TÌNH CẢNH " ĐỒNG SÀNG DĨ MỘNG " CỦA CÁC NƯỚC ASEAN

TÌNH CẢNH " ĐỒNG SÀNG DĨ MỘNG " CỦA CÁC NƯỚC ASEAN QUA HỘI NGHỊ NGOẠI TRƯỞNG TẠI PHNOM PENH VỪA QUA 

Trọng Nghĩa.

Phamvietdao.net: 

- Một nhà ngoại giao hôm nay, xin giấu tên, đã xác nhận với AFP rằng : “Áp lực từ nước lớn rất mãnh liệt”, ám chỉ đến Trung Quốc. Theo nhân vật này : "Có dấu hiệu là Cam Bốt đã nhận được chỉ thị nghiêm ngặt từ nước lớn đó”...

- Khi chọn con đường xích lại gần Bắc Kinh để có thêm viện trợ, ông Hun Sen chắc đã gác lại chuyện Trung Quốc đứng đằng sau Paul Pot dùng cuốc thuổng đập chết 2 triệu đồng bào của ông; cả bản thân Hun Sen và nhiều nhà lãnh đạo Cămpuchia bây giờ từng phải sang Việt Nam tá túc, lánh nạn để không bị Paul Pot, người của Bắc Kinh đập chết ???

- Chưa bao giờ mà khối các nước Đông Nam Á - ASEAN - lại gặp khó khăn trong việc thống nhất ngôn từ cho bản thông cáo chung đúc kết hội nghị như lần này tại Phnom Penh, Cam Bốt.

- Cuối cùng thì Bản thông cáo chung đã không ký được và Trung Quốc coi đây là một thắng lợi của họ ?! Lần sau nếu Cămpuchia nảy nòi ra một thằng Paul Pot thứ hai thì chớ có sang gọi con em Việt Nam sang giúp nhớ ! Hàng vạn người lính Việt Nam đã đổ xương máu tại chiến trường Cămpuchia, thế mà giờ đây ông Hun Sen miệng thì leo lẻo tri ân Việt Nam, tay thì ngoặc với Bắc Kinh để nhón nhân dân tệ... Ông Hun Sen đang tự biến mình thành kẻ vô ơn bạc nghĩa ?! 

Cho đến đến hôm nay, 12/10/2012, ngoại trưởng các nước ASEAN vẫn còn bất đồng ý kiến sâu đậm về từ ngữ liên quan đến Biển Đông, trong bản dự thảo thông cáo chung. Điều này phản ánh sự chia rẽ trong nội bộ ASEAN về thái độ đối với Trung Quốc. Theo nhiều quan chức ngoại giao, thậm chí nhiều lúc đại diện các nước đã phải nổi nóng với nhau.

Phát biểu với hãng tin Pháp AFP, một viên chức Mỹ xác nhận : “Hầu hết các thành viên ASEAN đều thừa nhận rằng tổ chức của họ đang bị sức ép rất căng thẳng để làm sao duy trì được sự thống nhất vào lúc đang phải đối mặt với những thách thức rất nghiêm trọng, chủ yếu liên quan đến Biển Đông”.

Từ lúc kết thúc Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN từ hôm thứ Hai đến nay, các quốc gia Đông Nam Á đã bắt tay vào việc soan thảo bản tuyên bố chung, nhưng đã liên tiếp gặp trở ngại, phải tổ chức nhiều cuộc họp không chính thức để gải quyết mà vẫn chưa xong. Theo các nhà ngoại giao có mặt tại Phnom Penh, ASEAN vẫn bất đồng về vấn đề gai góc là có nên đề cập đến các tranh chấp bùng lên gần đây với Trung Quốc tại Biển Đông vào trong văn kiện hay không.

Cam Bốt không cho Philippines nêu lên vụ Scarborough 

Philippines đã nhấn mạnh đến việc cần phải nhắc đến vụ đối đầu hàng tháng trời với Trung Quốc tại vùng bãi đá ngầm Scarborough ngoài Biển Đông. Tuy nhiên, chủ tịch luân phiên ASEAN là Cam Bốt, một đồng minh của Trung Quốc, đã bác bỏ đề nghị này.

Báo chí Philippines đã nêu cụ thể là ngay từ đầu, Ngoại trưởng nước này là ông Albert del Rosario đã đề nghị ghi vào văn kiện đoạn sau đây: " Trong bối cảnh này, chúng tôi đã thảo luận sâu về những diễn biến gần đây ở Biển Đông, KẺ CẢ TÌNH HÌNH TẠI BÃI NGẦM SCARBOROUGH, và bày tỏ mối quan ngại sâu sắc về những diễn biến như vậy trong khu vực, ĐẶC BIỆT LÀ CÁC DIỄN BIẾN TRÁI VỚI QUY ĐỊNH CỦA CÔNG ƯỚC LIÊN HIỆP QUỐC UNCLOS 1982 LIÊN QUAN ĐẾN VÙNG ĐẶC QUYỀN KINH TẾ VÀ THỀM LỤC ĐỊA CỦA CÁC NƯỚC VEN BIỂN. Trong tinh thần đó, chúng tôi kêu gọi tất cả các bên tôn trọng VÙNG ĐẶC QUYỀN KINH TẾ VÀ THỀM LỤC ĐỊA CỦA CÁC NƯỚC VEN BIỂN cũng như quyền tự do hàng hải và quá cảnh không phận trên Biển Đông, theo các nguyên tắc được luật pháp quốc tế công nhận, trong đó có UNCLOS 1982 ".

Vấn đề là chủ nhà Cam Bốt đã xóa bỏ các đoạn "TÌNH HÌNH TẠI BÃI NGẦM SCARBOROUGH", và "CÁC DIỄN BIẾN TRÁI VỚI QUY ĐỊNH CỦA CÔNG ƯỚC LIÊN HIỆP QUỐC UNCLOS 1982 LIÊN QUAN ĐẾN VÙNG ĐẶC QUYỀN KINH TẾ VÀ THỀM LỤC ĐỊA CỦA CÁC NƯỚC VEN BIỂN". (Phần viết chữ hoa và in đậm do chính RFI thực hiện).

Philippines không đồng ý, và hai bên tiếp tục đôi co. Một số người có mặt trong cuộc họp cho biết là Singapore và Indonesia đã cố gắng viết lại đoạn này, nhưng đến lượt cả Philippines lẫn Cam Bốt không đồng ý. Theo báo chí Philippines, Cam Bốt cho đến nay, nổi tiếng là thân Trung Quốc.

Việt Nam vận động cho nhóm từ "vùng đặc quyền kinh tế"

Về Việt Nam, theo nhật báo Thái Lan Bangkok Post, một nguồn tin ngoại giao cho biết là Việt Nam cũng tranh thủ mọi cuộc họp để tìm kiếm hậu thuẫn cho việc đưa vào văn kiện nhóm từ “vùng đặc quyền kinh tế”. Trên bình diện công khai, tại Hội nghị Phnom Penh lần này, Việt Nam đã không ngần ngại chính thức lên tiếng tố cáo các hành vi quyết đoán mới đây của Trung Quốc.

Một trong những ví dụ cụ thể là phát biểu của Ngoại trưởng Phạm Bình Minh tại Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN AMM. Theo bộ Ngoại giao Việt Nam, ông Phạm Bình Minh đã “bày tỏ quan ngại sâu sắc về tình hình diễn biến phức tạp xảy ra gần đây trên Biển Đông; nhấn mạnh lập trường của Chính phủ Việt Nam phản đối việc Trung Quốc phê chuẩn thành lập cái gọi là “thành phố Tam Sa” và mời thầu quốc tế 09 lô dầu khí nằm hoàn toàn trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam theo Công ước Luật biển của Liên hợp quốc (UNCLOS) 1982”.

Nội dung vừa kể sau đó đã được lập lại ở những hội nghị khác có Việt Nam tham gia, kể cả tại cuộc gặp song phương giữa hai ngoại trưởng Việt Nam và Trung Quốc bên lề Hội nghị ASEAN vào hôm qua.

Chua biết là yêu cầu của Việt Nam và Philippines được các nước ASEAN đáp ứng như thế nào, nhưng theo Ngoại trưởng Indonesia Marty Natalegawa, tất yếu phải có thỏa hiệp với kết quả là không bên nào thỏa mãn 100%.

Phnom Penh bị cáo buộc là cố sức bảo vệ lợi ích của Bắc Kinh

Phát biểu với báo chí hôm nay, ông Natalegawa đã không che giấu thất vọng trước việc ASEAN cho đến giờ chót vẫn không nhất trí được về Biển Đông. Nỗi thất vọng của ông càng cao khi ông thừa nhận rằng chỉ riêng đoạn về Biển Đông đã có 17 hay 18 phiên bản khác nhau, nhưng tất cả đều phải bỏ đi vì không được toàn thể 10 thành viên phê duyệt.

Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton cũng công nhận tình hình căng thẳng, nhưng cho rằng đó là "dấu hiệu của sự trưởng thành của ASEAN, khi họ vật lộn với nhau trên một hồ sơ gai góc. Họ đã không tìm cách ém nhẹm, mà trực diện giải quyết".

Dẫu sao thì dù không tham gia đàm phán, nhưng Trung Quốc được cho là đã gây sức ép thông qua các đồng minh của mình trong ASEAN, mà rõ ràng nhất là Cam Bốt, từng bị cáo buộc là đã tìm cách loại Biển Đông ra khỏi chương trình nghị sự Hội nghị Thượng đỉnh tháng 4 vừa qua để chiều ý Bắc Kinh.

Một nhà ngoại giao hôm nay, xin giấu tên, đã xác nhận với AFP rằng : “Áp lực từ nước lớn rất mãnh liệt”, ám chỉ đến Trung Quốc. Theo nhân vật này : "Có dấu hiệu là Cam Bốt đã nhận được chỉ thị nghiêm ngặt từ nước lớn đó”.
--------------------------

BBC : Asean tiếp tục chia rẽ về Biển Đông

Tin từ nơi họp hội nghị khu vực ở Phnom Penh cho hay tới cuối ngày thứ Năm 12/7, Asean vẫn chưa đưa ra được thông cáo chung của khối vì vướng mắc trong ngôn từ về Biển Đông.

Điều này cho thấy nội bộ khối vẫn còn chia rẽ sâu sắc trong chủ đề quan trọng đối với an ninh khu vực.
Trong khi đó, có tin Campuchia cáo buộc Việt Nam và Philippines 'bắt nạt' các nước khác trong quá trình bàn thảo nội dung thông cáo.
Thông tấn xã Nhật Bản Kyodo dẫn nguồn ngoại giao Campuchia nói Việt Nam và Philippines yêu cầu Asean phải có lời lẽ cứng rắn phản ánh được quan điểm của hai nước này trong tranh chấp chủ quyền với Trung Quốc ở Biển Đông.
Một quan chức ngoại giao Campuchia mô tả lập trường của quan chức Việt Nam và Philippines là 'bắt nạt' (bullying) nước khác.
Campuchia, chủ tịch Asean năm 2012, không hài lòng với đòi hỏi của hai nước này.
Theo Kyodo, Việt Nam yêu cầu thông cáo chung nhắc tới "ranh giới trên biển của khu vực kinh tế đặc quyền và tranh chấp thềm lục địa giữa Philippines, Việt Nam và Trung Quốc", trong khi Philippines muốn đề cập tới "Bãi cạn Scarborough " trong văn bản.
Yêu cầu trên không được chấp nhận, khiến mười nước Asean không thống nhất được thông cáo chung, thường được đưa ra vào cuối các hội nghị cấp cao Asean như thông lệ.
Campuchia cảnh báo rằng nếu tình trạng bất đồng này tiếp diễn thì có thể sẽ chẳng có thông cáo chung nào hết.

'Nổi nóng'

Ngay tại cuộc gặp ngoại trưởng Asean và Trung Quốc một hôm trước đó, tranh cãi về ngôn từ thông cáo chung trong đoạn liên quan đến Biển Đông đã khá gay gắt.
Các nguồn tin cho hay Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Dương Khiết Trì nói tại cuộc họp này rằng "một số thành viên Asean đã có hành động khiêu khích đơn phương trong chủ đề Biển Đông".
Không khó để đoán ra đây là Việt Nam và Philippines, hai nước mới đây có đối đầu trực tiếp và căng thẳng với Trung Quốc quanh vấn đề chủ quyền.

"Dường như Campuchia đã được hiệu lệnh nghiêm khắc từ nước lớn này [Trung Quốc] (trong việc bác yêu cầu của Việt Nam và Philippines) " - Một quan chức ngoại giao tại hội nghị Asean

Thông tấn xã Pháp AFP có mặt tại chỗ thì trích lời quan chức Mỹ quan sát hội nghị nói rằng đã có sự nổi nóng trong giới chức tham gia.
Ông này nói: "Đa số các đại diện Asean thừa nhận rằng tổ chức này đang chịu áp lực và căng thẳng to lớn để giữ đoàn kết khi đối mặt các thách thức nghiêm trọng, chủ yếu liên quan tới chủ đề Biển Đông".
Quan chức Hoa Kỳ này cũng nhận xét rằng Indonesia, nước cũng có tuyên bố chủ quyền chồng lấn tại Biển Đông, lại bất ngờ tỏ ra thiết tha muốn thỏa hiệp để đạt đồng thuận.
Ngoại trưởng Indonesia Marty Natalegawa nói với các phóng viên rằng ông vô cùng thất vọng khi hội nghị Asean lần này không đưa ra được tiếng nói chung về Biển Đông.
"Tôi nghĩ thật là thiếu trách nhiệm nếu như chúng ta không thể đưa ra được một thông cáo chung về Biển Đông".
Ông nói đã xem tới 17 hay 18 văn bản nháp của thông cáo này, tất cả rồi lại bị hủy bỏ vì không được các thành viên ký duyệt.
Một nhà ngoại giao khác được AFP dẫn lời cho hay sở dĩ Campuchia bác chấp bút của Việt Nam và Philippines là vì "áp lực vô cùng căng thẳng từ một nước lớn", ám chỉ Trung Quốc.
"Dường như Campuchia đã được hiệu lệnh nghiêm khắc từ nước lớn này".

Không có tiến triển về COC

Diễn đàn an ninh khu vực ARF 19 cùng các cuộc hội nghị Asean, Asean+3 trước đó đều không mang lại được điều gì mới trong thúc đẩy đàm phán một bộ Quy tắc Ứng xử giữa các bên ở Biển Đông (COC).
Thông cáo của Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam Phạm Bình Minh cuối ngày thứ Năm chỉ nói ngắn gọn những lời đã cũ.

Việt Nam bị cáo buộc 'bắt nạt' nước khác

Thông cáo nói ông Minh đã "phát biểu bày tỏ quan ngại về những diễn biến phức tạp gần đây ở Biển Đông, vi phạm tới quyền chủ quyền và quyền tài phán đối với vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của các quốc gia ven biển; nhấn mạnh các nước phải tôn trọng các nguyên tắc của luật pháp quốc tế và Công ước Luật biển của LHQ 1982, trong đó có các quy định về tôn trọng vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của các quốc gia ven biển; không sử dụng vũ lực và giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình; thực hiện đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC); sớm xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC)".
Trong khi đó, báo chí Trung Quốc thậm chí còn không hề nhắc tới chủ đề Biển Đông khi phản ánh các cuộc họp của Ngoại trưởng Dương Khiết Trì tại Campuchia.
Việc đàm phán giữa Asean và Trung Quốc về COC, vốn đã được Asean thống nhất nguyên tắc, xem ra chưa thể bắt đầu sớm để hoàn tất vào tháng 11 này như Asean trông đợi.
Ngày 12/7, Hoa Kỳ và châu Âu cũng ra tuyên cáo chung, trong đó lặp lại quan điểm về Biển Đông rằng hai bên "sẽ hợp tác với các đối tác châu Á nhằm tăng cường an ninh hàng hải dựa trên luật pháp quốc tế như quy định trong Công ước LHQ về Luật Biển; cũng như hỗ trợ các biện pháp tăng cường lòng tin nhằm giảm nguy cơ khủng hoảng và xung đột".
"Về Biển Đông, châu Âu và Mỹ tiếp tục khuyến khích Asean và Trung Quốc thúc đẩy COC và giải quyết các tranh chấp lãnh thổ và trên biển thông qua giải pháp hòa bình, ngoại giao và hợp tác".