Đường chữ qua rừng đói
Tìm thịt cho bữa cơm học sinh
(Dân Việt) - Bữa cơm có thịt? Ở Thu Lũm, các nhà trường cố cho các cháu
tuần 2 bữa, ở Ka Lăng tuần 1 bữa, ở Tá Bạ có lẽ phải 2, 3 tuần một bữa.
Học sinh bán trú ở Tá Bạ còn thiếu cả bộ
quần áo chỉn chu cho buổi lên lớp, suất cơm với 2 con cá khô được khen
“ngon hơn ở nhà”.
Đại gia đình nghèo hiếu học
Bản
Ka Lăng hôm nay còn được gọi là bản hiếu học. Trong khu bán trú, nội
trú ở trung tâm xã Ka Lăng (huyện Mường Tè, Lai Châu) có đến cả chục
“gia đình” nhỏ với 3-4 anh, chị em người bản Ka Lăng đến ở để theo học.
Chuyện học ở Ka Lăng đã có truyền thống từ những năm 1960, thời ấy đã có
những gia đình chấp nhận ăn sắn, ăn củ rừng để dành gạo cho con đi 2-3
ngày đường về huyện học cấp 2, hay đi cả tuần về tỉnh học cấp 3.
Học sinh Trường PTDT bán trú xã Tá Bạ đang cố viết lại nét chữ của cô giáo.
|
Cụ
Lỳ Po Hừ năm nay 77 tuổi là một trong những người như thế. Cụ Hừ có cái
may được đi bộ đội, xuất ngũ năm 1962. Những năm trong quân ngũ giúp cụ
hiểu cái chữ quan trọng với đời người, để quyết nuôi các con được học
hành. Cựu quân nhân Lỳ Po Hừ không có gì hơn sức khỏe, để chăm chỉ hơn
người khác, làm mọi việc nuôi các con.
Thời
ấy, Ka Lăng vẫn còn đói nặng, mùa đói mỗi năm 4-5 tháng. Những mùa đói
ấy, vợ chồng cụ ăn sắn, củ rừng, nhường gạo cho 6 người con mang đi ăn
học. Đường học thật dài, những năm con đi học là những năm nhà cụ dù
chăm chỉ vẫn “nghèo xơ xác”.
Gia đình cụ Hừ
nay thuộc loại sang nhất bản, trong 6 người con đã có 2 người tốt nghiệp
đại học, cậu con út đang học năm thứ 2 Đại học Luật (Hà Nội). Nhà cụ Hừ
sang còn vì lẽ những dịp tết, cúng bản, nhà cụ có đông bạn bè của con
về chơi (với tục mến khách của cộng đồng người Hà Nhì, đông khách còn
quý hơn giàu có). Chuyện đi học, cụ bảo “như ăn quả mắc kham vậy, trước
thì chát sau ngọt, ngọt mãi”. Lớp trẻ hôm nay ở Ka Lăng nhìn vào những
nhà như nhà cụ Hừ mà chịu khổ, quyết tâm đi học.
Hiếu
học bậc nhất ở Ka Lăng nay phải kể đến nhà Lỳ Gạ Xá. Anh Xá năm nay 32
tuổi, bố mẹ cùng mất năm 2011, để lại cho anh 3 người em đang đi học,
cùng với 3 đứa con anh là 6 người đi học. Xá bây giờ cũng vào loại nghèo
nhất nhì bản, gia tài quý nhất có cái TV bố mua từ 10 năm trước. Anh
cũng giống cụ Hừ năm xưa ở chỗ chăm làm. Làm ruộng, làm thuê, việc gì vợ
chồng anh cũng nhận quyết cho em, con “học hết chữ”. Nhà nghèo nhưng
vào năm học, cả 6 đứa em và con anh đều có quần áo mới. Hơn 2 triệu đồng
sắm sửa, số tiền ấy vợ chồng anh phải tranh thủ làm thuê trong 3 tháng.
Tìm thịt cho học sinh
Nếu
so về giá cả, hàng hóa, nhất là thực phẩm thì vùng Thu Lũm, Ka Lăng,
đắt gấp rưỡi, gấp đôi nơi khác. Gạo thường 15.000 đồng /kg, thịt 140.000
đồng/kg, trứng 4.000 đồng/quả... Tiền Nhà nước trợ cấp cho học sinh bán
trú 420.000 đồng/em/tháng, trừ tiền gạo, thức ăn, các cháu còn 4.000
đồng/bữa.
Chuyện lo cho các em được ăn thịt
đúng là thách đố các thầy cô. Không có miếng thịt cũng khó ổn khi các em
đang tuổi lớn. Đưa ra bàn chuyện huy động phụ huynh góp gạo, Trường
THCS Ka Lăng chịu, vì nếu phải góp thì không ít em sẽ nghỉ học.
Cuối
cùng cũng có cách, miếng thịt tìm thấy trong... ngày nghỉ học. Những
ngày các em về nhà, gia đình nuôi, đó cũng là đã góp. Số tiền không nấu
ăn ngày nghỉ đó đủ để nhà trường lo cho các em mỗi tuần 1 bữa cơm thịt.
Có
dịp đi họp, đi phép, thầy cô làm thêm cái chân tiếp phẩm “miếng thịt
tươi làm quà”. Học sinh ở lại ít về, các thầy cũng không muốn cho các em
về nhiều, đi về bản cả ngày đường dễ “mất” học sinh lắm.
Anh
Bùi Văn Ái - cán bộ y tế học đường kiêm “bếp trưởng” của khu bán trú
Trường THCS Ka Lăng nói rất thật: “Thịt không nhiều đâu, phải kho thêm
với đậu, các em mới được gắp đẫy tay một tý”. Với Trường THCS Thu Lũm,
dân khá giả hơn nên góp được gạo, các em mỗi tuần thêm được bữa thịt
nữa.
Tìm thịt khó nhất là ở Tá Bạ, giá hàng ở
đây đắt gấp rưỡi Ka Lăng, các thầy cô cũng thiếu thịt. Thầy cô ở điểm
bản muốn ăn thịt phải mua gà mang vào. Thịt lợn phải mua tận xã Mường Tè
hoặc vào xã Ka Lăng, đều cách bản trung tâm Tá Bạ 50-60km. Nhắn người
chở thực phẩm vào bán thì “thịt đắt như nhung hươu, rau đắt như thuốc” -
thầy Lê Hoài Phương - Hiệu phó nhà trường ví.
Bữa
cơm của cả thầy lẫn trò ở Tá Bạ cứ cá khô toàn tập. Học sinh bán trú ở
Tá Bạ phần lớn là người La Hủ “đói quen rồi”, ăn cơm với cá khô khen
“sướng hơn ở nhà”. Miếng thịt cho bữa cơm học sinh ở Tá Bạ - “thôi thì
đầu cá vá đầu tôm, tuần không được thì hai tuần, ba tuần phải cố cho các
cháu một bữa” - Hiệu trưởng Nguyễn Anh Dũng tâm sự.
Xuân Trường – Vũ Tân
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét