Nga ủng hộ Donetsk-Lugansk: Mỹ, Eu 'kiểm soát khủng hoảng Ukraine'?
Hai nước được khai sinh với đầy đủ ban bệ chính trị ở Ukraine. Tổng thống Putin đang chuẩn bị đi những nước cờ nào với hai quân cờ Donetsk và Lugansk? Khác với những lần căng thẳng trước, châu Âu sẵn sàng gia tăng các biện pháp trừng phạt kinh tế với Nga. Nhưng lần này, họ đã bỏ qua khả năng đó trong bối cảnh Donetsk và Lugansk tiến hành bầu cử. Phải nói rằng, châu Âu đã trừng phạt "kịch khung" với nền kinh tế Nga. Thực tế thì những người ly khai đang cảm thấy yên tâm hơn với sự hậu thuẫn của Nga, còn Kiev, có lẽ họ đang ngồi trên đống lửa.
Tân Tổng thống của "nước" Donetsk Alexander Zakharchenko
Theo kết quả kiểm phiếu được công bố chính thức ngày 4/11/2014, Cộng hòa Nhân dân Lugansk tự xưng và Cộng hòa Nhân dân Donetsk tự xưng đã xác định được người đứng đầu và các phong trào có mặt trong hội đồng lập pháp của mình (tương tự như các Đảng trong Quốc hội Ukraine).
Theo đó, ông Igor Plotnitsky đứng đầu phong trào "Hòa bình cho Lugansk" trở thành Tổng thống của "nước" Lugansk. Còn ông Alexander Zakharchenko - thủ lĩnh của phong trào "Cộng hòa Donetsk" trở thành Tổng thống của "nước" Donetsk.
Ngay lập tức, Mỹ và những quốc gia châu Âu kịch liệt phản đối kết quả và cuộc bầu cử này. Họ coi đó là sự vi hiến Ukraine, là bầu cử giả mạo, là vi phạm thỏa thuận ngừng bắn hay luật "quy chế đặc biệt" mà Quốc hội Ukraine vừa thông qua.
Các quốc gia thấp bé nhẹ cân xung quanh Ukraine như Latvia, Litva, Gruzia... cũng lên tiếng một cách khéo léo rằng họ "quan ngại sâu sắc" và không công nhận kết quả bầu cử.
Tuy nhiên, bất chấp những ý kiến của phương Tây, thực tế vẫn bày ra trước mắt, Ukraine vừa mất thêm hai vùng lãnh thổ là Donetsk và Lugansk, sau khi đã mất bán đảo Crimea vào tay Nga hồi tháng 3 vừa qua.
Donetsk, Lugansk, họ không cần sự đồng thuận của phương Tây, điều họ cần nhất là sự ủng hộ của nước Nga. Và tất nhiên, Nga chắc chắn sẽ thuận theo "ý nguyện của dân miền Đông" mà thừa nhận sự tồn tại của hai quốc gia mới với đầy đủ ban bệ chính quyền này.
Quân cờ mới trên bàn cờ Ukraine
Trong tình huống này, Nga đang chơi một lối đánh "khó có thể chê trách" khi họ nhiệt tình ủng hộ kết quả bầu cử ở Ukraine vừa qua. Thậm chí, Moscow còn sẵn lòng hợp tác làm ăn với Kiev trong tương lai. Vấn đề khí đốt của Kiev cũng được Moscow vui vẻ gỡ nút thắt, giảm giá để họ có cơ hội trả nợ và tiếp tục sử dụng khí đốt.
Và tương tự với Donetsk hay Lugansk, đã là bầu cử, tức là thể hiện nguyện vọng của nhân dân, tất nhiên Nga phải tôn trọng sự dân chủ đó. Nga đang tỏ ra là một người khách quan, thượng tôn dân nguyện ở bất kỳ một quốc gia hay vùng lãnh thổ nào.
Nhưng thực sự, việc ra đời một nhà nước Lugansk hay Donetsk hoàn thiện cho thấy cục diện chính trị, chiến trường ở Ukraine sẽ có nhiều thay đổi đáng kể.
Cần phải nhìn nhận rằng, dù được Nga hậu thuẫn, nhưng hai nhà nước mới hoàn thiện đó chỉ mang tính hình thức. Duy trì được hai tiểu quốc trong một quốc gia rộng lớn như Ukraine là điều khó khăn dù đó là hai tỉnh trù phú nhất, giàu có nhất.
Ít nhất, hai tỉnh này không thể tự chủ được về nguồn nước, nguồn điện, các cảng biển, sân bay và hệ thống điều hành không lưu. Chưa kể, Donetsk và Lugansk đang phụ thuộc phần lớn dầu khí vào các đường ống được tải về từ những khu vực đang do quân đội Ukraine quản lý. Chỉ có một phần nhỏ trong số nhu cầu đó được đưa trực tiếp từ Nga sang.
Nga hoàn toàn công nhận kết quả bầu cử của Donetsk và Lugansk
Việc quân đội Ukraine ra sức pháo kích nhằm đánh sập sân bay Donetsk là một bằng chứng cho việc họ ngăn chặn khả năng tồn tại của tỉnh này, hay hiện tại sẽ được Moscow gọi là "nước Donetsk." Thực sự, Nga đang mưu tính những gì?
Trước hết, Donetsk và Lugansk là hai chính thể đang nuôi tham vọng hình thành một Liên bang Novorossia (Liên bang Nước Nga mới). Nó thể hiện quyết tâm hướng Nga của những người miền Đông, tương tự như quyết tâm hướng Tây của những người đang nắm quyền Ukraine tại Kiev. Khi hai chính thể này đầy đủ ban bệ do dân bầu, việc hợp nhất thành một nhà nước thống nhất là điều hoàn toàn nằm trong tầm tay mà không cần thông qua những động tác trưng cầu dân ý nữa.
Bản thân Washington Post đã bình luận: một khi Donetsk và Lugansk hợp nhất, Tổng thống Putin sẽ đạt được mục tiêu chiến lược ở Ukraine.
Với quân cờ chiến lược ấy, Tổng thống Putin sẽ đi tiếp những nước cờ nào? Một Novorussia nhỏ bé không thể đủ sức tồn tại trước sức ép từ Ukraine chứ chưa nói đến chuyện cân bằng địa chính trị hay tranh đua ảnh hưởng gì với phương Tây.
Và tất nhiên, có thể bước tiếp theo, Novorossia sẽ mở rộng các chiến dịch quân sự của mình xuôi về hướng Nam. Mà đích thân Tân Tổng thống Donetsk Alexander Zakharchenko đã tuyên bố trong kế hoạch sắp tới của mình: Slavyansk, Kramatorsk, và đặc biệt là Mariupol sẽ được những người ly khai đoạt lại từ tay Kiev.
Từ kế hoạch quân sự ấy, có thể thấy Nga đang quyết tâm xây dựng cho mình một vùng đệm càng dầy càng tốt, và xuyên suốt từ biên giới Nga cho đến bán đảo Crimea. Một mặt vừa biến Ukraine thành một quốc gia không biển, mặt khác che chắn cho nước Nga hướng tấn công từ biển vào.
Và với một nhà nước thân Nga, họ sẽ hoàn toàn miễn nhiễm với những cuộc cách mạng sắc màu hay những diễn biến chống phá mà phương Tây rất giỏi.
Tổng thống Putin đang đi những bước đi dài hơi và đầy toan tính ở Ukraine
Kế hoạch tiếp theo, một khi Novorossia có được các vùng lãnh thổ kể trên, cuộc nội chiến sẽ không bao giờ kết thúc. Căng thẳng ở Ukraine sẽ triền miên như căng thẳng hai miền Triều Tiên hiện nay. Và chính sự bất ổn ấy là nút thắt duy nhất khiến Ukraine không thể gia nhập vào EU hay NATO.
Minh chứng cho nỗ lực này, Nga liên tiếp đưa những chuyến hàng viện trợ đến khu vực của người ly khai. Mà theo ghi nhận của phóng viên phương Tây, họ đã đếm tận mắt hàng chục xe tải "không rõ nguồn gốc" chở đầy vũ khí phòng không, đạn dược, vũ khí hạng nặng, radar đến cho lực lượng ly khai.
Có thể thấy với miền Đông, Tổng thống Putin đang thực hiện một kế hoạch dài hơi và chắc chắn.
Phương Tây có thể làm gì?
Trước những bước đi đầy khôn ngoan của Tổng thống Putin, Ukraine đang trông chờ vào một sự giúp đỡ từ phương Tây. Ngày 4/11/2014, Tổng thống Petro Poroshenko đăng đàn kêu gọi Quỹ tiền tệ quốc tế IMF nhanh chóng giải ngân những khoản hỗ trợ mà EU hay Mỹ đã hứa. Vị Tổng thống này cũng nêu đích danh Mỹ, Pháp, Đức phải hỗ trợ quân sự cho họ trước nguy cơ "phòng thủ cuộc tấn công từ Nga."
Nhưng những gì Ukraine nhận được vẫn đang là sự im lặng. Thực tế thì cuộc khủng hoảng ở quốc gia Đông Âu này đã đi quá xa và hành trình quá dài so với những toan tính của châu Âu.
Khác với những lần căng thẳng trước, châu Âu sẵn sàng gia tăng các biện pháp trừng phạt kinh tế với Nga. Nhưng lần này, họ đã bỏ qua khả năng đó trong bối cảnh Donetsk và Lugansk tiến hành bầu cử. Phải nói rằng, châu Âu đã trừng phạt "kịch khung" với nền kinh tế Nga.
Nội chiến đẫm máu sẽ được tiếp tục tại Ukraine
Tiếp tục trừng phạt kinh tế chỉ khiến đẩy Nga vào con đường cùng, và khi đến nước đó, Moscow hoàn toàn có thể chơi đòn hi sinh, cắt khí đốt của EU và cả hai nền kinh tế, xã hội đều sẽ thiệt hại trầm trọng.
Tất nhiên, EU không dại dột vì một Ukraine không còn nguyên vẹn mà hi sinh. Đặc biệt trong bối cảnh Mỹ đã rút chân hoàn toàn khỏi khu vực này. Dấu ấn duy nhất còn lại của Mỹ - người lãnh đạo phương Tây ở cuộc khủng hoảng Ukraine là những lời chỉ trích.
Còn Ukraine có thể trông đợi vào Mỹ không? Phó Tổng thống Joe Biden - cánh tay phải của ông Obama vừa tự tin tuyên bố: "Phương Tây vẫn đang kiểm soát khủng hoảng Ukraine." Và một khi tình hình vẫn đang trong kiểm soát, tất nhiên sẽ không việc gì phải thay đổi hiện trạng đó.
Thực tế thì những người ly khai đang cảm thấy yên tâm hơn với sự hậu thuẫn của Nga, còn Kiev, có lẽ họ đang ngồi trên đống lửa.
Đỗ Minh Tú
http://baodatviet.vn/the-gioi/quan-he-quoc-te/nga-ung-ho-donetsk-lugansk-my-eu-kiem-soat-khung-hoang-ukraine-3119398/
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét