Giải mã việc PVN mất nghìn tỷ đầu tư ra nước ngoài

Giải mã về tình trạng PVN mất nghìn tỷ đầu tư ra nước ngoài

Thanh Trúc, RFA 2019-03-20 - Tiến sĩ Nguyễn Quang A, thành viên nhóm nghiên cứu độc lập IDS đã giải thể, nói: Thường những nước khác khi đầu tư ở đâu đấy là chuyện của doanh nghiệp. Ở Việt không phải như vậy, các tập đoàn đầu tư này là công cụ của đảng cộng sản Việt Nam, lãnh đạo là các quan chức, các công ty này không có quyền tự chủ như chúng ta vẫn tưởng. Tôi nghĩ các vụ đầu tư ra nước ngoài của những công ty như VPN ở Venezuela được nói đến cách đây cả gần 20 năm không thể do các quan chức như ông Đinh La Thăng hay ông Nguyễn Vũ Trường Sơn có thể tự quyết định được. Quyết định đó luôn luôn là ở cấp cao hơn rất nhiều. Những người am hiểu về chuyên môn người ta đã viết rất kỹ rằng dầu của Venezuela là loại dầu rất khó chế biến, Việt Nam không thể có khả năng chế biến được và gần như toàn bộ dầu thô của Venezuela phải chở sang nước mình để chế biến. Vì những lý do chính trị nên người ta vẫn quyết định đầu tư và phiêu lưu và mạo hiểm như vậy.

Ông Nguyễn Vũ Trường Sơn đã nộp 

đơn xin từ chức Tổng Giám đốc PVN

Tình trạng hàng tỷ Đô La Mỹ mà Tập Đoàn Dầu Khi Việt Nam đem đi đầu tư vào những dự án ở nước ngoài, nhất là dự án tại Venezuela, không hề hiệu quả và có nguy cơ mất trắng khiến công luận xôn xao trong thời gian hiện nay. Nguồn tin trên VNExpress cho hay ông Nguyễn Vũ Trường Sơn, tổng giám đốc Tập Đòan Dầu Khí Quốc Gia Việt Nam PVN đã gởi đơn xin từ chức nhưng mãi đến ngày 12 tháng Ba thì Hội Đồng Thành Viên PVN mới nhóm họp và đồng ý xét đơn từ chức của ông. Ngay khi tin ông Nguyễn Vũ Trường Sơn từ chức được loan đi thì công luận trong nước lập tức liên hệ vụ việc với chuyện PVN đã thua lỗ hay đang đối mặt nguy cơ mất trắng hàng tỷ Đô La đầu tư ra bên ngoài, nhất là ở Venezuela.

Tưởng cần nhắc ông Nguyễn Vũ Trường Sơn làm việc trong ngành dầu khí từ năm 1987, giữ nhiều chức vụ quan trọng tại các công ty thành viên của PVN như phó tổng giám đốc Vietsopetro kiêm giám đốc xí nghiệp Khai Thác Dầu Khi. Năm 2009, ông giữ chức tổng giám đốc Tổng Công Ty Thăm Dò Khai Thác Dầu Khí PVEP. Năm 2016, ông được bổ nhiệm làm Tổng Giám Đốc PVN và giữ chức vụ này từ đó đến nay.

Phải nói đây là trách nhiệm của đảng cộng sản Việt Nam, đầu tư một số tiền rất lớn mà không có một nghiên cứu nào nghiêm chỉnh về Venezuela, làm mất một số tiền vô cùng lớn đối với một nước còn nghèo, phải  nói họ đầu tư một cách vô trách nhiệm. - Ô. Nguyễn Gia Kiểng

Trong thời gian làm tổng giám đốc PVEP, Tổng Công Ty Thăm Dò Khai Thác Dầu Khí này đã triển khai những dự án đầu tư ra nước ngoài mà một trong những dự án đó là việc khai thác dầu nặng Junin 2 tại Venezuela. Đây là dự án được Bộ Kế Hoạch Và Đầu Tư cấp giấy chứng nhận năm 2012, qua đó PVEP rót khoảng 1 tỷ 800 triệu đô la mà theo tính toán ban đầu thì công suất khai thác giai đoạn 1 đạt 50.000 thùng dầu/ngày, đến giai đoạn 2 thì sẽ là 200.000 thùng/ngày.

Tuy nhiên đến cuối 2013 thì PVEP được chỉ thị từ thủ tướng tạm dừng đầu tư vì xét thấy không có tiến triển.

Nay thì mọi sự đã rõ là PVN Tập Đoàn Dầu Khí Việt Nam và PVEP Tổng Công Ty Thăm Dò Khai Thác Dầu Khi Việt Nam coi như thua lỗ đầu tư tại Venezuela.

Nhà báo Phạm Thành, nguyên trưởng đại diện Đài Tiếng Nói Việt Nam vùng Đồng Bằng Sông Cửu Long, phóng viên lâu năm của đài Tiếng Nói Việt Nam ở Hà Nội, cho biết:

Ông Nguyễn Vũ Trường Sơn này từ thời ông Nguyễn Tấn Dũng làm thủ tướng, ông Mạnh làm tổng bí thư, ông Trọng làm chủ tịch quốc hội, ông Trương Tấn Sang làm chủ tịch nước. Việc mất trắng  người ta đã biết từ lâu rồi, thực tế là nó đã chết cách đây mấy năm rồi , bây giờ họ mới điều tra. Nó cũng nằm trong chủ trương là tiêu diệt phe phái lẫn nhau thôi, những tay nào sót lại của triều đại trước thì ông Trọng diệt sạch. Còn nói đầu tư thất thoát thì đâu chỉ ra nước ngoài mới thất thoát, trong nước còn thất thoát nhiều hơn, tham ô tham nhũng hàng nghìn tỷ đấy…

Đáng tiếc và càng đáng tiếc hơn nữa khi biết các công ty hay tổng công ty đầu tư đều là doanh nghiệp quốc doanh do nhà nước chỉ đạo, là nhận định của tiến sĩ Nguyễn Quang A, thành viên nhóm nghiên cứu độc lập IDS đã giải thể. Theo ông, có thể vì liên quan đến Nhà Nước cho nên hầu hết ý kiến về việc này đều gần như dè chứng một vừa hai phải hơn là nói thẳng:

Thường những nước khác khi đầu tư ở đâu đấy là chuyện của doanh nghiệp. Ở Việt không phải như vậy, các tập đoàn đầu tư này là công cụ của đảng cộng sản Việt Nam, lãnh đạo là các quan chức, các công ty này không có quyền tự chủ như chúng ta vẫn tưởng. Tôi nghĩ các vụ đầu tư ra nước ngoài của những công ty như VPN ở Venezuela được nói đến cách đây cả  gần 20 năm không thể do các quan chức như ông Đinh La Thăng hay ông Nguyễn Vũ Trường Sơn có thể tự quyết định được. Quyết định đó luôn luôn là ở cấp cao hơn rất nhiều.

Những người am hiểu về chuyên môn người ta đã viết rất kỹ rằng dầu của Venezuela là loại dầu rất  khó chế biến, Việt Nam không thể có khả năng chế biến được và gần như toàn bộ dầu thô  của Venezuela phải chở sang nước mình để chế biến.  Vì những lý do chính trị nên người ta vẫn quyết định đầu tư và  phiêu lưu và mạo hiểm như vậy.

Một người Việt ở Pháp, ông Nguyễn Gia Kiểng, từ 3 năm trước từng viết bài liên quan chuyện PVN và PVEP đầu tư khai thác dầu khi ở Venezuela, với dự kiến nhiều phần sẽ thua lỗ hơn là được lợi:

Việt Nam đã đầu tư vào Venezuela từ 2010 và sau bao nhiêu năm đều thấy không ích lợi gì nên cuối cùng bỏ cuộc. Vừa rồi thì nhân biến cố chính trị Venezuela trở thành nghiêm trọng thì nhân dịp đó tôi có viết một bài, nhắc lại rằng không chỉ những nước như Nga hay Trung Quốc là tốn kém thiệt hại nhiều với Venezuela mà ngay cả Việt Nam cũng bị thiết hại. Với  một số tiền chính thức Việt Nam nhìn nhận khoảng chừng 2 tỷ USD, nhưng mà có những nguồn tin khác nói có thể tới 6 tỷ hoặc 8 tỷ.

Tổng Công Ty Dầu Khí Việt Nam hồi đó, vào lúc ký quyết định hợp tác với Venezuela thì do 2 người chịu trách nhiệm là ông Đinh La Thăng và ông Nguyễn Vũ Trường Sơn. Nhưng nhìn lại thì Tổng Công Ty Dầu Khí do đảng kiểm soát, ông Trường Sơn dù là tổng giám đốc nhưng chỉ là phó bí thư đảng ủy trong công ty mà thôi. Phải nói đây là trách nhiệm của đảng cộng sản Việt Nam, đầu tư một số tiền rất lớn mà không có một nghiên cứu nào nghiêm chỉnh về Venezuela, làm mất một số tiền vô cùng lớn đối với một nước còn nghèo, phải  nói họ đầu tư một cách vô trách nhiệm.

Tiến sĩ Võ Trí Thành, nguyên phó viện trưởng Viện Nghiên Cứu Quản lý Kinh tế tại Hà Nội, nhận định chung tại sao đến lúc này vấn đề thua lỗ hay mất trắng vốn đầu tư tại các nước nói chung và Venezuela nói riêng được đưa lên mặt báo:

Việt Nam đang xem xét lại tất cả những cái đó và đây là việc làm cần thiết.Cảm nhận của tôi là Việt Nma đang đẩy mạnh cuộc chiến chống tham nhũng, cuộc chiến này thể hiện rất nhiều qua lãnh vực kinh tế, trong đó liên quan đến rất nhiều các doanh nghiệp lớn. - TS. Võ Trí Thành

Việt Nam đang hoàn thiện khung tổ chức đầu tư ra nước ngoài. Đối với Doanh Nghiệp Nhà Nước vì là đại diện là chủ sở hữu thì chắc chắn Nhà Nước phải quyết định. Còn việc Việt Nam đầu tư ra nước ngoài về tổng thể như tôi đã nói thì mình còn thiếu kinh nghiệm và thiếu thận trọng đối với việc mở cửa tài khoản vốn. Những dự án đầu tư ra nước ngoài của Nhà Nước mà  thua lỗ hoặc mất vốn thậm chí là như vậy, thì tôi thấy trong làm ăn kinh doanh cái hiệu quả đến đâu hay là rủi ro nó phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố. Có thể do những vấn đề chính trị, có thể do những vấn đề kinh tế, thế nhưng rõ ràng đối với doanh nghiệp nhà nước việc tính toán, việc minh bạch hóa và giám sát là khâu phải được đề cao hơn rất nhiều, đặc biệt đối với dòng vốn lớn. Việt Nam đang xem xét lại tất cả những cái đó và đây là việc làm cần thiết.Cảm nhận của tôi là Việt Nam đang đẩy mạnh cuộc chiến chống tham nhũng, cuộc chiến này thể hiện rất nhiều qua lãnh vực kinh tế, trong đó liên quan đến rất nhiều các doanh nghiệp lớn.

Được hỏi ý kiến về tình hình thua lỗ, thất thoát trong những dự án đầu tư của  PVN và PVEP vào Venezuela, giáo sư Phạm Quang Minh, chuyên gia về quan hệ quốc tế, Đại Học Quốc Gia Hà Nội, lý giải:

Trong bối cảnh toàn cầu hóa việc có những  rủi ro trong quan hệ hay trong kinh tế là chuyện rất thường tình. Thế giới phẳng tạo sư thuận lợi trong tăng cường quan hệ trong trao đổi dòng vốn rồi  thì lao động, tri thức, việc làm… Đó là mặt tốt nhưng kèm theo đó có  mặt hạn chế, người ta không biết được điều gì sẽ xảy ra.

Có thể đấy là  khủng hoảng về chính trị, về kinh tế, giáo sư Phạm Quang Minh nói tiếp, trong lúc tình hình thế giới cho thấy những bất ổn những xáo trộn tại mỗi quốc gia đã ảnh hưởng tới trao đổi thương mại, đầu tư và hợp tác:

Nên hầu như tất cả các quốc gia trong hợp tác đều phải rất thận trọng, cân nhắc các yếu tố  địa lý, chính trị, minh bạch, có quản trị tốt hay không, có tham nhũng hay không.

Trở lại với đầu tư của PVN vào Venezuela chúng ta thấy về mặt địa lý từ Châu Á sang Châu Mỹ rất là xa, thứ hai thì Venezuela là nước mà chính trị còn bất ổn.

Chính vì thế, giáo sư Phạm Quang Minh kết luận, quả thực những dự án đầu tư dầu khí của Việt Nam vào Venezuela đã không mang lại kết quả mong đợi, sự thất thoát thua lỗ là điều đương nhiên mà cũng là điều đáng tiếc.

Được biết ngoài Venezuela, những dự án đầu tư của Tập Đoàn Dầu Khí Việt Nam PVN ra các nước trong khu vực Đông Nam Á cũng không có hiệu quả cao, nhiều chương trình phải dừng lại.

Các quốc gia tiếp nhận đầu tư từ Việt Nam trong lãnh vực dầu khi nhưng có kiến nghị ngưng lại là Peru, Malaysia, Miến Điện và Iran.

https://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/how-can-pvn-get-total-lost-in-outbound-investments-tt-03202019092303.html