề này. Bắt đầu từ 01 tháng 9, các nhà sư Phật giáo, các nhà sư lãnh đạo cuộc biểu tình lớn nhất kể từ năm 2007, Saffron Revolution biểu tình chống chính phủ, phát động các cuộc tuần hành phản đối sự hiện diện của người Rohingya. Hầu như không có sự ủng hộ trong nước, rất khó để hình dung vấn đề này sẽ được giải quyết như thế nào để bảo vệ các quyền của người Rohingya tại Myanmar.

10.  Tại sao chế độ quân sự quyết định thực hiện cải cách chính trị? Một trong những câu hỏi quan trọng ở Myanmar hôm nay là lý do tại sao chế độ quân sự cũ lại gắn kết một nỗ lực tự do hoá chính trị. Một số nhà phân tích đã cho thấy vai trò ngày càng chiếm ưu thế của Trung Quốc trong nền kinh tế của đất nước này là một yếu tố quan trọng trong việc thúc đẩy việc cải cách cho phép chính phủ Miến Điện quan hệ gần gũi hơn với Hoa Kỳ, Châu Âu, và Nhật Bản. Tuy nhiên, bên trong nước này, quan chức và quan sát viên nhấn mạnh các yếu tố nội bộ đã mất niềm tự hào của lãnh đạo và họ bối rối trước tình trạng nền kinh tế đất nước tụt hậu so với láng giềng, quân đội mệt mỏi khi nắm quyền điều khiển đất nước (bao gồm hình ảnh mờ nhạt của quân đội sau khi đàn áp tàn bạo các tu sĩ Phật giáo dẫn đầu các cuộc biểu tình trong năm 2007), và sự phản đối manh mẽ của người dân trong việc định hình vậnh mệnh của mình. Các quan chức ghi nhận lòng tin của cựu Tổng thống Than Shwe bắt đầu cải cách từ trên xuống trong năm 2004 với lộ trình dân chủ bảy điểm của mình (được tóm tắt trong phụ lục 2 dưới đây) và sau đó nhường ngôi cho U Thein Sein tháng 3 năm 2011 thông qua cuộc bầu cử sau đó. Than Shwe là một kẻ thao túng chính trị khôn ngoan, các nhà quan sát thông tin suy đoán rằng ông đã tìm cách khuếch tán quyền lực để tránh một cuộc nổi dậy như kiểu Ceauşescu ở Romania, hoặc kiểu trỗi dậy của mùa xuân Ả Rập, và để bảo vệ vòng tròn bổng lộc quay quanh mình, để an toàn về hưu. “Quân đội cần một lối thoát nhẹ nhàng”, một quan chức nói.

11. Hướng  vai trò của quân đội  về phía trước. Quan chức chính phủ, bao gồm các đại diện của Bộ Quốc phòng, cho biết họ dự kiến ​​quân đội lên kế hoạch để dần dần nhường lại 25% số ghế trong Quốc hội như được quy định trong hiến pháp. Các quan chức thường xuyên trích dẫn các mô hình Indonesia nơi mà quân đội dần dần từ bỏ ghế bảo vệ nó đã có trong Quốc hội sau việc lật đổ Tổng thống Suharto năm 1998. Tại Myanmar, các thành viên quân sự của Quốc hội không luôn luôn bỏ phiếu đồng thuận nhau, và mà đôi khi còn đi đến quyết định hỗ trợ phe đối lập như nhiều người đã làm qua một đề nghị gần đây đòi hỏi rằng các nghị sĩ nên kê khai tài sản của họ. Biện pháp này được bỏ phiếu bởi nghị sĩ từ Đảng đoàn kết phát triển liên bang(the dominant United Solidarity and Development Party: USDP). Quân đội nói rằng họ muốn chuyên nghiệp, nhường lại vai trò thống trị của mình trong chính trị, và tập trung vào các vấn đề an ninh quốc gia. Để đạt được điều này, lãnh đạo quân sự phải được đào tạo rộng rãi là cần thiết, đặc biệt là trong số sĩ quan trẻ. Quân đội nói rằng họ cần có sự tôn trọng tối đa cho sự chuyên nghiệp của quân đội Mỹ và muốn nhận được đào tạo nhiều như những gì mà Hoa Kỳ sẵn sàng cung cấp.

12. Cam kết cải cách được điều khiển bởi một nhóm nhỏ các nhà lãnh đạo. Hầu hết quan chức và các nhà quan sát tin rằng những cải cách đang được thúc đẩy bởi Tổng thống U Thein Sein với sự hỗ trợ mạnh mẽ từ một nhóm nòng cốt nhỏ đồng nghiệp có đầu óc cải cách trong nội các, trong đó có U Aung Min, Bộ trưởng Công nghiệp U Soe Thein, và Bộ trưởng Kế hoạch tướng U Tin Naing Thein. Ba người này đã tạo được một vòng tròn khép kín bên trong văn phòng của Tổng thống vào cuối tháng Tám. Một số quan chức chống đối cải cách và trì trệ đã bị mất việc làm trong những tháng gần đây. Phó Tổng thống Tin Aung Myint Oo đã từ chức tháng Năm, và cựu bộ trưởng Thông tin U Kyaw Hsan bị giáng chức trong cải tổ nội các gần đây. Vào đầu tháng Chín, Tổng thống Thein Sein xáo trộn nội các của ông một lần nữa và thay thế bộ trưởng quốc phòng và bộ trưởng tư pháp. Các phát ngôn viên  của hạ viện ở quốc hội, U Shwe Man, cũng được cho là một nhà cam kết cải cách, mặc dù cơ quan lập pháp thường là cạnh tranh với các ngành hành pháp. Hầu hết những người được phỏng vấn bởi nhóm CSIS cho biết những cải cách đã không hoàn toàn phụ thuộc vào Tổng thống U Thein Sein, mặc dù có một sự đồng thuận rằng ông là người duy nhất dũng cảm và táo bạo trong việc thúc đẩy các chương trình cải cách. Điều đó nói rằng, rất khó để xác định nhóm xem các tầng lớp chính trị rộng lớn hơn đang phục vụ thầm lặng hỗ trợ cho số ít các nhà cam kết cải cách hoặc chỉ đơn giản là ngồi bên hàng rào chờ xem cách thổi luồng gió chính trị.

13.  Là thời điểm quyết định cải cách năm 2015. . . hay bây giờ? Một số nhà phân tích đã cho rằng cơ hội lớn tiếp theo để thúc đẩy cải cách sẽ đến trong khoảng thời gian của cuộc bầu cử quốc gia tiếp theo trong năm 2015. Tuy nhiên, các nhà hoạt động xã hội dân sự mà chúng tôi đã gặp, bao gồm các nhà lãnh đạo đảng NLD và các nhà lãnh đạo của thế hệ sinh viên nổi dậy năm 1988 bi giam lâu năm trong tù, cho biết thời gian quan trọng để xây dựng hỗ trợ cho cải cách và thể chế thay đổi từ nay đến năm 2015. Họ lập luận rằng đó là quan trọng mà phe đối lập làm việc để xây dựng lòng tin trong quân đội, do đó nó sẽ có đủ tin tưởng để cho phép sửa đổi để giải quyết các giới hạn về dân chủ trong hiến pháp và không hoảng loạn nếu phe đối lập giành được đa số trong Quốc hội. Nhóm đã gặp các tù nhân chính trị được phóng  thích trong năm qua, tất cả nhấn mạnh sự cần thiết phải xây dựng sự tự tin hơn là tìm cách trả thù người cai ngục trước đây của họ. Nhận thức của họ về nhiệm vụ, kỷ luật, và không ham muốn trừng phạt là nổi bật.

14. Tòa án Hiến pháp từ chức trong bối cảnh cuộc khủng hoảng hiến pháp. Tòa án hiến pháp của quốc gia này từ chức vào ngày 06 Tháng Chín sau khi hạ viện của Quốc hội đã bỏ phiếu để buộc tội 9 thẩm phán của tòa án giữa sự bế tắc hiến pháp của các cơ quan lập pháp và tổng thống. Cuộc bầu cử nghị viện được hỗ trợ bởi cả đảng USDP đa số và phe đối lập thuộc đảng NLD trong khi các thành viên quân sự bỏ phiếu trắng hoặc bỏ phiếu chống lại luận tội. Quốc hội thách thức quyền lực của tổng thống, người chịu trách nhiệm để bổ nhiệm các thẩm phán, nhưng thực tế là ông đã cho phép các thẩm phán phải từ chức một cách nhanh chóng một số nhà quan sát cho rằng ông đã tìm cách để giải quyết tranh chấp càng sớm càng tốt. Cuộc xung đột bắt đầu từ tháng Ba sau khi tòa án phán quyết là các ủy ban quốc hội không có (“thống nhất”) cấp có thẩm quyền quốc gia và kết quả là không có người điều khiển cho chức vụ tổng thống và kêu gọi các bộ trưởng thẩm vấn tại Quốc hội. Tổng thống đã yêu cầu tòa án làm rõ các quyền hạn của các ủy ban Quốc hội mới đã thay đổi trong những tháng gần đây đẩy mạnh sửa đổi nhiều những biện pháp lập pháp đang được xem xét bởi cơ quan lập pháp. Các thành viên của Quốc hội cảm thấy rằng tòa án đã vi phạm hiến pháp 2008 của nước này để hạn chế quyền hạn của các nhà lập pháp được bầu. Tòa án đã cho biết rằng quyết định của mình là cuối cùng và không thể bị thách thức. Tổng thống và quân sự bằng cách buộc các thẩm phán từ chức và kêu gọi các tu chính án Hiến pháp năm 2008 là một thử nghiệm quan trọng của quá trình cải cách chính trị mới của đất nước.

15.  Cải cách chính trị đang dẫn đầu cải cách kinh tế. Cho đến nay hầu hết các cải cách đã tập trung nhiều hơn vào hệ thống chính trị hơn so với nền kinh tế, mặc dù các quan chức nhận ra rằng những kỳ vọng rất lớn và rằng sự phát triển kinh tế là rất quan trọng để duy trì động lực chính trị và nhân rộng cho quá trình chuyển đổi chính trị của đất nước. Một thực tế rằng chỉ thực hiện cải cách khác với thứ tự này của cuộc cải cách Liên Xô cũ thì các nhà lãnh đạo sẽ không bị mất chức và giúp giải thích một phần lý do tại sao họ đang rất mong cho đầu tư nước ngoài và hỗ trợ kinh tế sau khi có cải cách chính trị đi trước.

Đáp ứng những kỳ vọng cao sẽ liên quan đến việc cải thiện cuộc sống  ước tính khoảng 26% dân số của đất nước sống dưới chuẩn nghèo, cải thiện tiếp cận dịch vụ y tế và giáo dục, nâng cấp các nguồn cung cấp điện, và kết thúc độc quyền về viễn thông của nhà nước, do có đối thủ cạnh tranh có thể mang lại giảm giá điện thoại di động. Cải cách kinh tế khó khăn nhất đã được giải quyết cho đến nay đã kết thúc từ hệ thống tỷ giá hối đoái đa phức tạp của chính phủ cũ đã tạo ra sự thiếu hiệu quả kinh tế to lớn và cung cấp cơ hội cho tham nhũng.

Các gíam đốc kinh doanh Miến Điện nói rằng Tổng thống U Thein Sein dường như đã quyết định không trừng phạt những cựu bạn chí thân/những cựu lãnh đạo đã ủy nhiệm ông nắm quyền, nhưng các doanh nghiệp tham nhũng dường như đã bị mất hầu hết các đặc quyền mà trước đây họ toàn quyền thì nay buộc phải thay đổi. Sự độc quyền của một ít công ty quân sự về dầu ăn nhập khẩu và xe hơi đã kết thúc, khiến giá giảm mạnh trên hai mặt hàng này. Các bộ trưởng cảm thấy họ không thể ra khỏi nỗi sợ hãi là họ có thể phải đối mặt với tội tham nhũng. Để đánh bóng hình ảnh của mình, một số bạn nối khố với thổng thống yêu cầu gắn kết các dự án trách nhiệm xã hội vào doanh nghiệp và yêu cầu các nhà ngoại giao nước ngoài cho thông tin về các tiêu chuẩn lao động quốc tế.

Doanh nhân đến từ châu Âu, Nhật Bản, và Hoa Kỳ đang ăn dầm nằm dề ở những khách sạn của nhà nước và ở thành phố Yangon để theo dõi thành trì cuối cùng chưa được khám phá trong khu vực Đông Nam Á, nhưng rất ít người ký kết bất kỳ thỏa thuận nào về đầu tư. Trong những động thái khác, họ đã xem xét tiềm năng các đối tác liên doanh để đảm bảo các đối tác này không nằm trong Danh Sách Những Quốc Gia Được Quan Tâm Đặc Biệt của Hoa Kỳ, trong đó bao gồm những người được coi là đã tham gia vào các hoạt động vi phạm nhân quyền hoặc cản trở cải cách chính trị hay tiến trình hòa bình của dân tộc. Họ cũng đang chờ đợi để giải thích pháp luật về đầu tư nước ngoài mới được thông qua. Ngoài ra, các công ty nước ngoài công phải nhận rằng Miến Điện vẫn còn thiếu cơ sở hạ tầng cơ bản, bao gồm nguồn điện ổn định và cảng, luật pháp, một chương trình giáo dục và đào tạo lao động và quyền sở hữu rõ ràng.

16. Luật đầu tư nước ngoài mới được thông qua. Quốc hội thông qua luật đầu tư nước ngoài mới vào ngày 07 tháng 9 sau nhiều lần trì hoãn kể từ năm ngoái do cuộc tranh luận các nhà làm luật. Dự thảo lưu hành trong những tuần gần đây bao gồm nhiều biện pháp bảo hộ từ sư kêu gọi của các giám đốc điều hành kinh doanh trong nước lo sợ mình sẽ bị tổn thương bởi các nhà đầu tư nước ngoài và được xem như là không có khả năng thu hút nhiều nhà đầu tư nước ngoài. Dự luật được thông qua được cho là đã loại bỏ một sửa đổi trước đó kêu gọi đầu tư tối thiểu 5 triệu đô la cho mỗi dự án. Việc sửa đổi, kêu gọi đầu tư nước ngoài bị hạn chế trong 13 lĩnh vực quan trọng, bao gồm cả sản xuất và nông nghiệp, rõ ràng là được nới lỏng để cho phép đầu tư nước ngoài 50%, tăng từ 39% của luật trước đó. Thời gian của một công ty được thuê đất đã được tăng lên 50 năm từ 35 năm của luật  trước đó.

17.  Các giới chức nói rằng cấm vận của Hoa Ky đối với Myanmar đã gây hại nổ lực tạo ra công ăn việc làm. Các quan chức và đại diện khu vực tư nhân phàn nàn rằng việc nới lỏng các biện pháp trừng phạt của Mỹ gần đây cho phép các công ty Mỹ đầu tư vào và buôn bán với  Myanmar, trong khi các công ty trong nước vẫn còn bị cấm xuất khẩu sản phẩm của họ đến Hoa Kỳ. Họ nói rằng việc nới lỏng lệnh cấm nhập khẩu của Mỹ sẽ giúp các nhà máy đặc biệt hàng may mặc tăng sản xuất và thuê thêm lao động, trong đó sẽ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và giảm mức thất nghiệp cao. Chính phủ Mỹ đang xem xét loại bỏ lệnh cấm nhập khẩu, nhưng trừng phạt vẫn còn tồn tại như, việc cấm sự hỗ trợ của Hoa Kỳ để các tổ chức tài chính quốc tế được phép hỗ trợ cho Myanmar đòi hỏi nhiều hơn đối với quyền hạn của một tổng thống mà là quyết định của lập pháp ở Quốc hội Hoa Kỳ. Gần đây, nhà trắng giao quyết định thị thực cho công dân Myanmar muốn đến thăm Hoa kỳ cho Bộ Ngoại Giao. Điều này nên sắp xếp quá trình xin thị thực nhập cảnh là lựa chọn hợp lý.

18. Đề phòng của những sự chuyển động để thay đổi hệ thống bầu cử. Sự thành công của đảng NLD trong bầu cử tháng Tư vừa qua, trong đó đảng này đã giành 43 trong số 45 ghế, ​​đã thúc đẩy các cuộc thảo luận về việc thay đổi khuôn khổ cuộc bầu cử của đất nước từ một người thắng được tất cả các hệ thống đại diện tỷ lệ. Đảng USDP cầm quyền giành chiến thắng chỉ có một ghế trong cuộc bầu cử mặc dù nó thu hút được 30% số phiếu, và các nhà lãnh đạo được cho là có liên quan với đảng cầm quyền có thể bị xóa sổ bởi đảng NLD thắng cử ở tỉ lệ cao trong cuộc bầu cử vào năm 2015 trừ khi tỷ lệ đại diện được giới thiệu.

19. Burma hay Myanmar ? Nhiều quan chức đối lập và các nhà lãnh đạo xã hội dân sự đã phỏng vấn đã không hài lòng với các cách thức mà trong đó tên của đất nước đã được thay đổi từ Burma thành Myanmar, nhưng họ nói với các nhóm CSIS rằng tên của đất nước này phải được gọi là Myanmar cho đến khi nào người dân Myanmar thay đổi tên trong tương lai.

BS Hồ Hải hiệu đính - Asia Clinic - 18h27' ngày thứ Ba, 25/9/2012