Thời sơ tán hay đi ngang qua chùa Trăm gian, thậm chí có lần còn ăn tối và ngủ đêm ở đó. Mấy hôm nay nghe tin chùa đã bị phá, buồn quá. Không hiểu sao ở cái đất nước này người ta lại thích phá như thế.
(TT&VH) - Mấy
ngày qua, dư luận cả nước xôn xao trước việc nhà Tổ, gác Khánh - những
hạng mục quan trọng của chùa Trăm Gian (Di tích cấp quốc gia thuộc thôn
Tiên Lữ, xã Tiên Phương, huyện Chương Mỹ - Hà Nội) - bị phá đi xây mới
khi chưa có quyết định chính thức từ cơ quan chức năng.
Từ
lâu việc trùng tu di tích vẫn được làm bằng cách… đập đi, xây mới nhưng
chưa có biện pháp xử lý nào. Trong khi các di tích vài trăm năm tuổi,
những di sản vô giá thì cứ thế mất dần.
Được
công nhận là di tích quốc gia đã ngót nửa thế kỷ, di tích chùa Trăm
Gian có giá trị đặc biệt về cảnh quan, kiến trúc. Tuy nhiên, đây cũng
chính là di tích nhiều lần bị dư luận lên tiếng về việc trùng tu tùy
tiện. Từ năm 2010, di tích bắt đầu được làm mới từng phần. Hành lang
được làm mới, sơn cột bóng nhẫy véc- ni, các bức phù điêu La Hán ở hai
bên hành lang có niên đại vài trăm năm cũng bị phủ sơn công nghiệp xanh,
đỏ, tím, vàng như… đồ mã. Rồi bệ tượng cũng bị đổ bê tông, lát gạch
hoa, đá hoa bóng loáng, các cột gỗ bệ đỡ bằng đá hình hoa sen chạm khắc
rất đẹp cũng bị thay toàn bộ.
Thời
điểm đó, Bộ VH,TT&DL cũng đã vào cuộc và xử lý. Tuy nhiên, khi đó,
mọi việc đặt vào sự đã rồi nên đành phê bình xong… để đó.
Chùa Trăm Gian bị đập đi làm mới.
* Ứng xử tùy tiện với di sản
Ba
tháng qua, nhân cớ chùa xập xệ, người ta dỡ trắng, “giải phóng mặt
bằng” cả nhà tổ, gác khánh, bỏ toàn bộ cấu kiện cũ, mua gỗ mới, đổ bê
tông nền, lát đá - gạch mới toanh khiến không ít người yêu di sản nhìn
thấy phải đau đớn, xót xa.
Điều
đáng nói là gần ba tháng đập phá ầm ĩ và toàn diện như thế mà các cơ
quan chức năng vẫn không hay biết, nếu không có tiếng nói của báo chí.
Sự việc chùa bị phá kiểu “nhiệt tình + kém hiểu biết= phá hoại” này một
lần nữa gióng lên hồi chuông về sự trùng tu di tích kiểu đập cũ, xây
mới, việc quản lý di tích, đặc biệt là di tích quốc gia dường như quá
lỏng.
Ngay
khi báo chí lên tiếng, ngày 24/8, Thanh tra Bộ VH,TT&DL đã cử đoàn
kiểm tra xuống lập biên bản đình chỉ việc xây mới chùa Trăm Gian. Trụ
trì chùa, thầy Thích Đàm Khoa thừa nhận: “Khi chùa đổ thầy chưa trình
bày với xã, huyện, đó là cái sai của thầy. Thầy thấy chùa sắp đổ có gỗ
thì làm luôn, không làm không được. Chờ mãi chẳng thấy được cấp kinh phí
đành làm luôn”.
Cách
lý giải của vị trụ trì chùa Trăm Gian cũng cho thấy quan niệm đơn giản
của những người làm công tác giữ gìn di sản. Hỏng thì sửa, sửa mới hoành
tráng hơn cũ mà không biết, cái “cũ” mới chính là giá trị vô giá của di
tích.
* Có phục hồi được lòng tin?
Lãnh đạo thành phố Hà Nội yêu cầu phải làm rõ các hành vi xâm phạm di tích chùa Trăm Gian trong ngày hôm nay (29.8).
|
Ngày
27/8, Bộ VH,TT&DL đã gửi công văn số 2946 CV/BVHTTDL-DSVH gửi
UBNDTP Hà Nội và Sở VH,TT&DL Hà Nội về việc vi phạm di tích chùa
Trăm Gian. Theo đó, Bộ VH,TT&DL đề nghị UBND thành phố Hà Nội chỉ
đạo các cơ quan chức năng thực hiện ngay việc đình chỉ việc thi công tại
di tích chùa Trăm Gian và có biện pháp xử lý sai phạm; bảo vệ toàn bộ
cấu kiện gỗ, chân tảng, ngói lợp cũ của nhà Tổ, gác Khánh và đá bậc cấp
cũ trước sân tiền đường; nhanh chóng xây dựng phương án phục hồi nguyên
trạng nhà Tổ, gác Khánh và bậc cấp sân trước tiền đường trên cơ sở tái
sử dụng tối đa các cấu kiện cũ của công trình và thiết kế đã được thỏa
thuận; thực hiện các thủ tục tu bổ di tích theo quy định.
Để
vụ việc vi phạm Luật Di sản tại Chùa Trăm Gian không tiếp tục tái diễn,
Bộ VH,TT&DL sẽ giám sát trách nhiệm của Sở VH,TT&DL Hà Nội, chỉ
đạo thực hiện tốt việc phục hồi nguyên trạng Chùa.
Tuy
nhiên, trả lời câu hỏi về việc phục hồi có được nguyên trạng hay không,
KTS Lê Thành Vinh (Viện trưởng Viện Bảo tồn di tích) cho biết: “Nếu
được giao thực hiện việc trùng tu thì chúng tôi căn cứ vào những hình
ảnh, các cấu kiện cũ có thể phục hồi được nguyên trạng”.
Tuy
nhiên, di tích có thể được phục hồi nguyên vẹn, nhưng lòng tin của
người dân về việc bảo tồn di tích với các cơ quan chức năng có được phục
hồi? Dư luận vẫn đang lo ngại về việc di tích bị bỏ rơi, bị coi nhẹ,
nguy hiểm hơn là sự vô trách nhiệm đến vô cảm của người quản lý. Ông
Vinh cho rằng: “Thực ra, phân cấp quản lý di tích ở nước ta đã rõ ràng
và chặt chẽ, nhưng theo tôi, kiểu quản lý một cách hành chính như hiện
nay cần cụ thể và hữu hiệu hơn. Cần có sự tham gia của cộng đồng một
cách thực sự. Một vài cán bộ xã, huyện thì có thể không biết nhưng cộng
đồng địa phương thì không thể không biết. Tôi cũng muốn nói rằng từ việc
biết đến việc tham gia bảo vệ còn là một khoảng cách cần can thiệp. Như
ở Hội An, tất cả người dân ở đây có ý thức bảo vệ di tích, bảo tồn di
sản rất là cao, trong khi có những vùng thì người dân rất hồ hởi trong
việc phá di tích đi xây mới. Cho nên , tôi nghĩ là chắc chắn, vấn đề cần
quan tâm nhất là ý thức người dân”.
Nhiều
người cho rằng việc làm mới chùa Trăm Gian đã được tính toán kỹ và thực
hiện có lộ trình. Nếu như sự việc ngày hôm nay không được dư luận lên
tiếng thì có thể, di tích còn sót lại duy nhất của chùa Trăm Gian cũng
bị đập đi xây lại. Với những gì đang diễn ra, chúng ta không thể yên tâm
nhưng cũng mong rằng tình hình cũng sẽ được cải thiện. Bởi thông tin
mới nhất chúng tôi vừa nhận được tối qua, lãnh đạo thành phố Hà Nội yêu
cầu phải làm rõ các hành vi xâm phạm di tích chùa Trăm Gian trong ngày
hôm nay (29/8) và sẽ chính thức họp báo để trả lời xung quanh sự việc
này.
Hy vọng, bài học chùa Trăm Gian sẽ cảnh báo những người có trách nhiệm, dù đó là bài học đắt giá!
An An
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét