(1) Hiện trạng đất nước, những vấn đề đặt ra cho ĐH XII

Hiện trạng đất nước -
Những vấn đề đặt ra cho Đại hội XII

Nguyễn Trung

Kính thưa bạn đọc,

Hiện trạng đất nước, và những vấn đề đặt ra cho Đại hội XII của Đảng Cộng Sản Việt Nam, đấy là nội dung chủ yếu trong phần đối thoại giữa một bên là đại diện lãnh đạo của đất nước, và một bên là đại diện giới doanh nhân và trí thức. Cuộc đối thoại này là phần chót và cũng là phần kết của tiểu thuyết “Lũ”.

Vì tính chất thời sự nóng bỏng của những vấn đề hệ trọng đang diễn ra – cụ thể là (1) tình hình mọi mặt của đất nước đặt ra đòi hỏi gay gắt phải cải cách thể chế chính trị, (2) ĐCSVN nắm quyền tuyệt đối và toàn diện, nhưng đang tha hoá và bất cập nghiêm trọng, và (3) Trung Quốc đang từng giờ lấn chiếm biển Đông bằng đẩy mạnh xây dựng những căn cứ quân sự nổi trên các đảo và bãi chiếm của ta ở Hoàng Sa và Trường Sa, để quyết thực hiện đường lưỡi bò bằng sức mạnh quân sự, đồng thời can thiệp ngày càng nguy hiểm bằng các phương tiện kinh tế và chính trị vào nội tình nước ta, với hệ quả gây ra cho nước ta là trong 40 năm độc lập thống nhất đầu tiên chưa bao giờ nước ta bị uy hiếp hiểm nghèo như hôm nay –. Vì 3 lý do như vậy, xin trân trọng giới thiệu với bạn đọc toàn văn phần đối thoại này trong tiểu thuyết “Lũ”. Thiết tha mong mỏi cả nước, trước hết là các đảng viên ĐCSVN còn tâm huyết với đất nước, cùng suy nghĩ.

Nguyễn Trung

Hà Nôi, 07 – 06 - 2015

“Lũ” chương 26 (chương kết) – phần đối thoại

… Cuối cùng, trước sức ép của tình hình, lãnh đạo đành chấp nhận đối thoại với doanh nhân và trí thức để xả xú-páp, ấn định ngày giờ, địa điểm, giao cho bên yêu cầu đối thoại lo mọi việc tổ chức…

Tại hội trường Câu lạc bộ Thống nhất ở Hà Nội, khoảng một giờ trước khi đối thoại bắt đầu, gần hai trăm doanh nhân và trí thức đại diện cho các địa phương cả nước đã có mặt đông đủ. Phía lãnh đạo có tới khoảng một trăm người thuộc các bộ máy có liên quan của Đảng và Nhà nước, trước hết là các phóng viên, các cán bộ và nhân viên của các cơ quan chức trách có liên quan. Cũng may, hội trường câu lạc bộ Thống Nhất khá rộng, có sức chứa đến bảy, tám trăm chỗ ngồi, nên không gian nơi đối thoại vẫn thoáng đạt. Ngân hàng PH lựa chọn rất kỹ và thuê trọn gói dịch vụ hội nghị cho tổ chức cuộc đối thoại này. Hợp đồng thuê dịch vụ quy định đến từng chi tiết nhỏ nhất, nhằm đảm bảo thành công tuyệt đối về mặt tổ chức.

Toàn bộ không gian nơi hội thảo được bài trí bằng hoa và cây xanh rất đẹp, không có bất kỳ chữ viết, khẩu hiệu, hay băng-rôn nào. Duy nhất trên phông của sân khấu là lá cở đỏ sao vàng lớn, che kín mặt phông sân khấu.

Tham gia đối thoại trực tiếp tất cả có bốn người.

Phía lãnh đạo có một vị đại diện có thẩm quyền thay mặt Đảng, Quốc hội và Chính phủ, một vị lão thành cách mạng có tên tuổi được nhiều người trong cả nước biết đến.

Phía doanh nhân và trí thức có thạc sĩ dược sĩ, doanh nhân Nguyễn Thị Bạch Yến. Người thứ hai là nhà toán học và đồng thời cũng là nhà hoạt động xã hội nổi tiếng giáo sư Hoàng Quốc Tuý, do các hiệp hội và các địa phương cử ra.

Ông bà Chính và hai ông bà Nghĩa thay nhau động viên Yến trấn tĩnh tham gia đối thoại, vì Thạch và Trung Nam đã bị bắt sang tuần thứ ba rồi mà vẫn chưa được thả ra. Đến giờ cũng không thấy một lời giải thích nào từ phía chính quyền về việc bắt bớ này. Ông Nghĩa cẩn thận dặn thêm không để cho mọi người hiểu lầm Yến đối thoại quyết liệt là do chồng con mình đang bị bắt, cần tập trung vào chuyện lớn của đất nước…

Đúng giờ, một người bước lên bục nói. Anh ta thông báo đối thoại bắt đầu và mời cả bốn người lên ngồi trên hàng ghế giữa sân khấu. Sau phần chào hỏi nhau, chào cử toạ, phần tự giới thiệu, cả bốn người tham gia đối thoại thoả thuận mời lão thành cách mạng là người cao tuổi nhất phát biểu mở đầu. Cả bốn người cùng ngồi trên hàng ghế đặt giữa sân khấu, mặt nhìn về phía cử toạ.

Lão đồng chí cầm microphone đứng dậy:

–… Một lần nữa tôi cảm ơn sáng kiến tổ chức đối thoại giữa giới doanh nhân, giới trí thức và giới cầm quyền đất nước. Tôi chủ ý dùng khái niệm giớitrong đối thoại này, để nhấn mạnh sự bình đẳng, tính cởi mở, tính xây dựng, để cùng nhau chia sẻ mối quan tâm về những vấn đề lớn của đất nước, với tất cả ý thức trách nhiệm cao nhất của chúng ta.

Cử toạ nhiệt liệt vỗ tay hồi lâu hoan nghênh

… Xin cảm ơn… Cuộc đối thoại hôm nay diễn ra đúng vào lúc cả nước có nhiều lễ kỷ niệm năm chẵn các sự kiện trọng đại… Đứng dưới lá cờ Tổ quốc tại đây hôm nay, tôi nhớ lại không khí hào hùng của ngày 19-8, khi tôi được chứng kiến lá cờ này lần đầu tiên phủ kín phía trước của Nhà hát lớn thành phố Hà Nội, mở đầu cuộc mít-tinh lịch sử và sau đó là cuộc biểu tình vĩ đại mở ra cuộc Cách mạng Tháng Tám. Tôi mong cuộc đối thoại hôm nay sẽ được dẫn dắt bởi tinh thần cách mạng vĩ đại ấy, vì đất nước chúng ta đang đứng trước nhiều vấn đề trọng đại phải giải quyết, có nhiều thách thức quyết liệt phải vượt qua.

Tôi đã đọc kỹ tài liệu chuẩn bị cho đối thoại của doanh nhân và trí thức về tình hình đất nước. Tôi đánh giá cao tâm huyết thể hiện trong văn bản này, và mong hôm nay được trao đổi thẳng thắn, xây dựng. Quan điểm của tôi là không tránh né vấn đề nào, cũng không sợ bị bất kỳ ai hay lực lượng nào xuyên tạc lợi dụng. Chúng ta làm mọi việc vì nước, có gì mà sợ? Tạo được thống nhất ý kiến, thống nhất ý chí, đất nước ta càng mạnh, lại càng không có gì mà sợ!

Tiếng vỗ tay từ cử toạ âm ầm ran lên

Trong quá trình thảo luận từng vấn đề, khi nào thấy cần tham gia bàn bạc, tôi sẽ nói ý kiến của mình. Tôi xin đề nghị đại diện lãnh đạo phát biểu trước, sau đó là đại diện giới doanh nhân và trí thức. Tiếp theo là thảo luận hay tranh luận.

Vì Bản đánh giá tình hình đất nước và nhiệm vụ đặt ra do doanh nhân và trí thức soạn thảo rất đầy đủ, do đó trong đối thoại này tôi đề nghị bàn thẳng vào những vấn đề gai góc.

Sự tham gia đông đảo của cử toạ hôm nay thể hiện tính công khai minh bạch của đối thoại. Để không khí đối thoại cởi mở, tự nhiên, không bị gây nhiễu vì bất kỳ lý do gì, tôi trân trọng đề nghị cử toạ lắng nghe, chứng kiến, nhưng không tham gia thảo luận.

Tôi xin nhấn mạnh, vì mục đích của đối thoại và thành phần tham gia đối thoại đã được ấn định, nên việc cử toạ muốn tham gia thảo luận hay nêu câu hỏi, xin được dành cho một diễn đàn khác. Chắc chắn đối thoại hôm nay sẽ mở ra nhiều diễn đàn khác.

Tôi xin nhắc lại một lần nữa, để tôn trọng sự thảo luận giữa đại diện lãnh đạo và đại diện giới doanh nhân và trí thức trong đối thoại hôm nay, tôi trân trọng đề nghị cử toạ chỉ nghe và theo dõi. Dứt khoát xin miễn đặt câu hỏi hoặc tham gia thảo luận. Tôi xin hỏi cử toạ có đồng ý không ạ?

Tiếng “Đồng ý” và tiếng vỗ tay rầm rầm hưởng ứng. Một không khí trang nghiêm, cởi mở lan toả khắp hội trường.

– Bây giờ tôi xin mời đồng chí đại diện lãnh đạo phát biểu.

Lão đồng chí đặt mirophone xuống bàn, yêu cầu các đại biểu tuỳ nghi, có thể đứng hoặc ngồi phát biểu để có không khí thân mật, thoải mái.

Đại diện lãnh đạo:

– Thưa cử toạ, thưa các thành viên tham gia đối thoại, tôi rất tán thành gợi ý và cũng là lời khuyên của lão đồng chí về cách chúng ta tiến hành đối thoại hôm nay. Lão đồng chí nhắc đến những ngày Tháng Tám lịch sử, nên tôi rất mong đối thoại của chúng ta được tiến hành trong tinh thần ấy. Tôi đã đọc kỹ bản Đánh giá tình hình đất nước và nhiệm vụ đặt ra do doanh nhân và trí thức chuẩn bị cho đối thoại này, và bây giờ xin nêu lên ba câu hỏi:

Câu hỏi đầu tiên của tôi là những đánh giá tình hình kinh tế đất nước nêu trong kiến nghị như thế của doanh nhân và trí thức có bi quan quá không? Bởi vì không thể phủ được nhận thực tế là quá trình khủng hoảng kinh tế của đất nước hiện nay đang từng bước được khắc phục. Dù sao đi nữa, tổng sản phẩm quốc nội tính theo đầu người của nước ta hiện nay so với lúc tiến hành đổi mới năm 1986 tăng gấp hơn một chục lần! Câu hỏi thứ hai là dựa vào những đánh giá của mình, giới doanh nhân và trí thức cho rằng tình hình đất nước đang lâm nguy, nhận định như thế có quá cường điệu không? Xin nói ngay, trong đối thoại công khai và thẳng thắn này, tôi không ngại chuyên vạch áo cho người xem lưng đâu. Câu hỏi thứ ba là doanh nhân và trí thức đã cân nhắc mọi mặt của đại cục chưa, đã quan tâm thoả đáng yêu cầu giữ vững ổn định chưa mà kiến nghị những giải pháp cải cách như vậy?

Xin mời thạc sĩ dược sĩ Nguyễn Thị Bạch Yến, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Ngân hàng PH, đi thẳng vào câu hỏi đầu tiên trong đối thoại này.

Thạc sĩ dược sĩ, doanh nhân Nguyễn Thị Bạch Yến:

– Xin cảm ơn sự ưu tiên dành cho tôi. Trước khi phát biểu, tôi xin nhấn mạnh doanh nhân và trí thức xác định rất rõ tinh thần trách nhiệm của mình đối với đất nước và chuẩn bị cho đối thoại này với tất cả ý thức xây dựng.

Tôi xin bàn ngay câu hỏi thứ nhất vị đại diện lãnh đạo đã nêu lên: Đánh giá tình hình đất nước trong kiến nghị của chúng tôi có bi quan hay không?

Xin thưa:

Có thể nói đánh giá của chúng tôi về tình hình đất nước thực ra là một tổng kết bước đầu của chúng tôi về tình hình đất nước từ khi tiến hành đổi mới năm 1986 đến nay. Trong tổng kết này, chúng tôi nhấn mạnh các thành tựu đạt được là sự nỗ lực rất lớn từ bỏ nền kinh tế quan liêu bao cấp, thực hiện được những bước đi đầu tiên của nền kinh tế thị trường, nhờ đó đã hoàn thành thời kỳ phát triển ban đầu nước ta nhất thiết phải trải qua.

Những thành tựu của đổi mới đã chặn đứng nguy cơ kinh tế sụp đổ, đồng thời thay đổi quan trọng vị thế quốc tế của đất nước. Nguyên nhân cơ bản của mọi thành tựu là thực hiện được dân chủ trong kinh tế ở mức độ nhất định, rõ nét nhất là thừa nhận sự vận động của kinh tế thị trường. Trong chính trị không thể nói như vậy.

Tổng kết 30 năm của chúng tôi nhấn mạnh: Trở lực lớn nhất là tình trạng mất dân chủ đang ngày càng kìm hãm quá trình đổi mới và sự nghiệp phát triển đất nước. Mất dân chủ đang tha hoá ngày càng nghiêm trọng toàn bộ hệ thống kinh tế và và hệ thống chính trị quốc gia. Sự tha hoá này tác động sâu sắc đời sống mọi mặt của đất nước. Chưa bao giờ các giá trị đạo đức, văn hoá xã hội bị băng hoại như ngày nay. Nhiều quyền tự do của nhân dân bị tước đoạt. Môi trường tự nhiên bị tàn phá nặng nề. Hiện tượng mất dân chủ quay trở lại rất sớm kể từ khi có Hội nghị Đảng toàn quốc giữa nhiệm kỳ khoá VII tháng giêng 1994, và hiện nay đang tiếp tục biến dạng toàn bộ đời sống vật chất và tinh thần của đất nước. Sản phẩm nổi bật của mất dân chủ là tệ nạn quan liêu và tham nhũng nở rộ. Việt Nam đang bị chế độ chính trị của chính mình giam hãm, chứ không phải là do bối cảnh thế giới bên ngoài.

Vốn dĩ đầy triển vọng trở thành con rồng hay con hổ mới ở Đông Nam Á, đang được dư luận thế giới rất kỳ vọng, song trong vòng dăm bảy năm nay Việt Nam tiêu tán gần như mọi nguồn lực tích luỹ được trong hai thập kỷ trước đó. Mọi cái dễ làm dễ ăn, kể cả đất đai và những tài nguyên khác, đã bị bóc hết, đẽo vạc như gần hết, thế mà vẫn là một nước nghèo và lạc hậu, không tạo ra được những tiền đề cho việc chuyển đất nước lên một giai đoạn phát triển cao hơn.

Đúng là tổng sản phẩm quốc nội tính theo đầu người của nước ta sau ba chục năm công nghiệp hoá tăng khoảng hơn một chục lần. Xin lưu ý cho, cũng sau 30 năm thực hiện công nghiệp hoá, tổng sản phẩm quốc nội tính theo đầu người của Hàn Quốc tăng gần 30 lần. Hàn Quốc giành được thành tựu này trong hoàn cảnh xuất phát điểm tổng sản phẩm quốc nội của họ năm 1960 chỉ xấp xỉ 100 (một trăm) USD tính theo đầu người, trong khi đó chỉ số xuất phát điểm này của ta năm 1986 bắt đầu đổi mới và công nghiệp hoá là 160 (một trăm sáu mươi) USD, nghĩa là cao hơn Hàn Quốc. Trong giai đoạn 30 năm công nghiệp hoá này của mỗi nước, toàn bộ nguồn lực ta huy động được trong và ngoài nước cho mục tiêu công nghiệp hoá này ước lượng nhiều hơn gấp đôi của Hàn Quốc¹. Nhưng Hàn Quốc trở thành nước công nghiệp. Trong khi đó nước ta hiện nay sau 30 năm công nghiệp hoá mới chỉ là một nước đang phát triển có thu nhập trung bình thấp, thậm chí kinh tế và chính trị nước ta hiện nay đang có nhiều bế tắc lớn rất nguy hiểm, đất nước lệ thuộc.

Chưa nói đến việc chỉ số tăng trưởng GDP thường không nói lên được hoặc che khuất những yếu kém nghiêm trọng của phát triển đang tồn tại trong nền kinh tế nước ta.

Thưa các quý vị, mới đây thôi, một uỷ viên Trung ương Đảng chua xót nói với báo chí: Hiện nay ở Hàn Quốc có sáu vạn người Việt sinh sống, ở Việt Nam có sáu vạn người Hàn Quốc sinh sống, nhưng sáu vạn người Việt là kẻ đi làm thuê, còn sáu vạn người Hàn Quốc là kẻ làm chủ. Đại thể, hai con đường công nghiệp hoá của hai quốc gia đã dẫn đến môt bên là những người làm thuê và một bên là những người làm chủ như vậy.

Xem lại mình và so sánh với người như thế, phải thừa nhận bốn mươi năm độc lập thống nhất đầu tiên của nước ta là một giai đoạn phát triển thất bại! Hiển nhiên nước ta không thể nào hoàn thành công nghiệp hoá vào năm 2020. Tôi xin nhấn mạnh, đấy là thất bại của đường lối chính sách của Đảng, của hệ thống chính trị. Toàn đảng từ Tổng bí thư đến toàn thể đảng viên phải chịu trách nhiệm trước đất nước về thất bại này! Thực tế này đặt ra đòi hỏi gay gắt phải thay đổi việc xây dựng Đảng, phải cải cách hệ thống chính trị.

(Cả hội trường rộn lên trước sự thật phũ phàng. Yến phải dừng lại chờ một lúc rồi mới nói tiếp được)

… Với kết quả 30 năm công nghiệp hoá như vậy chỉ tính từ khi đổi mới, Việt Nam đang trở thành niềm thất vọng của chính nhân dân trong nước và của nhiều bạn bè quốc tế. Việt Nam hiện nay đang tụt hạng trên tất cả các lĩnh vực của phát triển, xếp hạng càng thấp nữa về tự do, dân chủ, quyền con người và bảo vệ môi trường tự nhiên, nhiều chỉ số cạnh tranh đang tụt dốc, ngày càng tụt hậu ngay trong ASEAN...

Trong khi đó người dân đầy tâm trạng bi quan, bức xúc. Dân tình nơi nào cũng rất nặng lời về chế độ chính trị và những người lãnh đạo. Xin đề nghị đồng chí lão thành và vị đại diện lãnh đạo tìm cách thâm nhập vào dân mà nghe cho thủng! Tôi đã được sống qua nhiều giai đoạn khác nhau của đất nước trong thời chiến và trong thời bình, nhưng quả thực chưa bao giờ tôi thấy lòng dân bi quan, mất niềm tin vào Đảng, vào chế độ như hiện nay.

Vị đại diện lãnh đạo bật lên như một cái lò so bị nén vừa mới mất cái hãm:

– Sao lại nói thế được!? Tình hình có lúc nào không có khó khăn thách thức? Đã thế, làm sao tách khủng hoảng kinh tế nước ta hiện nay khỏi bối cảnh suy thoái kinh tế thế giới? Hiển nhiên là từ đỉnh cao lạm phát 2 con số xuống chỉ còn một con số trong năm 2012 và đang ổn định tiếp. Hiện tượng vàng hoá hay đô-la hoá nền kinh tế coi như cơ bản được khắc phục. Tỷ lệ tăng trưởng GDP của nước ta vẫn là cao so với nhiều nước trên thế giới và trong khu vực… Phải nói đấy là những thành quả quan trọng chứ? Giới kinh tế nước ngoài vẫn đánh giá cao nền kinh tế nước ta và khả năng hấp dẫn đầu tư nước ngoài (FDI), đánh giá cao sự ổn định chính trị, vân vân… Nếu các vị cứ nhìn vào mặt tối của vấn đề làm sao có lối ra được? Vì là đối thoại, nên tôi không muốn chụp mũ. Tổng kết của các vị như thế là bôi đen, là hù doạ!

Thạc sĩ dược sĩ, doanh nhân Nguyễn Thị Bạch Yến, vẫn giọng nói điềm đạm:

– Thưa vị đại diện lãnh đạo, tôi tán thành phải ra sức củng cố những kết quả bước đầu đã giành được trong khắc phục khủng hoảng kinh tế.

Tuy nhiên, nghiêm túc đánh giá tình hình đất nước, theo tôi phải nói thẳng thắn:

Chúng ta nhiều năm nay đã lỡ tay vụng về, tự gây nên hoả hoạn lớn tàn phá nhà cửa vườn tược của chính mình, những năm gần đây đang ra sức cứu chữa… Bây giờ chẳng lẽ chúng ta hôm nay ngồi đây chỉ để cùng nhau ca ngợi thành tích đã giập tắt được phần nào đám cháy và sửa chữa được ít nhiều những đổ vỡ khác tự mình gây ra?

Xin thưa, đấy không thể và không phải là công việc của đối thoại hôm nay ạ, càng không phải là công việc của Đại hội Đảng sắp tới!

Tôi xin đặc biệt lưu ý, cuộc khủng hoảng kinh tế hiện nay đã kéo dài sáu, bảy năm mà vẫn trong thời kỳ tìm đường thoát khỏi đáy. Không ít chuyên gia kinh tế trong nước và trên thế giới cho rằng phải mất vài ba năm nữa, với những nỗ lực rất quyết liệt, khủng hoảng hiện nay mới có thể chuyển sang giai đoạn phục hồi. Thực tế này nói lên lỗi của hệ thống chính trị nước ta vô cùng trầm trọng.

So sánh tổng quát đầu vào và đầu ra của toàn bộ nền kinh tế từ khi tiến hành đổi mới, hiển nhiên phải có một khối lượng của cải rất lớn của đất nước đã bị thất thoát, rất đáng làm những tính toán thống kê để định lượng hiện tượng này.

Không thể không đặt ra câu hỏi nghiêm khắc: Vậy thì khối lượng của cải khổng lồ bị thất thoát này rơi vào đâu?

Chúng tôi đã nghĩ mãi, và chỉ có thể tìm thấy câu trả lời định tính:

* rơi vào các chính sách và những quyết định kinh tế sai lầm, với những thiệt hại và lãng phí khủng khiếp, vì quan liêu ăn bám, vì duy ý chí, và vì sự ngu dốt của bộ máy quản trị quốc gia suốt ba mươi năm qua;

* rơi vào tham nhũng tiêu cực tràn lan khắp cả nước,

* rơi vào túi nước ngoài do những yếu kém của chính ta hoặc do bị lừa, hoặc là cùng tiếp tay để đất nước bị lừa.

Tôi cho đấy là ba cái thùng không đáy rất lớn. Nguyên nhân hàng đầu gây ra ba cái thùng không đáy khổng lồ này là phẩm chất và năng lực yếu kém của toàn bộ hệ thống chính trị hiện nay của đất nước.

Xin thưa hai vị, đặc biệt đáng lo ngại là: Sau ba thập kỷ đổi mới, thời kỳ phát triển kinh tế theo chiều rộng đã kết thúc. Yêu cầu phát triển tự thân của đất nước cũng như sự cạnh tranh quyết liệt trên thị trường quốc tế đặt ra cho nước ta đòi hỏi bức xúc phải sớm chuyển nền kinh tế nước ta sang thời kỳ khác: Thời kỳ phát triển theo chiều sâu. Nhưng xin nhắc lại, cuộc khủng hoảng cơ cấu kinh tế rất sâu sắc của đất nước đang chặn đứng tất cả, nhất là:

- chất lượng nguồn nhân lực thấp,

- kết cấu hạ tầng vật chất kỹ thuật thiếu và lạc hậu,

- năng lực quản trị quốc gia bị tệ nạn quan liêu tham nhũng lũng đoạn nghiêm trọng,

- của cải tích luỹ được bị tham nhũng bốc hơi đến mức làm rỗng nguồn lực quốc gia…

Xin lưu ý, đặc biệt tệ hại với nhiều hệ quả lâu dài cho sự nghiệp phát triển của đất nước từ nay về sau là nền giáo dục của ta đầy bệnh hoạn và phản tiến bộ. Một ví dụ điển hình là hiện nay nước ta không có lấy một trường đại học nào đứng trong tốp 200 của thế giới, trong khi đó Thái Lan sát nách ta có 2 trường đứng trong tốp 100 của thế giới!

Thưa hai vị, xem xét cả về mặt chính trị, văn hoá, xã hội, cuộc khủng hoảng hiện nay của nước ta là toàn diện và trầm trọng nhất sau ba chục năm đổi mới, báo động nguy cơ đổ vỡ như một tất yếu. Song đồng thời chính cuộc khủng hoảng trầm trọng hiện nay đang thôi thúc quyết liệt phải cải cách triệt để hệ thống chính trị của đất nước.

Nền kinh tế quốc dân hiện đang chất chứa trong nó quá nhiều các quả bom nổ chậm. Đó là lạm phát cao đang có nguy cơ quay trở lại, nợ xấu và nợ công ngày càng khó kiểm soát, những hiện tượng vỡ bong bóng gần như thường xuyên trong thị trường địa ốc và thị trường chứng khoán, những rối loạn và tỷ lệ nợ xấu ngất ngưởng của ngành ngân hàng, những xí nghiệp hay công trình kinh tế trọng điểm quốc gia kém chất lượng với triển vọng đất nước phải trả giá đắt - trong đó có bô-xít Tây Nguyên, các xí nghiệp khai thác titan bới nát ven biển miền Trung, thuỷ điện Sông Tranh 2 đầy uy hiếp, các nhà máy nhiệt điện và những công trình kinh tế quan trọng khác đắt và kém chất lượng do Trung Quốc trúng thầu trọn gói, nạn cho thuê đất thuê rừng, nguy cơ nước ta trở thành bãi thải của kinh tế Trung Quốc – ví dụ điển hình là khu công nghiệp Vũng Áng...

Xin thưa, quả bom nổ chậm lớn nhất hiện nay trong nền kinh tế nước ta là hiệu ứng tổng hợp của

- tích tụ những ách tắc nhiều mặt phát sinh từ cơ cấu kinh tế hình thành trong 30 năm qua không còn phù hợp,

- cộng hưởng với sự lũng đoạn mang tính chất mafia của các nhóm lợi ích, với những đổ vỡ do bất cập và ngày càng tha hoá của toàn bộ hệ thống chính trị và bộ máy quản lý nhà nước, với những hệ luỵ ngày càng gia tăng của chế độ đảng trị.

Nói một cách khái quát, nền kinh tế nước ta hiện nay vừa cạn lực và rối ren, dễ bị chấn thương, vừa khan hiếm khả năng đi vào các sản phẩm mới, trong khi đã hết không gian hay đã bão hoà trong sản xuất các sản phẩm hiện có. Cơ cấu hiện tại của toàn bộ nền kinh tế có quá nhiều ách tắc và bất cập hiểm nghèo, trong khi đó chế độ chính trị hiện nay ngoan cố kìm hãm khả năng thay đổi nó.

Tình hình sẽ trở nên nhạy cảm và nguy hiểm hơn bao giờ hết, nếu như lúc này kinh tế nước ta bị chấn động lớn từ bên ngoài, hoặc đất nước bị thiên tai lớn.

Xin lưu ý, nếu để xảy tay không kiểm soát được tình hình nêu trên, quả bom nổ chậm mang hiệu ứng tổng hợp này có nguy cơ tiêu vong mọi thành quả mồ hôi nước mắt của nhân dân và toàn bộ sự nghiệp cách mạng của Đảng. Càng để chậm cải cách thể chế chính trị để thay đổi đất nước từ gốc, thời gian phát nổ của nó càng đến gần!

Xin thưa hai vị, đất nước đang đứng trước một nghịch lý: Tổng sản phẩm nội địa tính theo người dân hiện nay tăng khoảng 12 lần so với khi bắt đầu công cuộc đổi mới. Song đời sống mọi mặt của đất nước ngày càng nhiều bất cập và tiêu cực, mất công bằng xã hội và chênh lệch giàu nghèo đã tới mức độ gây mất ổn định, nhiều quyền của dân bị xâm phạm nghiêm trọng, văn hoá - xã hội khủng hoảng sâu sắc chưa từng thấy. Hệ thống chính trị ngày càng mang nặng tính quan liêu ăn bám, đồng thời sự mục ruỗng của nó ngày càng nguy hiểm khó bề cứu vãn. Nhân dân mất lòng tin vào Đảng và chế độ...

Một nghịch lý khác nữa: Tiềm lực đất nước tăng nhiều so với khi bắt đầu công cuộc đổi mới, song lại hoàn toàn bất cập đối với những đòi hỏi mới của phát triển. Kể từ sau khi hoàn thành sự nghiệp giành lại độc lập và thống nhất, chưa bao giờ đất nước lại thiếu ổn định và có nhiều mối lo bất an như ngày nay. Càng phát triển, đất nước càng rệu rã và tích tụ ngày càng nhiều bất công, đồng thời cứ tiếp tục tụt hậu – so với ngay cả trong ASEAN... Khả năng đối phó với các thách thức từ bên ngoài - kể cả trong nhiệm vụ bảo vệ tổ quốc – có nhiều điều đáng lo ngại.

Tóm lại, sau 30 năm đổi mới, đất nước kết thúc một giai đoạn phát triển. Tình hình đất nước đã sang trang. Tôi xin nhấn mạnh như vậy. Bản tổng kết của chúng tôi lưu ý: Cuộc khủng hoảng kinh tế trầm trọng hiện nay và những vấn đề nghiêm trọng trong toàn bộ đời sống chính trị - văn hoá – xã hội của đất nước đang đặt ra đòi hỏi nhất thiết phải tiến hành cải cách hệ thống chính trị làm đòn bảy chuyển đất nước sang một thời kỳ phát triển mới. Không làm được như vậy khó tránh khỏi nguy cơ sụp đổ. Nếu nhìn tổng hợp cả những thách thức từ bên ngoài nữa, có thể nói hiện nay đất nước đang lâm nguy.

Tôi nghĩ tổng kết như vậy là nhìn thẳng vào sự thật với tinh thần đặt sự sống còn của đất nước lên trên hết, lợi ích quốc gia lên trên hết. Tôi không tán thành ý kiến của vị đại diện lãnh đạo cho rẳng bản tổng kết của chúng tôi là bi quan, là bôi đen, hay hù doạ.

Chúng tôi không tán thành chỉ nhân danh chống tham nhũng bắt bớ vài vụ như đang làm, nhưng lại trốn tránh đòi hỏi cấp thiết số một là phải cải cách triệt để hệ thống chính trị của đất nước.

Đại diện lãnh đạo phản ứng ngay:

– Ô hay, tham nhũng hiện nay không phải là vấn đề nóng bỏng à? Doanh nhân và trí thức không tán thành đấu tranh chống tham nhũng à? Không bắt như thế làm sao chống được tham nhũng?

Thạc sĩ dược sĩ, doanh nhân Nguyễn Thị Bạch Yến:

– Xin thưa, chống tham nhũng là việc nhất thiết phải làm, song không được biến tướng thành đấu đá giữa các nhóm lợi ích khác nhau. Vì làm như thế, trên thực tế là tiếp tục nuôi tham nhũng và làm kiệt quệ đất nước, trốn tránh đòi hỏi phải cải cách hệ thống chính trị.

Cả nước rất lo lắng, vì thấy có nhiều điều uẩn khúc đang bị giấu diếm đằng sau hay chung quanh những vụ “đánh tham nhũng”. Dư luận trong dân đâu đâu cũng cho rằng sự việc chắc phải nghiêm trọng hơn rất nhiều so với những gì được giải thích trên báo chí. Các vụ bắt bớ nhân danh đánh tham nhũng, thường gây ra ngay lập tức những hiện tượng tháo chạy ồ ạt trên thị trường chứng khoán. Có lúc Ngân hàng Nhà nước đã phải cấp tốc điều hàng trăm tỷ đồng chỉ để cứu một ngân hàng nào đó trúng đạn, nhằm phòng ngừa hiệu ứng rút tiền bày đàn và nguy cơ đổ vỡ domino của cả hệ thống. Cái nảy xảy cái ung, giữa lúc nhà nước đang cháy vốn. Xin hỏi: lấy tiền ở đâu ra mà cứu như thế? Hay lại in thêm tiền?.. Làm như thế là cách chống tham nhũng có hiệu quả hay sao?

Thực tế đã và đang xảy ra là các vụ bắt bớ như vậy, khiến cho cơ chế kinh tế thị trường hình thành dần dần trong suốt mấy chục năm đổi mới bỗng dưng bị các chỉ thị hành chính và các biện pháp hình sự bóp nghẹt.

Xin thưa, đánh tham nhũng kiểu đánh nhau như thế giữa các nhóm lợi ích, người thua là nền kinh tế cả nước. Xin thử hỏi, nếu chính quyền tuột tay để xảy ra đổ vỡ domino trong hệ thống ngân hàng, trong bất kể một ngành kinh tế nào khác.., sẽ lấy in tiền nào mà cứu cho xuể? Trong khi đó thâm hụt ngân sách kéo dài kinh niên và ngày càng cao, quá nhiều dự án thiếu vốn, quá nhiều công trình dở dang, nợ nần ngày càng khó kiểm soát...

Xin thưa lão đồng chí và vị đại diện lãnh đạo, chỉ số của thị trường chứng khoán từ nhiều năm nay ở Thành phố Hồ Chí Minh chỉ còn ¼, và ở Hà Nội chỉ còn 1/5 so với đỉnh cao nó đã đạt được²! Đây là chỉ số đo hiện tượng xuống dốc và hiện nay đang mất đà của nền kinh tế. Cùng một lúc tiền tệ - tài chính nước ta hiện nay thường trực cả hai nguy cơ: lạm phát tăng cao trở lại, hoặc rơi vào thiểu phát và đình đốn…

Tất cả nói lên nền kinh tế đất nước hiện nay có rất nhiều vấn đề rất nhạy cảm và nguy hiểm. Đời sống của người lao động đang rất khó khăn vì giá cả leo thang, và bây giờ là thêm nạn mất việc đang lan rộng…

Nếu nhìn toàn bộ những điều vừa trình bày dưới góc độ sự can thiệp thường trực của quyền lực mềm Trung Quốc, tôi nghĩ tình hình có lẽ còn đáng lo ngại hơn nhiều. Hiện nay, chỉ một tin đồn nhảm cũng khiến nhiều người lo âu, làm ngân hàng này ngân hàng nọ khốn khổ, dân tình nhốn nháo… Khắp nơi loạn xạ những lời đồn nhảm, khiến các cơ quan của ta phải làm việc này việc nọ để thanh minh, để giải thích… Tình trạng thiếu công khai minh bạch và bưng bít thông tin càng làm cho mọi chuyện phức tạp hơn…

Đại diện lãnh đạo:

– Xin hỏi thẳng bà Yến, bà không tán thành cách chúng tôi đã làm trong chống tham nhũng, vậy theo bà thì phải đánh như thế nào?

Thạc sĩ dược sĩ, doanh nhân Nguyễn Thị Bạch Yến:

– Xin thưa, Đảng độc quyền lãnh đạo và nắm quyền lực tuyệt đối, theo lẽ đương nhiên Đảng cũng phải chịu trách nhiệm toàn diện và tuyệt đối về tình hình đang diễn ra trên đất nước hiện nay. Tại các nước có chế độ chính trị đúng đắn thì tất cả những người lãnh đạo này lẽ ra phải từ chức ba, bốn lần rồi!

Đặt ra vấn đề gỡ rối, có nghĩa là tập thể Bộ Chính trị - với tính cách là những người đứng đầu các bộ máy của Đảng, Quốc hội và Chính phủ, có trách nhiệm phải vượt qua lợi ích nhóm, gạt hết mọi riêng tư với nhau, để cùng nhau một ý chí bàn bạc cách sửa lỗi hệ thống, chứ không phải là chỉ tìm cáchđánh, hay đánh nhau như đang diễn ra. Tự phê bình và phê bình với tinh thần bỏ qua việc sửa lỗi hệ thống và chỉ đơn thuần nhằm vào “đánh” như vậy là sai ngay từ đầu rồi! là cách nhìn thiển cận, hoặc ngay từ đầu đã có dụng ý không tốt rồi!

Bộ Chính trị nắm trọn vẹn mọi quyền lực trong tay, nếu là một khối thống nhất và một lòng vì nước, thì hoàn toàn có thể làm được theo cách gỡ rối. Tại sao không làm?

Với mục đích sửa lỗi hệ thống như vậy, gỡ rối không loại trừ việc sẽ phải sử dụng những biện pháp nghiêm khắc nhất, song gỡ rối vẫn hoàn toàn khác với đánh.

Quyền lực trọn vẹn trong tay như thế mà không cùng nhau gỡ rối, lại chỉ chọn cách đánh như đang làm, rõ ràng đấy chỉ là biểu hiện của chia rẽ nội bộ, của bất lực, là đối phó lẫn nhau, là không vì nước! Có phải thế không ạ?..

Cả hội trường lào rào xì xào. Yến lại phải chờ một lúc:

Xin thưa, khắc phục các nguyên nhân gây ra tham nhũng mới thực sự là chống tham nhũng có hiệu quả. Hay là bây giờ bộ máy lãnh đạo và thực thi quyền lực đã quá nát, do đó không còn nữa khả năng gỡ rối? Mà đánh như thế, đương nhiên sẽ có bên thắng bên thua, song chung cuộc lỗi hệ thống vẫn còn nguyên vẹn, cuối cùng sẽ chỉ có đất nước thua vì phải chịu trận thảm hại! Có phải thế không ạ?..

Cứ giả thiết là lãnh đạo tiến hành đánh như vậy hoàn toàn với thiện chí – dù điều này trên thực tế là không thể, nhưng xin hỏi trong tình hình bê bối như thế, đánh làm sao xuể? Mà không đánh thì nợ xấu, thất thoát, vỡ bong bóng, thôn tính lẫn nhau… sẽ đẻ số ra mãi ra và sớm muộn sẽ làm phá sản toàn bộ nền kinh tế. Mới chỉ có bắt vài người mà đến hôm nay vẫn chưa khắc phục xong những thiệt hại lớn và tình trạng dao động nhốn nháo trong toàn bộ hệ thống tài chính - tiền tệ. Đánh tiếp nữa thì sẽ ra sao ạ? Mà chuyện phải đánh như thế thì còn rất nhiều, nhiều vụ đáng phải đánh còn bự hơn nhiều! Mới chỉ đánh sơ sơ như vậy, dư luận đã râm ran có lẽ phải vay tiền IMF để giải quyết vấn đề nợ xấu, nhà nước ta lại phải đứng ra cải chính! Tôi dám khẳng định đánh như đang làm hiển nhiên không phải là lối thoát, mà là đi nhanh hơn đến đổ vỡ!

Vị đại diện lãnh đạo:

– Nói như bà Yến là chẳng hiểu gì về tự phê bình và phê bình đợt này, mà lại còn có thái độ nghi vấn nữa. Tôi thẳng thắn hỏi thực: Doanh nhân và trí thức đứng về bên nào trong đấu tranh này? Vì đây là vấn đề lập trường: Ủng hộ hay chống đấu tranh chống tham nhũng?

Thạc sĩ dược sĩ, doanh nhân Nguyễn Thị Bạch yến, không mảy may thay đổi thái độ:

– Xin thưa, vị đại diện lãnh đạo nhận xét chúng tôi không hiểu gì là rất đúng ạ. Thực quả là rất cố gắng, song những đảng viên như chúng tôi vẫn không thể nào hiểu được ý nghĩa đợt học tập Nghị quyết Trung ương 4, đợt tự phê bình và phê bình kỳ này ạ. Các phương tiện thông tin đại chúng đều nói đợt này rất quan trọng, đã đạt được những kết quả ban đầu rất có ý nghĩa đối với xây dựng Đảng và công tác cán bộ. Lãnh đạo Đảng chính thức thông báo đi thông báo lại trên tivi: Trong đợt này ở cấp cao, có người đã viết đi viết lại bản tự phê bình, có người đã phát biểu phê bình bốn năm lần xây dựng cho người tự kiểm điểm, không khí rất chân tình, thiêng liêng…

Xin thưa, chính tôi cũng chăm chú nghe và đọc những tin này, nhưng thực tình tôi không hiểu lãnh đạo định gửi cho dân thông điệp gì… Bản thân tôi không thu lượm được bất kể thông tin nào từ những tin tức chung chung như vậy. Tôi cũng không thông minh thêm được chút nào qua các con số như “bốn năm lần góp ý”. Tôi cũng không muốn làm cái việc đoán mò xem những khái niệm như “chân tình”, “thiêng liêng” có nội dung gì, có thể mang lại chuyển biến gì… Nếu đồng chí đại diện lãnh đạo cũng ở vào địa vị người dân như tôi và được nghe những thông tin như thế, tôi chắc đồng chí cũng sẽ không thông minh hơn chúng tôi.

Nhân đây, tôi xin hỏi trực tiếp vị đại diện lãnh đạo: Kiểm thảo viết đi viết lại bốn năm lần, rất chân tình, thiêng liêng… là về những vấn đề gì? Chẳng lẽ Đảng phải giữ bí mật? Ở cấp cao nhất của Đảng có việc nào của Đảng mà không liên quan đến vận mệnh quốc gia? Chẳng lẽ người dân không nên biết những thông tin liên quan đến vận mệnh quốc gia?

Xin thưa, nếu cố ý không cho dân biết thì nên thôi hẳn việc thông tin chung chung gây nhiễu loạn như thế đi có hơn không?

Trong khi đó tôi rất khát khao được biết đợt tự phê bình và phê bình lần này làm rõ được những vấn đề nghiêm trọng gì của đất nước, đề ra được những giải pháp gì cho tình hình nóng bỏng hiện nay, và nhân dân cần phải tham gia đối phó thế nào, vân vân...

Xin nói thực lòng, cá nhân tôi không đứng về bên nào trong đấu tranh chống tham nhũng như cách đang làm trong đợt tự phê bình và phê bình lần này. Vìđánh như đánh nhau, nên dù bên nào thắng đất nước vẫn thua. Là chủ tịch Hội đồng quản trị Ngân hàng PH, mấy ngày nay tôi đứng ngồi không yên vì giao dịch của Ngân hàng PH bỗng dưng giảm hẳn, mặc dù Ngân hàng PH chẳng liên quan gì đến mấy vụ bắt bớ vừa rồi. Chính tôi cũng chưa sao ước lượng được cái giá nền kinh tế cả nước phải trả cho chuyện đánh như vậy.

Xin thưa lão đồng chí và vị đại diện lãnh đạo, cho dù kết quả đánh lần này có thể chống được một vài tội tham nhũng cụ thể nào đó.., cứ giả định một cách lý tưởng là như thế đi. Song chung cuộc những nguyên nhân gây ra tội lỗi vẫn còn nguyên vẹn, bởi vì hệ thống sản sinh ra những nguyên nhân ấy còn nguyên vẹn. Để rồi sau đợt đánh này, sẽ từ hệ thống này, lại thai nghén và ra đời một chu kỳ đánh nhau mới, hiệp này đẻ ra hiệp khác... Chung cuộc là tiếp tục đẩy nền kinh tế đất nước đi gần hơn nữa tới đổ vỡ.

Xin thưa, đánh như thế cho thấy trong lãnh đạo Đảng không còn ý chí và khả năng tìm tòi con đường sửa lỗi hệ thống, mà chỉ tuân theo bản năng ngoan cố, thực hiện những nỗ lực tuyệt vọng. Đánh chân tình và thiêng liêng như thế chỉ là để níu kéo cái gọi là định hướng xã hội chủ nghĩa…

Vị đại diện lãnh đạo:

– Kiểm điểm chân tình và thiêng liêng nhận khuyết điểm như thế mà bà Yến còn nghi ngờ, vậy theo bà thế nào mới là tự phê bình và phê bình nghiêm túc? Thật là… là… Nói thế mà cũng nói được. – sắc mặt vị đại diện lãnh đạo bừng bừng. - ...Vì là đối thoại, tôi không muốn quy kết bà là chống Đảng hay lật đổ chế độ... Nhưng tôi muốn hỏi thẳng: Ý kiến của bà phải chăng chỉ nhằm xoá bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng?

Hội trường ồ lên vì tính chất búa bổ của câu hỏi. Nhưng Yến vẫn giữ được bình tĩnh:

– Xin thưa, hiện tượng đánh là một chỉ dấu mới nữa, cho thấy tha hoá đã dồn Đảng tới ngã ba đường. Một ngả là đành ươn hèn tha hoá tiếp, để đi tới phân rã, và sẽ sụp đổ như của một tập hợp các băng đảng trong một đảng. Một ngả khác là phải lựa chọn lột xác, tự cải cách để đi với dân tộc, đi với đất nước, để trở lại là một chính đảng trong một đất nước do nhân dân làm chủ...

Vậy xin hỏi lại: Lãnh đạo Đảng hôm nay sẽ chọn ngả đường nào?

Trong tình hình đất nước như vừa trình bày, doanh nhân và trí thức chúng tôi kêu gọi cả nước phát huy sức mạnh hoà giải dân tộc, đứng lên tiến hành cải cách triệt để và toàn diện để cứu nguy và phát triển đất nước. Đấy là sự lựa chọn con đường hoà bình cải cách của chúng tôi.

Tiếng vỗ tay ầm ầm ran lên từng hồi từng hồi, nét mặt vị đại diện lãnh đạo và lão đồng chí cực kỳ căng thẳng, cả hai đều rướn lên chăm chăm, hết nhìn Yến lại nhìn về phía trước.

Mãi vị đại diện lãnh đạo mới nói được:

– Nói như bà Yến là cực kỳ phản động..., xin lỗi, là cực kỳ nguy hiểm… Mà tôi nói là phản động, là phản lại lại chủ nghĩa Mác – Lênin, là chống lại tư tưởng Hồ Chính Minh… Coi bà là phản động cũng không sai… Và như thế là có sự hiểu biết rất khác nhau về Đảng, về chủ nghĩa xã hội, về xây dựng đất nước, về độc lập dân tộc gắn với chủ nghã xã hội. Tôi xin nhắc lại, để tỏ ý thức dân chủ, ý thức tôn trọng lẫn nhau trong đối thoại, hôm nay tôi chưa muốn quy kết gì vội. Lúc nào đó sẽ tính…

Tôi muốn chuyển sang vấn đề khác. Bản tổng kết có một vấn đề rất thời sự và rất quan trọng khác, hôm nay tôi muốn nghe trực tiếp và trao đổi ý kiến. Đó là vấn đề Trung Quốc và mối quan hệ Việt – Trung. Bản tổng kết của các vị cho biết giáo sư Hoàng Quốc Tuý sẽ trình bày đề tài này. Xin được nghe ý kiến của giáo sư.

Hội trường lào xào một lúc nữa vì sự chuyển đoạn đột ngột, đồng chí lão thành cách mạng phải giơ hai tay lên trời ra hiệu sự yên lặng mới trở lại.

Giáo sư Hoàng Quốc Tuý:

– … Tôi xin bắt đầu từ lịch sử….

(Giáo sư điểm lại các giai đoạn phát triển quan hệ Việt – Trung từ thời kỳ Việt Nam – Trung Hoa từ khi hai nước có quan hệ ngoại giao chính thức năm 1950 đến hôm nay.)

Giáo sư kết luận:

– … Có thể nói, bốn thập kỷ nay kể từ khi giành lại độc lập thống nhất đất nước, quan hệ Việt – Trung là mối quan tâm đối ngoại hàng đầu của nước ta. Với tất cả nỗ lực có thể có được, nước ta vẫn chưa sao thành công trong việc xây dựng mối quan hệ này đúng với tinh thần núi liền núi, sông liền sôngnhư nó đã từng một thời... Thậm chí nước ta đã có những nhân nhượng, những hy sinh quá mức cho phép, chắc chắn sau này những người chịu trách nhiệm sẽ phải sám hối với dân tộc, với hậu thế… Tuy nhiên nước ta vẫn thất bại.

Xin thưa hai vị, vì mong muốn khôi phục quan hệ hữu nghị láng giềng tốt với Trung Quốc, nước ta đã chấp nhận mọi điều kiện để họp hội nghị Thành Đô năm 1990, quay về gắn bó liên minh với nước Trung Quốc xã hội chủ nghĩa vỏ. Đi vào bước ngoặt đổi chiều này, Việt Nam ta bỏ lỡ thời cơ trở thành một nước độc lập tự chủ đi với cả thế giới tiến bộ và không cần phải gắn mình với bất kỳ ai. Tuy qua bước đi này Việt Nam giành được sự hoà hoãn nhất định, nhưng cái giá phải trả rất đắt. Kết quả tổng thể đạt được cho đến nay là: Quan hệ Việt Nam – Trung Quốc càng phát triển, Việt Nam càng lệ thuộc vào Trung Quốc, nước ta đang đứng trước tình hình con đường phát triển của đất nước có nguy cơ bị chặn đứng.

Bà Yến đã nêu lên sự lũng đoạn nguy hiểm của Trung Quốc đối với nền kinh tế nước ta, tôi xin miễn nhắc lại.

Trong phần trình bày của mình, xin cho phép tôi đặc biệt lưu ý hai vị về sự can thiệp mọi mặt của quyền lực mềm Trung Quốc vào nội trị nước ta. Nổi bất nhất là sự can thiệp này đã làm tê liệt đáng kể sức đề kháng của hệ thống chính trị của đất nước, đồng thời nó tiêm nhiễm vào các chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước ta nhiều quan điểm phản động, nhất là đã xui khiến được phía ta du nhập trọn gói cái gọi là “chống diễn biến hoà bình” và coi “vấn đề dân chủ và quyền con người” là vũ khí của các thế lực thù địch chống lại chế độ chính trị nước ta.

Hệ quả sự can thiệp của quyền lực mềm cùng với tha hoá của Đảng đã dẫn tới Đảng nhận diện sai kẻ thù bên ngoài và coi nhân dân là đối tượng! Thực tế này khiến cho đất nước ta suy yếu nghiêm trọng, đồng thời phân hoá sâu sắc – có những mặt gần như đối kháng – mối quan hệ giữa nhân dân và Đảng, kìm hãm sự phát triển của đất nước. Toàn bộ tình hình này trong bối cảnh quốc tế mới hiện nay, khiến cho tổ quốc Việt Nam yêu dấu của chúng ta đang lâm nguy!

Thưa hai vị, thực chất quan hệ Việt – Trung hiện nay là quan hệ giữa

● một bên là nước Việt Nam nhỏ yếu hơn, bị đối tác của mình uy hiếp và can thiệp ngày càng sâu về nhiều mặt, có một số khía cạnh lệ thuộc như một nước chư hầu kiểu mới, vùng biển đảo của quốc gia đang bị lấn chiếm, uy hiếp;

● và một bên là nước Trung Quốc to lớn, đông dân nhất thế giới, đang tranh giành địa vị siêu cường đầy sắc thái đại Hán. Tình hình càng trở nên éo le và khắc nghiệt ở chỗ do những điều kiện địa lý tự nhiên, Việt Nam ngẫu nhiên trở thành chướng ngại vật đầu tiên Trung Quốc cần khuất phục trên con đường của nó vươn ra đại dương để trở thành siêu cường.

Thưa hai vị, trong bối cảnh như vậy, những chuẩn mực của 16 chữ, 4 tốt, giữ đại cục… do Trung Quốc ban tặng cho mối quan hệ song phương Việt – Trung chỉ là lừa mỵ, trên thực tế đã và đang trở thành cái xích vô hình, có chức năng cột chặt hơn nữa chư hầu kiểu mới Việt Nam vào thiên triều Đại Trung Hoa.

Thưa lão đồng chí và vị đại diện lãnh đạo, trong tình hình như vậy, Việt Nam không thể tiếp tục lấy hoà hiếu, nhường nhịn, trăm sự lấy ngậm bồ hòn làm ngọt… để tự siết mình trong cái xích được ban tặng ấy.

Việc hai nước có chế độ chính trị một đảng giống nhau, cùng mang cái tên gọi là xã hội chủ nghĩa chỉ là sự giống nhau bề ngoài, không thể xoá bỏ hay làm dịu được những mâu thuẫn quốc gia quyết liệt như tôi vừa mới trình bày. Lịch sử quan hệ Việt – Trung, nhất là từ cuộc chiến tranh biên giới tháng 2-1979 cho đến hôm nay, cho thấy không thể bác bỏ sự thật khách quan này. Thậm chí trong hiện tại, với việc Trung Quốc quyết liệt thôn tính vùng “lưỡi bò” trên Biển Đông, quan hệ Việt – Trung lại một lần nữa đi vào thời kỳ bùng lên những nhân tố đối kháng mới rất nguy hiểm.

Theo tôi, sau khi dùng vũ lực chiếm Hoàng Sa và một số đảo ở Trường Sa, Trung Quốc đã giành thêm được nhiều thắng lợi quan trọng trong việc thực hiện ý đồ “không đánh mà thắng” đúng tinh thần Tôn Tẫn đối với Việt Nam. Đấy là, sự lũng đoạn của Trung Quốc hiển nhiên đã làm thất bại nhiều nỗ lực chiến lược của ta trong sự nghiệp công nghiệp hoá đất nước nói riêng và trong nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ tổ quốc nói chung. Trên thực tế Trung Quốc đã tạo ra được sự kiềm chế nhất định đối với nước ta về các mặt kinh tế, chính trị, ngoại giao, quân sự ở mức độ rất đáng lo ngại. Đã xuất hiện những hiện tượng thoả hiệp, khiếp nhược của lãnh đạo nước ta trước những bước đi của Trung Quốc trực tiếp uy hiếp ta.

Toàn bộ chiến lược không đánh mà thắng hiện nay của Trung Quốc đối với ta cũng có thể tóm tắt trong 16 chữ: xâm lăng hàng hoá, vơ vét tài nguyên, lũng đoạn kinh tế, thao túng chính trị. Đó cũng là chủ nghĩa thực dân mới Đại Hán đang được Trung Quốc vận dụng rất thành công tại nhiều nơi trên thế giới, nhất là ở châu Phi. Riêng ở Đông Nam Á và đối với nước ta, chủ nghĩa thực dân mới Đại Hán này còn được hỗ trợ bởi các biện pháp vũ lực và chúng ta đã được nếm trải trên Biển Đông.

Đại diện lãnh đạo:

– Tôi e rằng giáo sư lập luận như thế rất khiên cưỡng. Hiện nay ai cũng thấy quan hệ Trung – Nhật, quan hệ Trung Quốc – Philippines liên quan đến Biển Đông đang rất căng thẳng. Song trong quan hệ song phương Việt - Trung nhờ có 4 tốt và 16 chữ, nhờ cả hai bên đều quan tâm gìn giữ đại cục, do đó quan hệ Việt – Trung liên quan đến Biển Đông hiện nay khá hơn nhiều so với những cặp quan hệ song phương kia. Sự thật có phải là như thế không? Thoả thuận cấp cao Việt – Trung tháng 10-2011 về những nguyên tắc giữ gìn hoà bình trên Biển Đông rõ ràng phát huy tác dụng³. Giáo sư chẳng lẽ không nhận ra điều này?

Giáo sư Hoàng Quốc Tuý:

– Xin thưa, tôi hiểu là phía ta rất quan tâm gìn giữ đại cục, cố hết sức tự kiềm chế để giữ “đại cục”, thậm chí đã phải chấp nhận không ít nhân nhượng, sau này sẽ không thể tránh được sự phán xét của nhân dân, của lịch sử.

Cách giữ “đại cục” như Đảng và Nhà nước ta đang làm một mặt cho thấy lãnh đạo khiếp nhược trong đối phó với Trung Quốc, mặt khác lãnh đạo lại sợ nhân dân nổi dậy lật đổ chế độ. Giữ “đại cục” bằng cách lãnh đạo Đảng và Nhà nước tự đặt mình giữa hai gọng kìm như thế, ngay từ đầu đã là nguyên nhân của mọi thất bại, là khuyến khích Trung Quốc lấn tới. Nhân dân ta phản đối là tất nhiên. Nhất thiết lãnh đạo Đảng và Nhà nước phải xem lại chính mình và đảo ngược cách tư duy này. Nhất thiết lãnh đạo phải dám đi với dân, để tự gỡ mình ra khỏi cái gọng kìm quái ác tự lựa chọn cho mình này. Như vậy Đảng mới có khả năng đối mặt với tình thế hiện nay.

Tôi không nghĩ là nhờ giữ “đại cục”, nên quan hệ Việt – Trung liên quan đến Biển Đông đỡ căng thẳng hơn so với một số trường hợp khác. Quý vị đại diện lãnh đạo chắc cũng không lạ gì chiến thuật gỡ bó đũa và bẻ từng cái đũa của Trung Quốc.

Xin thưa rành rọt, có lúc nào nước ta quên giữ “đại cục”, thế mà đâu có được yên thân!? Nếu cảm thấy có sự yên ả hơn nào đó đối với nước ta trên Biển Đông như vị đại diện lãnh đạo nhận định, tôi e rằng đấy là nhận định sai lầm.

Kể từ khi có “Những nguyên tắc thoả thuận chung về giải quyết những vấn đề trên Biển Đông” ký ngày 11-10-2011 giữa hai bên đến nay, Trung Quốc đâu có để cho ta yên trên Biển Đông? Hoặc giả vì những lý do nào đó Trung Quốc có vẻ tạm thời “nương tay” với nước ta – như quý vị đại diện lãnh đạo nhận định - đương nhiên đấy chỉ là những tính toán thâm hiểm nhằm vào nội tình nước ta. Trong khi đó tiếng nói diều hâu ở Trung Quốc hiện nay cho rằng đánh chiếm “lưỡi bò” và cho Việt Nam “bài học” lúc này là thuận lợi nhất, tiếng nói uyên thâm hơn cho rằng duy trì một Việt nam dặt dẹo như hiện nay là rẻ nhất! Như vậy 16 chữ, bốn tốt và giữ đại cục Trung Quốc ban tặng ta thực chất có nội dung gì?

Trên thực tế suốt thời gian từ tháng 10-2011 đến nay Trung Quốc vẫn tiếp tục leo thang xâm phạm các vùng biển đảo nước ta. Nội dung, hình thức và quy mô các hành động leo thang ngày càng nghiêm trọng hơn. Nhiều lần người phát ngôn Bộ ngoại giao nước ta đã phải chính thức lên tiếng phản đối.

Tháng 6-2012 Quốc Hội nước ta thông qua Luật biển, ngay lập tức chính giới và báo chí Trung Quốc gay gắt lên án, ngang nhiên đến mức đòi nước ta phải huỷ bỏ Luật này! Phía Trung Quốc nói thẳng Việt Nam nên quên Hoàng Sa và Trường Sa đi, chủ quyền của Trung Quốc đối với Biển Đông là không thể bàn cãi, không toà án quốc tế nào, không UNCLOS 82 nào có thể thay đổi điều này. Trong khi đó hiện nay Trung Quốc lại đang chuẩn bị mọi việc để sắp tới sẽ đưa cái gọi là vấn đề Biển Hoa Đông⁴ của Trung Quốc ra kiện cáo tại Liên Hiệp Quốc!

Tháng 7.2012 Trung Quốc hoàn thành việc thành lập thành phố hành chính Tam Sa trên đảo Phú Lâm thuộc Hoàng Sa của ta, đặt quân đồn trú thường trực tại đây, giao trách nhiệm cho đơn vị hành chính mới này trực tiếp quản lý toàn bộ vùng “lưỡi bò” trên Biển Đông, triển khai các công trình hạ tầng vật chất kỹ thuật cho việc thực hiện những mục tiêu đã công bố. Cả thế giới xôn xao việc Trung Quốc đã bỏ ra hàng tỷ đô-la để xây dựng các kết cấu hạ tầng và thành phố Tam Sa ở Hoàng Sa để thực hiện ý đồ chiếm đoạt vĩnh viễn vùng này… Sau đó Trung Quốc ngày càng ráo riết xây dựng hàng loạt các căn cứ hải quân khác trên các đảo lấn chiếm cuả ta, đặc biệt là các căn cứ Chữ Thập, Gạc Ma, Vành Khăn… Cho đến nay Trung Quốc đã xây dựng xong 7 căn cứ trên biển như thế, với tổng diện tích là gần tám cây số vuông (8 km2), có căn cứ có bến đỗ hàng nghìn mét cho tầu chiến, có nơi có đường băng khoảng ba nghìn mét (3000 m) cho phi cơ… Giới quân sự Trung Quốc gọi thẳng đấy là Vạn Lý Trường Thành trên biển.

Tháng 8.2012 Trung Quốc “mua” Campuchia ngăn cản Hội nghị cấp cao ASEAN ra tuyên bố chung về Biển Đông theo hướng thông qua bộ quy tắc ứng xử COC⁵ mà tất cả các quốc gia trong vùng – kể cả Trung Quốc – phải tuân thủ.

Tháng 9.2012 Trung Quốc lại cho gọi thầu nước ngoài khai thác 26 lô dầu khí, trong đó có 9 lô nằm sâu trong lãnh hải, thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của nước ta.

Bên cạnh việc phát hành hộ chiếu in hình “lưỡi bò”, từ 01.01.2013 Trung Quốc cho tầu cảnh sát kiểm soát mọi tầu bè qua lại trên Biển Đông...

Nhiều lần trong năm 2013 Trung Quốc cho hàng chục nghìn tầu cá, có tầu hậu cần 4000 tấn và các tầu của hải quân đi cùng, thực hiện sự có mặt thường trực của Trung Quốc trên Biển Đông, xâm phạm cả vào vùng biển của ta, âm mưu thực hiện cái gọi là sự kiểm soát trên thực tế và không thể tranh cãi của Trung Quốc ở Biển Đông.

Đặc biệt nghiêm trọng là tháng 5.2014 Trung Quốc đưa giàn khoan HD 981 cắm sâu vào vùng biển nước ta, vừa nhằm mưu đồ lấn chiếm biển, vừa tạo cơ hội đẩy mạnh hơn nữa sự có mặt của hải quân Trung Quốc trên các đảo đã chiếm của ta ở Hoàng Sa và Tường Sa…

Thậm chí từ đầu năm nay Trung Quốc đã ra lệnh cho các tầu chiến của mình trên Biển Đông tuần tra thường xuyên với nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu!

Nhân đây, cho phép tôi lưu ý hai vị, mấy tuần qua Trung Quốc liên tục cho các tầu tuần tra áp sát vùng biển của Nhật thuộc đảo Senkaku, bất chấp sự phản đối quyết liệt của Nhật. Để hậu thuẫn cho những hành động uy hiếp này, Trung Quốc đồng thời cho hàng chục vạn dân khắp nơi toàn Trung Quốc tiến hành biểu tình chống Nhật, có nơi xảy ra bạo lực chống Nhật. Một số quan sát viên nước ngoài tại chỗ cho rằng nhà cầm quyền Trung Quốc trên thực tế là người đứng ra tổ chức những cuộc biểu tình này. Tôi không thể không liên hệ sự việc này với việc các nhà chức trách nước ta kiên định cấm và trấn áp thô bạo người dân yêu nước ta tự giác đi biểu tình phản đối Trung Quốc lấn chiếm biển Đông.

Chắc chắn lão đồng chí và vị đại diện lãnh đạo đều biết chuyện cán bộ khu phố được cử đến từng nhà giải thích với dân: những người đi biểu tình như thế là do bị kích động, bị mua chuộc hay được thuê đi biểu tình! Có nơi cán bộ còn nói thẳng với dân: đi biểu tình như thế là làm hại đến đại cục quan hệ Việt – Trung, khuyên dân không được đi biểu tình, bảo dân phải biết phân biệt đúng sai và phải biết hàm ơn Trung Quốc!!!…

Xin nói thực lòng, những việc làm này của các nhà chức trách nước ta khiến tôi cảm thấy rất nhục cho bản thân mình và cho đất nước mình! Tôi chỉ có thể kết luận: Nước ta càng ra sức giữ “đại cục” theo kiểu nhẫn nhục như thế, Trung Quốc càng lấn tới. Hoà bình, hợp tác và hữu nghị phải giành lấy, chứ không thể van xin như thế mà có được!

Thưa lão đồng chí và vị đại diên lãnh đạo, phần trình bày của bà Nguyễn Thị Bạch Yến và những vấn đề tôi vừa mới trình bày về quan hệ Việt – Trung cho thấy tình hình đối nội và đối ngoại của nước ta hiện nay đặt ra nhiệm vụ nhất thiết phải tiến hành cải cách triệt để hệ thống chính trị làm đòn bảy chuyển đất nước ta sang một thời kỳ phát triển mới.

Đại diện lãnh đạo:

– Xin cảm ơn giáo sư. Bà Yến và giáo sư đi tới kết luận phải xây dựng ở nước ta một thể chế chính trị của một nhà nước pháp quyền dân chủ như là một chìa khoá giải quyết mọi vấn đề và thách thức đang đặt ra cho đất nước. Tôi hiểu như vây. Đề nghị hãy khoan bàn chuyện này. Chúng ta đang nói về Trung Quốc, tôi muốn đặt ngay câu hỏi: Lúc này các vị muốn thay đổi chế độ chính trị xã hội chủ nghĩa sang thể chế chính trị dân chủ tư sản - nghĩa là đi theo con đường chủ nghĩa tư bản. Xin hỏi: Làm như thế khác nào thay đổi trận tuyến để chuyển sang đi hẳn với Mỹ để chống Trung Quốc không? Chẳng lẽ các vị không hiểu điều tế nhị này? Tôi mong được nghe ý kiến của bà Yến và giáo sư.

Yến nhường giáo sư nói trước. Giáo sư Hoàng Quốc Tuý:

– Xin thưa, băn khoăn của vị đại diện lãnh đạo phần nào có lý. Hiển nhiên Trung Quốc sẽ rất lo xảy ra việc nước ta thay đổi chiến tuyến, vì dân chủ là gót chân Achilles của Trung Quốc. Nếu muốn, Trung Quốc rất có thể vin vào chuyện nước ta cải cách chính trị, để bịa ra cái cớ “Việt Nam đã thay đổi chiến tuyến nhằm chống Trung Quốc”, để một lần nữa có lý do “dạy cho nước ta một bài học.” Mặc dù họ thừa biết Việt Nam không bao giờ dại gì đi với một bên chống một bên.

Thưa hai quý vị, tôi nghĩ Trung Quốc thừa biết lợi ích lớn nhất của Việt Nam là mong được sống yên ổn, hoà bình và hợp tác cùng có lợi bên cạnh Trung Quốc. Họ cũng không tự ty đến nỗi sợ Việt Nam đi với Mỹ chống Trung Quốc đâu ạ. Hiểu vấn đề như thế, nên chúng tôi kết luận, không thể chỉ vì lo Trung Quốc nghĩ thế này thế nọ mà không dám tiến hành cải cách dân chủ ở nước ta, vì lợi ích phát triển của nước ta.

Lịch sử quan hệ 2 nước đã nhiều lần cho thấy Trung Quốc đánh ta hay không đánh ta chỉ phụ thuộc một phần nào đó về phía ta mà thôi, mà chủ yếu là phụ thuộc vào những tính toán của Trung Quốc trên bàn cờ chiến lược toàn cầu, với phương châm mục tiêu biện minh cho biện pháp. Thậm chí khi cần đánh ta, thì họ chủ động dàn dựng bối cảnh và tạo ra lý do đánh ta.

Báo cáo chính trị đai hội 18 của Đảng Cộng Sản Trung Quốc vừa qua nói rõ: Trung Quốc chủ trương nước giàu quân mạnh, phải sẵn sàng chiến thắng chiến tranh cục bộ.

Xin hỏi: Một cuộc chiến tranh cục bộ phải đánh thắng như thế chắc chắn chỉ có thể nằm trong khu vực nước ta đang sống, chứ không thể ở một châu lục nào khác được, có phải thế không ạ?.. Vậy sự uy hiếp công khai này nhằm vào ai đây? Sự uy hiếp này có chờ nước ta cải cách đâu? Cho nên vấn đề đặt ra không phải là sợ Trung Quốc đánh mà nước ta đành bó tay ngồi yên và chẳng dám làm những việc nước mình phải làm.

Xin thưa hai quý vị, nước ta chỉ có vấn đề, cũng như tháng 2 năm 1979, một khi Trung Quốc rắp tâm đánh ta, nước ta sẽ phải trả lời như thế nào?

Thạc sĩ dược sĩ, doanh nhân Nguyễn Thị Bạch Yến:

– Tôi rất tán thành ý kiến của giáo sư Hoàng Quốc Tuý. Xin đưa ra đây một số ví dụ để các quý vị tham khảo.

Trước cái bắt tay Mỹ - Trung Năm 1972 ở Thượng Hải, cả Trung Quốc và Việt Nam đều đứng chung chiến tuyến chống chủ nghĩa đế quốc. Nhưng sau cái bắt tay lịch sử Trung – Mỹ đầy tai tiếng này, nước ta có thay đổi chế độ chính trị gì đâu, thế nhưng Trung Quốc đã thay đổi chiến tuyến và phản thùng cuộc kháng chiến chống Mỹ của Việt Nam.

Lợi dụng việc Mỹ phải rút khỏi Việt Nam theo Hiệp định Paris 1973, năm 1974 Trung Quốc đánh chiếm toàn bộ phần Hoàng Sa còn lại của ta. Phần trước đó họ đã chiếm năm 1956 khi Hiệp định Geneva 1954 vừa được ký kết.

Năm 1977 Trung Quốc khiển Polpot đánh Việt Nam quy mô lớn, tạo ra cái bẫy buộc ta phải lâm chiến.

Năm 1979 Trung Quốc vin vào chuyện họ tạo dựng lên này, đẻ ra cái cớ cần dạy cho Việt Nam một bài học. Đấy là cách căng Việt Nam ra hai đầu mà đánh sau khi nước ta vừa ra khỏi cuộc kháng chiến chống Mỹ. Còn thủ đoạn nào thâm độc hơn không?

Năm 1988 Trung Quốc đánh chiếm thêm 7 đảo và bãi đá của ta ở Trường Sa...

Những sự kiện lịch sử này cho ta đủ lý lẽ kết luận: Khi cần, Trung Quốc đều dàn dựng mọi chuyện để chủ động đánh ta, không cần chờ đến việc ta thay đổi hay không thay đổi thể chế chính trị.

Hiển nhiên Trung Quốc đánh ta hay không đánh ta trước hết và chủ yếu phụ thuộc vào tính toán của Trung Quốc trên bàn cờ thế giới. Song cũng hiển nhiên như thế, phía ta có hay không có khả năng làm thất bại các đòn của Trung Quốc một khi họ ra đòn? Đây mới thực sự là vấn đề của nước ta ạ.

Chúng tôi đã cân nhắc mọi khía cạnh, và thấy: Để vượt qua được mọi thách thức trong, ngoài hiện nay, không có cách gì lẩn tránh được công cuộc cải cách triệt để chế độ chính trị của đất nước. Nhiệm vụ cải cách chế độ chính trị như vậy là điều kiện tiên quyết để có thể phát huy sức mạnh dân tộc và tạo ra sự hậu thuẫn của cả thế giới tiến bộ cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước.

Tôi xin nhấn mạnh, không có cải cách thể chế chính trị để có hoà giải dân tộc, sẽ không thể có một Việt Nam độc lập, tự do dân chủ, phát triển, dấn thân được cùng với cả thế giới tiến bộ, đứng bình đẳng được cạnh nách Trung Quốc. Nghiêm khắc hơn nữa phải nói: Không cải cách thể chế chính trị để có hoà giải dân tộc, nước ta sẽ không có đủ ý chí và sức mạnh thoát được thân phận một chư hầu kiểu mới của Trung Quốc. Mà như thế, ách nô dịch Đại Hán sẽ càng được củng cố. Xin đừng quên cảnh báo của cố Bộ trưởng Ngoại giao Nguyễn Cơ Thạch trước đây: Với Hội nghị Thành Đô 1990, nguy cơ Bắc thuộc lần thứ hai bắt đầu!

Vị đại diện lãnh đạo chen ngang:

– Quá nhấn mạnh đến hoà giải phi giai cấp như thế, bà Yến đứng trên lập trường nào? Bà Yến không thấy hàng ngày các thế lực thù địch đang ra sức chống phá nhà nước xã hội chủ nghĩa của chúng ta?

Thạc sĩ doanh nhân Nguyễn Thị Bạch Yến:

– Xin thưa, tôi đứng trên lập trường dân tộc, đứng trên quan điểm lợi ích dân tộc và lợi ích quốc gia là tối thượng. Xin nói thẳng thắn, tôi không coi cái mà các vị gọi là “nhà nước xã hội chủ nghĩa của chúng ta” và lợi ích dân tộc, lợi ích quốc gia là một! Xin nói rõ hơn nữa, cái gọi là “nhà nước của dân, do dân, vì dân” được dựng lên ở nước ta hiện nay chỉ là của giả, có cái tên gọi là “xã hội chủ nghĩa”. Quý vị có thể tổ chức thảo luận rộng rãi, dân chủ và công khai để nghe ý kiến cả nước về suy nghĩ này của tôi.

Tại điểm này, xin cho phép tôi nói một số suy nghĩ về hoà giải dân tộc.

Thưa các quý vị, con đường gian truân đất nước ta đã trải qua từ Cách mạng Tháng Tám đến nay đầy hy sinh tổn thất, có những mất mát không thể lấy lại được nữa. Con đường này để lại những hố sâu chia rẽ và những chướng ngại vật trên mọi phương diện đời sống tinh thần và vật chất của đất nước mà bốn chục năm nay hầu như vẫn chưa vượt qua được. Sự thực đau lòng và vô cùng khắc nghiệt đối với dân tộc ta là trên con đường này đã xảy ra cuộc nội chiến Bắc – Nam khốc liệt trong lòng cuộc kháng chiến chống ngoại xâm.

(Hội trường rộn lên xôn xao)

Vâng, một cuộc nội chiến khốc liệt trong lòng cuộc kháng chiến chống ngoại xâm. Đến nay chúng ta vẫn cố tình trốn tránh sự thật này. – Yến chậm rãi nhắc lại để nhấn mạnh.

… Cuộc nội chiến đẫm máu và nước mắt này quyết liệt đến mức có anh thì không có tôi.

Khắc nghiệt đến mức chỉ có thể giải quyết được bằng một bên phải loại bỏ, phải tiêu diệt một bên.

Sự khắc nghiệt này đầy ắp những ý tưởng hay lý tưởng không thể đội trời chung với nhau, lâm chiến quyết liệt với nhau suốt bảy thập kỷ vừa qua, đặc biệt là trong ba thập kỷ chiến tranh khốc liệt trên cả nước.

Sự khắc nghiệt này đầy ắp những xung đột đến tận cùng giữa ngu dốt và trí tuệ, giữa thiện và ác, giữa sống và chết, chia cắt dân tộc ta sâu thẳm trong tâm khảm cho đến hôm nay… Và ai biết được vết thương này trong lòng dân tộc ta còn rỉ máu đến bao giờ trong tương lai?!..

Sự khắc nghiệt này chất đầy những bi kịch và không hiếm khi là thảm kịch của biết bao số phận đã bị cột chặt vào những khung cảnh không thay đổi được nữa của cuộc đời… Cùng là con một nước, nhưng vì đứng bên kia chiến tuyến nên trở thành kẻ thù không đội trời chung của nhau. Cả nước, có không ít các gia đình bị xé đôi, có không ít các bà mẹ có các con mình ngã xuống cả hai bên chiến tuyến…

Đau lòng hơn nữa, ngay cả sau khi chiến tranh đã kết thúc, dư chấn của nó thời hậu chiến – đặc biệt là những chính sách sai lầm trong thời kỳ này - đã gây thêm nhiều tổn thất mới cho đất ước, đồng thời tiếp tục làm tan nát hàng vạn gia đình, đã xô đẩy hàng triệu người dân rời bỏ đất nước với thân phận thuyền nhân… Cho đến hôm nay, nhân dân cả nước ta vẫn chưa làm sao đếm được, chưa làm sao biết được bao nhiêu nghìn, bao nhiêu vạn trong số những người ra đi này đã bỏ mạng trên biển vì đói khát, vì bệnh tật, vì thuyền đắm.., bao nhiêu phụ nữ và em gái đã bị hải tặc hãm hiếp và giết chết?.. Thưa các quý vị, trong số những phụ nữ bị hải tặc hãm hiếp và giết chết này có người em họ là con gái của chú tôi!⁶ – … đến đây, Yến dừng lại, hai bàn tay nắm chặt đặt trên mặt bàn, cố không nhắc đến chuyện chồng và con mình đang bị công an giam gữ trong trận bố ráp đánh trường Đại học PH…

(Hội trường xì xào như quặn lên rồi lặng ngắt…)

… Thưa các quý vị, xin cho phép tôi nêu rõ ngọn ngành dẫn đến nội chiến là thế này:

Sau khi chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc, lời nguyền địa lý ác nghiệt đã bất khả kháng đẩy nước ta vào cuộc giằng xé lịch sử giữa phe chủ nghĩa cộng sản và phe chủ nghĩa đế quốc, mà Việt Nam là chiến trường trực tiếp. Vì lẽ này, sự nghiệp kháng chiến chống xâm lược của nước ta bất khả kháng bị cài cắm vào nhiều cuộc chiến tranh qua tay người khác, còn gọi là các cuộc chiến tranh uỷ thác (các proxy wars)…

Cụ thể là từ 23 tháng 9 năm 1945, khi nước ta phải bước vào cuộc kháng chiến chống ngoại xâm, nhất là từ khi phải bước vào cuộc kháng chiến chống Mỹ, dân tộc ta cùng một lúc phải gánh trên vai mình năm, sáu cuộc chiến tranh khác nữa trong lòng một cuộc chiến tranh. Xin liệt kê như sau.

Một là cuộc chiến tranh nóng giữa chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa đế quốc trên đất nước ta, với quyết tâm của Mỹ ngăn chặn chủ nghĩa cộng sản, đến mức sẵn sàng đưa Việt Nam trở về thời kỳ đồ đá để thực hiện mục tiêu chiến lược này. Lợi ích chiến lược toàn cầu của Mỹ lúc ấy đòi hỏi như vậy, mặc dù nước Mỹ ngay từ thời tổng thống Eisenhower đến nay chưa một lần có ý đồ chiếm Việt Nam làm thuộc địa.

Hai là cuộc chiến tranh nóng trên đất nước ta chuyển tải cuộc chiến tranh lạnh giữa Liên Xô và Mỹ.

Ba là cuộc chiến tranh toạ sơn quan hổ đấu: Trung Quốc quyết tâm đánh Mỹ đến người Việt Nam cuối cùng, để giữ cho Mỹ không được đến gần biên giới Trung Quốc.

Bốn là cuộc chiến tranh của Trung Quốc chống Liên Xô trên đất nước Việt Nam, với mục tiêu chiến lược gió Đông thổi bạt gió Tây, nhắm ý đồ thoán đoạt từ tay Liên Xô vai trò thống lĩnh phong trào cộng sản và công nhân quốc tế.

Năm là cuộc chiến tranh của phong trào giải phóng dân tộc chống chủ nghĩa thực dân và chủ nghĩa đế quốc.

Sáu là – và đây là điều đau lòng nhất, trong lòng cuộc kháng chiến chống ngoại xâm, dân tộc Việt Nam ta rơi vào cuộc nội chiến có lẽ đến nay là duy nhất trong lịch sử và vô cùng đẫm máu⁷. Sự thật đã xảy ra là: Bối cảnh quốc tế khách quan đã bất khả kháng đẩy mỗi nửa nước ta gắn bó với lý tưởng và ý thức hệ của một phe trong chiến tranh lạnh. Mỗi nửa đất nước tiến hành chiến tranh đối kháng quyết liệt chống nửa đất nước còn lại. Một bên cho rằng lựa chọn con đường của chủ nghĩa xã hội mới là yêu nước, vì vậy gọi nửa bên kia là tay sai của chủ nghĩa đế quốc. Một bên cho rằng con đường cứu nước phải là chủ nghĩa tư bản, vì vậy coi bên kia là lính đánh thuê của chủ nghĩa cộng sản. Mỗi bên đều dứt khoát coi bên kia là bán nước…

Thưa các quý vị, có nhìn thấu cuộc nội chiến hiện hữu đã xảy ra này – dù nguồn gốc phát sinh ra nó từ đâu, chúng ta hôm nay mới có thể nhìn thấu nhát cắt chia đôi trái tim dân tộc, vào giữa lúc đất nước chìm đắm trong khói lửa kháng chiến chống ngoại xâm.

Có nhìn thấu cuộc nội chiến này, chúng ta mới ngộ được trong cuộc huynh đệ tương tàn này lợi ích tối cao của quốc gia, của dân tộc đã bị lợi ích hay cách nhìn của ý thức hệ tác động, làm lu mờ, che khuất... Thực tế đau lòng này khiến nước ta bất giác – dù là nửa bên này hay nửa bên kia – ở một góc độ và phạm vi nhất định.., mỗi bên đều là một dạng cánh tay nối dài của một bên trong ba (3) bên nước lớn ngoại quốc Mỹ - Xô – Trung. Ba ông lớn này giành giật nhau vì lợi ích chồng chéo riêng, thông qua các hình thái chiến tranh trên tổ quốc chúng ta, và bằng xương máu của nhân dân ta.

Có nhìn thấu cuộc nội chiến này, cả nước ta – dù là nửa đất nước bên này hay là nửa đất nước bên kia, - nghĩa là, dù là Hà Nội hay là Sài Gòn – về phương diện này và trên thực tế đều chỉ là hai con tốt để chơi, để thí trên bàn cờ lớn giữa các cường quốc. Nước ta, dù là nửa bên này hay nửa bên kia, dù là gắn với cường quốc A, B, C nào.., đều bị đem ra mặc cả, bị bán đứng, bị giằng xé, bị biến thành vật đổi chác, hoặc bị bỏ rơi… không dưới một phen trên bàn cờ lớn này! Xin hãy điểm lại từng sự kiện lịch sử đã diễn ra từ năm 1945 chí ít cho đến Thành Đô (1990) để hiểu rõ đoạn trường đau khổ này của dân tộc.

(còn tiếp)