Bản năng và phản ứng trong xã hội dối trá
Lê Diễn Đức - Một cuộc điều tra xã hội đề tài cấp nhà nước về việc xây dựng hệ giá trị Việt Nam trong thời kỳ công nghiệp hóa-hiện đại hóa và hội nhập quốc tế được thực hiện, do ông Trần Ngọc Thêm, giám đốc Trung Tâm Văn Hóa Học-Lý Luận và Ứng Dụng thuộc Đại Học Quốc Gia TP.HCM, làm chủ nhiệm đề tài. Kết quả cho thấy bệnh giả dối đứng đầu với 81%, bệnh thành tích 75,1% và bệnh thiếu ý thức pháp luật là 68,2 %.
Khảo sát nghiên cứu xã hội dựa trên xác suất thống kê và cho ra một đáp số gần đúng, nếu thực hiện rộng rãi và minh bạch, độ sai số có thể chênh lệch từ 2-4%. Ở các nước dân chủ, dự đoán kết quả bầu cử thường khá chính xác khi tiến hành “exit poll” tức là xem ý kiến của những người dân ra khỏi phòng bỏ phiếu họ bầu ai.
Cho nên, kết luận “gần như 100% người Việt hôm nay đều phải nói dối hoặc làm giả một cái gì đó vào một lúc nào đó” không có gì để bàn cãi.
Thực tế xã hội Việt Nam (....) hiện nay hoàn toàn đúng như vậy.
(bỏ 1 đoạn dài...........................)
Nông dân trắng tay, đất đai thuộc sở hữu nhà nước, tức là trong tay của một giai cấp thống trị, có toàn quyền ban phát cho sử dụng hoặc thu hồi, tước đoạt. Hàng trăm ngàn nông dân, nếu không nói là hàng triệu, khắp ba miền chịu nhiều oan ức bất công khi bị nhà nước thu hồi đất. Dân oan trở thành một vấn đề xã hội nhức nhối.
Công nhân cũng không kém phần tệ hại. Họ bị các ông chủ thời nay bóc lột tàn nhẫn trong những điều kiện làm việc, ăn ở khốn khổ, đồng lương không đủ sống. Không có hội đoàn riêng để bảo vệ quyền lợi cho mình, đội quân hơn mười triệu người, lực lượng được gọi là “tiên phong” của ĐCSVN, trở thành một giai cấp của đáy xã hội.
Tệ nạn sử dụng bằng cấp rởm hoặc giả, dùng tiền bạc để mua quan bán chức trong hàng ngũ công chức nhà nước trở thành hiện tượng phổ biến.
Trong bài “Tính xấu người Việt: Căn bệnh dối trá” trên tờ Tuổi Trẻ Online ngày 16 tháng 4 năm 2014 có đoạn:
“Một cán bộ có nhà đất bạt ngàn nhưng kê khai tài sản (khi được đề bạt lên cấp cao hơn) chỉ vài chục triệu đồng. Bảng kê khai vô lý ấy rồi vẫn sẽ nằm im trong những ngăn tủ quan liêu, làm cơ sở để đánh giá, để đề bạt, bổ nhiệm lên những vị trí cao hơn.
“Nói như Giáo Sư Hoàng Tụy, ‘Đồng lương không đủ sống nhưng ai cũng sống được’ đâu phải chỉ là chuyện của ngành giáo dục? Cơ chế ‘ngầm’ ấy đang làm nảy sinh bao nhiêu vấn đề, tạo ra bao nhiêu giả dối, bất cập mà hậu quả còn rất lâu dài.”
“Sự khôn ngoan ‘sống hai cuộc sống’ lại làm khó họ khi dạy bảo con cái, rèn giũa đạo đức, sống làm người tử tế. Làm sao những đứa trẻ nghe theo bố mẹ sống trung thực khi chính bố mẹ chúng phải lý giải vòng quanh cho tài sản và cách sống hai mặt của mình. Bởi thế, không ít ‘công bộc’ luôn tỏ ra ‘giản dị,’ ‘tiết kiệm,’ ‘chỉ trông vào đồng lương’ đã lộ tẩy khi các công tử, tiểu thư con cái họ ăn chơi ngút trời, cá độ bóng đá, chi tiêu vung tay không cần nghĩ. Biết là không hay gì nhưng thói xấu này vẫn khó sửa vì có nguồn gốc từ cái khôn ngoan vơ lợi về mình của không ít quan chức thời nay.” [1]
Chủ nghĩa thành tích, một căn bệnh dối trá, phổ cập trong guồng máy của chế độ. Bài “Nghị luận xã hội về bệnh thành tích trong xã hội hiện nay” viết:
“Bệnh thành tích” lan tràn khắp nơi khắp chốn như một dịch bệnh gây ra những tác hại khôn lường, cản trở quá trình phát triển của đất nước. Một tập thể hay một cá nhân khi đã nhiễm “bệnh thành tích” thì chỉ có thể làm ra những sản phẩm kém chất lượng mà thôi. “Bệnh thành tích” còn dẫn đến sự thoái hóa nhân cách, khiến con người trở nên thiếu trung thực, dối trá, lừa mình, lừa người, thích sống bằng ảo tưởng bởi “lộng giả thành chân.” [2]
Trong bài “Căn bệnh dối trá và hệ lụy của nó” có đoạn:
“Căn bệnh dối trá chính là nguyên nhân và cũng là hiện thân của thực trạng không minh bạch (ngôn từ thời hội nhập) ở nước ta ngày nay. Tình trạng thiếu minh bạch thể hiện trong mọi lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa-xã hội, giáo dục, an ninh quốc phòng, v.v... Đâu đâu cũng thấy tình trạng thông tin mập mờ, không đầy đủ mặc dù có một bộ máy hành chính công rất đông đảo. Mỗi khi cần giải quyết một việc gì người dân phải chạy vòng vo để tìm kiếm mà cũng không chắc đảm bảo. Có thể nói hài hước rằng ở Việt Nam mọi thứ đều giả, chỉ có dối trá là có thật! Tại đây mọi đứa trẻ sinh ra đã bắt đầu phải hứng chịu hậu quả của sự dối trá. Chúng lớn lên, đi học và đi làm đều ngụp lặn trong môi trường dối trá và thiếu minh bạch. Xã hội đầy rẫy những “ma hồn trận” do sự dối trá gây ra. Nó tạo ra môi trường tranh tối tranh sáng rất thuận lợi cho các loại tội phạm, kể cả mafia dân sự và mafia chính trị .Có thể nói không ngoa rằng căn bệnh dối trá đã và đang làm hỏng những thế hệ người Việt.” [3]
Chế độ (..........) tồn tại lâu dài được nhờ hai yếu tố bạo lực và dối trá. Một điều dối trá nếu được nói lặp đi lặp lại ngàn lần sẽ trở thành sự thật. Đó là lời của Josef Goebbels, bộ não tuyên truyền của Chủ Nghĩa Phát Xít Đức, mà các chế độ Cộng Sản áp dụng.
Nhà cầm quyền (....) đã tạo ra một xã hội mà trong đó các chuẩn mực đạo đức cơ bản nhất và các tiêu chí cho những gì là tốt và xấu, khôn ngoan, khờ dại, đã bị ném vào thùng rác. Mọi sinh hoạt của dân chúng được lập trình từ khi ra đời cho tới chết, mọi cử chỉ và lời nói đều bị kiểm soát chặt chẽ. Con người giống như con rối trên sợi dây vô hình và rơi vào cạm bẫy của dối trá.
Trong không gian đó, một số người dần dần bị suy thoái, gần như không thể nhìn thấy bản thân trong một quá trình thích nghi với điều kiện sống, biến thành bản năng, số còn lại thì phải sống hai mặt, xem dối trá là phương tiện để tồn tại.
Trong bài “Bệnh dối trá và hội chứng lừa gạt ở Việt Nam” tác giả viết:
“Người người nói dối, nhà nhà nói dối, xã hội nói dối. Vậy cho nên người người nghi ngờ nhau, người người đề phòng, cảnh giác nhau. Người ta sử dụng sự dối trá của mình để đối phó với cái dối trá của kẻ khác. Người nào không muốn dối, không thích dối, không khả năng dối, kẻ đó ...thua!
Từ căn bệnh nói dối thâm căn cố đế, chuyển qua sự gạt gẫm lừa đảo, chỉ là chuyện hệ quả tất nhiên. Sự dối-gạt đang trở thành một “hội chứng,” nở tưng bừng trong xã hội chúng ta.” [4]
Xây dựng một chế độ dựa trên nền tảng lừa bịp, dối trá đồng nghĩa với xây lâu đài trên cát, bởi vì “cái kim trong bọc lâu ngày cũng lòi ra,” sự thật sẽ được trả lại cho lịch sử và lâu đài sẽ sụp đổ.
Chú thích:
[1]: http://tuoitre.vn/tin/van-hoa-giai-tri/20140416/tinh-xau-nguoi-viet-can-benh-doi-tra/603007.html
[2]http://tailieuvan.com/nghi-luan-xa-hoi-ve-benh-thanh-tich-trong-xa-hoi-hien-nay/
[3]: http://baovesusong-vinh.blogspot.com/2012/03/can-benh-doi-tra-va-he-luy-cua-no.html
[4]: http://www.bacaytruc.com/index.php?option=com_content&view=article&id=3449:o-quan-tin-tc-trung-cng&catid=34:din-an-c-gi&Itemid=53
http://www.nguoi-viet.com/absolutenm2/templates/viewarticlesNVO.aspx?articleid=204805&zoneid=97#.VREyr_yUdQE
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét