Katyusha

Nghe nhạc chủ nhật:

Katyusha

 

Có lẽ không có người Nga nào mà chưa nghe bài hát “Kachiusa” lừng danh. Bài hát này xuất hiện từ năm 1938, trước Chiến tranh Thế giới lần thứ hai, khi mà quân đội Hitle đã chiếm đóng Ba Lan và đang chuẩn bị tấn công Liên Xô. Bài hát về cô gái bên bờ sông Ugra gìn giữ lòng chung thủy với “người lính nơi biên phòng xa xôi”, bài hát kêu gọi sự nhạy cảm, sự thận trọng và tình yêu tới người thân không tách rời khỏi tình yêu Tổ quốc – bài hát được nhà thơ Mikhail Isakovsky viết nên. Và trên đôi cánh âm nhạc của nhạc sĩ Matvei Blanter bài hát đã nhanh chóng bay khắp Liên Xô.

Lần đầu tiên bài hát “Kachiusa” được nữ ca sĩ Valentina Batischeva trình diễn trên sân khấu với dàn nhạc do nhạc trưởng Viktor Krushavitsky chỉ huy. Và công chúng đã đón chào bài hát mới ra mắt một cách nồng nhiệt – nữ ca sĩ đã phải hát “bis” 3 lần.

Chẳng bao lâu sau các ca sĩ khác cũng hát bài hát này: Georgy Vinogradov, Lidia Ruslanova, Vera Krasovitskaya. Sau đó thì nhiều dàn đồng ca chuyên nghiệp và nghiệp dư, các đoàn ca múa nhạc dân tộc cũng đưa bài hát này vào danh mục trình diễn của mình.

Bài hát “Kachiusa” được hát cả tại làng quê cũng như thành phố, tại các cuộc mít tinh cũng như tại lễ hội dân gian, hoặc đơn giản trong gia đình, bên bàn ăn ngày lễ. Vừa mới xuất hiện, bài hát đã trở nên nổi tiếng, thân thuộc và gần gũi đối với hàng triệu người.

“Kachiusa” có sắc thái mới trong những năm Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại. Trên mặt trận và hậu phương bắt đầu xuất hiện nhiều phương án folklore của bài hát này. Nữ nhân vật chính trong bài hát cũng có sự thay đổi – khi thì cô là người lính cầm súng, khi thì là người bạn gái chung thủy của anh chiến sĩ, chờ anh chiến thắng trở về, khi thì cô lại là người y tá mặt trận. Trong thời gian chiến tranh người ta còn hát cả về cô gái Kachiusa – nữ du kích nữa. Sau này các nhà nghiên cứu văn hóa dân gian đã sưu tầm được trên 100 dị bản của bài hát này. Còn khi Hồng quân có một vũ khí hùng mạnh mới – pháo phản lực, thì các chiến sĩ cũng đặt cho nó một biệt danh dịu dàng – “kachiusa”.

 -----

Katyusha (tiếng Nga: Катюша, thường được ghi trong tiếng Việt là Cachiusa ) là bài hát nổi tiếng của Liên Xô trong thời kỳ chiến tranh vệ quốc.
Bài hát nói về một người con gái chờ đợi người yêu của mình, khi đó đang phục vụ trong quân đội. Bài hát được Matvei Isaakovich Blanter phổ nhạc 27 tháng 11 năm 1938 và được Mikhail Vasilyevich Isakovsky viết lời. Katyusha được nữ ca sĩ nổi tiếng Lidiya Ruslanova biểu diễn đầu tiên.
Một vài nhà phê bình cho rằng bài hát Katyusha không phải là tác phẩm của Blanter, do giai điệu tương tự như vậy đã được Igor Stravinsky sử dụng trong vở opera Mavra của ông vào năm 1922, và sau đó nó được ông sửa lại để đưa vào vở Chanson Russe vào năm 1937.
Bài hát Katyusha với ngôn từ êm dịu bắt nguồn từ tên phái nữ Ekaterina. Ở Nga, nhiều tên người còn có tên thân mật ngoài tên chính thức, ví dụ tên thân mật của Natalia là Natasha, tên thân mật cao hơn nữa là Natashenka. Trong trường hợp của Ekaterina, Katya là tên thân mật còn Katyusha là tên thân mật cao hơn.
Bài hát Nga này còn tạo cảm hứng để người Nga đặt tên cho các dàn phóng tên lửa của mình là Katyusha BM-8, BM-13 và BM-21, được sản xuất và trang bị cho Hồng quân Xô viết trong Đệ nhị thế chiến giai đoạn 1939-1945.

Bài hát tiếng Ý với giai điệu của Katyusha

Trong cuộc kháng chiến chống xâm lược Quốc xã và bọn Phát xít (1943 - 1945), Felice Cascione (1918 - 1944) đã viết lời tiếng Ý cho bài hát tiếng Nga Katyusha. Bài hát với tên gọi Fischia il vento ("Gió thổi") cùng với Bella ciao và La Brigata Garibaldi trở thành một trong những bài hát cổ động nổi tiếng nhất.

Bài hát tiếng Nhật, không liên hệ với Cachiusa

Ngoài phiên bản Xô viết, còn có một phiên bản khác, dường như là hoàn toàn cách biệt, "Bài hát Kachūsha" (カチューシャの歌, Kachūsha no Uta) đã trở thành phổ biến tại Nhật Bản vào đầu thế kỷ 20.
Ở Nhật Bản nó được Nakayama Shimpei soạn nhạc theo thể thức ngũ thanh. Matsui Sumako đã trình diễn bài hát Kachiusa trong vở kịch "Phục sinh" dựa trên tác phẩm cùng tên của Lev Tolstoy tại Tokyo năm 1914, bài hát đạt được thành công lớn, với số lượng đĩa bán ra lớn, và được các nhạc công hè phố biểu diễn trong cả Đế quốc Nhật Bản. Nó đã được một số nhà viết sử âm nhạc coi như là ví dụ đầu tiên về âm nhạc quần chúng của Nhật Bản hiện đại.

Text

Nguyên bản : Катюша	Phiên âm: Katyusha	Dịch thơ: Katyusha
Расцветали яблони и груши, Поплыли туманы над рекой. Выходила на берег Катюша, На высокий берег на крутой. Выходила, песню заводила Про степного, сизого орла, Про того, которого любила, Про того, чьи письма берегла. Ой ты, песня, песенка девичья, Ты лети за ясным солнцем вслед. И бойцу на дальнем пограничье От Катюши передай привет. Пусть он вспомнит девушку простую, Пусть услышит, как она поет, Пусть он землю бережет родную, А любовь Катюша сбережет.	Rastsvetali yabloni i grushi, Paplyli tumany nad rekoy. Vykhodila na bereg Katyusha, Na vysokii bereg na krutoy. Vykhodila, pesnyu zavodila Pro stepnogo, sizogo orla, Pro togo, katorogo lyubila, Pro togo, ch'i pis'ma beregla. Oy ty, pyesnya, pyesenka devich'ya, Ty leti za yasnym solntsem vsled. I boytsu na dal'nem pogranich'e Ot Katyushi peredai privyet. Pust' on vspomnit devushku prostuyu, Pust' uslyshit, kak ona payot, Pust' on zemlu berezhyet rodnuyu, A lyubov' Katyusha sberezhyot.	Lê và táo nở hoa Sương giăng trên sông vắng Cachiusa ra bến Trên bờ cao năm nào. Nàng cất lên bài hát Về đại bàng, thảo nguyên Về một người yêu thương Mà thư nàng vẫn đọc. Ôi, bài ca thiếu nữ Hãy bay theo mặt trời Về biên cương xa xôi Trao lời thăm hỏi nhé. Để chàng nhớ về em Để chàng nghe câu hát Chàng giữ gìn tổ quốc Tình yêu – em giữ gìn.