Xin Trung ương hỗ trợ 3.088 tỷ xây sân bay: Ai lợi?

Tôi rất đồng tình với PGS Tống ở hai điểm: 1) Đầu tư tư nhân với vốn nước ngoài có thể làm thay đổi mọi việc, kể cả độc lập kinh tế và độc lập dân tộc. Thậm chí tôi lo ngại chẳng nhà nước cũng chẳng tư nhân VN lợi, mà chỉ Nhà nước và tư nhân Trung Quốc lợi. Dự án này chắc ở Trung ương bắt Lào Cai phải làm để thực hiện ý đồ của Trung Quốc. 2) "Riêng lĩnh vực giao thông vận tải, nên ưu tiên theo thứ tự: đường sắt, đường bộ, đường thủy rồi đường hàng không". Tôi thì nghiêng về thứ tự ưu tiên vận tải như sau: "đường sắt, đường biển, đường bộ, đường hàng không, đường thủy nội địa rồi đường ống".

Xin Trung ương hỗ trợ 3.088 tỷ xây sân bay: Ai lợi?

UBND tỉnh Lào Cai đề nghị Thủ tướng Chính phủ chấp thuận hình thức đầu tư kết hợp giữa ngân sách Nhà nước theo đầu tư công và đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP) đối với Dự án đầu tư xây dựng cảng hàng không Sa Pa. PGS.TS Nguyễn Thiện Tống lo ngại, đối với dự án này, Nhà nước bỏ tiền vào chưa chắc thu lại được gì mà nhà đầu tư tư nhân hưởng lợi hết. Đối với những vấn đề đầu tư sân bay rất quan trọng liên quan đến cả an ninh, quốc phòng, nếu không có luật lệ, không có chính sách rõ ràng thì rất khó đưa tư nhân vào đầu tư. Bởi nếu tư nhân, đặc biệt là tư nhân nước ngoài tham gia, họ đòi hỏi quyền lợi quá đáng thì khi sự đã rồi, Việt Nam ứng xử thế nào? Trong những trường hợp này, đầu tư tư nhân với vốn nước ngoài có thể làm thay đổi mọi việc, kể cả độc lập kinh tế và độc lập dân tộc"

Cho ý kiến về đề xuất của UBND tỉnh Lào Cai xin ngân sách Trung ương hỗ trợ 3.088 tỷ đồng để xây sân bay Lào Cai, chuyên gia hàng không - PGS.TS Nguyễn Thiện Tống, nguyên Chủ nhiệm bộ môn Kỹ thuật hàng không, trường Đại học Bách Khoa TPHCM cho biết, đầu tư theo hình thức hợp tác công tư (PPP) rất hay nhưng Nhà nước cần phải có một luật lệ đầy đủ về đầu tư sân bay. Theo đó, đầu tư sân bay đòi hỏi những nguyên tắc kỹ lưỡng, không giống như đầu tư một đoạn đường BOT nào đó, thậm chí nếu cần Quốc hội phải vào cuộc, PGS.TS Nguyễn Thiện Tống nhấn mạnh. Phải có luật lệ đối với việc đầu tư sân bay, trong đó phải làm rõ các vấn đề như: vốn nhà nước, vốn tư nhân, quyền lợi và trách nhiệm ra sao, kể cả vấn đề an ninh, quốc phòng...

Bên cạnh đó, phải xem nhu cầu thế nào, có hay không có. Việc này phải được xem xét dựa trên tính hệ thống của các sân bay, các đường giao thông khác.

Chẳng hạn, nếu có đường sắt, đường bộ hoạt động tốt, chưa khai thác hết năng suất và có sân bay khác gần đó thì sẽ không có nhu cầu và không cần thiết phải có một sân bay mới.

"Việt Nam đang thiếu một chiến lược phát triển hàng không. Các cơ quan quản lý cần phải đặt vấn đề này ra chứ không phải cứ giải quyết cục bộ từng việc một", vị chuyên gia hàng không nói.

Một điểm khác được PGS.TS Nguyễn Thiện Tống lưu ý, đó là trong bối cảnh nợ công của Việt Nam đang tăng cao, gần mức trần 65% GDP mà Quốc hội quy định, phải cân nhắc ưu tiên đầu tư cái gì và không nên đầu tư cái gì.

"Riêng lĩnh vực giao thông vận tải, tôi nghĩ nên ưu tiên theo thứ tự như sau: đường sắt, đường bộ, đường thủy rồi đường hàng không.

Cần đặc biệt chú trọng an toàn đường sắt và mở rộng đường sắt bởi thời gian qua đã xảy ra quá nhiều vụ tai nạn giao thông đường sắt nghiêm trọng gây chết nhiều người ở các giao lộ với đường bộ cắt ngang, làm giao thông đường sắt bị chậm trễ, gây thiệt hại lớn cho xã hội.

Bên cạnh đó, hành khách đi tàu hỏa phần nhiều có thu nhập không cao, trong khi vé tàu hỏa thậm chí còn cao hơn giá vé máy bay giá rẻ, điều đó cực kỳ vô lý", PGS.TS Nguyễn Thiện Tống chỉ rõ.

Chính vì thế, đối với sân bay Sa Pa, ông cho rằng cũng phải trả lời tất cả những vấn đề trên. Đồng thời, phải quán triệt quan điểm không rót vốn ngân sách nhà nước khi "nhà nước bỏ tiền vào chưa chắc thu lại được gì mà nhà đầu tư tư nhân hưởng lợi hết".

Từ vấn đề đầu tư sân bay Sa Pa, PGS.TS Nguyễn Thiện Tống một lần nữa khuyến nghị cần cẩn trọng xem xét dự án đầu tư xây dựng Cảng Hàng không quốc tế Long Thành theo hình thức hợp tác công tư (PPP) trên cơ sở nghiên cứu, phân tích kỹ càng các số liệu, những hạn chế, rủi ro.

"Chúng ta đã có luật lệ đầy đủ về đầu tư theo hình thức hợp tác công tư cho sân bay hay chưa? Đối với một sân bay lớn và quan trọng nhất nước, với số vốn đầu tư quá lớn, nếu kêu gọi tư nhân tham gia cũng không ổn bởi vốn tư nhân nhiều khi tiềm ẩn nhiều nguy hiểm, gây bất lợi về kinh tế, an ninh, quốc phòng.

Đối với những vấn đề đầu tư sân bay rất quan trọng liên quan đến cả an ninh, quốc phòng, nếu không có luật lệ, không có chính sách rõ ràng thì rất khó đưa tư nhân vào đầu tư. Bởi nếu tư nhân, đặc biệt là tư nhân nước ngoài tham gia, họ đòi hỏi quyền lợi quá đáng thì khi sự đã rồi, Việt Nam ứng xử thế nào?

Trong những trường hợp này, đầu tư tư nhân với vốn nước ngoài có thể làm thay đổi mọi việc, kể cả độc lập kinh tế và độc lập dân tộc", PGS.TS Nguyễn Thiện Tống lưu ý.

Thành Luân