Giá xăng dầu "thấp hơn nhiều nước trong khu vực"?

Hoan hô cử tri huyện Phú Xuyên (TP.Hà Nội) đã có văn bản gửi Bộ Tài chính đề nghị nghiên cứu điều chỉnh các loại thuế và phí cho phù hợp để giảm giá xăng dầu, góp phần giảm bớt khó khăn cho nhân dân.

Giá xăng dầu Việt Nam vẫn "thấp hơn nhiều nước trong khu vực" như thế nào?

TUẤN VIỆT 23/02/2022 BizLIVE - Giá xăng trung bình trên thế giới khoảng 29.000 đồng/lít. Giá xăng hiện tại của Việt Nam đang rẻ hơn mức này nhưng cũng không còn cách quá xa. Và nếu so với các nước trong khu vực, giá xăng tại Việt Nam thuộc nhóm... "lưng chừng".

Như BizLIVE đã đề cập, sau 5 lần giá xăng tăng liên tiếp, tới lần điều chỉnh gần nhất vào ngày 21/02, giá xăng được điều chỉnh tăng thêm gần 1.000 đồng/lít, lên gần 26.300 đồng/lít (xăng RON 95), cán mốc kỷ lục cao nhất trong lịch sử.

Trước thực tế này, dư luận xã hội cũng như các phương tiện truyền thông đã nhiều lần lên tiếng về sự bất hợp lý của giá xăng. Gần nhất, cử tri huyện Phú Xuyên (TP.Hà Nội) đã có văn bản gửi Bộ Tài chính đề nghị nghiên cứu điều chỉnh các loại thuế và phí cho phù hợp để giảm giá xăng dầu, góp phần giảm bớt khó khăn cho nhân dân.

Theo cử tri này, Bộ Tài chính hiện đang áp dụng cơ cấu tính giá xăng dầu đưa vào các loại thuế, phí quá cao như: Thuế nhập khẩu 10%, VAT 10%, thuế tiêu thụ đặc biệt 10%, thuế bảo vệ môi trường 3.800 đồng đến 4.000 đồng/lít. Bốn loại thuế chiếm tới 38% giá xăng dầu.

Cộng thêm các chi phí khác như chi phí vận chuyển, định mức kinh doanh, lợi nhuận định mức, quỹ bình ổn, chiếm tới 62%, dẫn đến giá xăng dầu trong nước cao, chỉ số giá tiêu dùng CPI cao.

Phản hồi về kiến nghị trên, Bộ Tài chính khẳng định so với nhiều nước trên thế giới, tỷ trọng thuế trong giá xăng dầu bán ra của Việt Nam vẫn thấp hơn mức bình quân chung.

Cụ thể, tỷ trọng thuế trong giá bán xăng dầu ở nhiều nước khoảng 45% đến 60% (ngoại trừ một số quốc gia có trữ lượng dầu mỏ lớn thì thấp hơn) - Trong khi đó, ở Việt Nam, tỷ trọng thuế đối với xăng khoảng 38% và đối với dầu chỉ khoảng 20%.

Để dẫn chứng, Bộ này cho biết "giá xăng của Trung Quốc là 26.622 đồng/lít; Lào là 30.665 đồng/lít và Campuchia là 26.184 đồng/lít", vẫn cao hơn của Việt Nam thời điểm ngày 7/2. Tuy nhiên, với diễn biến của kỳ điều chỉnh vừa diễn ra ngày 21/2, khi giá xăng RON 95 cán mốc gần 26.300 đồng/lít, giá xăng của Việt Nam đã không còn thấp hơn của nước láng giềng Campuchia.

GIÁ XĂNG TẠI VIỆT NAM ĐẮT HAY RẺ?

Có thể thấy, phản hồi trên của Bộ Tài chình cũng giống như nhiều lần lên tiếng trước mỗi khi giá xăng tăng, vấp phải nhiều ý kiến trái chiều của dư luận. Và cũng như mọi lần, sự giải thích này không làm "nguôi ngoai" được đại đa số người dân.

Bình luận dưới bài đăng liên quan trên fanpage của Cổng thông tin Chính phủ, facebooker Phạm Toàn nêu quan điểm:

"Bộ Tài chính nên xem lại, công dân người ta kiến nghị một cái rất cụ thể là cần điều chỉnh thuế, phí để hạ nhiệt giá xăng dầu, cái người ta cần là giải pháp cho dân sinh chứ không phải chỉ đi phân bua, còn kệ diễn biến thị trường ra sao thì ra. Nền kinh tế của chúng ta là kinh tế thị trường nhưng định hướng xã hội chủ nghĩa, Bộ Tài chính phải nhớ lấy điều này...".

Bình luận trên nhận được đến hơn 1.300 like và tương tác của cộng đồng chỉ sau một thời gian ngắn được đăng lên.

Trong khi đó, ở một status vừa đăng công khai trên Facebook cá nhân, TS. Phạm Thế Anh, chuyên gia kinh tế cho rằng trích dẫn, so sánh của Bộ Tài chính có phần một chiều, đưa phần có lợi/bảo vệ cho chính sách mà mình đưa ra, chứ ít khi đưa đầy đủ.

Theo TS. Thế Anh, bên cạnh những quốc gia lân cận như Trung Quốc, Lào hay Campuchia, không thể không đề cập đến những nước "hàng xóm khác", đặc biệt là những nước có khai thác dầu mỏ như Việt Nam. Ví dụ như là như ở Malaysia, giá xăng chỉ có 0,498 USD/lít hay Indonesia là 0,887 USD/lít thì "giá xăng ở ta lại cao hơn rất nhiều".

"Mổ xẻ" sâu hơn, ông Phạm Thế Anh cho rằng khi xét giá xăng đắt rẻ, cũng cần dựa trên tương quan với thu nhập. Theo vị chuyên gia thì Việt Nam hiện ở trong nhóm "vừa có thu nhập thấp vừa có giá xăng cao".

Chuyên gia này lý giải, do xăng dầu là hàng hóa gần như không thể thay thế, điều này có nghĩa là những nước có thu nhập thấp như Việt Nam thì người dân sẽ phải chi trả phần lớn (hơn) thu nhập của họ cho xăng dầu.

Nguồn: Global Petrol Prices, dữ liệu cập nhật tới ngày 21/02

Phân tích dựa trên số liệu, theo cập nhật mới nhất tới ngày 21/02/2022 của chuyên trang Global Petrol Prices, giá xăng trung bình trên thế giới hiện khoảng 1,27 USD/lít (khoảng 29.000 đồng/lít). Còn quốc gia có giá xăng rẻ nhất thế giới là Venezuela với 0,025 USD/lít (tương ứng với chưa tới 700 đồng/lít).

Trong Top 10 quốc gia có giá xăng rẻ nhất, Malaysia - nước láng giềng khu vực Đông Nam Á với Việt Nam xếp ở vị trí thứ 10 với 0.490 USD/lít (tương ứng với khoảng 11.200 đồng/lít).

Nguồn: Global Petrol Prices, dữ liệu cập nhật tới ngày 21/02

So sánh với các quốc gia trong khu vực Đông Nam Á và châu Á, theo dữ liệu của Global Petrol Prices, giá xăng của Việt Nam hiện đắt hơn Malaysia, Indonesia và Campuchia trong khi vẫn thấp hơn 7 nước khác lân cận.

Trong khu vực Đông Nam Á, hiện quốc gia có giá xăng cao nhất hiện đang là Singapore với gần 2 USD/lít và rẻ nhất là Malaysia (0,49 USD/lít).

Tuy nhiên, xét đắt rẻ của giá xăng, như các chuyên gia đã đề cập cũng cần dựa trên tương quan yếu tố thu nhập hay GDP bình quân đầu người. Và nếu dựa theo tiêu chí này thì giá xăng của Việt Nam lại có thể xếp vào nhóm đắt nhất thế giới.

Cụ thể, theo dữ liệu tổng hợp từ Wikipedia, dẫn GDP bình quân đầu người theo ước tính năm 2021 của Quỹ Tiền tệ Quốc tế, so sánh với 10 quốc gia kể trên, GDP bình quân đầu người của Việt Nam hiện chỉ cao hơn Campuchia, Lào và Philippines - trong khi thấp hơn đa số quốc gia khác.

Trong đó, chênh lệch với Singapore lên tới gần 18 lần; với Nhật Bản là hơn 10 lần; Hàn Quốc khoảng 8 lần. Ngay cả với nước láng giềng có giá xăng ngang bằng với Việt Nam là Thái Lan, quốc gia này cũng có GDP đầu người gấp đôi của Việt Nam.

GDP bình quân đầu người theo ước tính năm 2021 của Quỹ Tiền tệ Quốc tế. Nguồn: Wikipedia

MỖI LÍT XĂNG "GÁNH" HƠN 11.000 ĐỒNG THUẾ, PHÍ

Hiện mỗi lít xăng, dầu bán ra đang kèm 4 loại thuế: Giá trị gia tăng (VAT, 10%), nhập khẩu (10%), tiêu thụ đặc biệt (10%) và bảo vệ môi trường (với xăng RON92 là 3.800 đồng, xăng RON95 là 4.000 đồng, dầu diesel là 2.000 đồng...).

Trước thời điểm tăng giá xăng dầu ngày 21/2, theo tính toán của đại diện một doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu: mỗi lít xăng RON 95 tại cảng có giá khoảng 14.936 đồng. Dựa trên "barem thuế", mỗi lít xăng RON 95 phải cộng thêm thuế nhập khẩu 10% (tương ứng 1.493 đồng), thuế tiêu thụ đặc biệt 10% (tương ứng 1.493 đồng), VAT 10% theo giá bán (khoảng 2.532 đồng) và thuế bảo vệ môi trường cố định 4.000 đồng/lít.

Như vậy, tổng chi cho 4 sắc thuế trên là 9.518 đồng/lít, chiếm khoảng 38% giá thành bán ra của mỗi lít xăng RON 95 (giá 25.322 đồng/lít). Chưa kể, mỗi lít xăng cũng phải cộng thêm chi phí kinh doanh định mức (1.050 đồng/lít), lợi nhuận định mức (300 đồng/lít), mức trích lập Quỹ bình ổn (300 đồng/lít) và lợi nhuận của doanh nghiệp.

Nếu tính tổng chi cho các khoản thuế, phí trên đã lên tới 11.168 đồng/lít, chiếm 44% giá thành bán ra của mỗi lít xăng RON 95.

https://nhipsongdoanhnghiep.cuocsongantoan.vn/gia-xang-dau-viet-nam-van-thap-hon-nhieu-nuoc-trong-khu-vuc-nhu-the-nao-post3094732.html