Kênh Đào Phù NamĐòn Chiến Lược Của Bắc Kinh Tại Campuchia

Kênh Đào Phù Nam Techo: Đòn Chiến Lược Của Bắc Kinh Tại Campuchia

October 27, 2025 Việc Công ty Cầu đường Trung Quốc (CRBC) bày tỏ quan tâm tới các dự án du lịch dọc theo kênh đào Phù Nam Techo không chỉ đơn thuần là câu chuyện đầu tư kinh tế. Đằng sau những lời lẽ đẹp đẽ về “xóa đói giảm nghèo” và “phát triển bền vững” là một tính toán chiến lược sâu rộng của Bắc Kinh trên đất Campuchia – đặc biệt trong bối cảnh khu vực sông Mekong và Biển Đông đang trở thành bàn cờ cạnh tranh ảnh hưởng giữa các cường quốc.

Ngày 23 Tháng Mười, Bộ trưởng Du lịch Campuchia Huot Hak tiếp đoàn đại diện CRBC do ông Vương Hoan dẫn đầu tại Phnom Penh. Cuộc họp nhằm thảo luận khả năng hợp tác trong việc phát triển cơ sở hạ tầng du lịch dọc tuyến kênh đào Phù Nam Techo – dự án trị giá 1,7 tỷ USD hiện đang được thi công và dự kiến hoàn thành vào năm 2028.

Theo ông Hak, dự án không chỉ giúp “thúc đẩy du lịch và sinh kế người dân địa phương” mà còn góp phần phát triển chuỗi giá trị kinh tế vùng. Tuy nhiên, điều khiến giới quan sát lo ngại không nằm ở du lịch, mà nằm ở chính bản chất của CRBC: một công ty nhà nước Trung Quốc, thuộc hệ sinh thái các tập đoàn hạ tầng triển khai sáng kiến Vành Đai – Con Đường (BRI), nổi tiếng với mô hình đầu tư – bẫy nợ – kiểm soát tại nhiều quốc gia.

Dự án kênh đào không chỉ để “đưa khách đi xem phong cảnh”

Kênh đào Phù Nam Techo, dài tổng cộng khoảng 180 km, nối sông Bassac với tỉnh Kep và vịnh Thái Lan. Đây là tuyến đường thủy giúp Campuchia tránh phụ thuộc vào tuyến sông Mekong chảy qua Việt Nam, đồng nghĩa với việc Campuchia sẽ không còn cần sử dụng hệ thống cửa sông và cảng nước sâu của Việt Nam để ra biển.

Điều này không chỉ làm thay đổi cán cân thương mại khu vực, mà còn giảm vai trò chiến lược của Việt Nam trong chuỗi giao thông sông Mekong – vốn là huyết mạch quan trọng của đồng bằng sông Cửu Long.

Với Trung Quốc, tuyến kênh này mở ra một hành lang ảnh hưởng chiến lược nối Vân Nam – Lào – Campuchia – vịnh Thái Lan, bypass Việt Nam hoàn toàn.

Đây không phải một dự án “du lịch”. Đây là một nút khóa địa chính trị.

CRBC đến để đầu tư… hay cắm cọc lâu dài?

CRBC thuộc Tập đoàn Xây dựng Giao thông Trung Quốc (CTCE) – tập đoàn bị nhiều quốc gia cáo buộc thao túng hợp đồng, đội vốn, chiếm quyền vận hành cảng và tuyến hạ tầng chiến lược sau khi nước chủ nhà chìm trong nợ.

Trường hợp điển hình là cảng Hambantota của Sri Lanka, bị Trung Quốc thuê 99 năm sau khi nước này không thể trả nợ.

Campuchia hiện là một trong những quốc gia thân cận nhất với Bắc Kinh ở Đông Nam Á. Việc CRBC tham gia vào đoạn 159 km cuối của kênh đào – phần quan trọng nhất dẫn ra biển – cho thấy Trung Quốc không hề giấu tham vọng kiểm soát tuyến vận tải này về lâu dài.

Lợi ích địa phương – hay lợi ích địa chính trị?

Bộ trưởng Hak nói rằng dự án kênh đào sẽ:

“Tăng thu nhập cộng đồng”
“Thúc đẩy du lịch”
“Góp phần xóa đói giảm nghèo”

Những lời hứa tương tự đã được nghe ở Lào, nơi tuyến đường sắt cao tốc Trung – Lào được tung hô như “động lực phát triển”. Nhưng cho đến nay, lợi nhuận thực tế chủ yếu rơi vào tay doanh nghiệp Trung Quốc, còn người dân địa phương thì gánh nợ quốc gia tăng cao.

Câu hỏi đặt ra: Campuchia đang được xây dựng, hay đang được định hình lại theo mô hình phụ thuộc vào Trung Quốc?

Việt Nam ở đâu trong bức tranh này?

Kênh đào Phù Nam Techo đe dọa trực tiếp:

Lợi ích giao thông và thương mại của Đồng bằng sông Cửu Long
Vai trò chủ chốt của Việt Nam trong tuyến vận tải Mekong
Cân bằng quyền lực địa chính trị ở Đông Nam Á

Nếu tuyến này vận hành trơn tru, Campuchia có thể đơn phương điều tiết nước và dòng chảy, tác động trực tiếp đến an ninh nguồn nước của Việt Nam – vốn đã bị Trung Quốc kiểm soát phần thượng nguồn bằng hàng loạt đập thủy điện.

Nguồn: Trên mạng