Sách điện tử - lắm nỗi khó khăn

Sách điện tử - lắm nỗi khó khăn

Việc NXB Tổng hợp TPHCM ra mắt trang sachweb.com chuyên cung cấp sách điện tử (ebook) đã ghi một dấu ấn lên thị trường xuất bản trong nước, báo hiệu thời đại mới của thị trường ebook trong nước.

Gian hàng sách điện tử của NXB Tổng hợp TPHCM.

Loạn ebook sao chép lậu!

Ebook đã không còn xa lạ với bạn đọc trong nước, có thể dễ dàng tìm thấy trên mạng hàng chục nhà sách online cung cấp ebook như Alezza, Anybook… thậm chí có cả một nhà sách dành riêng cho ebook của Công ty Văn hóa Phương Nam đặt tại cao ốc Vincom, TPHCM.

Thế nhưng, khác với vẻ bên ngoài sôi động, thị trường ebook đang phát triển chậm hơn dự kiến của các nhà làm sách. Chị Lệ Chi, Giám đốc Công ty Chibook, một trong các công ty làm sách đầu tiên cả nước kinh doanh ebook, cho biết: “Doanh số ebook thật sự không đáng kể so với sách giấy, hầu như chỉ để nắm bắt thị trường”.

Nguyên nhân khiến thị trường ebook trong nước chưa thật sự phát triển có nhiều, đầu tiên phải kể đến phương thức mua sách còn phức tạp. Đơn cử như với Alezza, người mua sách phải đăng ký, nạp tiền rồi mua sách, chuyển lên máy đọc sách của mình. Một nguyên nhân khác là tình trạng sao chép, dù các đơn vị kinh doanh ebook đều áp dụng các biện pháp bảo mật nhưng hiệu quả thực sự chưa cao. Nhiều đầu ebook mới ra đã bị sao chép, lan truyền rộng rãi, chị Lệ Chi cho biết thêm: “Sách giấy mới ra đều phải sau ít nhất từ 1 đến 2 tháng mới chuyển qua ebook vì sợ ebook lậu ảnh hưởng đến kinh doanh”. Hậu quả của việc này là bạn đọc ebook khó có cơ hội tiếp xúc với sách mới, sách nóng.

Tuy nhiên, lý do chính của việc thị trường ebook chưa phát triển còn ở thói quen của bạn đọc hay nói chính xác hơn là thói quen trả tiền mua ebook. Bạn Huỳnh Hữu Nam, một thành viên của Thư viện ebook (e-thuvien.com), cho biết: “Tôi rất thích đọc ebook, nhưng thật sự chưa bao giờ mua ebook, chỉ lên mạng chép sách có sẵn về đọc”. Nhiều thành viên khác của diễn đàn Tàng thư viện (tangthuvien.com) cũng cho hay, khi biết cuốn sách hay, việc đầu tiên họ làm là lùng tìm bản miễn phí trên mạng, chứ không mấy quan tâm đến bản ebook có phí được phát hành chính thức. “Điều này giống như việc thu phí tải nhạc vậy, ai cũng biết nó đúng, nhưng quen dùng “chùa” rồi nên ít quan tâm đến ebook có bản quyền hợp pháp”, thành viên vicas của diễn đàn Thư viện ebook kết luận.

Le lói thời cơ

Dù rằng còn nhiều khó khăn nhưng khi đánh giá về ebook, hầu hết đều thừa nhận “đó là tương lai của sách”. Thực tế, điều khó khăn nhất của ebook là thay đổi thói quen đọc từ sách giấy đã có sự thay đổi mạnh mẽ. Còn vấn đề trả tiền mua sách dù chưa tạo thành thói quen nhưng đã không còn là điều xa vời.

Bởi trên thực tế, ebook sao chép lậu, cung cấp miễn phí hiện nay trên thị trường không thể so sánh với ebook phát hành chính thức. Hiện nay, ebook lậu trên thị trường đa phần do cá nhân tự số hóa từ sách giấy rồi đưa lên mạng. Điều này khiến chất lượng ebook không ổn định, có nhiều bản ebook không danh mục (rất khó cho việc đọc trên thiết bị điện tử), xuất hiện các lỗi nghiêm trọng mà thông thường nhất là mất chữ, câu, thậm chí có khi mất cả trang do việc số hóa thủ công. Đơn cử như bộ “Ma thổi đèn”, bản ebook đang có trên mạng hiện nay đôi khi thiếu trang, mất đoạn.

Bên cạnh đó, ebook lậu chỉ thuần túy là văn bản, hoàn toàn không hỗ trợ các tính năng khác vốn là ưu điểm của ebook so với sách giấy. Các dạng như lỗi font chữ, lỗi định dạng… cũng gây khó khăn cho người đọc không am hiểu về kỹ thuật. Tất cả những vấn đề này không gặp trên các ebook phát hành chính thức vốn đã được tiêu chuẩn hóa, thậm chí còn được cung cấp cả phần mềm đọc chuyên dụng.

Việc thanh toán cũng đã có giải pháp khả thi trong bối cảnh thanh toán điện tử trong nước hiện nay. Đó là thông qua thẻ cào điện thoại. Công ty Chibook vừa ký hợp đồng với Anybook của Viettel, theo đó người dùng điện thoại (dạng smartphone) chỉ cần chọn và mua sách, thanh toán sẽ được trừ tự động vào tài khoản. Mô hình này đã chứng tỏ hiệu quả cao qua việc doanh số bán ebook của NXB Tổng hợp TPHCM đầy khả quan khi đơn vị này chấp nhận thanh toán qua thẻ cào điện thoại.

Các phương tiện đọc ngày càng đa dạng với giá thành ngày càng rẻ, số lượng và sự đa dạng của ebook ngày càng cao với sự tham gia của các đơn vị xuất bản lớn, thanh toán thuận lợi, giá thành ebook thấp… Có thể nói, ebook trong nước đang đứng trước cơ hội đầy thuận lợi và hứa hẹn sẽ phát triển mạnh mẽ. Góp phần tạo nên sự đa dạng cho văn hóa đọc trong nước.

Để tìm kiếm một cuốn sách cũ không dễ. Thế nhưng, với ebook mọi chuyện lại rất đơn giản. NXB Trẻ và NXB Tổng hợp TPHCM đã phối hợp cùng Thư viện Khoa học tổng hợp TP tiến hành số hóa toàn bộ các tác phẩm đã từng được hai đơn vị xuất bản từ khi thành lập đến nay. Số hóa các loại sách cũ cũng đang được nhiều đơn vị làm sách khác quan tâm vì chi phí thấp trong khi nhu cầu luôn có sẵn. Sách cũ được số hóa thành ebook sẽ góp phần đem đến cho thị trường ebook một lợi thế lớn, góp phần gia tăng các tiện ích của ebook trên thị trường.

Tường Vy